محرم و امر به معروف و نهى از منکر و تأثیر آن در فرهنگ عمومى
خبرگزاری تسنیم: تقارن روز فرهنگ عمومى در سالجارى با ورود در ماه محرم و دهه احیاى امر به معروف و نهى از منکر، ما را بر آن داشت که یادآور شویم که این دو مقوله دینى (و ملى) چه ظرفیت گستردهاى در ارتباط با تحقق اهداف فرهنگ عمومى دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، فرهنگ عمومى از آنجا که بسترى مناسب براى القاى مطلوبسازى ارزشها و انزجار از ضد ارزشهاست، اهمیت فراوانى در ارتقاى همهجانبه آحاد افراد هر جامعه دارد. تقارن روز فرهنگ عمومى در سالجارى با ورود در ماه محرم و دهه احیاى امر به معروف و نهى از منکر، ما را بر آن داشت که به این بهانه به نقش تعیینکننده این دو موضوع در فرهنگ عمومى توجه نموده و این مهم را یادآور شویم که این دو مقوله دینى (و ملى) چه ظرفیت گستردهاى در ارتباط با تحقق اهداف فرهنگ عمومى دارد.
الف) فرهنگ عمومى چیست؟
اگر روزگارى پیش در عصر کشاورزى، منبع قدرت و حرکت، «زور بدنى و نیروى بازو» بود، و اگر در دوران اولیه صنعتى و مدرن، عامل تعیینکننده سرنوشت بشر، «پول و ثروت و قدرت اقتصادى و قدرت نظامى» بود، درجهان کنونى، دیگر نه از زور براى نقشآفرینى بنیادین کارى ساخته است و نه از زر، بلکه آنچه مىتواند منشأ و پایه تمام تحولات بشرى واقع بشود «فرهنگ» است؛
الف 1) ویژگیهاى فرهنگ:
اگرچه بحث درباره مسائل مربوط به فرهنگ عمومى، باید از تعریف فرهنگ آغاز شود لیکن به دلیل تکرار در اینکار از جانب دیگران و پرهیز از مناقشات و اختلاف دیدگاههاى عمیقى که در مورد تعریف فرهنگ وجود دارد و نیز بهمنظور اجتناب از اطاله کلام، از ورود به این بحث خوددارى مىگردد. فقط براى نزدیکشدن به توافقى در مورد تعریف «فرهنگ عمومى»، ویژگیها و خصوصیات کلى فرهنگ را فهرستوار بیان خواهیم کرد. اجمالاً در بسیارى از تعاریف فرهنگ، ویژگىهاى ذیل دیده مىشود:
1. فرهنگ، نظمبخش رفتار افراد و تقویتکننده همکارى میان آنهاست.
2. فرهنگ عموماً دو جنبه مادى و غیرمادى دارد.
3. فرهنگ یک امر اجتماعى است یعنى نمىتوان آنرا به یک فرد نسبت داد. مضافالیه فرهنگ همواره یک گروه، یک قشر، قوم و غیره مىباشد.
4. فرهنگ تغییرپذیر، انتقالى و اکتسابى است.
5. فرهنگ ممکن است جنبه اختصاصى یا عمومى داشته باشد. در مفهوم عمومى مثل میراث اجتماعى بشر و در مفهوم اختصاصى مثل میراث اجتماعى جامعه معینى است.
6. زمان شکلگیرى فرهنگها متفاوت است.
7. ابزارسازى و سخنگفتن دو عامل اصلى تثبیت موقعیت فرهنگ است.
8. فرهنگ مهمترین و اصیلترین وسیله و ابزار حفظ یک جامعه یا پایدارترین وجه آن است و بنابراین تغییرات آن کند است و هرگز یکشبه فرهنگ جامعه تغییر پیدا نمىکند.
9. فرهنگ مورد قبول اکثریت مردم مىباشد.
10. فرهنگ دو کارکرد اجتماعى و روانى دارد: کارکرد اجتماعى آن جمعآورى تعدادى افراد و اشخاص در یک جماعت مشخص است، و کارکرد روانى آن قالبریزى شخصیت افراد است.
