انقلاب ما فرهنگی بود، اما هنوز سازمان توسعه صادرات محصول فرهنگی نداریم
خبرگزاری تسنیم: معاون قرآن و عترت وزیر ارشاد گفت: انقلاب ما فرهنگی بود، اما پس از سه دهه هنوز مرکزی برای توسعه صادرات محصولات فرهنگی و هنری نداریم؛ حتی شهرک‌های تولید این محصولات را هم نداریم تا با تولید انبوه نیازهای برون‌مرزی را تأمین کنیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام و المسلمین حمید محمدی، معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، چندی پیش پس از بازدید از تحریریه و دیگر بخش‌های این خبرگزاری، در جریان فعالیت‌ها و دستاوردهای این رسانه قرار گرفت و سپس در موضوعات مختلف فرهنگی و قرآنی با خبرنگاران فرهنگی و قرآنی تسنیم به گفت‌وگو پرداخت.
بررسی موانع استفاده از فرهنگ و ابزارهای فرهنگی برای انتقال آرمان‌های انقلاب، تشریح جدیدترین مصوبات و برنامه‌های شورای توسعه فرهنگ قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی و بیان نکاتی درباره فعالیت‌های معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد و نیز برخی از جزئیات بیست و یکمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن از جمله موضوعاتی بود که در این گفت‌وگو مورد بررسی قرار گرفت. بخش نخست این گفت‌وگو به این شرح است:
*تسنیم: در سی سال گذشته گفتمان و آرمان‌های انقلاب اسلامی را سیاسیون ما اعم از رئیس جمهور، وزرا و سفرا و... مطرح کرده‌اند و البته توفیقاتی نیز حاصل شده است. اما از ابزار فرهنگی و دیپلماسی فرهنگی به‌ویژه حوزه‌هایی چون سینما، ادبیات و... چنانکه باید بهره نجسته‌ایم و تولید جهانی خاصی نداشته‌ایم و یا اگر تولیداتی نیز بوده است حتی بهره‌گیری داخلی هم از آن صورت نگرفته است. نظر شما در مورد تأثیر ابزار فرهنگی برای انتقال آرمان‌های انقلاب چیست؟
در عرصه فرهنگ فاقد نگاه بین‌المللی هستیم
بزرگترین مشکل ما در ایران چه در سطح مدیران و چه در سطح کارشناسان و چه در سطح افرادی که در تولید محصولات فرهنگی سهم دارند، آن است که فاقد نگاه بین‌المللی هستند و برای مناطق و اقالیم فرهنگی و تمدنی برون‌مرزی با توجه به مؤلفه‌هایی چون زمان‌سنجی، مکان‌سنجی، نیازسنجی و مخاطب‌سنجی محصول فرهنگی تولید نمی‌کنند و حتی فیلم‌های تولیدی ایران ناظر به همه بخش‌های خودش نیست و این یک فاجعه است.
بنابراین باید تلاش شود تا نگاه برنامه‌ریزان و مسئولان معطوف به دنیا شود و این مطلب که برخی می‌گویند ما خودمان نیاز داخلی فراوانی داریم و نباید قبل از رفع این نیازها به فکر برآوردن نیازهای خارج از مرزها باشیم، اعتقاد صحیحی نیست؛ ما هرچه در بیرون با دشمن روبرو شویم در داخل راحت‌تر هستیم. هدف دشمن قطع کردن دست ما از دنیای بیرون و درگیر شدن در داخل است و ما باید هوشمندانه در تمام نقاط جهان به عنوان یک ابرقدرت فرهنگی حضور داشته باشیم.
من در حوزه قرآن کوشیدم تا این کار را انجام دهم که یک نگرش راهبردی و نگاه مستقلانه به قرآن در مسئولان ایجاد شود. در نتیجه همین نگرش بود که مسئله بودجه 200 میلیارد افزایش یافت و هنوز درحال افزایش است؛ ساختارها ارتقاء پیدا کرد، معاونت قرآنی تشکیل شد، پشتیبانی‌ها متحول شد، روند‌ها تغییر کرد و این گونه شد که مقام معظم رهبری فرمودند با توجه به زمینه‌های ایجاد شده، پشتیبانی‌های لازم برای تربیت 10 میلیون حافظ فراهم شده است.
