حضور کم‌رنگ صنایع فراساحلی ایران در آب‌های عمیق خلیج فارس و دریای خزر

به گزارش گروه پارلمانی خبرگزاری تسنیم، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی، وضعیت صنایع فراساحل در کشور را بررسی کرد و دستاوردها و چالش‌های آن را برشمرد.

در این گزارش آمده است: صنایع فراساحل در تحقق اهداف سند چشم انداز و منویات مقام معظم رهبری در خصوص لزوم توسعه، دریا محور و نگاه راهبردی به مناطق دریایی می‌تواند نقش اساسی ایفا کند. حدود 20 درصد تولید نفت ایران تقریبا معادل 800 هزار بشکه در روز مربوط به منابع فراساحل است. برآوردهای صورت گرفته نشان می دهند که بیش از 26 درصد از میادین نفتی 17 درصد از میادین گازی و 53 درصد از میادین نفتی و گازی مشترک ایران در دریا واقع شده اند. با توجه به برداشت روزافزون کشورهای همسایه از میادین نفتی و گازی مشترک دریایی، توسعه صنایع فراساحل بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد.

این گزارش می‌افزاید: در حال حاضر تعداد سکوهای نصب شده در آب‌های عمیق کشور، یک سکو (سکوی نیمه شناور امیرکبیر در دریای خزر ) و در آب‌های کم عمق خلیج فارس 5 سکو از نوع جک آپ و حدود 120 جکت بوده است. میزان لوله گذاری دریایی در آب‌های کم عمق خلیج فارس بیش از هزار کیلومتر است. آمار ارائه شده نشان می‌دهد که بیشتر فعالیت صنایع فراساحل کشور در آب‌های کم عمق بوده و در خصوص آب‌های عمیق هنوز در ابتدای راه است. با توجه به نقش موثر این صنعت در بهره برداری از منابع هیدروکربور و استفاده از آن در رشد و شکوفایی دیگر صنایع کشور، ارزآوری و اشتغال‌زایی باید برای رفع چالش‌های این صنعت تلاش بیشتری شود.

این گزارش ادامه می‌دهد: از جمله چالش‌های این صنعت می‌توان به محدودیت تعداد پیمانکاران داخلی، متناسب نبودن توان مالی پیمانکاران با حجم سرمایه گذاری‌های مورد نیاز، همسان نبودن تخصص پیمانکاران در مراحل مختلف اجرای پروژه ها، کمبود نقدینگی و عدم همکاری بانک‌ها، ضعف مدیریت پروژه‌ها، تامین نیروی متخصص و جذب و نگهداری آن اشاره کرد. این در حالی است که این صنعت با ظرفیت‌های متعددی شامل ورود به حوزه فناوری‌های جدید، بهره برداری از منابع هیدروکربور آب‌های عمیق، تولید انرژی‌های نو و... می‌تواند در تحقق اهداف چشم انداز بیست ساله کشور موثر باشد.

در ادامه این گزارش آمده است: باتوجه به اهداف سند چشم انداز بیست ساله کشور و تاکیدات مقام معظم رهبری بر لزوم توسعه دریامحور و نگاه راهبردی به مناطق دریایی، توجه ویژه به صنایع دریایی و به خصوص صنایع فراساحل بسیار حائز اهمیت است و با تغییر رهیافت توسعه از خشکی محوری به دریامحوری، ظرفیت‌های جدیدی را به روی اقتصاد ایران خواهد گشود. در میان مهمترین ضرورت‌های پرداختن به صنایع فراساحل در ایران می‌توان گفت حدود 20 درصد تولید نفت ایران تقریبا معادل 800 هزار بشکه در روز مربوط به صنایع فراساحل است و برآوردهای صورت گرفته نشان می‌دهند که حدود 5/26 درصد از میادین نفتی، 3/17 درصد از میادین گازی و 6/53 درصد از میادین نفتی و گازی مشترک ایران در دریا واقع شده است.

