دنبال یک فهم جدید باشیم، نه یک کار جدید/ با دفاع مقدس سودجویانه برخورد می‌شود
خبرگزاری تسنیم : کارگردان «بن‌بست هنرمند پلاک ۸» معتقد است که با دفاع مقدس سودجویانه برخورد می‌شود و انگار هنرمندان هنگام مواجهه با دفاع مقدس، کم می‌آورند؛ باید دنبال یک فهم جدید باشیم، نه یک کار جدید.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، مالک حدپورسراج متولد 1340 در آبادان و دارای مدرک کارشناسی ارشدبازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشگاه شهیدمدرس است. او از جمله هنرمندان تئاتری است که در اولین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشته و برگزیده بازیگری شده است. وی همچنین از مدیران و داوران تئاتر دفاع مقدس در طی 20 سال اخیر بوده و در فیلم‌هایی چون «ارتفاع پست»، «روز سوم»، «ملکه» و... بازی کرده است. حدپور سراج معتقد است که تئاتر و سینمای دفاع مقدس از تکرارهای نابجا و بی‌هدف بسیار ضربه خورده است و اغلب مدیرانی که در عرصه فرهنگ فعالیت کرده‌اند، تعهد خاصی به وظایف خود نداشته‌اند.
* تسنیم: شما در اولین دوره جشنواره تئاتر فجر برگزیده بازیگری شده‌اید و به نوعی در تئاتر پس از انقلاب موی خود را سفید کرده‌اید، به نظر شما تئاتر ایران و جشنواره فجر در حال حاضر چه جایگاهی دارد؟
هر چه از سال‌های اولیه فاصله می‌گیریم، از آنچه که می‌خواهیم و باید به آن برسیم دور می‌شویم. هر دولتی که می‌آید سیاست خودش را دارد و متأسفانه فکر می‌کند دولت قبل از خودش بد عمل کرده و خودش آمده که اشتباهات آن‌ها را درست کند. این فکر از اول بوده و حالا هم است؛ یعنی تجربه قبل را له می‌کنند و می‌خواهند سنگ بنا را از اول بگذارند، از اول برنامه می‌ریزند و انگار دولت قبل هر کاری کرده بی‌فایده بوده است. ضمن اینکه ما باید بگوییم هرچه به دستمان رسیده از دولت قبلی است و بی‌انصافانه برخورد نکنیم.
در همه ابعاد اینگونه است. سیاست آبش با هنر به یک جو نمی‌رود. همیشه سیاست‌مداران به دنبال این هستند که همه چیز را به عنوان ابزار در خدمت کارشان بگذارند، فرهنگ چیزی نیست که فقط ابزار باشد. ما با انسان طرف هستیم نه با ابزار و اگر با انسان‌ها به عنوان ابزار برخورد کنیم، مقاومت می‌کنند و جلویت می‌ایستند. انسان صاحب تفکر و رأی است، چون خالقش به او این اجازه را داده و این جزء ویژگی‌های اوست و قرار نیست همه مثل هم فکر کنند، به همین دلیل نمایش من با نمایش دیگری فرق می‌کند.
*تسنیم: مشکل را در چه می‌بیند؟
جشنواره فجر به لحاظ مدیریت سیر نزولی دارد تا سیر صعودی و فرهنگ ما باید دست کسانی بیفتد که قابلیت دارند. بحث ما فرهنگ و مدیریت آن است نه شارلاتان‌بازی، این نوع تئاتر در کشور ما به جایی نخواهد رسید. کارهای امسال را هرکه دیده از ضعیف بودنش گفته و اینکه الان ما بحران اقتصادی داریم، در گذشته چطور؟ در گذشته هم مشکل اقتصادی وجود داشته و یا مدیریتی؟ چرا تئاتر غیر تهران ما دچار معضل است؟ ضعف جشنواره و در کل تئاتر ما مدیریت است، نه اینکه نابلد باشند بلکه تعهد ندارند.
نمایش «بن بست هنرمند، پلاک 8» اجرا شده در سی‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر قجر
کسی که مسئول می‌شود نباید به خودش فکر کند. متأسفانه مدیران ما اول به خودشان فکر می‌کنند و بعد به مشکلات، برای همین است که هزاران میلیارد دزدیده می‌شود. مدیریت نظارت نیست، کدام مدیر ما به دلیل عدم کارآیی محاکمه شده است؟ هیچ مدیری از کاری که می‌کند ترس ندارد. اینجاست که به این نتیجه می‌رسیم یک جای سیستم خراب است و سیستم (انسان‌ها) هم دارد از خرابی حمایت می‌کند. این بیماری فرهنگی ماست. به اعتقاد من از اصلی‌ترین مشکلات تئاتر و در کل هنر ما سلیقه‌ای برخورد کردن است.
