آتش سایه به سایه در کمین مراتع خراسان شمالی/ بیداد آتش بر طبیعت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد، سالانه صدها و گاهی هزاران هکتار از عرصه های طبیعی، مراتع و اراضی کشاورزی خراسان شمالی با یک اشتباه کوچک مردم و مسافران تبدیل به خاکستر می شود و گونه های مختلف جانوری نیز در کنار آن از بین می روند.

آتش سوزی در عرصه های طبیعی، عمدتا به دو حالت کلی صورت می گیرد، نخستین و عمده ترین مورد، عامل انسانی است و دومین عامل به صورت طبیعی شکل می گیرد که معمولا این حالت به ندرت پیش می آید.

مدیرعامل جمعیت دوستداران طبیعت سبز، کره سبز در این باره می گوید: آتش سوزی درعرصه‌های طبیعی را می‌شود در ساعت‌های اولیه خاموش کرد اما نبود برنامه اصولی و مدون برای مهار سریع باعث می شود که این بلا تا چند روز بلکه تا چند هفته گریبانگیر طبیعت باشد.

حمید کشمیری اظهار می کند: متاسفانه تاکنون سند راهبردی و برنامه جامعی در مورد پیش بینی، پیشگیری و مهار آتش‌سوزی‌ها نه در سازمان محیط زیست و نه در منابع طبیعی و آبخیزداری وجود ندارد. از سوی دیگر نبود تیم های کارآزموده و تجهیزات لازم و کامل برای مهار آتش، باعث شده تا در هر مرحله از بروز حریق شاهد بالاترین حجم از نابودی جنگل ها و مراتع طبیعی باشیم.

کشمیری یکی از شاخصه‌های نبود برنامه برای مهار آتش‌سوزی‌ها را نبود امکانات و تجهیزات پیش‌بینی شده برای اطفاء حریق در عرصه جنگل ها و منابع طبیعی در سطح استان عنوان می کند.

وی می افزاید: امکانات و تجهیزات در این زمینه بسیار اندک و حتی در حد ابتدایی است، از سوی دیگر معمولا مهار آتش بدون حضور کارشناسان مجرب و افراد دوره دیده انجام می‌شود .

تجهیزات دیر بکارگرفته می شوند

مدیرعامل جمعیت دوستداران طبیعت سبز، کره سبز معتقد است: علاوه بر آن در بیشتر موارد تجهیزات اصلی چندین ساعت و گاهی چند روز پس از آتش‌سوزی به میدان عمل می‌آید.

کشمیری پیش‌بینی‌ها و تهیه مقدمات لازم در مهار آتش‌سوزی را نیز غیرکارآمد و ضعیف ارزیابی می کند و می گوید: امکان وقوع آتش‌سوزی با توجه به پیش‌بینی هواشناسی، موقعیت آب و هوایی، شناسایی کامل حوزه‌های حفاظت شده در پارک‌های ملی، مراتع، مدیریت صحیح بهره‌برداری از چراگاه‌ها و مراتع است که در این راستا باید مورد توجه جدی مسئولان، برنامه ریزان و تصمیم گیران قرار گیرد.

وی اضافه می کند: اگر بروز آتش در همان ابتدا اطلاع‌رسانی شود و عملیات مقابله و مهار آتش از دقایق اولیه صورت گیرد جنگل ها و مراتع به میزان بسیار کمی دستخوش این حادثه تاسف بار می شوند.

وی می افزاید: نبود تعداد کافی محیط‌ بان و یگان حفاظتی نیز باعث شده تا این اطلاع رسانی به موقع انجام نشود.

وی با اشاره به طولانی شدن زمان آتش سوزی در عرصه های طبیعی اضافه می کند: امکانات و نیرو کافی در عرصه های طبیعی و جنگل ها وجود ندارد بنابراین اطلاع یابی از بروز آتش سوزی، مدت زیادی پس از وقوع آن صورت می گیرد .