11. مفهوم فرهنگ به خودى خود ارزشى ندارد و بههمیندلیل، اولاً، هیچ طایفه و قشر و قومى را نمىتوان بدون فرهنگ نامید، ثانیاً، مىتوان فرهنگها را بر اساس چارچوبها و معیارهایى مورد سنجش قرار داد و ارزشگذارى کرد.
12. فرهنگ یک امر تحققیافته است. فرهنگ یک جامعه، ناظر به کیفیت موجود در آن جامعه است. واقعیتى است که اکنون در آن جامعه وجود دارد. همین ویژگى یکى از وجوه تمایز بین «فرهنگ» و «دین» یا «ایدئولوژى» مىباشد زیرا دین یک امر حقیقى ناظر به الگو و وضعیت مطلوب براى آدمى است حال آنکه فرهنگ یک جامعه هیچگاه کمالیافته مطلق و مطلوب نهایى نیست، بلکه همواره قابلیت تکامل دارد.
13. فرهنگ در عین اینکه یک امر واحد است، ولى مرکب و مؤلف از عناصرى است که هر کدام مىتواند ارزشگذارى مثبت یا منفى تلقى گردد. آنچه بهعنوان فرهنگ نامیده مىشود برایندى است از این جهات یا عناصر مثبت و منفى.
الف 2) تعریف فرهنگ عمومى:
براى تعریف فرهنگ عمومى ابتدا باید منظور از کلمه «عمومى» بهکاررفته در این ترکیب مشخص شود.
در مجموع سه احتمال قابل تصور است:
1. «عمومى» صفت براى فرهنگ مىباشد، اما نه بهعنوان تخصیص بلکه بهعنوان وصف توضیحى. در این فرض فرهنگ عمومى یعنى فرهنگى که داراى وصف عمومیت است.
2. «عمومى» مضافالیه براى فرهنگ مىباشد. مطابق این فرض، فرهنگ عمومى یعنى فرهنگى که متعلق به عموم مردم است و مترادف با فرهنگ عامه.
3. «عمومى» وصف و قید مخصوص براى فرهنگ مىباشد. در اینجا فرهنگ عمومى یعنى عرصهاى از فرهنگ که رابطهاى مستقیم با عموم مردم دارد و در برابر فرهنگ خاصه قرار مىگیرد که بخش یا قلمرویى یا جنبهاى از فرهنگ قلمداد مىشود که چندان رابطه مستقیمى با عموم ندارد.
از این سه احتمال، احتمال اول و دوم منتفى است. منظور از فرهنگ عمومى بیان یکى از ویژگیهاى فرهنگ که تعلق آن به عموم مردم است نمىباشد. همچنین مراد این نیست که بخواهیم یکى از شئون عموم مردم را که همانا فرهنگ است بیان کرده باشیم، بلکه منظور از فرهنگ عمومى وجوه یا ابعاد یا قلمروهایى از فرهنگ است که با عامه مردم در ارتباط مىباشد. در نتیجه آن جنبهها یا وجوهى که مرتبط با بخشهاى خاص، اختصاصى و تخصصى است، از مفهوم فرهنگ عمومى خارج است.
الف 3) ویژگیها و شاخصهاى فرهنگ عمومى:
با توجه به آنچه در مورد تعریف فرهنگ عمومى ذکر شد، مىتوان گفت که:
1.فرهنگ عمومى داراى دو جهت «عینى» و «اعتبارى» است که مىبایست هر دو را مدنظر داشت. هیچکس بهتر از مقام معظم رهبرى، آیتالله خامنهاى، این دو بعد فرهنگ عمومى را تبیین نکردهاند. از نظر ایشان فرهنگ عمومى دو بخش دارد: یک بخش آن ظاهرى و بارز مثل: شکل لباس و شکل معمارى است که تأثیر خاصى بر روى ذهنیات و خلقیات و منش و تربیت افراد دارد و بخش دیگرش مربوط به امور نامحسوس مثل اخلاقیات فردى و اجتماعى مردم، وقتشناسى، وجدان کارى، مهماندوستى و احترام به بزرگترهاست.
