ضرورت های مذاکره هسته‌ای

به گزارش خبرنگار گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، با روی کار آمدن دولت جدید در ایران چشم انداز آینده کشور در بسیاری از حوزه ها تغییر کرده است. یکی از مهم ترین این موارد سیاست خارجی و پرونده هسته ای است. به نظر می رسد اجماع داخلی و خارجی کارشناسان سیاسی برآن است که فرصت جدیدی برای حل موضوع هسته ای فراهم آمده است.هرچند حل موضوعی که بیش از یک دهه یک چالش بین المللی با طرف های درگیر متعدد بوده است و علاوه بر آن دو طرف اصلی آن یعنی ایران و ایالات متحده سابقه سه دهه خصومت و تنش تند بر سر حوزه های مختلف دارند کار بسیار دشواری است. اما مذاکرات نیویورک و ژنو نشان داد که شناخت درست و مذاکره موفق و اصولی می تواند رسیدن به توافق را تسهیل کند. عبور از این چالش ها و گام بر داشتن در مسیر کاستن از تنش و حل شدن تدریجی موضوعات، مستلزم رعایت برخی پیش فرض ها و شناسایی نقاط ضعف و عواملی است که مانع توافق است. بر خی از این الزامات را چنین می توان بر شمرد:

1 - انسجام داخلی و وحدت رویه: جامعه ما در بعضی ابعاد داخلی دچار پراکندگی مدیریت در نهادهای تصمیم گیری است. مسئله هسته ای به رغم اینکه درست به همین منظور از وزارت خارجه به شورای امنیت منتقل شد اما در دولت پیشین دچار اختلاف در موضع گیری شد و نمونه هایی از این اختلافات در فضای رسانه ها انتشار یافت و همگان از آن خبردار شدند. دولت جدید می بایست با یکپارچه سازی جهت ها و مواضع سیاست خارجی، چنان که در ماه های اخیر نشان داده، به سمت یکدستی و هماهنگی برود. این امر موجب می شود تا نهادهای مختلف تلاش های یکدیگر را خنثی نسازند.

2 - دیپلماسی عمومی: با تعمیق دموکراسی و اهمیت و قدرت روزافزون افکار عمومی در جهان جدید، دیپلماسی عمومی دیگر ژست بین المللی نیست، بلکه تبدیل به یکی از ابزارهای پیشبرد منافع ملی شده است. لذا وزیر خارجه به خوبی اهمیت این موضوع را دریافته و با استفاده از ابزارهای جدید رسانه ای، نوعی دیپلماسی عمومی را در خدمت منافع ملی قرار داده است. اما برای پایداری و تاثیرگذاری این موضوع توجه به دو نکته ضروری است: نخست مسئله انسجام و وحدت رویه است. پیام های آشتی جویانه ای که دولت تدبیر و امید در فضای بین المللی منتشر می کند، نباید درگیر همزمانی با ارائه سیگنال های متفاوت و رادیکال از سوی گروه ها و افراد مخالف شود. نکته دوم اینکه باید متوجه محدودیت توانایی دیپلماسی عمومی بود و برای آن فقط نقش هموارکننده راه توافق را در نظر گرفت نه بیش از آن. زیرا به ابزارهای عینی قدرت امتیاز می دهند نه به این پیام ها.

3 - خلق ظرفیت های جدید: صحنه بین المللی محل منازعه قدرت است و میزان منفعتی که هر کشور از منابع موجود می برد، بر اساس میزان قدرت هر کشوری مشخص می شود.

از این رو دولت نه تنها باید از فرصت های فرارو به خوبی استفاده کند بلکه باید اقدام به خلق فرصت ها و ظرفیت های جدید و تولید ابزارهای قدرت کند. به عنوان نمونه، افزایش توافق و انسجام داخلی،کاهش مشکلات اقتصادی و معیشتی، کاهش تنش در منطقه با همسایگان به معنای افزایش قدرت ملی می تواند موجب بالارفتن توان چانه زنی بر سر میز مذاکرات گردد. انتخابات ریاست جمهوری نخستین ظرفیت بزرگ خلق شده در شرایط جدید است که قدرت و حیثیت ملی کشور را در جهان افزایش داده است و ضروری است دولت جدید با شناخت درست فضای بین المللی و ظرفیت های داخلی و منطقه ای ابزارهای قدرت موثر و بیشتری را ایجاد کند تا بتواند موازنه قوا را تغییر دهد.

4 - تنظیم چارچوب ها بر اساس برنامه های اصولی و درازمدت: تیم هسته ای همچنان با بسته اخیر خود روشن کرد به دنبال یک توافق اصولی و دراز مدت است. این چیزی است که غربی ها به دنبال آن نیستند، بلکه به دنبال دریافت و اعطای امتیازات مقطعی هستند. بنابراین با پایداری اصولی بر مواضع باید طرف مقابل را واداشت تا تن به یک توافق کلان و دارای چارچوب روشن زمانی بدهد.

5 - تثبیت میز مذاکره: نخستین هدف ایران در مذاکرات باید تثبیت میز مذاکره باشد. نشان دادن اراده روشن و واضح کشور برای رسیدن به توافق و اهمیت مذاکرات، بدون بروز ضعف که زمینه جسورتر شدن طرف مقابل را فراهم کند، راهی است برای تشویق طرف های دیگر به جدی تر گرفتن مذاکرات و انزوای همیشگی جمله تکراری و کلیشه ای «همه گزینه ها روی میز است.» برای ایران پرهیز از هرگونه اقدامی که باعث تضعیف میز مذاکره شود، باید یک اصل اساسی و خدشه ناپذیر باشد. یکی از کارویژه های انتخابات ریاست جمهوری تقویت بی حرف و حدیث میز مذاکرات بود. باید الزامات و پیامدهای این موضوع را به خوبی شناخت و از آن مراقبت کرد. نشان دادن اراده جدی کشور برای رسیدن به توافق به ویژه به صورت مستمر و پایدار در طول دوره های مداوم مذاکرات موجب ترغیب طرف مقابل برای امتیاز دادن و بازبینی مواضع گذشته اش می شود.

6 - مذاکرات غیررسمی و دو جانبه: یکی از مواردی که در دوره های پیشین مذاکرات کمتر مورد بهره برداری قرار می گرفت؛ گفت وگوهای دو جانبه و غیررسمی به ویژه با طرف اصلی منازعه است. مذاکرات رسمی در اغلب موارد، محلی برای بروز دادن و آشکار سازی توافقات پشت پرده و مذاکرات غیررسمی هستند. و اگر توافقات دوجانبه و مذاکرات پشت درهای بسته صورت نگیرد، اگر نتوان گفت غیرممکن است، می توان گفت که بسیار دشوار است بتوان بر سر میز مذاکره با شش کشوری که خود دچار اختلافات هستند به یک توافق رسید.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.