دیپلماسی فرهنگی باید فعال شود
ما برای جدی کردن فعالیت‌های جهانی، فعال‌سازی دیپلماسی فرهنگی و به تعبیر دیگر دیپلماسی عمومی را باید به شدت جدی بگیریم و این کار وزارت خارجه نیست، بلکه کار سازمان‌های فرهنگی است. سازمان‌های فرهنگی بین‌المللی تنها نقش رابط و پل را دارند و برای نمونه اگر اثری در داخل تولید شد و مناسب فضای خارج از کشور هم بود، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی باید آن را انتقال دهد. این سازمان نیازها و اولویت‌ها را در سطح جهان مشخص و با انتقال به دستگاههای داخلی آنها را تولید کند؛ مجمع جهانی اهل بیت(ع) نیز در این زمینه‌ها بسیار مؤثر است.
اگر امکانات و ابزار فرهنگی نداشته باشیم، سطح ارتباطات کاهش پیدا خواهد کرد؛ در حالی که با ایجاد بسترهای تعامل، ارتباط و تاثیر در لایه‌های مختلف رسالت ما محقق می‌شود که و این منوط بدان است که فرآیند‌ها فعال‌سازی و نیازها شناسایی شوند، دستگاه‌ها تحت نظارت قرار بگیرند، منطقه نیازها و اقالیم تمدنی موضوع را بررسی کنند که این مسئله فوق‌العاده حساس و مهم است. خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها نیز باید بخش‌های مختلف خود را فعال کنند و علاوه بر انعکاس اخبار برای وقایع بسترسازی نیز بکنند. 80 درصد کار رسانه‌ها نیازسنجی، امکان‌سنجی، اولویت‌سنجی و انتقال آن به لایه‌های تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر کشور است و رسانه باید دائما نیازهای حوزه داخلی و خارجی را رصد کند.
انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی بود، اما با آن که بیش از سی سال از وقوع آن می‌گذرد، ما هنوز سازمان توسعه صادرات محصول فرهنگی نداریم. حتی شهرک‌های تولید محصولات فرهنگی و هنری هم نداریم تا دست به تولید انبوه زده و جهان را از تولید خود سیراب کنیم و به دنبال آن یک مرکز توسعه صادرات داشته باشیم. ما امروز در ایران هنرمندانی را در اختیار داریم که می‌توانند دست به تولید برتر در حوزه فرهنگ، هنر و قرآن بزنند. حلقه مفقوده این محصولات فرهنگی، وجود سلسله شهرک‌های تولید فرهنگی و بخش‌های صنعتی برای تولید انبوه و تکثیر آثار وارد شده است.
ما ظرفیت‌های بسیار بالای داریم، مثلاً مشابه نمایشگاه قرآن کریم ایران در هیچ کجای جهان نیست که این حجم عظیم آثار دینی در یک جا عرضه شود؛ حتی در ادیان دیگر. ایران ظرفیت و پایه هنری بالایی دارد و در تمام عرصه‌های هنری هنرمند قوی بالفعل دارد. محتوای آثار هم برداشتی از قرآن است و هم برداشتی از انقلاب؛ غنی، ممتاز و بی‌نظیر است و همه آثار قابلیت تکثیر میلیاردی دارد، ولی متأسفانه شما آن به هزار هم نمی‌رسد.
بزرگترین تجمع دینی ترکیه در زمان حضور قاریان ایرانی اتفاق می‌افتد
یک سری از مسائل ذاتاً بین المللی است؛ مثل قرآن که زبان آن زبان فطری است و از همین روی بین‌المللی است و هر تولیدی از قرآن قابلیت عرضه جهانی دارد. حواشی کار محفوظ است، اما اصل مفهوم بین‌المللی است. بنابراین تولیدات بالا و عدم عرضه این تولیدات، هنرمندان را دچار یأس و سرخوردگی می‌کند. در ترکیه بزرگترین تجمع دینی وقتی اتفاق می‌افتد که قاریان ایرانی در آنجا حضور دارند و این یکی از ظرفیت‌های هنری بزرگ ایران است و این ظرفیت در جهان بی‌بدیل است.
