رحیمپور: سینما ظرفیت ساخت سبک زندگی دینی دارد
خبرگزاری تسنیم : رحیم پور ازغدی گفت: فرق تکنولوژی و سینمای اسلامی با سکولار لزوماً در تکنیک، ابزار و تاریک و روشن بودن سینما نیست. تفاوت آن در این است که سینمای دینی به توحید، معاد و نبوت ملتزم و معتقد است.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شب گذشته سومین جشنواره مردمی فیلم عمار پس از برگزاری آئین رونمایی از کتاب «ققنوس زنده است»، که با سخنرانی وحید جلیلی مدیر مسئول نشریه راه انجام شد، رحیمپور ازغدی نویسنده این کتاب به ایراد سخنرانی با موضوع «سینما و سبکزندگی» پرداخت.
بنا براین گزارش حسن رحیم پورازغدی در نشست چهارمین روز از برگزاری جشنواره مردمی عمار اظهار داشت: وقتی از سبک زندگی دینی اسلامی به طور خاص صحبت به میان میآید و نسبت آن با سینما سنجیده میشود، پیش فرضی مطرح میشود که در روش زندگی بشر میشود سبک سازی کرد نه اینکه لزوما تمام ابعاد فردی و اجتماعی از بیرون قابل تصرف باشد بلکه به عنوان موجبه جزییه با دایره شمول وسیع ولی نه موجبه کلیه ادعا میشود کرد که رسانه و به طور خاص سینما، امروز نقش فوق العاده مهمی در افکارسازی، رفتارسازی و اخلاق سازی دارد.
برخی فکر میکنند در عرصه سینما مستاجریم
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه سینمای امروز نقش مهمی را در رفتارسازی و اخلاقیات دارد و این جزو بدیهیات است، ادامه داد: تفکری که متاسفانه در ذهن برخی افراد ارزشی که وارد سینما میشوند وجود دارد این است که ما در این عرصه مستاجریم و مستاجر باید بمانیم و تفکر سکولار میزبان است و ما میهمان؛ این به معنای آن است که دوره، دوره ما نیست و در حاشیه تلاش مذبوحانه میکنیم.
این استاد دانشگاه افزود: این تفکر خطرناک علیرغم تبصرههایی که دارد، از اساس نتایج مایوس کنندهای را در پی دارد، این نگاه درستی نیست اما قطعا نکات صحیحی در آن وجود دارد و نتیجه دیگر آن نفی سینمای دینی در یک دوره است.
وی تاکید کرد: ادعای ما به طور اجمالی این است که در حوزه زندگی دینی، اعتقادات، ایمان، هستی شناسی، انسان شناسی، خداشناسی، مبدا شناسی و فرجام شناسی، سینما میتواند مفید یا مضر باشد و شناخت درست یا غلط از عالم هستی به مخاطب عرضه کند.
رحیم پور ازغدی با اشاره به اینکه کسی که به سراغ تولید اثر در سینما میرود باید از لحاظ علمی و تکنیکی توانمندی لازم را داشته باشد، عنوان کرد: این موضوع در تمام زمینهها شیوع دارد و مختص به سینما نیست، سینما ابزار قدرتمندی است که در گسترش موضوعات دینی به ویژه خداشناسی میتواند نقش موثر و مثبتی داشته باشد همانطور که میتواند نقش منفی هم از خود به جای بگذارد.
وی تصریح کرد: سبک زندگی با مناسبات اجتماعی یعنی ارائه سینمایی الگوهای درست و غلط و تفکیک و تبیین آنها از یکدیگر در عرصه این مناسبات، تعریف خانواده اسلامی، رسانه اسلامی و ایجاد شبکه حقوق و تکالیف متقابل در یک جامعه ایمانی، یک خانواده مسلمان و رفتار یک فرد مسلمان.
سینمای موجود ظرفیت دارد که سبک زندگی دینی بسازد
وی اذعان داشت: سینمای موجود این ظرفیت را دارد که سبک زندگی دینی را در عرصه عقاید، اخلاق، ارزش ها و رفتار فردی و اجتماعی بسازد یا تخریب کند و این بستگی به فاعل کار دارد که از چه حجم دانش و معرفت دینی و اسلامی و تکنیک و هنر برخوردار باشد.
