سلیمی نمین: قالیباف و عارف؛ برنامه محور، حداد و جلیلی؛ مبانی‌محور و رضایی تبلیغ محور بودند
خبرگزاری تسنیم: عباس سلیمی نمین معتقد است که قالیباف و عارف؛ برنامه محور، حداد و جلیلی؛ مبانی‌محور و رضایی تبلیغ محور بودند.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، مناظره‌های انتخاباتی سال92، دومین تجربه برگزاری مناظره‌های انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری بود. برخی کارشناسان، نسبت به نحوه و روند برگزاری این مناظرات ایراداتی داشته و برخی دیگر آن را مطلوب می‌دانستند؛ برای بررسی و آسیب‌شناسی روند برگزاری این مناظره‌ها به گفت‌وگو با محمدحسین صفارهرندی، علیرضا زاکانی و عباس سلیمی‌نمین نشستیم؛ متن ذیل، بخش نخست این مناظره است:
( متن بخش‌های دوم و سوم این میزگرد را می‌توانیداینجا و اینجا بخوانید )
** تسنیم: نظرتان درباره نحوه و روند کلی برگزاری مناظره‌ها چیست؟
صفار هرندی: معتقدم کاری که طی 3 برنامه مناظره انجام شد و به خصوص مناظره آخر از اقداماتی بود که در فضای مشارکت کشور جایش خالی بود البته در دوره‌های مختلف انتخابات گذشته هم به نوعی مناظره‌ها را تجربه کرده بودیم ولی به دلیلی فضای جدیدی که با وجود تعداد قابل توجهی از نامزدها در یک مناظره ایجاد شد و همت شایسته تقدیر صدا و سیما در سامان دادن مناسب به همچین مناظره‌‌ای باب تازه‌ای در کشور ما گشود.
وی با ابراز امیدواری از عدم اختصاص این مناظره‌ها به دوره انتخابات و برگزاری آن در طول سال، اظهار داشت: شاید بخشی از خواسته‌های زمین مانده مردم و رهبری که فرمودند اگر این مناظره‌ها در طول سال صورت بگیرد، این است که حالت هیجان زدگی شب انتخابات را شاهد نباشیم و تخصصی‌تر حرف زده و راه‌حل برای عبور از مشکلات پیدا شود.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی با ستایش از برگزاری چنین مناظراتی، تصریح کرد: البته ممکن است این برنامه‌ها، نقطه ضعف‌هایی هم بروز کند، اشکالاتی پیش بیاید و عبور از مرزهایی صورت گیرد که بخشی از این مربوط به تربیت نایافتگی ما برای انجام چنین کاری است؛ خود این تمرین‌ها سبب می‌شود که در آینده این اشکالات را یا کمتر داشته باشیم یا نداشته باشیم.
عباس سلیمی نمین: صدا و سیما امکانات خود را به نوعی هدایت شده در مسیری قرار میدهد که می‌تواند مشکلات را برای جامعه تا حدی سهل کند. این تجربیات بر ما ثابت میکند که بسیاری از نگرانی‌ها که تصور کنیم اگر نظام وارد عرصه‌های اینچنینی شود قادر نخواهد بود از تبعات آن بکاهد و نقش هدایتگری خود را به خوبی ایفا کند، بی‌جاست.
به گفته وی، وقتی همه جریانات در چارچوب حرکت می‌کنند، طبیعتا شکل‌گیری و هدایتشان بسیار ساده خواهد بود تا اینکه نظام نقشی برای خودش قائل نباشد و جریانات سیاسی را رها کند؛ آن موقع قطعا مشکلات و تبعات بسیار بیشتر خواهد شد و امکان دارد به دلیل توسعه نیافتگی سیاسی احزاب مسائلی پیش بیاید که برای ظرفیت نظام نگرانی‌آور باشد.