برای تمرین مهار آتش سوزی مراتع را آتش می زنند

کشمیری می افزاید: متاسفانه برخی آنقدر نسبت به این سرمایه های ملی و حیاتی بی توجه هستند که می شنویم برای تمرین مهار آتش سوزی، مرتع را آتش می زنند و به راحتی بخشی از مراتع را از بین می برند.

وی اضافه می کند: همگان باید این مهم را به خاطر بسپارند که اگر جنگل ها ومراتع نباشند ادامه حیات برای انسان ها نه تنها دشوارتر از وضعیت کنونی بلکه غیر قابل ممکن می شود.

تجهیزات کنترل آتش وجود ندارد

عضو تشکل دوستداران طبیعت سبز کره سبز نیز می گوید: در تمام کشور تجهیزات و امکانات و مدیریت درست برای کنترل آتش‌سوزی در جنگل‌ها و عرصه طبیعی وجود ندارد.

ملک حسن صالحی این مدیریت‌ها را شامل پیش‌بینی‌های لازم برای پیشگیری و مهار آتش ذکر می کند و می افزاید: یکی از این برنامه‌ها ارائه آموزش‌های عمومی و تخصصی لازم در این زمینه است.

وی اضافه می کند: آموزش عمومی شامل فراگرفتن نکاتی است که عموم مردم به وِیژه ساکنان حاشیه مناطق جنگلی و عرصه‌های طبیعی باید فراگیر و آموزش‌های تخصصی شامل آموزش شیوه‌های اطفاء حریق به گروه‌های مختلف نیروهای هلال احمر تشکل‌های مختلف مردمی و تربیت گروه‌های تخصصی است که این آموزش‌ها چه در استان و چه در کشور وجود ندارد.

عضو باشگاه تلاش سبز تصریح می کند: مدیریت مهار آتش نیز مستلزم شناخت کافی از محیط و محدوده وظیفه و حیطه کار توسط مسئولان است که متاسفانه این شناخت در محیط زیست و منابع طبیعی ضعیف بوده و طبع نبود این آگاهی و آشنایی باعث شده تا مسئولان برنامه درست و صحیح در این زمینه نداشته باشند.

با بیل آتش را خاموش می کنند

صالحی اضافه می کند: امکانات و تجهیزات برای مهار آتش بسیار ضعیف است به گونه‌ای که حتی کفش و لباس و ابزار مخصوص اطفای حریق در استان وجود ندارد و عمدتا با امکانات ناچیز مانند بیل کشاورزان و روستائیان نسبت به اطفای حریق اقدام می‌شود.

این دوستدار طبیعت و محیط زیست اظهار می کند: یگان حفاظت نیز به علت تعداد کم نیرو نمی‌تواند به محدوده خود به طور کامل اشراف داشته باشد.

وی اضافه می کند: کمبود تابلوهای هشدار دهنده برای گردشگران و شکارچیان متخلف برای جلوگیری از آتش‌سوزی نیز نقش مهمی در ایجاد حادثه دارد که در این راستا نیز کمتر کار شده است.

صالحی با اشاره به وجود برخی گونه های بومی مقاوم به آتش سوزی می گوید:  نوعی گون از تیره  آستارا گالیس در عرصه طبیعی استان رشد می کند که به هنگام آتش سوزی آسیب کمتری می‌بینند و نوعی بوته به نام جامه‌دار نیز در منابع طبیعی استان وجود دارد که متاسفانه توسط منابع طبیعی از بین رفته و به جای آن درخت‌هایی کاشته شده که هیچ تطابق و تناسبی با شرایط آب و هوایی استان نداشته و در حال خشکیدن هستند.

وی پیشنهاد می کند: برای مدیریت بهتر مهار آتش در عرصه های طبیعی مردم و مسئولان باید با تشکل‌های زیست محیطی همکاری داشته باشند و نیز نیروی بیشتری برای حفاظت محیط زیست به خدمت گرفته شود.

کمبود نیرو داریم

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی نیز می گوید: در وضعیت استاندارد هر نیروی یگان حفاظت پنج تا10 هزار هکتار را زیر پوشش دارد و این در حالی است که به ازای هر 30 هزار هکتار عرصه طبیعی این استان یک نفر نیروی یگان حفاظت خدمت می‌کند.

