نخستین دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه تبریز فارغ التحصیل شد

 به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، به نقل از  روابط عمومی دانشگاه تبریز، فهیمه حسین نژاد با دفاع از رساله خود با عنوان " بررسی عوامل اجتماعی موثر بر سبک زندگی محیط زیستی شهروندان در شهر تبریز" با راهنمایی حسین بنی فاطمه و مشاوره  شهرام روستائی و محمد باقر علیزاده اقدم از اساتید دانشگاه تبریز با کسب درجه عالی موفق به پایان تحصیلات خود در این رشته در مقطع دکتری شد.

این دانش آموخته دانشگاه تبریز در این باره با بیان اینکه امروزه زندگی اجتماعی اکثر انسان ها در محیطی بنام شهر یا روستا جریان دارد، تصریح کرد: زندگی در محیط شهری هر چند به دوری انسان از طبیعت منجر می شود، اما این امر به هیچوجه به معنی بی نیازی انسان به محیط زیست طبیعی نیست، زیرا همان طوری که انسان نیاز اساسی به خوراک، پوشاک و پناهگاه دارد به طبیعت نیز نیازمند است.

حسین نژاد در ادامه با اشاره به اینکه طبیعت به مثابه مادر انسان، به اندازه حیات انسان ارزشمند است و حفاظت از این نعمت خدادادی به معنی حفاظت از نوع بشر و گونه های جانوری و گیاهی می باشد، یاد آور شد: از این رو ارتباط انسان با محیط زیست سابقه ای دیرینه دارد، به طوری که هیچ وقت این ارتباط گسسته نشده و انسان همواره در هر شکل و صورتی وامدار طبیعت بوده است.

وی افزود: در دهه های اخیر این ارتباط از دوستی ساده و همزیستی مسالمت آمیز، به رابطه ای از نوع ارباب و ابزار بدل شده است و در این میان صنعتی شدن، شهرنشینی فزاینده، مدرنیزاسیون، اقتصاد سرمایه داری و نوآوری های تکنولوژیکی نقش عمده ای در به زنجیر کشیدن محیط زیست داشته و درصدد توجیه سلطه انسانی بر طبیعت برآمده اند.

این دانش آموخته دانشگاه تبریز گرم شدن زمین، پاره شدن لایه اوزن، افزایش تشعشات مختلف، کاهش گونه های گیاهی و جانوری، فرسایش خاک، تخریب جنگل ها، آلودگی آبهای زیرزمینی، خشک شدن دریاچه ها، انتشار گازهای سمی، کاهش منابع طبیعی و افزایش زباله های صنعتی و غیرقابل بازیافت را از جمله بحران های زیستی محیطی از سوی انسان ها برشمرد و گفت: انسان امروزی که برای رفاه و افزایش سطح زندگی خود استفاده بی رویه از منابع طبیعی را در اولویت قرار داده است با شرایط ویژهای روبرو شده که اگر چاره ای نیاندیشد کل حیات را دچار نابودی می کند.

به گفته وی با استفاده بی رویه از طبیعت بروز بحرانها نیز اجتناب ناپذیر است، به طوری که اندیشمندان و محققین به منظور تبیین و تحلیل چرایی و چگونگی بحرانها، به ارایه تعاریف و شاخه های علمی جدیدی که ارتباط انسان با محیط زیست را مورد بررسی قرار دهد، برآمده اند که یکی از این شاخه ها جامعه شناسی محیط زیست است.

وی در ادامه با بیان اینکه جامعه شناسی محیط زیست به مثابه شاخه ای متأخر از جامعه شناسی است که ارتباط جامعه و محیط زیست را به صورت علمی مورد مطالعه قرار داده و از توان و ظرفیت های اجتماعی و انسانی در حفظ یا تخریب محیط زیست سخن به میان می آورد، اظهار داشت: سخن گفتن از محیط زیست تنها دغدغه ای آکادمیک نیست، بلکه دغدغه ای نسبت به آینده جوامع بشری و زندگی میلیاردها انسان است و نشان دهنده به سر آمدن غفلت تاریخی و جامعه شناختی از طبیعت است.

به گفته وی در این پژوهش بر ارتباط بین عوامل اجتماعی و سبک زندگی محیط زیستی شهروندان، در فضای شهر تبریز تمرکز شده است که  دلیل انتخاب محیط زیست شهری این است که شهرها مراکز تجمع جمعیت، ماشین ها، صنعت، ساختمانها و تکنولوژی می باشند که باعث تغییر شکل طبیعت می شوند.

به گفته وی با توجه به اینکه امروزه آلاینده های محیط زیست بیشتر شده و به مسایل بغرنج منتهی شده اند به رهیافت های نوینی در قبال محیط زیست نیاز داریم که یکی از این رهیافت ها سبک زندگی محیط زیستی می باشد و سبک زندگی محیط زیستی دلالت بر رفتارها، الگوها و عاداتی دارد که در پیوستگی و هماهنگی با محیط بوده و از آسیب به آن اجتناب می ورزند. 

وی یادآور شد: نتایج این پژوهش نشان داد که سبک زندگی شهروندان تبریز در برخی ابعاد تا حدود زیادی با محیط زیست همگام است و اما در برخی ابعاد رفتار مناسب با محیط زیست انجام نمی شود.
به گفته وی آزمون فرضیه های تحقیق نشان داد بین سبک زندگی محیط زیستی شهروندان شهر تبریز براساس منطقه محل سکونت تفاوت معنی دار وجود دارد و همچنین میانگین سبک زندگی محیط زیستی براساس جنسیت دارای تفاوت معنی دار است، بدین معنی که میزان توجه زنان به طبیعت بالاتر از مردان است.

این دانش آموخته دانشگاه تبریز با بیان اینکه بین سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با سبک زندگی محیط زیستی نیز رابطه معنی دار مستقیم و با سرمایه اقتصادی و نگرش ابزاری رابطه معکوس معنی دار وجود دارد، تصریح کرد: به طوری که هر چه سرمایه فرهنگی و اجتماعی شهروندان افزایش یابد احساس مسئولیت آنها در قبال محیط زیست بالاتر می رود و اما هر چه میزان سرمایه اقتصادی افزایش یابد مصرف گرایی افزایش یافته و سبک زندگی در تقابل با ارزش های محیط زیستی قرار می گیرد.

بر اساس همین گزارش،  بهجت یزدخواستی، دانشیار جامعه شناسی دانشگاه اصفهان، محمد رضا پورمحمدی، استاد برنامه ریزی شهری و علی محمد خورشید دوست، دانشیار گروه اقتصاد محیط  زیست دانشگاه تبریز داوری این رساله را  بر عهده داشتند.
انتهای پیام/ب