یادداشت| همه چیز از مرداد ۶۶ سال قبل آغاز شد

گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم- محمدعلی سافلی:داشتن درک تاریخی از رخدادهای سیاسی و یا داشتن حافظه تاریخی یک ملت یا رهبران آن، موهبتی است که موجب می‌شود در مواجهه با اتفاقات عالم سیاست یا کنش‌های بین‌المللی کمتر دچار خطا یا اتخاذ راهبردهای غلط شوند.

یکی از این درک‌های تاریخی متعلق به شناخت دشمن است. اینکه دشمن در گذشته چه رفتاری داشته، امروز چه کار می‌کند و آیا ماهیت وی عوض شده یا اینکه تنها ژست‌هایی می‌گیرد که ساده‌لوحان تصور کنند گربه زاهد شده است!

آغاز مواجهه ایرانی‌ها با دشمنی به نام آمریکا، بعد از جنگ جهانی دوم افزایش یافت. شهریور سال 1320 ایران به تصرف قوای روس و انگلیس درآمد و پس از مدتی نیز آمریکایی‌ها در نواحی مرکزی ایران نیروهایشان را مستقر کردند و سال 21 آغاز حضور مستشاران نظامی این کشور در ارتش ایران بود. در دهه 20 شاهد نوعی خوش‌بینی رجال و سیاستمداران ایرانی به مهمانان تازه وارد هستیم.

روسیه تزاری که به شوروی تغییر نام داده و درصدد گسترش کمونیسم بود و رهبر وقت آن استالین یک دیکتاتوری آهنین را در این کشور اعمال می‌کرد، قابل اعتماد نبود. انگلیسی‌ها نیز سابقه 200 ساله‌ای از قتل و غارت و تجزیه در ایران داشتند اما آمریکا به تصور آنها ماهیت استعماری نداشت و مدافع دموکراسی و آزادی بود. رجال عصر پهلوی که از چند دهه قبل به تبعیت از اسلاف خود عادت کرده بودند به یک قدرت وابسته باشند، این‌بار دلسرد از روس  وانگلیس به سراغ آمریکا رفتند. این رجال عمدتا تربیت‌یافتگان مدارسی بودند که آمریکا از زمان ناصرالدین شاه در تهران و سایرشهرها بنا کرده بود و سیاستمدارانی با ذائقه آمریکادوستی را پرورش داده بودند.

گذشت یک دهه نشان داد که این کشور چندان مدافع دموکراسی نیست و ابایی از نگه‌داشتن دیکتاتورها برای حفظ منافع خود ندارد. وقتی 29 اسفندماه  1329 صنعت نفت ایران ملی شد، آمریکا در ابتدا نه بخاطر دفاع از منافع ملت ایران بلکه بخاطر جلوگیری از غارت یک‌تنه منابع نفت و گاز غرب آسیا توسط بریتانیا از ملی شدن نفت دفاع می‌کرد، اما استمرار دولت ملی مصدق و تصور افزایش نفوذ توده‌ای ها در ایران، آمریکا را به این نتیجه رساند که بهترین راه برای حفظ منافعشان سرنگونی مصدق و بازگشت محمدرضاشاه به ایران است.

به این ترتیب 28 مرداد سال 32، کرملین روزولت برادرزاده تئودور روزولت رئیس‌جمهور اسبق آمریکا و کارشناس امور خاورمیانه سازمان سیا، نقش محوری را در اجرای کودتا ایفا می‌کند.

روزولت اواخر سال 57 شمسی در مصاحبه‌ای اعلام می‌کند "کودتای 28 مرداد نخستین عملیات مخفی علیه یک دولت خارجی بود که بوسیله سیا در ماه‌های آخر حکومت ترومن تنظیم شده بود.

وی 75 هزار دلار را برای خرج کودتا به سه آمریکایی و 5 ایرانی داده بود. این کودتای آمریکایی محمدرضاشاه را که از کشور فرار کرده بود، دوباره به ایران برگرداند درحالی‌که حفظ تاج و تخت را مدیون آمریکا بود. 16 آذرهمان سال و در شرایطی که اختناق شدیدی در کشور حاکم بود، وقتی دانشجویان در اعتراض به سفر نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا دست به تجمع و اعتراض زدند، سه دانشجوی دانشگاه تهران به ضرب گلوله ماموران رژیم از پا درآمدند تا مبادا کمترین صدایی علیه آمریکا در ایران بلند شود.

کودتای 28 مرداد به نهضت ملی مردم ایران برای استقلال نفت از بیگانگان مهر خاتم زد تا سال 1342 که امام خمینی نهضت جدید اسلامی را با توجه به تجربه‌های ملی شدن نفت و انقلاب مشروطه آغاز کرد. درک رهبر کبیر انقلاب از دسیسه‌های آمریکا در ایران موجب شد تا در سخنرانی معروف خود در سال 43 علیه لایحه کاپیتولاسیون هرسه ضلع استکباری آن زمان را هدف حملات خود قرار می‌دهند "آمریکا از انگلیس بدتر، انگلیس از آمریکا بدتر، شوروی از هر دو بدتر. همه از هم بدتر؛ همه از هم پلیدتر. اما امروز سر و کار ما با این خبیث‌هاست! با آمریکاست. رئیس جمهور آمریکا بداند- بداند این معنا را- که منفورترین افراد دنیاست پیش ملت ما."