این منتقد و کارشناس فرهنگی با بیان اینکه با مطالعه چند کتاب و مقاله نمیشود اسلام شناس شد و پنج برابر مطالعات تکنیکی باید مطالعات محتوایی داشت، یادآور شد: باید دانست سینماگر وارد عرصهای میشود که باید دیدگاههای مختلف را بشناسد و بداند پاسخ اسلامی به مساله چیست، موضوعات سینمایی کدام هستند و تمام این موضوعات به لحاظ کلامی، فلسفی، عرفانی، در عرصه تفسیر، اخلاق و حدیث مورد بحث قرار گرفته و هیچ مقوله جدید انسانی را نداریم که نتوان در قرآن و حدیث و فرهنگ اسلامی درباره آن صدها و هزاران صفحه بحث پیدا کرد. البته بخشی از این موارد باید استحصال شود و سینماگر پای کار بیاید.
اتصال نظر و عمل باید درسینما برقرار شود/ در سینمای غرب زده این اتصال وجود دارد
وی تصریح کرد: بسیاری از مبانی که با سینما و هنر بیربط به نظر میآید، از اساس بایکدیگر مرتبط هستند و باید به طورموشکافانهای مورد بررسی قرار گیرند تا بتوان نتیجه مطلوب را کسب کرد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به اینکه اتصال نظر و عمل با یکدیگر باید برقرار شود تا حلقه مفقودهای که خلاء آن در سینمای کشور احساس میشود، جایگاه خود را بیابد، گفت: در سینمای غرب زده این اتصال لازم وجود دارد و آنها در ضرابخانههای معرفتی که چند قرن است بر روی آن کار میشود، به درستی لولهکشی کرده و با حرکت حساب شده به خط مقدم زدهاند تا نتیجه دلخواهشان را منعکس کنند.
وی با بیان اینکه باید دانست چگونه جبهه مقابل با رسانه به طور عام و سینما به طور خاص برای رسانهها و سینمای جهان دستور کار تعیین میکند، تاکید کرد: هستههای خاصی وجود دارند که فکر و ایده تولید میکنند و اخلاقیات ویژهای را تئوریزه و تقلید میکنند و این جریان پمپاژ میشود و به این ترتیب برای همه سینماگران و هنرمندان جهان دستور کار تعیین میکنند و گاهی آنها نمیدانند یا احساس افتخار میکنند که مشغول ایفای نقش لولهای هستند که برای انتقال مفاهیم ضد بشری به سراسر جهان استفاده میشود.
جشنواره عمار یک منبع باروت است/ باید این بنیاد انرژی به شبکهای جهانی تبدیل شود
رحیم پور ازغدی با بیان اینکه یک منبع باروتی در ایران کشف شده است که جشنواره مردمی عمار یکی از آنهاست، عنوان کرد: با کلیدخوردن این جشنواره ما یک ظرفیت پیشبینی نشدهای را کشف کردهایم که آنها باید توانمندیهای خود را پیدا کنند و با هنر، تکنیک، خلاقیت و برقراری ارتباط مستمر با یکدیگر در سراسر کشور، با توجه به اینکه بحث بیداری اسلامی نیز هم اکنون مطرح است، این بنیاد انرژی به شبکهای جهانی تبدیل شود.
برخی معتقدند ذات سینما ضد تعالی نفسانی است
وی در ادامه گفت: سینمای قوی سینمایی است که به سمت واقعیت برود و تزاحمها و نسبیت انسانها را ببیند و آن را با نسبیت ارزشها مخلوط نکند.
این منتقد اضافه کرد: نفوس انسانها در مراتب مختلف هستند و افرادی که نفسشان در مرتبه پایین قرار دارد، نمیتوانند زیباییها را درک کنند و بنابراین گاه می بینیم سالن سینما خلوت میشود.
وی ادامه داد: برخی افراد اعتقاد دارند سینما وقتی پرمخاطب میشود که نگاه مادی به دنیا داشته باشد اما وقتی به سمت مسائل ذهنی میرود مخاطب خود را از دست میدهد، بنابراین ذات سینما ضد تعالی و نفسانی است.
این استاد دانشگاه بیان داشت: در پاسخ به این تفکر باید گفت این موضوع ربطی به ذات سینما ندارد و در درس و کلاس و شعر و موراد دیگر هم عمومیت دارد و این مربوط به ذات انسانهاست نه ذات سینما.
رحیم پورازغدی تاکید کرد: اکثر افراد، انسان بالقوه هستند نه بالفعل و تعدادی بالفعل میشوند، وقتی سطح نفسانیت پایین است فقط سالن سینمای متعالی خلوت نمیشود بلکه حزب سیاسی هم که پرچم ارزشهای متعالی را بالا برده است، آن هم خلوت میشود و این مربوط به ذات آن نیست.