2.فرهنگ عمومى حوزهاى از نظام فرهنگى جامعه است که پشتوانه آن اجبار قانونى و رسمى نیست، بلکه تداوم آن در گرو اجبار اجتماعى اعمالشده از سوى آحاد جامعه و تشکلها و سازمانهاى غیردولتى (غیررسمى) است. برخلاف حوزه فرهنگ رسمى که در نهایت، اجبار فیزیکى از آن حمایت مىکند، حوزه فرهنگ عمومى عمدتاً بر پذیرش و اقناع استوار است و عدم پایبندى به آن مجازات، بهمعناى حقوقى کلمه، را در پى ندارد. به عبارت دیگر مفهوم فرهنگ عمومى در تقابل مردم و دولت مفهوم پیدا مىکند.
3. فرهنگ عمومى مؤلفههایى از فرهنگ است که تأثیرات آن عام و فراگیر مىباشد و عامه مردم در کیفیت آن نقش دارند و از شیوه رفتارهاى عمومى مردم یا عرف و عادات و رسوم و زبان ساخته مىشود و یا تأثیر مشهود مىپذیرد و عموم جنبهها و عرصهها و زندگى مردم را تحت تأثیر قرار مىدهد و عموم مردم نسبت به آنها حساسیت و شناخت دارند.
4. فرهنگ عمومى، سازندگان و عاملان خاص خودش را دارد که بر بخشى از آنها دولت نظارت مىکند. نزدیکشدن به فرهنگ عمومى و اصلاح آن از طریق بخشنامه میسر نیست.
5. فرهنگ عمومى مانند کل نظام فرهنگى و فرهنگ، در چهار وجه ظاهر مىشود: درونى، روانى، نمادى، نهادى و آثار. از اینرو مىتوان رگههاى فرهنگ عمومى را در همه این جلوهها یافت. فرهنگ عمومى، در کنار فرهنگ رسمى، در همه حوزههاى زندگى اجتماعى، خانواده، حکومت، اقتصاد و آموزش و پرورش و نظایر اینها حضور دارد. از اینرو نمىتوان آنرا به حوزه مشخصى محدود ساخت.
ب) امر به معروف و نهى از منکر و تأثیر در اصلاح فرهنگ عمومى
امر به معروف و نهى از منکر، دو برنامه مهم اسلام و از اقسام فروع دین است. قرآن کریم و پیشوایان معصوم از این فریضه الهى بسیار سخن گفته و مسؤولیت ما را روشن ساختهاند. نه تنها دین اسلام، بلکه دیگر ادیان آسمانى نیز بیشترین برنامههاى تربیتى خود را از این طریق به اجرا درآوردهاند. بنابراین، امر به معروف و نهى از منکر، عمرى به درازاى تاریخ دارد. امام باقر(ع) مىفرماید: امر به معروف و نهى از منکر، راه پیامبران و شیوه نیکوکاران است.
در زمانهاى گذشته، در بسیارى از کشورهاى اسلامى، با الهامگرفتن از این دستور اسلام، تشکیلاتى مخصوص مبارزه با فساد و دعوت به انجام مسؤولیتهاى اجتماعى به نام (اداره حِسبه) نیروى انتظامى و اداره آگاهى وجود داشته که مأموران آن به نام (مُحْتَسب) یا آمرین به معروف خوانده مىشدند. این افراد مأمور بودند با همکارى دیگران با هرگونه فساد و ظلم مبارزه کنند و مردم را به کارهاى نیک و پسندیده تشویق نمایند.
امروزه در ایران اسلامى، ستاد اجرایى امر به معروف و نهى از منکر، رسماً عهدهدار انجام این وظیفه است.
در باره مفهوم و گستره امر به معروف و نهى از منکر، اهمیت، شرایط، شیوهها و پیامدهاى مهم آن بحثهایى مطرح است.