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه هر چه در این مسیر بیشتر گام برداریم، قادر خواهیم بود به کمک مردم بشتابیم تا تشخیص‌ها را سهل کند و از سرمایه‌محوری دور شویم، اظهار داشت: سرمایه‌محوری در گذشته روند صعودی را طی می‌کرد. یعنی سرمایه در تبلیغات نقش اساسی ایفا می‌کرد و نگرانی‌های جدی را برای دلسوزان انقلاب رقم زده بود.
سلیمی‌نمین رای خریدن، تلاش کردن برای تنزل دادن شان و منزلت مردم با کارهای سخیف را از جمله مسائلی دانسته که در گذشته نگرانی‌ها را در میان دوستاران انقلاب دامن می‌زد.
وی افزود: هر چه نظام بتواند در این زمینه نقش‌آفرینی بیشتری داشته باشد، این تبعات و انحرافات محدود خواهد بود.
علیرضا زاکانی: در مناظرات صدا و سیما مسیری را دنبال کرد که استمرار او به شفاف شدن فضای اجتماعی کمک میکند. ایجاد زمینه‌ای در شفافیت، بصیرت و آگاهی و دریافت درست از صحنه‌های مختلف انقلاب خاصه امروز در انتخابات به اقتضای دوره جهاد‌اکبر روز به روز افزون می شود.
وی با بیان اینکه استمرار مسیر صدا و سیما ما را به شفافیت جامعه و همگرایی در درون کشور سوق میدهد و اثرات تخریبی کسانی که به دنبال وحدت‌شکنی از خارج هستند را خنثی کرده و تجلی یکی از شعارهای اساسی انقلاب که توجه به آزادی و آزادیخواهی است را به صورت دقیق فراهم میکند.
نماینده مجلس شورای اسلامی، انقلاب اسلامی را دارای استحکام و ریشه بنیادین دانست که در مقابله نحله‌ها و نظرات و شرایط مختلفی که خودش را در این ایام تحمیل کرده است، دارای یک ماندگاری اساسی و حرف جدی است که این مبنای درست، پیام تازه و جذابی را برای امروز و آینده دارد و اصلا کهنه‌پذیر نیست. لذا صدا و سیما با فراهم کردن زمینه انتشار افکار و نظرات مختلف کسانی که در چارچوب نظام هستند و نظام را قبول دارند می‌تواند بتواند گوهر و جوهر نظرات خوب را عیان کند و به افکار عمومی و جامعه منتقل کند.
** خروج از مسیر اصلی؛ آسیب مناظرات این دوره
زاکانی به عملکرد نامزدها پرداخت و گفت: نامزدهای محترم هم مسیری را دنبال کردند که متفاوت از مسیر مناظرات دوره های قبل بود اما برخی از مواقع یک خروج از مسیر اصلی را مشاهده کردیم که این هم جزو آسیب‌های این دوره از مناظره ها بود.
به گفته وی، وقتی همچین ظرفیت و امکانی مطرح می‌شود، برخی مسیری را دنبال می‌کنند که ماحصل آن اسباب شادی دشمن و ناامیدی مردم فراهم می‌شود. این خط قرمزی است که گه‌گاه در مناظرات اخیر رعایت نشد اما نباید این اصل، مطلوبیت و خوبی این کار را تحت‌الشعاع قرار دهد. باید این موضوع به عنوان یک درس و ویژگی قابل اصلاح برای آینده مورد دقت قرار گیرد.
این نماینده مجلس معتقد است، این فرصت‌های برابر، امکان را فراهم کرد که نامزدهایی که دارای تفاوت امکانات و کاری برای انتقال پیام خودشان به پایین‌ترین سطح جامعه بودند، زمینه مساعدی برای تبلیغ داشته باشند و ما دیگر شکل و شمایل انتخابات‌های قبلی را که آزاردهنده بود، نداشته باشیم.