موسی صابری با بیان اینکه نیروهای یگان حفاظت به محدوده زیرپوشش خود همچنین نسبت به حساس و بحرانی بون مناطق مختلف نسبت به وقوع حادثه آگاه و آشنا هستند اظهار می کند: سال گذشته دوره های آموزشی برای آموزش مهار آتش‌سوزی عرصه‌های طبیعی در سطح استان برگزار شد که در آن حدود 80 نفر از مدیران و عوامل یگان حفاظت آموزش‌های لازم را فراگرفتند.

وی درباره فراهم آوردن تجهیزات و امکانات برای مهار آتش سوزی های عرصه طبیعی اظهار می کند: در نزدیک ترین نقطه به منطقه حساس و بحرانی کانکس‌هایی برای تامین تجهیزات مهار آتش در چهار منقطه غلامان، چهاربید، گرماب و رباط قره‌بیل نصب شده و امکانات و تجهیزات برای دسترسی آسان‌تر فراهم شده است.
وی اضافه می کند: همچنین در بخش‌های لوجلی، راز و جرگلان، پیش قلعه نیز وسایل و تجهیزات اطفای حریق تهیه و تامین شده و در حال حاضر کمبودی از لحاظ امکانات مورد نیاز برای اطفاء حریق در استان وجود ندارد.

تجهیزات جدید خریداری شد

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی تصریح می کند: تجهیزات جدید از جمله فکس بک کوله پشتی آبی، دستگاه اینتل آگارد خریداری شده است.
وی می افزاید: در مناطق مرزی هم با همکاری نیروی انتظامی در سه نقطه پاسگاه مرزی نیز امکانات و تجهیزات فراهم شده و همچنین دو منبع ذخیره آب برای تامین آب مورد نیاز هلی‌کوپتر در منطقه کرنخ و بزداغی ساخته شده است.

صابری درباره ایجاد آتش‌بر در جنگل‌ها و مراتع می گوید: با ایجاد آتش‌برها به علت تخریب جنگل و مراتع خیلی موافق نیستم اما در مطالعات جامع عرصه‌های طبیعی ایجاد آتش‌بر در دستور کار قرار داده شده است.

وی اظهار می کند: با بررسی‌های به عمل آمده از مشخصات حریق‌های سنوات گذشته به دلیل وضعیت خاص منطقه پارک که عاری از هر گونه جاده فرعی دسترسی برای امر پیشگیری و اعزام نیرو و تجهیزات در زمان نیاز بوده مطالعات لازم جهت احداث جاده‌های دسترسی با هدف آتش بر صورت پذیرد.

وی می گوید: با توجه به وقوع حریق‌های متعدد و نیز به خاطر عبور جاده آسیایی از میان این پارک با توجه به باارزش بودن گونه‌های جنگلی و مرتعی منطقه، پیشنهاد می شود قبل از شروع فصل گرما و زمان احتمالی حریق جلسات هماهنگی برای مدیریت واحد بین دواستان گلستان و خراسان شمالی تشکیل و مدیریت عملیاتی برای چنین مواقعی تعیین  شود تا پس از مطالعات پیش‌بینی‌های لازم صورت پذیرد.

صابری اضافه می کند: با توجه به حساسیت منطقه از تونل ورودی به این استان تا پاسگاه محیط زیست معروف به شارلق در 9 ماهه اول هر سال، محیط زیست استان گلستان تعدادی نیرو به طور شبانه‌روز با فاصله معین برای کنترل این محور و پایش و جنگل گردشی بگمارند که این مهم با هزینه کمتر چاره‌اندیشی می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی، پیگیری برای اختصاص اعتبارات خاص حفاظتی به این اداره کل برای تقویت جایگاه استقرار نیرو و امکانات همچون ساختمان حفاظتی دشت و پیش‌بینی خرید اقلام و تجهیزات اطفای حریق مورد نیاز برای استقرار در منطقه فوق و دیگر مناطق بحرانی استان را از دیگر اقدامات این نهاد ذکر می کند.

انتهای پیام/