اقدام همگانى
کار فردى در امر به معروف و نهى از منکر، چندان مفید نیست. همانطورکه اگر آب تصفیهشده و پاک را بار دیگر در جویباران رها کنیم، آلوده مىشود، محیط اجتماع نیز اگر نورانى نباشد و در برابر آلودگىها عکس العمل نشان ندهد و یا افراد آلوده و فاسد مورد تشویق قرار گیرند، مبارزه با بىبندوبارىها بسیار مشکل خواهد بود.
استاد شهید مرتضى مطهرى(ره) مىفرماید: باید به این نکته توجه کنیم که عمل فردى، چندان مفید نیست، آن هم در دنیاى فعلى. مشکلى که امروزه در زندگى اجتماعى ما هست این است که افراد اهل عمل توجهى به عمل اجتماعى ندارند و بهاصطلاح، (تکرو) هستند؛ در حالىکه از عمل فردى کارى ساخته نیست، از فکر فردى کارى ساخته نیست، از تصمیم فردى کارى ساخته نیست، همکارى و همفکرى و مشارکت لازم است.
در جامعهشناسى مفهوم نظارت همگانى و اجتماعى یکى از مفاهیم پایه و بنیادى است چراکه این مفهوم آثار متعددى را از لحاظ اجتماعى بر جامعه باقى مىگذارد نظارت را به دو بخش نظارت عام و خاص طبقهبندى مىکنیم. وظیفه مسؤولان هر سازمان و نهاد اجتماعى است که با فرهنگسازى لازم در این زمینه مردم را به مشارکت اجتماعى و همگانى سوق دهند.
باید همواره به این اصل توجه داشته باشیم که تحقق مفهوم نظارت همگانى در سازمان در نهایت بهعنوان ابزارى براى افزایش کارآیى سازمان و در سطح ملى موجب افزایش کارایى نظام تبدیل خواهد شد.
نظارت همگانى به مثابه یک سرمایه اجتماعى محسوب شده و براى تحقق آن به همکارى تمام مدیران یک مجموعه نیاز است در صورتىکه نظارت همگانى بهخوبى در مجموعه سازمان نهادینه شود ما مىتوانیم شاهد کاهش خلافهاى ادارى در سازمان و اداره خود از یکسو و همچنین افزایش اعتماد افکار عمومى از سوى دیگر باشیم. مسؤولان باید بدانند که نظارت همگانى یک فرصت است و نه یک تهدید چراکه به کمک اطلاعات و مصالح بهدستآمده از این طریق امکان رسیدن به مدیریت خوب سازمانى نیز فراهم مىشود.
یکى از عواملى که موجب معنىدارشدن مفهوم نظارت همگانى مىشود ارتباط نظارت با پیشبرد اهداف سازمان مىباشد. هر فردى در جامعه در هر مقام، موقعیت، دانش و قدرتى که قرار دارد باید احساس مسؤولیت کند و نظارت همگانى جزء مسائلى است که تمام ادیان الهى بهخصوص اسلام به آن تأکید دارد.
امام خمینى(ره): اصل امر به معروف و نهى از منکر (نظارت همگانى) براى همین است که جامعه را اصلاح کند.
اسلام، سه ضمانت اجرایى براى احکام خود دارد:
الف) قدرت حکومت عادل؛
ب) نیروى بازدارندهى درونى انسان مسلم یا تقواى خداى متعال؛
ج) قدرت جامعه یا امر به معروف و نهى از منکر.
د) محرم و تأثیر آن در فرهنگ عمومى
شوراى فرهنگ عمومى با بررسى تأثیر فرهنگى محرم بر اقشار جامعه - طى جلساتى متن زیر را (با تلخیص و حذف برخى از بندها) براى تصویب نهایى توسط شوراى عالى انقلاب فرهنگى اقدام نموده که بیانگر بسیارى از مسایل تأثیرگذار در ارتباط محرم و فرهنگ عمومى مىباشد:
مقام معظم رهبرى مىفرمایند: «نگذارید مفاهیم و کارهاى تحریفآمیز و غلط، چشمها ودلها را از چهرهى مبارک و منور سیدالشهداء منحرف کند.»