ظرفیت هنرهای تجسمی نیز در ایران بالا است.در خارج از کشور ما هنرمندان بیشتر کار هنری در حوزه قرآن را در خطاطی محدود می‌کنند و در نمایشگاه‌هایی که راه‌اندازی می‌شود فقط تابلوخط و نقاشی‌خط وجود دارد و کارهای تجسمی فاخر و زیبا و کارهای نمایشی قوی در حوزه قرآن چندان به چشم نمی‌خورد. در حالی که ظرفیت‌ها نشان داده است زیباترین آثار نمایشی قرآنی فعلاً برای ایران است؛ فیلم ملک سلیمان، یوسف پیامبر، مریم مقدس و... را ببینید. به دلیل چیره‌دستی هنرمندان و محتوای قوی که در ایران وجود دارد توانسته‌ایم در حوزه هنرهای نمایشی جایگاه بالایی داشته باشیم و این خیلی مهم است که وقتی محتوا بالا باشد، کاری که تولید می‌شود فاخر خواهد بود.
*تسنیم: جدیدترین مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی مخصوصاً در زمینه بودجه نیم‌درصد چه بوده است. آیا شورا تنها تخصیص‌دهنده و یا توزیع کننده بودجه است یا نظارتی هم بر عملکرد ارگان‌ها در هزینه‌کرد بودجه قرآنی هم دارد؟ و آیا تدبیری برای جلوگیری از اتلاف در هزینه‌کرد این بودجه توسط نهادها اندیشیده است؟
شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور بالاترین مرجع سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان در حوزه قرآن و دبیرخانه مرکز راهبری کلان فعالیت‌های قرآنی کشور است. این رسالت در چند سال گذشته به نحو تقریباً قابل قبولی انجام شده است؛ یعنی این که هر چیزی که در حوزه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کلان قرآنی نیاز داشته‌ایم، دستگاه‌ها درخواست داده‌‌اند و نیازهای آنان در این شورا بررسی شده و بدانها رسیدگی شده است.
در جمعیت 25 نفری شورا، پنج وزیر و رؤسای اصلی دستگاههای قرآنی کشور مثل رئیس سازمان اوقاف، رئیس سازمان تبلیغات، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات و رؤسای دستگاههای متعدد دیگر و نماینده شورای عالی حوزه، نماینده نهاد‌های قرآنی دفتر مقام معظم رهبری، دو نماینده مجلس از کمیسیون‌های فرهنگی و آموزشی وجود دارد. پس از بحث و بررسی همه این اعضا مفاد به تصویب می‌رسد و خود این مسئله می‌تواند بهترین ضمانت اجرایی مصوبات باشد. غیر از این‌که حذف مصوبه ماده 9 منشور، تمام مصوبات شورای توسعه برای کلیه دستگاههای دولتی، عمومی و مردمی لازم‌الاجرا است.
*تسنیم: آیا مصوبات شورای توسعه فرهنگ قرآنی شورای عالی انقلاب فرهنگی ممکن است با مصوبات مجلس تعارضی داشته باشد و در صورت بروز تعارض چه باید کرد؟
خیر؛ ما بررسی می‌کنیم. لذا حضور دو نماینده از مجلس برای همین است و قبل از تصویب این طرح‌ها لیت مسائل تماماً ملاحظه می‌شود. بعلاوه خوشبختانه یا متأسفانه قانون در حوزه قرآن اندک است، ولذا بستر برای هر نوع فعالیتی آماده است و احتمال تعارض مصوبات مجلس و شورا به صفر می‌رسد.
مصوبات جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی
پرداختن به همه مصوبات شورا مجال مفصل جداگانه‌ای می‌طلبد. آن چه مهم بوده، این است که ما تلاش کرده‌ایم که شوراهای قرآنی، شوراهای هماهنگی و گسترش فعالیت قرآنی استان‌ها را در حقیقت نهایی کنیم. برای این شوراها بودجه مناسبی حدود 10 میلیارد تومان تحویل داده‌ایم که به حساب مشترک امام جمعه مرکز استان و مدیر کل ارشاد آن استان واریز می‌شود که این بودجه بر اساس تصمیمات شورا در حال توزیع در استان‌ها است که ظرفیت آن در چند روز آینده مشخص می‌شود؛ لذا 10 میلیارد تومان از بودجه نیم درصدی قرآن این گونه توزیع می‌شود.
