
کودتای 28 مرداد، کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرایی سازمان اطلاعات مخفی بریتانیا (اسآیاس) و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) بر علیه دولت محمد مصدق در 28 مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید و در پی موفقیت کودتا و سقوط کابینه دولت ملی دکتر مصدق، سرلشکر فضلالله زاهدی عهدهدار تشکیل کابینه جدید شد.


۲۸ مرداد ۳۲ به روایت شاه و مصدق؛ چرا کودتای آمریکا را نمیتوان انکار کرد؟
سرنگونی دولت مصدق در ایران، آمریکا را تشویق کرد تا در آینده نیز چند دولت نامطلوب دیگر را با شیوههای مشابه آنچه که در ایران انجام داد در سرتاسر جهان بر سر کار بیاورد. در این گزارش به بررسی اسناد دخالت آمریکا در کودتای ۲۸ مرداد می پردازیم.

فراز و فرودِ نهضت ملی ایران/ چه عاملی موجب اختلاف میان رهبران نهضت نفت شد؟
۲۹ اسفند سال ۹۹ دقیقاً ۷۰ سال از ملیشدن صنعت نفت ایران میگذرد، اقدامی که یک نهضت عظیم مردمی و مذهبی پشتیبان آن بود اما بروز برخی اختلافات بین سران نهضت آن را به شکست کشاند.

یادداشت| افشای هویت جاسوس MI۶ در جشنواره حقیقت/ درس «کودتای ۵۳» برای مستندسازان تاریخی
مستند «کودتای ۵۳» که در جشنواره حقیقت امسال به نمایش درآمد، به واکاوی اسناد تازهای از ۲۸ مرداد و افشای نقش جاسوس و عامل انگلیسی کودتای آن سال میپردازد.

سید حسین مکی؛ مردی که بخاطر ایستادگی در برابر لیبرالها "خطاکار" خطاب شد!
نوزدهم آذر سالروز درگذشت سید حسین مکی از رهبران ملی شدن صنعت نفت است. کسی که تا قبل از قیام ملی ۳۰ تیر، به تعبیر دوست و دشمن "سرباز فداکار وطن " لقب گرفت اما بعد از اختلافش با مصدق، لیبرالها سرباز خطاکار خطابش کردند.

گزارش| "نفت" و نیکسون؛ دو سرچشمه شکلگیری جنبش ضداستعماری دانشجویان در ۱۶ آذر ۳۲
ورود نیکسون معاون رئیسجمهور آمریکا، یکی از دلایل اعتراض دانشجویان در ۱۶ آذر سال ۳۲ بود اما یکی دیگر از دلایل عمده آن برقراری رابطه با انگلستان و مطرحشدن دوباره واگذاری نفت ایران به دول استعماری بود.

گزارش تاریخ| قرارداد کنسرسیوم؛ چگونه پهلوی بر ملی شدن نفت مُهر "باطل شد" زد؟
۲۹ مهر ۱۳۳۳ قرارداد کنسرسیوم در مجلس شورای ملی به تصویب رسید. قراردادی که یک سال بعد از کودتای ۲۸ مرداد به تصویب رسید و به کاپیتولاسیون نفتی مشهور بود چراکه حد اعلای امتیازی بود که انگلیس و آمریکا از نفت ایران به دست آوردند.

پیام توئیتری ظریف در سالروز کودتای ۲۸ مرداد
وزیر امور خارجه کشورمان در سالروز کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ با انتشار پیامی در توئیتر اعلام کرد که آمریکا در سالهای پس از انقلاب اسلامی نیز همواره برای احیای نفوذ خود در ایران تلاش کرده، اما همواره از سوی ملت ایران تحقیر شده است.

اختصاصی| گزارش ۱۳ بندی سفیر آمریکا از دیدار با مصدق در ۲۷ مرداد ۱۳۳۲ + عکس
هندرسون سفیر وقت آمریکا در تهران یک روز قبل از کودتای ۲۸ مرداد به دیدار مصدق میرود و روایت خود از این دیدار را در ۱۳ بند به وزارت خارجه آمریکا میفرستد.