مراسم سوگوارى سالار شهیدان از سنتهاى دیرینهاى است که در فرهنگ و ارزشهاى جامعه ریشه دوانیده است. برگزارى این مراسم پس از واقعهى کربلا در بین اقوام و ملل جهان و شیعیان رواج یافت و آثار و برکات بىشمارى داشته است. اما با گذشت زمان در آن بدعتهایى در میان مسلمانان کشورهاى مختلف از جمله ایران رایج شد که نه تنها با مراسم عزادارى حضرت سیدالشهداء هیچ سنخیتى ندارد، بلکه از مسیر واقعى عزادارى نیز منحرف شده و موجب وهن تشیع و سوء استفاده دشمنان اسلام گردیده است.
مجالس سوگوارى و عزادارى براى تعظیم شعائر الهى برپا مىشوند. بدیهى است براى بزرگداشت یک مرام باید عظمت ذاتى آنرا نشان داد و براى نشاندادن عظمت و اهمیت آن باید نسبت به آن مرام معرفت بخشید و بر آگاهى و بصیرت افراد نسبت به آن افزود.
اساساً ولایت حقیقى نسبت به اهل بیت عصمت و طهارت(ع) متوقف بر معرفت نسبت به شئونات امامان شیعه و نقش آنان در جهلسوزى و ظلمستیزى و پاسدارى از مرزهاى دین الهى است.
در نهضت حسینى، شعور بر شعار غلبه دارد. احیاء دین، مبارزه با بدعت، اصلاح امت و حکومت، امر به معروف و نهى از منکر، ستمناپذیرى و سازشناپذیرى با ظالمان، مقابله با ظلم و مقابله با ظلمت جهل، بسط قسط و عدالتگسترى، اقامه نماز و اهتمام به آن، اخلاص و ایثار مال و جان مرام عاشورائیان و محتواى شعارهاى عاشورایند.
ضرورت توجه به تأثیر فرهنگى محرم بر اقشار جامعه با توجه به جنبههاى مختلف (اجتماعى، سیاسى، فرهنگى) موضوع امرى گریزناپذیر است. محرم از آنجا که منشأ تأثیرات فرهنگى مثبت چون گسترش معنویت و دیندارى و آزادگى و تقویت روحیه ایثار وشهادت، استعانت و یارى مظلوم، ظلمستیزى و عدالتجویى است بههمینمنظور نباید برخى پدیدهها و فرآیندهاى منفى و ناخوشایند وارد این فرهنگ ناب شود.
پدیدههاى منفى
از جمله پدیدههاى منفى و فرآیندهاى ناخوشایند موجود در مراسم دههى اول محرم و بهویژه روز عاشورا:
الف) تظاهر به خشونت و رفتارهاى نامناسب همچون «قمهزنى». امروزه قمهزنى یکى از حربههاى تبلیغاتى دشمنان تشیع محسوب مىشود. آنها از طریق وسایل ارتباطجمعى تشیع را در انظار عمومى، افرادى خونریز، خشن، خرافى، متحجر و بىمنطق معرفى مىکنند.
ب) استفاده از تصاویر، عکسها و نشانههاى غیر واقعى ائمه(ع) و چاپ گسترده آنها که کذب است و موجب قداستزدایى از محرم و عزادارى حسینى مىگردد.
ج) تغییر آواى نوحهها و موسیقى محرم، گسترش موسیقىهاى پاپ و عامهپسند نیز باعث زدودن هاله تبرک و فضاى مبتنى بر حزن و اندوه آن شده و وجه تعقل، درسگیرى و عبرتآموزى محرم را کمرنگ مىکند و به این مراسم جنبه تفننى و تفریحى بخشیده و موجب زدایش خصلت آئینى محرم مبتنى بر هویت ایرانى و اسلامى مىشود.
این پدیدهها و فرآیندها از منظر فرهنگى به تضعیف وجه معرفتى محرم و قیام امام حسین(ع) و در مقابل، تقویت وجه یا وجوه سطحى و عوامانهى آن مىانجامد.