** تسنیم: بین مناظرات امسال با سال 88 چه تفاوت‌ها و نقاط ضعف و قوت هایی وجود داشت؟
صفار هرندی: تفاوت ظاهری مناظره امسال با سال 88 در همین بود که آنجا مناظره یک به یک بود و دو نفر در صحنه بودند و داوری هم حضور داشت که البته بیشتر این صحنه را مشاهده می‌کرد و مداخله‌ای به آن صورت در فضای مناظره نداشت.
وی ادامه داد: در مناظره امسال تعداد از نظر ظاهری زیاد بود. حتی بیم این می‌رفت که نشود بین 8 نفر یک برنامه مناظره‌گونه‌ای- که اگر معنای مناظره این باشد که نظرها به یکدیگر تقاطع پیدا کند و مبادله نظر و دیدگاه- صورت گیرد. وقتی که صدا و سیما، برای تمهید مقدمات برگزاری گذاشت، مقداری کار سخت را آسان کرد. یعنی وقتی مناظره‌ها صورت گرفت بخش عمده‌اش مقبول بود و اشکالاتی همچون مناظره نخست که ترتیبات و روش‌های انتخابی را نپذیرفتند، صورت گرفت ولی همه قبول داشتند که باب خوبی گشوده شد.
وزیر سابق فرهنگ و ارشاد اسلامی به تفاوت محتوایی اشاره کرد و اظهار داشت: فضای ملتهب سال 88 خوشبختانه در مناظره‌های امسال وجودنداشت؛ التهاب و هیجان‌زدگی مانع کشف حقیقت می‌شود.
تسنیم: مناظره‌هایی که امسال توسط صدا و سیما برگزار شد را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صفار هرندی: معتقدم کاری که طی سه برنامه مناظره و به‌خصوص مناظر آخر انجام شد، از اقداماتی بود که جای آن در فضای مشارکت سیاسی کشور خالی بود، در دوره‌های مختلف انتخابات‌های گذشته، مناظره‌های مختلفی را تجربه کرده بودیم ولی امسال با فضای جدیدی مواجه شدیم که شاهد حضور تعداد قابل توجهی از نامزدها در یک مناظره بودیم؛ همت شایسته تقدیر صدا و سیما در سامان دادن به این مناظره‌ها باب تازه‌ای را در کشور گشود که امیدوارم فقط اختصاص به دوره انتخابات نداشته باشد و در طول سال شاهد برگزاری چنین جلساتی بین فعالان سیاسی و صاحب‌نظران در موضوعات مختلف باشیم.
وی افزود: بخشی ازموضوعاتی که می‌توان طی سال پیرامون آنها مناظره برگزار کرد، خواسته‌های زمین مانده مردم و رهبری است، مقام معظم رهبری یک بار فرمودند اگر مناظره‌ها در طول سال انجام شده باشد، شاهد هیجانات شب انتخابات نخواهیم بود و در چنین شرایطی تخصصی‌تر صحبت می‌شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه اصل کار برگزاری مناظره‌ها را باید مورد تقدیر باشد، هر چند که ممکن است در خلال آن اشکالاتی نیز پیش بیاید، اضافه کرد: ممکن است عبور از مرزهایی صورت بگیرد که بخشی از این موضوع به دلیل تربیت نایافتگی ما برای انجام چنین کارهایی است و این تمرین‌ها سبب می‌شود در آینده این اشکالات را نداشته باشیم.
سلیمی نمین: بنده به نوبه خود باید تقدیر کنم، از اقدامی که نظام در این زمینه انجام داده است، برنگرانی خود فائق آمده و امکانات را هدایت شده در مسیری قرار می دهد که مشکلات را برای جامعه سهل کند، این تجربیات ثابت میکند که بسیاری از نگرانی‌ها بی‌جاست و اگر تصور کنیم که نظام وارد عرصه‌های مهم این چنینی شود، قادر نخواهد بود از تبعات موضوعات بکاهد و نقش هدایتگری خود را به خوبی ایفا کند.