یک‌سری مصوبات در حوزه‌های حمایت‌هایی از نخبگان و فعالان قرآنی بود که جای بحث دارد. بحث شورای فعالیت‌های قرآنی نهاد مقام معظم رهبری بود که آیین نامه جدیدی برای آن تنظیم شد. همچنین فعالیت‌های قرآنی وزارت علوم را مصوب و راه‌اندازی کردیم که البته در طول این مدت تعطیل شد. با فعالیت‌های مستمر و منظم کمیسیون‌های سه‌گانه و چهارگانه شورا در حال پیگیری‌های مستمر و همه‌جانبه شورای راهبری طرح ملی حفظ قرآن هستیم و کارهای بسیار خوبی انجام گرفته است که گزارشی از آن به زودی ارائه می‌کنیم.
مجموعاً شورا در طول عمر کوتاه خود با توجه به نیازها و ظرفیت‌هایی که وجود داشته گام‌های خوبی برداشته است. غیر از این که ما در پایان سال گذشته مأمور بودیم که اسناد بالادستی سه حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی، پژوهش‌های قرآنی و تبلیغ و ترویج قرآنی را تولید کنیم و به معاونت برنامه‌ریزی و راهبردی ریاست جمهوری تحویل بدهیم که این کار هم انجام و کلیات آن نهایی شد؛ تفاصیل آن اسناد نیز به زودی می‌آید و در شورا تصویب می‌شود.
*تسنیم: در طرح ملی حفظ قرآن و تخصیص بودجه نیم‌درصدی، آیا وظیفه شورا فقط تخصیص بودجه است یا نظارتی بر عملکرد ارگان‌ها هم خواهد داشت؟
در فرآیند بودجه‌دهی مسیر این بوده که شورای توسعه، سیاست‌های 12 گانه‌ای را برای تخصیص بودجه نیم درصد تصویب کرد و بعد 18 کلان‌برنامه در سه حوزه آموزش عمومی، آموزش عالی و پژوهش‌های قرآنی و تبلیغ و ترویج قرآنی را تصویب و درصد‌های تخصیص بودجه را در هر حوزه اعلام کرد. یعنی طبق مصوب شورا می‌باید از کل بودجه، 49 درصد برای آموزش عمومی، 39 درصد برای تبلیغات و 12 درصد نیز برای آموزش عالی و پژوهش عالی صرف شود و تفاصیل برنامه‌ها بر عهده کمیسیون‌های سه‌گانه بود که جلسات طولانی گذاشتند و برنامه‌های دستگاه را با بودجه‌اش در این چارچوب تصویب کردند.
پس از آن دبیرخانه شورا موظف شد که بودجه را در چارچوب تصویب شده به دستگاه‌ها بدهد. طبق تفاهم‌نامه مقرر شد که در چهار مرحله این پول‌ها تحویل داده شود؛ لذا برخی دستگاه‌ها در چهار مرحله و برخی در سه مرحله بودجه خود را دریافت کردند. میزان پرداخت بستگی به تناسب هر دستگاه دارد؛ بنابراین ما ساز و کار نظارتی را در اینجا پیش‌بینی کرده‌ایم که در حقیقت یک کارگروه نظارتی وجود دارد که هم بر کیفیت و هم کمیت نظارت می‌کند.
نظارت دبیرخانه شورای توسعه فعالیت‌های قرآنی
غیر از نظارت دستگاههای نظارتی بر کار دستگاه‌ها ما هم به عنوان دبیرخانه شورا وارد می‌شویم و نظارت می‌کنیم که چه مقدار کار انجام شده و به چه نحوی در حال پیگیری است و به عنوان دبیرخانه گزارش کار آنها را دریافت می‌کنیم. قاعدتاً هیچ مرحله‌ای از بودجه داده نمی‌شود، مگر این که گزارشی مستند، قابل دفاع و دقیق داشته باشد، لذا بعضی از دستگاه‌ها، به شدت از دست ما گله‌مند هستند که چرا تأخیر داریم؛ این مسئله بدان جهت است که گزارش‌هایشان برای ما اثبات شده نیست و ما در این مسئله سخت‌گیری جدی داشته‌ایم و آسان نگذشته‌ایم.
در دور اول هم توزیع نیم درصد بودجه با دقت بالایی انجام شد و هم نظارت بر هزینه آنها با ظرافت بسیاری صورت گرفت. بنابراین روند ماجرا بسیار مناسب طی شده است. این بودجه برای سال 90 است و در سال 91 پولی تخصیص داده نشد. مصوبات سال 92 نیز هنوز نیامده است. تلاش ما این است که بودجه را در این مدت با دقت و تلاش بسیار پیگیری کرده و کارها را به جلو ببریم.
ادامه دارد ...
انتهای پیام/