پیشنهادها و راهکارها
1. انتخاب افراد ذىنفوذ و سازماندهندهى مراسم عزادارى محرم با استفاده از شوراهاى هیئات مذهبى 210 شهرستان که با نظارت و سازوکارى نوین توسط سازمان تبلیغات اسلامى ایجاد شده است، انجام گیرد.
2. افزایش آگاهى و اطلاعات به روز گروههاى مرجع همانند روحانیون و سخنرانان مذهبى نسبت به فلسفه محرم و انگیزههاى قیام امامحسین(ع) و آشنانمودن آنان با آثار منفى انجام اعمال خشونتآمیز بهعنوان مراسم عبادى و سوگوارى.
3. تأکید مبلغان مذهبى بر ارائه مباحث علمى در ابعاد مذهبى، جامعهشناختى، سیاسى و فرهنگى محرم و کاهش جنبههاى احساسى و گاه مبالغهآمیز و غیرواقعى قیام حسینى.
4. تأکید صدا و سیما و مطبوعات بر جنبه عقلى و منطقى محرم و نفى پدیدههاى خرافى و موهن با همکارى دستگاهها و نهادهاى فرهنگى و دینى.
5. اجراى طرحهاى پژوهشى مرتبط، با نگاه آسیبشناختى.
6. تشکیل کمیته دائمى متشکل از: گروه برنامهریزى و پژوهشى؛ گروه تبلیغى؛ گروه تولید؛ گروه امنیتى و انتظامى.
7. ایجاد پایگاه اطلاعرسانى اینترنتى براى ترویج برنامهها و سوگوارىهاى واقعى در بیرون از مرزهاى ایران بهمنظور ایجاد بصیرت و ارتقاء معرفت دینى مخاطبین و خنثىسازى برنامههاى غیرواقعى معاندین و دشمنان فرهنگ حسینى.
8. اصلاح تحریفات و خرافات عاشورایى نیاز به برنامهریزى و برنامهسازى دارد که دستگاههاى مرتبط بهویژه صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامى در این زمینه باید نقش مؤثر و کلیدى ایفا نمایند. لازم به ذکر است که برنامهها باید کاربردى و عملیاتى باشد نه بخشنامهاى.
9. تلاش نهادهاى فرهنگى و توصیه شخصیتهاى مذهبى و سیاسى کشور بهمنظور نهادینهکردن فرهنگ اهداء خون در ایام محرم بهجاى قمهزنى.
10. برنامهریزى و تلاش براى ایجاد ارتباط و تعامل بین مساجد، تکایا و حسینیهها.
11. ترویج فرهنگ غنى عاشورایى مىبایست با بهرهگیرى از کلیه توانمندیهاى مردمى و وزارتخانهها و نهادهاى دولتى انجام پذیرد.
12. انجام کار مستمر فکرى توسط مبلغان دینى و مراکز علمى با پشتوانه نظر و فتواى مراجع عظام.
13. تقویت طرح شناسایى و ساماندهى هیئات مذهبى که توسط سازمان تبلیغات اسلامى با شناسایى 000.30 هیئت مذهبى انجام شده است.
14. بررسى محورهاى مطالعاتى مداحى، موسیقى، روضهخوانى، سخنرانى، سینهزنى و زنجیرزنى، قمهزنى، برنامههاى تلویزیونى، خرافات و خرافهشناسى، شبیهخوانى و تعزیه.
15. برگزارى همایش و میزگردهاى تخصصى در زمینه محرم با حضور عالمان دینى و متخصصان موسیقى.
16. حمایت از انتشار و پخش آثار عاشورایى مورد تأیید کارشناسان موسیقى و صاحبنظران دینى.
17. تشکیل کمیتههاى تخصصى در دستگاههاى متولى براى نظارت بر پخش موسیقى.
18. توجه به اندیشهها و نظرات روشنفکران بزرگ اسلامى، از جمله شهید مطهرى دربارهى محرم و آیینهاى آن.