وی در بخش دیگری از سخنانش گفت: قبول دارم که نگاه سکولار و مادی با نگاه معنوی و توحیدی تفاوت دارد اما نمیتوان گفت تمام فیلمهایی که در غرب ساخته میشود ماهیت ضد دینی و سکولار دارد بلکه برخی فیلمهایی که از دل سینماهای آنها بیرون آمده، برخی از خصلتهای اخلاقی که انبیا برای آنها مبعوث شدهاند را به عالیترین شکل به تصویر کشیده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: اما تفاوت سینمای اخلاقی – عقلانی سکولار با سینمای دینی اسلامی در این است که در سینمای اسلامی رابطه ریشه با شاخه قطع نمیشود و ارزش ذاتی، توحید است.
سبک زندگی مطلوب حاصل همراهی مضامین دینی و هنر است/ذات سینما سکولار نیست
وی با بیان اینکه سینماگر مسلمان هستیشناسی و خداشناسی را در قالب تصویر هنرمندانه میپروراند، اظهار داشت: اگر با مضامین دینی آشنا شویم و آن را با ذوق و قریحه و هنر و تکنولوژی همراه کنیم بهترین فیلمها را میتوان تولید کرد که تعریف قابل قبولی از سبک زندگی داشته باشد.
رحیم پور ازغدی خاطرنشان کرد: سینما به ذات خود ماهیت غیردینی و سکولار ندارد بلکه وقتی هنر و آگاهی با یکدیگر توام نشود برخی افراد نتیجه سکولار بودن سینما را از تولید فیلمهای مستند، انیمیشن و سینمایی میگیرند.
وی اضافه کرد: در اینگونه مواقع باید ضعفهای موجود را بازبینی کرد نه اینکه صرفا سینما را متهم کرد و از اساس مارک ضد دینی بودن را بر آن چسباند.
وی توضیح داد: مطالعه آثار شهید مطهری، مرحوم جعفری، مصباح، حکیمی، برخی آثار شریعتی و جلال آل احمد، شهید آوینی، مرحوم مددپور میتواند کمک شایانی را در این زمینه کند.
این استاد دانشگاه گفت: باید زیاد کار شود تا ذهن سینماگر به حلقه مفاهیم اسلامی با مضامین هنری و سینمایی متصل شود.
وی تاکید کرد: سبک زندگی دینی ابعاد گستردهای دارد و با مطالعه در روایات میتوان به سبک زندگی شیعه در اسلام پی برد؛ سهم عقلانیت، سهم اخلاق، سهم عدالتخواهی، سهم لذتطلبی، سهم لبخند و اشک و دیگر مضامین با کنکاش در این منابع به طور قطع یافت میشود.
رحیم پور ازغدی گفت: برای نمونه روایاتی وجود دارد که به شرح و تفسیر صفات شیعه واقعی میپردازد، با در دست گرفتن یکی از همین صفات و تحقیق و پژوهش پیرامون آن و به کارگیری ذوق، استعداد، سلیقه و هنر میتوان بهترین فیلمها را ساخت و الگوی خانواده اسلامی را از آن استخراج و در قالب تصویر به نمایش گذاشت.
وی بیان داشت: هنرمند قوی که ذوق و تکنیک داشته باشد و جامعه را بشناسد میتواند هر یک از روایات را دستمایه قرار داده و جذابترین فیلمهای سینمایی را بسازد کسی هم که این لوازم را ندارد، نمیتواند فیلم مناسب بسازد و این دیگر تقصیر ذات سینما نیست که بگوییم ماهیت ضددینی دارد.
وی با بیان اینکه در روایات سوژههایی موجود است که عالیترین و جذابترین فیلمها را میتوان با الهام گرفتن از آن تولید کرد، گفت: به طورمثال امیرالمومنین(ع) میفرمایند:« آفت موفقیت تنبلی است»؛ میتوان فیلمی ساخت که نشان داد تنبلی یک مفهوم غیر اسلامی است؛ با توجه به اینکه واقعیت این است که جامعه ما جامعهای تنبل است و ما از اینکه کمتر کار کنیم و بیشتر در تعطیلی به سر ببریم لذت میبریم. باید در این فیلم نشان داد این جامعه، جامعه شیعه نیست.
وی ادامه داد: مساله حریم خصوصی مردم یکی از مقدسات اسلامی است که میشود برای آن فیلم ساخت و نشان داد سبک زندگی اسلامی رعایت حریم دیگران است؛ این میشود سینمای دینی.
