نقد کتاب "حاشیه بر کتاب" جدیترین اثر حسام الدین مطهری

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، همه از کمبود مطالعه می نالند اما کمتر کسی می داند که واقعا باید چه کرد و از کجا شروع کرد؟ دلیل آن البته ساده است! کم هستند کسانی که مسئولیت داشته باشند و موضع دلسوزانه نسبت به آن داشته باشند و روی حرفشان بشود حساب کرد؛  کتاب کالای فرهنگی است که تنها باید در دوران مدیریت جناب مدیر آمارش را بالا برد و همین ! این  وسط تنها حرف های در این رابطه  راباید از کسانی شنید که درد کتاب دارند و با آن حشر ونشر داشته اند.

نویسنده کتاب حاشیه بر کتاب هم از کسانی است که خود دراین حوزه  شهود کرده است. نویسنده درد کتاب دارد و کتاب  هم حاصل تجربیات و سلوک و دریافت های شخصی اوست و به همین خاطر است که اگر اندکی با کتاب مانوس باشید و سر و کارتان با کتاب افتاد باشد بسیاری از موقعیت هایی را که نویسنده ترسیم می کند را درک می کنید. حاشیه بر کتاب را بخوانید تا بفهمید دولتی کردن فرهنگ چه معنایی دارد. حاشیه بر کتاب از همین نظر نگاه متفاوتی به این حوزه دارد.

مقالات متعدد کتاب سعی در  به تفصیل در آوردن اجمالی است که خیلی از آن گفته شده اما به اثبات رساندنش کارهایی از این نمونه می خواهد و آن هم سیطره «فرهنگ دولتی» است؛ حوزه کتاب هم قربانی همین نگاه است که نویسنده با موشکافی این مسئله را و حواشی آن  را نشان می دهد.

کتاب حاشیه برکتاب انسان را به یاد جمله ای می اندازد که جمالزاده سالها پیش گفته بود « از ماست که  بر ماست! ». خیلی از گره  های کوری که در حوزه کتاب مدام کورتر می شود به خاطر دولتی بودن آن است . کتاب مثل نوجوان لوس و ننری شده که پدر و مادر محبت کردن به بچه را این طور می دانند که باید هر روز بیشتر زیر بال و پر او را بگیرند تا به او آسیبی وارد نشود. به او اجازه بازی نمی دهند چون برایش ممکن است خطر داشته باشد و بچه موظف است هر چه را پدر و مادر صلاح می دانند انجام دهد و از خود آزادی ندارد . مطهری به خوبی همین وضعیت را نشان می دهد و دلایل خود را از عواقب  این سیطره بی حد و حصر دولت بر کتاب بازگو می کند . خصوصا درجایی از کتاب که نمایشگاه کتاب را نقد می کند. نمایشگاهی که در دید «کمی» نگرانه دماسنج وضعیت کتابخوانی شده است و ضیافتی است که با آن آمار و اعداد کتابخوانی در کشور بالا برده می شود .نویسنده و نگاهی که به حوزه کتاب  دارد اما از سزمین دیگری آمده است!

از سرزمینی که در آن کیفیت مهم و واقعی است نه آمار غیر واقعی و شعبده بازی هایی نشان داده می شود؛ یکی دیگر از ویژگی های مثبت کتاب راهکارهای شفاف ارائه شده برای حل معظل کتاب خوانی است؛ واقیت آن است که بسیاری از اوقات این «جزئیات» هستند که کلید حل مسائل فرهنگی هستند منتهی اندک هستندکسانی که از بند  «کلیات » رها شوند.

مطهری اما در حاشیه بر کتاب به خاطر انس با کتاب به این جزییات رسیده است و راه کار هایی ارائه می دهد که شاید به ظاهر ساده باشد اما همین مسائل ساده را کسی می فهمد که تمام پیچیدگی های این حوزه را درک کرده باشد.

حاشیه بر کتاب حاشیه دیگری نیز دارد و آن هم انتشار آن توسط یک ناشر خوب شهرستانی است. آرما انتشاراتی اصفهانی است و نویسنده یک تهرانی است ! مطهری راحت می توانست این کتاب را با  با یک ناشر تهرانی و احتمالا دولتی و طبیعتا با حق التالیف بیشتر به چاپ برساند.

اما اعتماد به یک ناشر  شهرستانی یک درس بزرگ دارد و نویسنده علاوه بر آن که در متن کتاب به دنبال آن می گردد در «حاشیه » چاپ آن و در عمل هم ثابت می کند که ترجیح می دهد به صورت خصوصی کارکند  وازرانت تهرانی و پایتختی استفاده نکند و نشان دهد فرهنگ تنها متعلق به تهران نیست ! نویسنده به نوبه خود بهای این گزاره را پرداخت کرده و ثابت می کند هم در «نظر »از فرهنگ دولتی تبری می جوید و هم «عمل»!

امیر محزونیه

انتهای پیام/