۲۸ مرداد در گفتگو با مکّی: برنامهی کودتا علیه مصدق از ۱۳۳۰ کلید خورد/ آیا جریان مذهبی در کودتا نقش داشت؟
سیدامیر مکی پژوهشگر تاریخ معاصر و از بستگان سیدحسین مکی از رهبران نهضت ملی شدن صنعت نفت در گفتگو با خبرگزاری تسنیم به واکاوی ابعاد کودتای ۲۸ مرداد و نقش آمریکا و انگلیس در این کودتا پرداخت.

یادداشت| عهدشکنیهایی که غربیها در حق ایران کردند اما مصدق ندید
غربیها در دورههای مختلف عهدشکیهای متعددی را بر سر تعهداتشان با ایران انجام دادند که متاسفانه این تجارب از سوی دولتمردان بهویژه در زمان مصدق مورد توجه قرار نگرفت.

جزئیات جدید درباره نقش انگلیس در کودتای ۱۳۳۲
گاردین بر اساس یافتههای یک فیلم مستند از نقش پنهان یک افسر اطلاعاتی انگلیس در کودتا علیه دولت مصدق گزارش داد که برای اولین بار آبزرور در سال ۱۹۸۵ به آن پرداخته بود اما بسیار زود حذف شد و از انظار عمومی ناپدید گردید.

گزارش| قیام ۳۰ تیر؛ روزی که آیتالله کاشانی مانع از سقوط نهضت ملیشدن نفت شد
۳۰ تیرماه ۱۳۳۱ مردم تهران و شهرستانها با اعلام آیتالله کاشانی به خیابانها آمدند و در حمایت از نخستوزیری مجدد مصدق دست به تظاهرات زدند، قیامی که اگر رخ نمیداد نهضت ملیشدن نفت با شکست مواجه میشد.

یادداشت| شبکه BBC و تطهیر دامن ملکه الیزابت از ننگ کودتای ۲۸ مرداد
شبکه سلطنتی انگلستان اخیراً در مستندی مدعی است که ملکه انگلستان بهصورت ناخواسته در جریان کودتای ۲۸ مرداد قرار گرفته است.

بهمناسبت ۱۴ اسفند؛ علل شکست "محمد مصدق" به روایت آیتالله طالقانی
۱۴ اسفند ۱۳۵۷ اولین مراسم سالگرد دکتر محمد مصدق بر سر مزار وی در احمدآباد برگزار شد و سخنران این مراسم آیتالله طالقانی بود.

قیام ۶ بهمن؛ روزی که آیتالله کاشانی مردم را برای ملی شدن نفت به صحنه آورد
روز ۶ بهمنماه سال ۲۹ آیتالله کاشانی از مردم دعوت کرد در مسجد شاه تجمع کنند. در این تجمع عظیم مردمی قطعنامهای به تصویب رسید و ملی کردن صنعت نفت در سراسر ایران غیر قابل تردید اعلام شد.

گزارش تاریخی|حسین فاطمی؛ مبارزِ جوان یا جوانی در مبارزه
فاطمی روحانیزادهای بود که ارتباط خوبی با گروههای مسلمان نداشت و ضد استعمار انگلیس و کمونیست بود؛ اما غربگرا بود و با تودهایها ارتباطاتی داشت. از این رو این سوال مطرح میشود که آیا او مبارزِ واقعی بود یا در مبارزه دچار رادیکالیسم جوان شده بود؟

گزارش: اعدام انقلابی «هژیر»؛ چگونه اقدام فدائیان اسلام «مصدق» را راهی مجلس کرد؟
۷۰ سال پیش در چنین روزی، عبدالحسین هژیر وزیر دربار پهلوی از سوی فدائیان اسلام اعدام انقلابی شد. گزارش تسنیم درباره این اقدام فدائیان و تاثیر آن در پیروزی نیروهای ملی و مذهبی میخوانید.

یادداشت| همه چیز از مرداد ۶۶ سال قبل آغاز شد
رهبر معظم انقلاب در سخنان امروز خود در دیدار دانشآموزان تاکید کردند که دشمنی آمریکا با ملت ایران از ۲۸ مرداد سال ۳۲ آ؛از شد. در این یادداشت نگاهی داریم به آغاز این دشمنی و روندی که آمریکا تاکنون طی کرده است.