سینمای دینی دست نیافتنی و دور از ذهن نیست
رحیم پور ازغدی با اشاره به اینکه سینمای دینی موضوع عجیب یا دست نیافتنی و دور از ذهن نیست، بیان داشت: از نظر روایات اسلامی جامعهای که در آن خشونت حاکم است و افراد با آرامش بایکدیگر برخورد نمیکنند، این جامعه شیعی نیست و میتوان با ساخت اثری در این زمینه این رفتار را محکوم و غیراسلامی بودن آن را به تصویر کشید و این یک سینمای دینی است.
وی عنوان کرد: فرق تکنولوژی و سینمای اسلامی با سکولار لزوماً نه در تکنیک است نه در ابزار و نه در تاریک و روشن بودن سینما؛ تفاوت آن در این است که سینمای دینی به توحید، معاد و نبوت ملتزم و معتقد است.
وی افزود: هر دو سینمای دینی و سینمای سکولار از برابری و آزادی و اخلاق سخن به میان میآورند اما با دو مبدا و دوغایت؛ ما باید هم به ابزار هم به هدف و هم به آنچه القا میکنیم توجه کنیم تا در عرصه یک سینمای دینی فعالیت کرده باشیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با مخاطب قرار دادن سینماگران تاکید کرد: تکتک ارزشهای اسلامی را در ذیل توحید و در رأس آن حفظ آرمانهای انقلاب پیدا کنید و آنها را باهنر و ذوق به عرصه سینمایی بکشانید و جهانی کنید و اجازه دهید این جبهه جهانی شود و مطمئن باشید میشود.
اسلامی بودن به معنای کهنهگرایی نیست
وی با اشاره به اینکه اسلامی بودن به معنای سنتی بودن و هویت کهنهگرایی نیست، یادآور شد: قرآن این تفکر را نکوهش میکند؛ اگر با دقت بنگریم، سینماگرانی که فیلم های ضد مذهبی میسازند سنت را به مفهوم کهنه میگیرند و کهنه را به مفهوم مذهبیگری و نو را به مفهوم بدعت و به معنای سکولار.
وی به نتیجه این فرآیند اشاره کرد و گفت: با این اتفاق سینمای دینی میشود سینمای محافظه کار و رو به عقب و گذشته کار و سینمای سکولار میشود سینمای مبتکر، نو و خلاق و رو به جلو؛ اما این تفکر خلاف روایات ماست. قرآن در پاسخ به ملتهایی که میگویند ما از آباء و اجداد خود تبعیت میکنیم و همان که از سنتهای کهنه به ما رسیده ما را بس است، میگوید اگر آباء و اجداتان متوجه چیزی نباشند بازهم همان راه را ادامه میدهید؟
رحیم پور ازغدی با بیان اینکه دشمن از طریق سینما در عالم تصرف میکند و این نمونه یک جنگ تمام عیار است، عنوان کرد: نفی سینمای دینی هم به معنای تئوریک غلط است و هم این نتیجهگیری کاملا به ضرر ماست؛ نحوه استنباط سبک زندگی، رفتن به سراغ مفاهیم دینی و سنت بهترین، راه حل پیشنهادی برای تعیین سبک زندگی مطلوب است که مطالعات حلقه اتصال و ارتباط این دو موضوع بایکدیگر است.
وی تصریح کرد: به لحاظ نظری میتوان انتزاعیترین مباحثی را که فلاسفه مسلمان مطرح کردهاند، پای کار آورد و اینها پایان نامههایی است که باید در حوزهها و دانشگاهها دنبال شود.
وی با بیان اینکه ذات سینما بشر را متحیر میکند اما تحیری ناشی از کثرات زندگی زمینی است، بیان داشت: در تفکر اسلامی کثرات زمینی هنگامی که در ظلّ یکپارچگی توحید قرار گیرد، عین معنویت میشود.
هنر سینماگر مسلمان تبدیل مادیات به معنویات است
وی ادامه داد: انبیا به ما آموختند چگونه مادیات را به معنویات تبدیل کنیم و هنر سینماگر مسلمان این است بتواند این کار را به نحو احسن انجام دهد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان سخنان خود خاطر نشان کرد: مردم دغدغه فلسفی فیلمها را ندارند بلکه جنبه عقلی یک فیلم و تاثیر آن را بر روی زندگی خویش میبیند؛ بنابراین بُعد عملی سبک زندگی مهم است؛ ذات سینما علیه شما نیست و میتواند برای شما باشد.
انتهای پیام/