19. زمینهسازى براى طرح ریشهاى و تأثیرگذار درباره حرکت امام حسین(ع) درکتب درسى با زبان هنرى.
20. تشکیل شورایى در رسانه ملى زیر نظر رئیس سازمان صدا و سیما با هماهنگى سازمان تبلیغات اسلامى و استفاده از کارشناسان حوزههاى تخصصى سایر دستگاهها بهمنظور نظارت کامل بر پخش انواع فیلمها، مداحىها و سخنرانىهاى ایام محرم.
21. تهیه دستورالعمل و ابلاغ به همه رسانهها بهمنظور جلوگیرى از پخش مداحىهایى که از آهنگهاى پاپ و جاز استفاده مىکنند.
22. دعوت از مداحان ثقه و غیر مشتهر به معضلات مداحى در صدا و سیما براى طرح نکات اساسى براى سایر مداحان و مردم.
23. تصویب طرح ساماندهى هیئتهاى مذهبى و آئیننامه تشکیل شوراهاى هیئات مذهبى در شوراى عالى انقلاب فرهنگى.
24. پخش فیلم جلسات محورى و مذهبى منتخب سراسر کشور بهمنظور الگوسازى و معرفى روشهاى صحیح عزادارى.
25. تهیه برنامههاى تلویزیونى نقد و بررسى شعر مداحى و تعزیهخوانى و همچنین منظره فقهى توسط متخصصان بهصورت مداوم.
26. تجلیل از خادمان فرهنگ عاشورایى اعم از سخنرانان، مداحان، شاعران و نویسندگان و مدیران هیئات.
27. از آنجا که بسیج و بسیجیان نیز نقش فعالى در سالهاى اخیر در برپایى هیئتهاى عزادارى محرم پیدا کردهاند، مىتوانند براى ترویج صحیح این فرهنگ با بهکارگیرى اشعار، نوحهها، لحنها و موسیقىهاى صحیح نقش الگویى ایفا کنند.
28. حمایت از انتشار زیارتنامهها، ادعیهها، نوحهها و مقاتل مستند و آثار هنرى مقبول (همچون آثار استاد فرشچیان) متناسب با نسل جوان براى بهرهگیرى هیأتهاى مذهبى.
29. ترویج هنر تعزیهخوانى و آسیبشناسى مراسم تعزیهخوانى و آموزشى گروههاى تعزیهخوان.
30. پیگیرى مصوبه شوراى فرهنگ عمومى دربارهى تأثیر فرهنگى محرم بر اقشار جامعه و انجام کارهاى مطالعاتى در مورد انواع روشهاى عزادارى توسط وزارت ارشاد اسلامى.
31. ارزشیابى از میزان اثربخشى اقدامات انجامشده توسط سازمان تبلیغات اسلامى در مورد نحوهى برگزارى عزادارى ماه محرم و صفر.
32. در نظر گرفتن ضمانت اجرایى و اهرم قانونى براى مصوبات در مورد موضوع محرم.
33. اهتمام سازمان تبلیغات اسلامى جهت بررسى مونوگرافى و کارکردهاى جلسات هیئات مذهبى بانوان.
34. اهتمام به مراکز دانشگاهى و مدارس جهت تعمیقبخشى اندیشههاى ولایى و معارف عاشورایى بین جوانان و نوجوانان.
35. طرح گزارشهایى در مورد نحوهى عزادارى ماه محرم و صفر در شوراهاى استانى از طریق دفاتر سازمان تبلیغات اسلامىِ عضو شوراى فرهنگ عمومى.
36. تحقق فرامین مقام معظم رهبرى درخصوص ساماندهى مداحان با سازوکار مناسب توسط سازمان تبلیغات اسلامى براى ورود به حوزه مداحى.
37. فرهنگسازى در مورد عزادارى محرم به کمک دستگاههاى فرهنگى.
38. معرفى مقاتل معتبر جهت استفاده وعاظ و مداحان و آموزشهاى لازم.
39. استمرار فعالیتها پیرامون بررسى، آسیبشناسى و ارزیابى عزادارى محرم.
انتهای پیام/