پشت پرده ارتباط امیر قطر و شبکه الجزیره

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، «اختم سلیمان» خبرنگار مستعفی شبکه الجزیره در آلمان، در خصوص علت استعفای خود در مصاحبه ای با پایگاه خبری شبکه «دویچه وله» آلمان می گوید:

دویچه وله: شما گفتید که الجزیره آن حرفه ای گری که باید را ندارد و پست خود به عنوان خبرنگار این شبکه در برلین را رها کردید. آیا الجزیره به دنبال برنامه و دستور کار خاصی است؟

اختم سلیمان: در حال حاضر الجزیره از لحاظ حرفه ای گری دچار مشکل است. زمانی که درسال 2002 شروع به فعالیت در این شبکه کردم، این عقیده را در مورد آنجا نداشتم و کاملاً برعکس فکر می کردم. البته مشکلات بلند مدت و بنیادینی وجود داشتند، اما در طی دو سال گذشته الجزیره کاملاً از اخلاق حرفه ای دور شده است.

ممکن است که برنامه و دستور کار خاصی وجود داشته باشد اما بدون شک هیچ کس این موضوع را روشن نمی سازد. اگر کارمندان، سردبیران یا صاحبان شبکه برنامه ای دارند و و می خواهند آن را تحمیل کنند، حرفه ای گری این مسئله را تضمین می کند که این اتفاق به قیمت از بین رفتن کیفیت بالای خبرها به وقوع نخواهد پیوست.

زمانی که تمام تلاش ها بر این است که نظر خاص دولت قطر بر الجزیریه اعمال شود، رفتار حرفه ای رسانه ای ادامه پذیر نیست. مشکل اینجاست که این سازمان از لحاظ ساختاری به صورتی است که صاحبان و یا سردبیران  نمی توانند مانع از دخالت سیاسی دیگران در انتشار اخبار شوند.

دویچه وله: می توانید منظورتان را با ارائه مثال روشن سازید؟

اختم سلیمان: مهم ترین مثال می تواند درگیری های لیبی باشد. بدون شک «معمر قذافی» یک دیکتاتور بود و مدت طویلی هم بر سر کار بود و صد البته مردم لیبی ها هم می خواستند از شر او خلاص شوند. تمام این مسائل واضح و روشن است. اما این هم روشن است که کشتن قذافی یک امر غیر قابل قبول در زمینه مسائل مربوط به حقوق بشر است، حالا چه انقلاب شده باشد و چه نشده باشد. ما بر ضرورت انقلاب در لیبی و انسانیت انقلابیون تاکید کردیم اما چیزی در مورد قتل یک دیکتاتور نگفتیم.

مسئله دیگری که باید بیشتر ما را به فکر فرو ببرد این است که تنها قذافی کشته نشد. بسیاری دیگر هم بعد او کشته شدند. حتی کسی که قذافی را کشته بود، توسط گروهی دیگر از انقلابیون به قتل رسید. این فضای واقعی لیبی است که در الجزیره دیده نمی شود. این رفتاری حرفه ای نیست.

در سوریه هم دو دستگی وجود دارد. قسمتی از مردم طرفدار اسد هستند و قسمتی هم مخالف او هستند. وقتی که شما تشخیص می دهید یک طرف درگیری جنایتکار هستند و طرف دیگر را بی گناه قلمداد می کنید، در واقع آتش جنگ را فروزان تر می کنید. شما با این کار باعث توازن و تعادل وضعیت نمی شوید. در هر دو طرف قتل و کشتار، بی عدالتی و مسائل خوب یافت می شود. اما شما این مسئله را در الجزیره نمی بینید. مشکل من همیشه این بوده وهست: زمانی که من پوشش خبری الجزیره از سوریه را مشاهده می کنم واقعاً متوجه نمی شوم که چه اتفاقی در حال حاضر در آنجا در حال رخ دادن است. فهم و درک درست از اوضاع، اولین چیزهایی است که من از خبرنگاری انتظار دارم.

دویچه وله: چگونگی گسترش این مسائل در الجزیره را چگونه می توانید بیان کنید؟

اختم سلیمان: شما توجه کرده اید که این دولت ها از طرفداری دولتمردان قطر بهره نبردند. برای مثال می توان از بحرین، یمن و لیبی یاد کرد. دیگر کشورها همانند اردن و بحرین هم در حال تجربه پدیده هایی مشابه شورش و مخالفت در مقابل طبقات حاکم هستند. اما گزارشات کمتری از آنها تهیه می شود. حتماً شما متوجه ارتباط بین این مسئله و سیاست خارجی  دولت قطر خواهید شد. این مسئله بسیار مهمی است، چرا که ما در الجزیره همیشه با افتخار می گفتیم: دولت قطر روی شبکه الجزیره سرمایه گذاری کرده اما آنها هیچگاه در خبررسانی ما دخالت نمی کنند. حالا ما گزارشاهایمان را در وضعیتی می بینیم که با سیاست خارجی قطر در یک راستا قرار دارند.