این گزارش می‌افزاید: اهمیت استراتژیک توجه به صنایع فراساحل در ایران زمانی نمایان می‌شود که بزرگ ترین میدان گازی دنیا یعنی پارس جنوبی بین ایران و قطر معادل 50 درصد ذخایر گازی خاورمیانه مشترک است و در دریای خزر با توجه به حضور فعال کشورهای همسایه و روند افزایش برداشت نفت از این حوزه توسط کشورهای مذکور از 861 هزار بشکه در روز در سال 1992 به حداقل 2965 و حداکثر 4140 هزار بشکه در روز در سال 2010 و برداشت گاز از 59/2 تریلیون فوت مکعب در سال 1992 و افزایش آن به 44/5 تریلیون فوت مکعب در سال 2010 بدیهی است که محور قرار گرفتن صنایع فراساحل و تسریع در بهره برداری از صنایع نفت و گاز، ضرورتی انکارناپذیر است.

این گزارش ادامه می‌دهد: بررسی عملکرد صنایع فراساحل در ایران حکایت از این دارد که بیشتر فعالیت‌های کشور در آب‌های کم عمق معطوف بوده و تعداد سکوهای نصب شده در آب‌های عمیق فقط به یک عدد سکوی نیمه شناور در دریای خزر محدود شده و در آب‌های کم عمق خلیج فارس به رغم وجود (5 عدد) جک آپ و فراوانی بیشتر جکت (حدود 120 عدد) با میانگین عمر بیش از 15 سال است که این امر در بحث هزینه های نگهداری و بهسازی واجد اهمیت است.

در ادامه این گزارش آمده است: چالش‌های صنایع فراساحل در ایران عمدتا حول محور بالابودن ریسک سرمایه گذاری، حجم بالای سرمایه گذاری در صنایع فراساحل، تامین منابع مالی پروژه‌ها، مشکلات فنی فعالیت در آب‌های عمیق، ضعف در مدیریت پروژه‌ها و محدود بودن تعداد پیمانکاران داخلی دارای صلاحیت بین المللی، کامل نبودن زنجیره تخصصی پیمانکاران داخلی در حوزه صنایع فراساحل، فقدان سیاست‌گذاری و انجام سرمایه گذاری‌های موازی، عدم استفاده از حداکثر توان ساخت داخل و تامین نیروی متخصص و جذب و نگهداری آنها در حوزه صنایع فراساحل است.

مرکز پژوهش ها در ادامه به منظور توسعه هر چه بیشتر صنایع فراساحل در کشور راهکارهایی بدین شرح پیشنهاد کرد:

1- تکیه بیشتر بر صنایع فراساحل به عنوان یکی از مباحث استراتژیک و ارزآور و حیاتی حوزه نفت و گاز کشور.

2- تهیه نقشه راه برای اکتشاف برداشت و توسعه آب‌های عمیق.

3- الزام پیمانکاران و شرکت های داخلی برای رعایت قوانین و حداکثر استفاده از توان داخل در امور فنی و مهندسی و آموزشی و تحقیقاتی.

4- الزام کارفرمایان دولتی و بزرگ به استفاده از شرکت‌های خصوصی فراساحلی و سپردن زیرپروژه ها و خدمات مورد نیاز به آنها.

5- آشنایی با فناوری‌های نو و انجام تحقیقات در پروژه‌های فراساحل و سوق دادن تحقیقات دانشگاهی به سمت نیازهای ضروری کشور در حوزه‌های فراساحل.

6- ارتقای دانش فنی شرکت‌های طراحی و مهندسی ایرانی در پروژه های فراساحل.

7- معرفی روش‌های نوین در تعمیر و نگهداری ماشین آلات، سکوها و سازه های فراساحل.

8- توجه بیشتر به آب‌های عمیق دریای خزر و دریای عمان از دیدگاه راهبردی و اقتدار بین المللی.

9- توجه به سایر مباحث فراساحل از قبیل جذب انرژی از دریا، گردشگری و موارد دیگر.

10- لزوم ارتباط قوی‌تر صنعت و دانشگاه و افزایش سهم هزینه‌های تحقیقاتی در بخش صنایع فراساحل.

انتهای‌پیام/