وی ادامه داد: وقتی همه جریانات در یک چارچوب حرکت می‌کنند، شکل گیری و هدایت آنها بسیار ساده خواهد بود تا اینکه نظام نقشی برای خود قائل نباشد و جریانات سیاسی را رها کند، در چنین شرایطی مشکلات بیشتر می‌شود و ممکن است به دلیل توسعه نیافتگی سیاسی احزاب ما، مسائلی پیش بیاید که نگرانی‌آور باشد؛ هرچه در این مسیر بیشتر گام برداریم، قادر خواهیم بود که به کمک مردم بشتابیم تا تشخیص‌ها را سهل و از سرمایه محوری دور شویم.
این کارشناس مسائل سیاسی ادامه داد: در گذشته سرمایه محوری روند صعودی را طی می‌کرد، یعنی سرمایه در تبلیغات نقش اساسی را بازی می‌کرد و نگرانی‌های جدی برای دلسوزان انقلاب ایجاد کرده بود، رای خریدن و تلاش کردن برای تنزل دادن شان و منزلت مردم با کارهای سخیف از جمله مسائلی بود که در گذشته نگرانی‌هایی را در میان دوستداران انقلاب اسلامی ایجاد کرده بود، هر چه نظام بتواند در این زمینه نقش آفرینی بیشتری داشته باشد، این نوع تبعات محدودتر خواهد شد.
علیرضا زاکانی:از صدا و سیما تشکر می‌کنم و فکر می‌کنم مسیری را دنبال میکند که استمرار آن به شفافیت مسائل اجتماعی کمک میکند، ایجاد زمینه‌ای که به شفافیت، بصیرت، آگاهی و دریافت درست از صحنه‌های مختلف انقلاب به اقتضای دوره جهاد اکبرمنجر شود، اقدام شایسته‌ای است.
وی افزود: مسیری که صدا و سیما دنبال میکند، اگرچه در نزدیکی انتخابات است، اما استمرار آن ما را به انسجام در درون کشور سوق داده است، اثرات تخریبی افرادی را که به دنبال وحدت شکنی هستند، خنثی میکند و تجلی یکی از شعارهای اساسی انقلاب که توجه به آزادی خواهی است را به صورت دقیق فراهم میکند.
نماینده مردم تهران در مجلس تصریح کرد: انقلاب اسلامی دارای یک ریشه بنیادین است و در مقابل نظرات و شرایط مختلفی که خود را در سال‌های گذشته به ما تحمیل کرده است، دارای یک حرف جدی، تازه و پویایی برای امروز و آینده است؛ صدا و سیما با فراهم کردن زمینه بیان افکار و نظرات مختلف افرادی که در چارچوب نظام هستند و نظرات متفاوتی دارند، موجب می‌شود با تعالی فکر و اندیشه، جوهر نظرات خوب عیان و جهت دهی به افکار عمومی صورت بگیرد.
زاکانی ادامه داد: معتقدم نامزدهای ریاست جمهوری، مسیری را دنبال کردند که متفاوت از مسیر مناظره‌های قبلی بود اما برخی مواقع خروج از مسیر اصلی را نیز مشاهده کردیم که جزو آسیب‌هاست، یعنی مسیری دنبال شد که ماحصل آن شاد شدن دشمن و نا امیدی مردم است اما این اشکال نباید اصل خوب بودن برگزاری مناظره را تحت الشعاع قرار دهد، باید تلاش کرد عیب‌های مناظره موجود را برای آینده اصلاح کرد.
وی خاطرنشان کرد: این فرصت‌های برابر باعث شد تا نامزدهایی که امکاناتی برای انتقال پیام خود نداشتند، دارای فرصت شده و شکل و شمایل انتخابات قبلی را که آزار دهنده بود، نداشتیم.