از سال 43 تا 57، آمریکا و شاه ایران در اوج روابط دوستانه قرار داشتند تا اینکه گسترش نهضت اسلامی، کارتر رئیس‌جمهور این کشور را به این نتیجه رساند که باید به فکر جایگزینی برای پهلوی دوم باشد. محمدرضا شاه 26 دی‌ماه 57 در حالی ایران را ترک کرد که نیویورک مقصد وی نبود و او بعد از چندماه آوارگی در مصر و مغرب مخفیانه برای درمان وارد آمریکا شد.

خصومت‌های دولت آمریکا با انقلاب اسلامی از همان روزهای اول آغاز شد و با تجهیز گروه‌های تجزیه طلب در اطراف ایران و بایکوت خبری اتفاقات ایران و پناه دادن به وابستگان رژیم گذشته، دشمنی خود را آغاز کرد. پناه دادن به شاه آواره کافی بود تا خشمی که ملت ایران قریب سه دهه از دولت آمریکا داشتند، فوران کرده و دانشجویان انقلابی سفارت این کشور که مرکز اصلی دسیسه‌ها و اعمال نفوذ در ایران بود را به تسخیر خود درآوردند. اسناد باقی مانده از لانه جاسوسی نشان‌دهنده عمق نفوذ و دخالت‌ آنها در ایران بود.

با تسخیر لانه جاسوسی، تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران آغاز شد و اموال ایران در بانک‌های این کشور بلوکه شد. صدام حسین رئیس‌جمهور عراق حمله نظامی را به خاک ایران آغاز کرد و در طول 8 سال جنگ از همه‌گونه حمایت‌های مادی و معنوی آمریکا برخوردار بود.

با پایان جنگ و آغاز دولت سازندگی، متاسفانه حافظه برخی سیاستمداران ما یاری نداد که جنایت‌های آمریکا را از مرداد 32 تا سال 42 و همچنین دوران جنگ بخاطر بیاورند و هرازگاهی صحبت از برقراری رابطه با آمریکا و عقب‌نشینی از مواضع ضداستکباری می‌کردند. این اشخاص با دستاویز قراردادن ماجرای تسخیر لانه جاسوسی، معتقد بودند که این اقدام دانشجویان آغاز تحریم‌ها و دشمنی‌ها بوده و باید به نحوی دست از یادآوری 13 آبان برداشت. حتی برخی افراد که صحبت از رابطه با آمریکا می‌کردند، جزو دانشجویان پیروی خط امام بودند که از دیوار سفارت بالا رفتند اما حالا تفکرات گذشته را مانع از تنش‌زدایی در روابط خارجی می‌دانستند.

با این‌حال کمترین کوتاه آمدن در برابر آمریکا، آنها را در حمله به ایران و تشدید تحریم‌ها گستاخ‌تر می‌کرد و نشان می‌داد راهی که دانشجویان در 13 آبان 57 انتخاب کردند، صحیح‌ترین راه بوده  وبه تعبیر امام، " انقلاب دوم" و عامل حفظ انقلاب اول بود.

ماجرای اعتماد به آمریکا در آزاد کردن گروگان‌های آمریکایی در لبنان با وعده لغو تحریم‌ها، یکی از تجربه‌های گرانسنگی بود که متاسفانه زود به فراموشی سپرده شد. آخرین گروگان آمریکایی در لبنان در 13 شهریور 1370 با دخالت ایران آزاد شد اما آنها رسما اعلام کردند هیچ اقدام متقابلی در هیچ فرصت نزدیکی برای ایران انجام نخواهد شد!

در دولت اصلاحات که سعی در تنش‌زدایی در روابط خارج داشت، ایران از جانب جورج بوش پسر «محور شرارت» نامیده شد و پرونده هسته‌ای ایران با اتکا به ادعاهای گروهک منافقین درباره ساخت بمب هسته‌ای از این دوران آغاز شد. نمونه آخر غیرقابل اعتماد نبودن آمریکا، ماجرای برجام و خروج آمریکا از این قرارداد است.

رهبر معظم انقلاب امروز با درک درست از سیاهه جنایات آمریکا در ایران، به خوش‌بینان به آمریکا متذکر شدند که  آغاز دشمنی آمریکا با ملت ایران نه از 13 آبان 58 بلکه از 26 سال قبل تر از آن آشکار شد: "آمریکایی‌ها با آن کودتا، حتی به دولت مصدق که به آنها اعتماد کرده بود رحم نکردند و با ساقط کردن دولت ملی، دولتی وابسته، فاسد و دیکتاتور را روی کار آوردند و به این شکل بزرگترین دشمنیِ ممکن را در حق ملت ایران انجام دادند."

بازخوانی هرساله 13 آبان و یادآوری جنایت آمریکا از سال 32 مانع از تحریف تاریخ می‌شود. تحریفی که هدف آن طلبکار نشان دادن آمریکاست تا به بهانه تصرف لانه جاسوسی‌اش، از مردم و حکومت بخواهد در برابر خواسته‌هایشان عقب‌نشینی کنند و خاطره تصرف سفارت را دل آنها دربیاوریم.

انتهای پیام/