در موضوع سوریه، الجزیره به ندرت در هفته های اول در مورد شورشیان گزارش پخش می کرد. بعضی از همکاران و خود من نسبت به این مسئله با اشاره به اینکه اتفاقاتی در حال روی دادن در سوریه است که ما باید در مورد آنها گزارش بدهیم، اعتراض کردیم. پیش از این  دولتمردان قطری سعی در تغییر فکر رئیس جمهور سوریه داشتند و او را نسبت به ایجاد اصلاحات سیاسی تشویق می کردند. وقتی که این کارها بدون نتیجه ماند، الجزیره گفت که حالا روی سوریه کار کنید. این حس خوبی نیست وقتی که شما احساس می کنید دیگر خبرنگار نیستید، شما تنها یک سگ نگهبان هستید که فقط با سوت صاحب خود سر وقت این دولت و یا دولت دیگر می روید. این امری کاملاً افراطی بود: در ابتدای رخداد اتفاقات سوریه سکوت و بعد از آن هم جو آشفتگی بر الجزیره حاکم شد. مسئول تمام این اتفاقات متوجه دولت قطر است.

شبکه الجزیره توسط خانواده سلطنتی قطر مورد حمایت مالی قرار می گیرد. رسانه خبری رقیب آن یعنی العربیه هم پول خود را از سرمایه گذاران سعودی دریافت می کند. آیا گزارشاهای آنها شبیه به هم است؟ یا کسی می توند بگوید که این دو رسانه خبری توسط گروه های سیاسی متفاوتی حمایت می شوند؟

روی هم رفته کشورهای حوزه خلیج به بهار عربی پاسخی مشابه دادند. هم در عربستان صعودی و هم در قطر تمایل بر سر این است که انقلاب های عربی کنترل شوند تا آنها خطر در کشورهای حاشیه خلیج فارس و همچنین به قدرت رسیدن گروه های خاص را نمایش ندهند. این رویکردها در این جا فرق می کند. صعودی ها بیشتر طرفدار سلفی هایی هستند که توسط خودشان تجهیز و تامین مالی می شوند اما قطری ها بیشتر به سمت اخوان المسلمین که از آنها سلاح و حمایت های مالی دریافت می کنند، گرایش دارند. اما در کل چشم انداز رسانه های عربی بسیار متحدالشکل است.

دویچه وله: آیا قطر مخالفانی دارد که باید آن را به عنوان خطر تلقی کند؟

اختم سلیمان: حتی یک دولت هم که ارزش جدی گرفتن داشته باشد، وجود ندارد. همانطور که می دانید سیاست با همان حالت های موافق و مخالف بدون توجه به دموکرات بودن یا دیکتاتور بودنشان، در حاشیه خلیج فارس وجود ندارند. نه در قطر، نه در عربستان صعودی، نه در بحرین و نه در امارات. دولت های حاشیه خلیج فارس حاکمانی دارند که قدرت خود را طی دهه ها و حتی قرن ها پیش به ارث برده اند.

دویچه وله: نظر شما در مورد پوشش خبری رسانه های آلمانی در مورد کشورهای خلیج چیست؟

اختم سلیمان: فاجعه بار، افتضاح و نابخشودنی. مطمئناً سیاست مداران آلمانی و غربی باید از منافع کشورهایشان دفاع کنند. اما چرا باید خبرنگاران این کار را انجام دهند؟ به ندرت پیش می آید که خبرگزاری های آلمانی در مورد قطر و یا عربستان صعودی گزارشی منتقدانه پخش کنند. به ندرت در مورد وضعیت حقوق بشر در این کشور هم خیلی کم گفته می شود.همچنین به ندرت در رسانه های آلمانی گفته می شود که در این کشورها برده داری واقعی وجود دارد. کارگران آسیایی به این کشورها می آیند، چند سالی در قطر، عربستان و یا امارات کار می کنند و پس از آن کاملاً فرسوده به کشورهای خود باز می گردند. زنان معمولاً حامله به کشورهای خود باز می گردند. این افراد می توانند 50 سال در کشورهای حاشیه خلیج فارس زندگی کنند اما حتی تبعیت و حق شهروندی به آنها اعطا نمی شود. یک شرایط غیرقابل باور غیر انسانی در آنجا وجود دارد که هیچ گاه در مورد آن سخن و تبادل نظر نشده است. به جای آن شما گزارشات مفصلی در تلویزیون آلمان در مورد قلعه ها و خودروهای کلاسیک و گران قیمت فلان امیر مشاهده خواهید کرد. این فاجعه بار، افتضاح و نابخشودنی است.

اختم سلیمان ده سال گزارشگر شبکه عربی الجزیره در آلمان بود. در حال حاضر او به عنوان یک خبرنگار آزاد  در حال فعالیت است.
انتهای پیام/