تسنیم: مسائلی که در مناظرات مطرح شد و تفاوت هایی که بین مناظره امسال و سال 88 وجود داشت و نقاط ضعف و قوت مناظره امسال با سال 88 را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
صفار هرندی: تفاوت ظاهری مناظره امسال با سال 88 این بود که در مناظره سال 88 مناظره یک به یک بود و داوری وجود داشت که بیشتر صحنه را مشاهده می‌کرد و مداخله‌ای در فضای مناظره نداشت، در مناظره امسال تعداد حاضران زیاد بود و بیم این وجود داشت که نتوان بین 8 نفر مناظره برگزار کرد. فکر می‌کنم زمانی که صدا و سیما برای هماهنگ کردن تمهیدات مقدمات صرف کرده بود، این کار سخت را آسان کرد یعنی وقتی مناظره انجام شد، بخش عمده آن مقبول بود اما اشکالاتی نیز وجود داشت، یعنی در مناظره نخست مواردی وجود داشت که برخی آن را نپسندیدند.
** فضای ملتهب مناظره سال 88 امسال وجود نداشت
وی افزود: به لحاظ محتوایی، فضای ملتهب سال 88 در مناظره امسال وجود نداشت، التهاب و هیجان مانع از کشف حقایق می‌شود نه اینکه هیجان خوب نباشد اما در محیط مربوط به خود مناسب است، نه محیطی که در آن تبادل دیدگاه صورت می‌گیرد؛ اگر این محیط با التهاب، تشنج و کینه جویی همراه باشد حقیقت مظلوم واقع می‌شود و هاله‌ای از زوائد نمی‌گذارد که حقیقت مشخص شود بنابراین حق مردمی که می‌خواهند حقیقتی را که با سرنوشتشان در ارتباط است، بدانند، ضایع می‌شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان اینکه برخی مواقع ظرفیت‌های تفننی کار بالاست مانند جنگ دو گلادیاتور که به ظرفیت هیجان انگیزی نیاز دارد اما در انتخابات ریاست جمهوری موضوع انتخاب راهی است که ممکن است 8 سال به طول بیانجامد، گفت: مردم باید راه را از خلال صحبت‌های جلسات مناظره کشف کنند و مصداق آن را در میان کاندیداها پیدا کنند، اینجا بحث تقدیر است، تقدیر یک دوره زمانی طولانی از عمر یک ملت در میان است که نمی‌توان موضوع را ساده انگاشت.
صفار هرندی اضافه کرد: تدارک مقدمات برای این کار بسیار متفاوت با سال 88 است، سال88 طرفین را صدا کردند که بیایند، حرف‌هایشان را بزنند در حالی که در پشت کاری که امسال صورت گرفت، اندیشه و فکر بود.
وی خاطرنشان کرد: وقتی تعداد زیادی سوال را در طول چند سال انباشته می‌کنیم، در یک دوره کوتاه می‌خواهیم به آنها پاسخ دهیم، نتیجه آن می‌شود که بعداً می‌گوییم، برخی موضوعات حقش ادا نشد و آنطور که باید، پاسخ نگرفتند، تمرین مردم سالاری برنامه شب انتخاباتی نیست، یعنی در طول سال و در خلال عمر عادی جامعه باید تمرین مردم سالاری صورت بگیرد البته در فقدان تشکل‌های سیاسی، احزاب و گروه‌هایی که حق تشکیلات سیاسی را به جا بیاورند، بخشی از این بار را رسانه باید به دوش بکشد تا زمانی که تشکل‌های سیاسی منطبق بر معیارهای رایج در عرف فعالیت حزبی و سیاسی وارد مرحله شوند، از رهگذر تلاش آنها سطح سیاست ورزی در کشور بالا برود.