*تسنیم: شما از جمله افرادی هستید که هم مسئولیت و داوری نمایش‌های دفاع مقدسی را داشته‌اید و تمامی آثار نمایشی و تقریبا سینمای خودتان را در حوزه دفاع مقدس انجام داده‌اید، فضای تئاتر و سینمای دفاع مقدس را چطور می‌بینید؟
باید همیشه دنبال یک فهم جدید باشیم، نه یک کار جدید و نباید نگاهمان سودجویانه باشد. هنرمندان وقتی به دفاع مقدس می‌رسند انگار در حرف زدن کم می‌آورند. چون آن را به خوبی نمی‌فمهند، خیلی با دفاع مقدس سودجویانه برخورد می‌شود. از اول هم همینطور بود کسی که می‌خواست فیلم‌ساز شود، اولین کارش را دفاع مقدسی کار می‌کرد تا بتواند وارد این کار شود.
باز هم این مسئله را عنوان می‌کنم که مقصر هنرمند نیست، بلکه سیستم مدیریتی است که باعث می‌شود آدم‌ها ریاکار شوند. حیف است موضوعی با این شرافت به نام دفاع مقدس ناگفته باقی بماند و به چند کار ضعیف یا تجربه کاری تبدیل شود. باید این دغدغه ما باشد که بعد از تلخی جنگ چکار کنیم که زندگی بهتری داشته باشیم، نه اینکه کارهایی را اجرا کنیم که تلخ‌تر است. باید در کنارش خوب زندگی کردن را بیاوریم. خیلی از ما نمی‌دانیم آن‌ها که به جنگ رفتند چکار کرده‌اند، مطمئن باشید دفاع از جنگیدن سخت‌تر است چون بنا نیست به هر قیمتی آدم‌ها را از پا در بیاوریم. هم اکنون ما باید از هشت سال دفاع مقدس خود دفاع کنیم.
*تسنیم: شما در نمایش بن بست هنرمند، پلاک8 بیش از آنکه به فضای دفاع مقدس و اتفاقات جنگ بپردازید، به نوع نگاه هنرمندان، مدیران و سیاست‌مداران اشاره کرده‌اید، این مسئله از کجا نشأت گرفته است؟
من از اینکه کارم اجرا شد، بسیار خوشحالم، چون طرح این نمایش از سال 73 در فکرم بود و از همه کسانی که لطف کردند این نمایش را تایید کردند، ممنون هستم. بحث من در این نمایش این بود که اصولاً هنر ما یا کل جامعه هنری ما به غیر از حوزه کتاب وقتی به دفاع مقدس می‌رسند برداشت، شخصی خود را از این موضوع دارند؛ زیرا اطلاعات خوبی در دست ندارند یا اطلاعات ناقصی را هم که دارند تقریباً برعکس این اتفاق است. به خاطر استفاده بسیار زیاد از داستان‌های جنگ معتقدم وقتی یک مسئله زیاد تکرار شود ارزشش مورد سوء استفاده قرار می‌گیرد. من مخالف این هستم که از رزمنده‌ها برای مسائل سیاسی خرج شخصی کنیم.
نمایش «بن بست هنرمند، پلاک 8» اجرا شده در سی‌ویکمین جشنواره بین‌المللی تئاتر قجر
از سیاست‌مداران تا اجراکنندگان وقتی به دفاع مقدس می‌رسند، انگار به بن‌بست رسیده‌اند و به چه‌کنم چه‌کنم می‌افتند! چون اخلاص ندارند و وقتی نمی‌دانند باید چه کنند، به بن بست فکری می‌رسند، در حالی که دفاع مقدس بن‌بست نیست. از طرفی دیگر جامعه هنری ما وقتی به مقوله دفاع مقدس می‌پردازد نمی‌داند باید چکار کند؛ از بس ممیزی‌های سلیقه‌ای (و نه قانونی) زیاد است. آنقدر که بی‌برنامه از دفاع مقدس استفاده کرده‌ایم، ذهن مخاطب برای پذیرش این حوزه عظیم و غنی تاریخ معاصر خسته شده است.
این بن بست‌ها وقتی باز می‌شود که نگاه سلیقه‌ای، رانت خواری، عدم اطلاعات موثق از دیدگاه هنرمند و مدیر حذف شود. من هشت سال در آبادان جنگیده‌ام و بسیاری از اقوام و دوستانم شهید شده‌‌اند؛ تقاضا دارم که دفاع مقدس را خرج سیاست نکنیم و بگذاریم موضوعات تازه‌ای مثل فیلم «ملکه» گفته شود و هرکس در جایگاه و تخصص خودش اظهار نظر کند.
*تسنیم: راهکار شما برای تئاتر دفاع مقدس چیست؟ تا به حال شده است که به شما بگویند اینقدر کار دفاع مقدسی نکن؟
در یک جمله می‌گویم که باید به‌جا و به‌اندازه برای دفاع مقدس کار کرد. بسیار به من گفته‌اند که کار دفاع مقدس نکن، اما همه انگیزه من کار کردن در این حوزه است. اگر به من پیشنهاد بازی در یک کار دفاع مقدس که خوب نوشته شده، نسبت به یک کار اجتماعی را بدهند، حتماً دفاع مقدس را انتخاب می‌کنم. چراکه من جنگ را با تمام وجود لمس کرده‌ام و هیچ وقت نمی‌توانم آن لحظه‌ها را فراموش کنم و از وظیفه‌ای که بر دوش من است، شانه خالی کنم.
................................
گفت‌وگو از محمدامین وظایفی
................................
انتهای پیام/