** حق برخی موضوعات در مناظره‌ها ادا نشد
"هم‌اکنون در کشور از این حیث، مبتدی هستیم و سطح دانش و بلوغ سیاسی در جامعه بالاست، اما روش سیاست ورزی به گونه‌ای نیست که گروه‌های دارای فکرهای مختلف بتوانند با یکدیگر تبادل نظر کنند و در این مورد مبتدی هستیم؛ فکر می‌کنم کاری که به بهانه تعداد زیاد کاندیداها در صدا و سیما صورت گرفت و کارشناسان صدا و سیما و کارشناسانی که طی فراخوان دعوت شدند، باهم همفکری کردند و محصول آن شد مناظره، برای مردم مقبول بود."
سلیمی نمین: بهره مندی دشمن از این نوع مناظرات قابل مهار کردن است، اگر اطلاع رسانی به جامعه در فاصله بین دو انتخابات به صورت منطقی دنبال شود، طبیعتا شاهد برخی از مسائلی که درشب‌های مناظرات رخ میدهد، نیستیم.
وی افزود: در آخرین مناظره شاهد بودیم فردی که انتظار داریم اطلاعاتش بالا باشد به دلیل فقدان اطلاعات بر اساس اطلاعات غلطی که در فضاسازی‌ها شکل گرفته نامه‌ای به رهبری می‌نویسد، آیا نمی‌توانسیتم در ارتباط با مسائل هسته‌ای که در این مقطع زمانی یکی از چالش‌های جدی ما با دنیای غرب است، مردم را آگاه نگه داریم، ناآگاهی در این موضوع تا چه حد فراگیر است، فردی که انتظار داریم منشا آگاهی باشد نامه‌ای با اطلاعات غلط به رهبری می‌نویسد.
کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: این امر نشان میدهد که در ارتباط با اطلاع رسانی به جامعه، به وظیفه خود عمل نمی‌کنیم، درست است بینش سیاسی جامعه بالاست و شم سیاسی مردم به دلیل تجربیاتشان از رخدادهای گذشته بالاست، اما برای تشخیص موضوعات این شم سیاسی باید با اطلاعات روز جمع شود که در این قضیه مسئولان و رسانه‌ها مقصرند.
** پیشنهاد برگزاری مناظره‌ها در طی سال
سلیمی نمین ادامه داد: تلاشی که صدا و سیما برای آگاهی جامعه میکند و پذیرای ریسک می‌شود، قابل قبول است اما چرا این ریسک را در فاصله بین دو انتخابات نمی‌پذیرد، اگر وارد این مناظرات و بحث‌ها شود که حاصلش اطلاع رسانی به جامعه است، حجم عظیمی از مشکلات شب انتخابات را نخواهیم داشت؛ اگر نگران این هستیم که اگر وارد عرصه های پرمخاطره شویم، چه خواهد شد می‌توان این نگرانی‌ها را از طریق پمپاژ مستمر اطلاعات به جامعه رفع کرد.
تسنیم: صدا و سیما این نگرانی را دارد که اگر در بحث‌هایی مانند انرژی هسته‌ای در طول سال مناظره برگزار کنیم پایه های مذاکره سست می‌شود به خاطر اینکه می‌گویند در کشور در این زمینه اجماع ندارند لذا بحث احتمال عدم اجماع، صدا و سیما را نگران کرده است؟
سلیمی نمین: نباید در این زمینه نگرانی داشته باشیم، تمام طیف‌های سیاسی در زمینه انرژی هسته‌ای سیاست واحدی را دنبال می‌کنند، تفاوت‌ها بر اساس شیوه‌هاست؛ برخی به شیوه‌های نرمش در گرایش دارند و برخی روش‌‌ها استوار هستند اما هیچ کس نمی‌گوید سازش کنیم یا از حقوق اساسی خود دور باشیم، منظور بنده اطلاع دادن به جامعه بود، در بحث مذاکرات هسته‌ای می‌توانیم نتایج مذاکرات را به مردم بگوییم وقتی دشمن اطلاع دارد، چه بحث‌هایی در مذاکرات انجام شده چرا جامعه را بی اطلاع نگه دایم، وقتی وارد این فضاها می‌شویم، ملاحظه می‌شود سطح بی‌اطلاعی جامعه تا کجاست و جوسازی و جریان سازی‌های مغرضانه چقدر توانسته تاثیر‌گذار باشد.
** برخی در مناظرات سال88 به ایجاد تنش در جامعه اهتمام داشتند
وی افزود: تفاوت بین مناظرات سال 88 و 92، این نبود که در آن مناظرات چون دو به دو بود، موضوع حاد شد؛ چند عامل دیگر در این قضیه موثر بود، برخی در آن مناظرات به ایجاد تنش در جامعه اهتمام داشتند و آن را در راستای منافع شخصی خود می‌دانستند، متاسفانه در این زمینه کنترل لازم در جلسات انجام نشد و جامعه وارد فضایی شد که هیچ کس آن را نپسندید، علت آنکه در مناظره گذشته فضا قطبی شد، این بود که به نوعی عوامل قطبی شدن فضای سیاسی وجود داشت اگر در این دوره، عده‌ای از فیلتر شورای نگهبان رد می‌شدند، مناظرات می‌توانست تبدیل به منازعه شود.
این کارشناس مسائل سیاسی با بیان اینکه وقتی با برداشت کلی وارد مسائل مربوط به این 3 دوره مناظرات می‌شویم، در واقع ما در این مناظرات فرصت خوبی به جامعه دادیم تا شناختی راجع به افراد پیدا کنند، گفت: در یک نگاه کلان، ما کاندیدا را می توانیم به 4 دسته برنامه محور، تبلیغات محور، مبانی محور و افرادی نیز متکی به پایگاه سنتی تقسیم کنیم.
** "قالیباف و عارف؛ برنامه محورترین"، "حدادعادل و جلیلی؛ مبانی‌محورترین" و "محسن رضایی" هم تبلیغ محورترین بودند
"فکر می‌کنم، قالیباف و عارف پررنگ تر در زمینه برنامه محوری وارد شدند، همچنین حداد عادل و جلیلی در ارتباط با مبانی محوری، پررنگ‌تر ظاهر شدند و رضایی متکی به تبلیغات اقدام کرد؛ در حقیقت تصور وی این بود که با تبلیغات می‌تواند مردم را به سوی خود سوق دهد، بنابراین رضایی را بیشتر می‌توان تبلیغات محور ارزیابی کرد."
سلیمی نمین ادامه داد: روحانی و ولایتی اتکای فراوانی به پایگاه سنتی و سابقه خود داشته و به مدیریت گذشته خود و پایگاهی که در گذشته در دولت داشتند بیشتر اتکا کردند؛ ضعف بارز تمام کاندیداها این بود که بحث ضعف برنامه‌ها در زمینه فرهنگی داشتند، که این یکی از مخاطرات جدی جامعه ماست؛ به این معنا که تمام کاندیداها، به صورت نسبی در زمینه برنامه داشتن در حوزه فرهنگ دچار نقصیه جدی بودند که برخی‌ها بسیار فاجعه آمیز و برخی دیگر کمتر که این موضوعی است که ما باید در ارزیابی مناظرات به عنوان نقطه ضعف سیاسی امروز ما یا ضعف اساسی جامعه ما به آن توجه کرده و از کنارش سرسری عبور نکنیم در حالی که انقلاب اسلامی، یک انقلاب کاملاً فرهنگی است و تداوم و قابلیتش برای عبور از بحران‌ها و مشکلات، متکی بر توان فرهنگی‌اش خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: هر چه توان فرهنگی بالاتر باشد، بهتر می‌تواند بر مشکلات فایق آید؛ ما می‌بینم که در مورد همه کاندیداهای موجود در واقع تبلوری است از توانمندی‌ها و داشته‌های جامعه که در مسائل فرهنگی دچار نقصیه جدی هستند.
انتهای پیام/
