بوئینگ در سال سقوط

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، تنها یک روز پس از فاجعه فرود ناقص و انفجار یک فروند هواپیمای بوئینگ  737-800 در سئول که به کشته شدن 179 مسافر و خدمه آن منجر شد، شرکت هواپیمایی کره‌جنوبی اعلام کرد نقص فنی مشابهی را در یک هواپیمای دیگر از همین مدل کشف کرده است. حادثه یکشنبه گذشته، خود به تنهایی اثباتی بود بر یک چالش 8 ساله که آیا انواع هواپیماهای بوئینگ سری 737 که رایج‌ترین هواگردهای مسافری، لجستیک و نظامی ساخت آمریکا در سراسر جهان هستند، ناامن‌ترین هواپیماهای دنیا نیز محسوب می‌شوند؟ 2 سانحه کوچک‌تر به فاصله چند ساعت، بار دیگر پس از سال 2022، پاسخ این سوال را مثبت کردند. صبح یکشنبه گذشته، یک فروند بوئینگ  737-800 در قالب پرواز سی 22176 هواپیمایی ججو ایر کره‌جنوبی که از بانکوک تایلند با 175 مسافر و 6 خدمه بازمی‌گشت، وقتی روی باند فرودگاه بین‌المللی موان در جنوب غربی سئول فرود می‌آمد، ناگهان از مسیر منحرف و پس از برخورد با حصار اطراف منفجر شد.

بلافاصله رئیس‌جمهور موقت کره‌جنوبی دستور بازرسی فوری تمام هواپیماهای سری مزبور به کار گرفته شده در خطوط هوایی این کشور را صادر کرد. به گزارش خبرگزاری یونهاپ، روز دوشنبه وزارت زمین، زیرساخت و حمل‌و‌نقل کره‌جنوبی نیز  فرمان  بازرسی ویژه‌ای از تمام جت‌های بوئینگ مزبور را صادر کرد. سپس شرکت هواپیمایی ججو ایر، پرمشتری‌ترین خط هوایی کره‌جنوبی به طور رسمی اعلام کرد دلیل بروز سانحه، نقص احتمالی ارابه فرود بوده است. این شرکت در همین گزارش فاش کرد همین مشکل روز دوشنبه نیز در یکی دیگر از هواپیماهای بوئینگ این شرکت رخ داده است. 

بر این اساس پرواز ججو ایر با 161 مسافر، اندکی پس از پرواز از فرودگاه بین‌المللی گیمپوی سئول در روز دوشنبه، نقص ارابه فرود را گزارش کرد که باعث بازگشت هواپیما و فرود اضطراری شد. ارابه فرود سازه‌ای است که هواپیما هنگام توقف یا حرکت روی زمین بر آن تکیه دارد و عمدتا دارای چرخ است، مگر در هواپیما‌های مخصوص نشستن روی آب یا برف. چرخ‌ها نیز در قسمت‌های 2 بال، بدنه و دماغه هواپیما قرار دارد.

رسانه‌های کره‌ای اعلام کردند پس از حادثه یکشنبه، ترس از پرواز چنان در این کشور شیوع یافته که ظرف 2 روز 680 هزار نفر پروازهای خود را لغو کرده‌اند. روزنامه جونگ آنگ به نقل از یکی از نمایندگان ججو ایر، این تصمیم را یک اقدام ضروری برای ایمن‌سازی عملیات پرواز شرکت مزبور دانسته است. به گزارش رویترز اما کارشناسان خیلی زود بهانه اولیه شرکت هواپیمایی کره‌ای را مبنی بر اینکه برخورد دسته‌ای از پرندگان به اراده فرود یا چرخ‌های بوئینگ مزبور منجر به نقص فنی شده  زیر سوال بردند. بدین ترتیب بار دیگر سوانح سریالی، نام بوئینگ 737 را به عنوان ناامن‌ترین هواپیمای دنیا بر سر زبان‌ها انداختند. موضوع مهم اینجاست که کمتر از 24 ساعت بعد از سانحه بوئینگ 737 در سئول که به کشته شدن 179 نفر انجامید، یک هواپیمای دیگر از همین مدل متعلق به خطوط هوایی ایر کانادا نیز به دلیل خرابی ارابه فرود دچار نقص فنی شده بود. در حقیقت به شکلی مشابه 2 بوئینگ هم‌مدل کره‌ای، یکی از چرخ‌های این هواپیما نیز قبل از فرود روی باند باز نشده بود. با آنکه فرود اضطراری آن در فرودگاه هالیفاکس باعث شد بال هواپیما به باند برخورد کرده و آتش‌سوزی ایجاد شود اما تعادل آن به هم نخورد و تمام خدمه و مسافرانش سالم ماندند.

* نظارت فاجعه‌بار دولت آمریکا روی بوئینگ

سری 737 معروف به بچه بوئینگ، یک مدل هواپیمای مسافری باریک‌پیکر دوموتوره است که سابقه به‌کارگیری‌اش در خطوط هوایی به 58 سال قبل (1967 ناوگان لوفت‌هانزا) بازمی‌گردد. تاکنون بیش از 15 هزار مدل مختلف از سری 737 به خطوط هوایی تجاری، باری و ارتش‌های کشورهای مختلف تحویل داده شده است. سال جاری میلادی چنین بر آورد شده که به طور میانگین در هر ساعت 1250 فروند از این هواپیما در آسمان‌ها در حال پرواز بوده است. 

بوئینگ 737-800 که یکی از مدل‌های اصلاح شده سری 737 است و عمدتا توسط خطوط هوایی ارزان‌قیمت مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد، نزدیک به 100 میلیون دلار قیمت دارد. این مدل به منظور رقابت با ایرباس «ای320» وارد ناوگان‌های هوایی شد و با ظرفیت صندلی 162 تا 189 مسافر در 2 کلاس پروازی قابل سفارش و پرواز است. آمارها نشان می‌دهد در بازه زمانی 12 ساله (از  2006 تا 2018 ) 24 فروند بوئینگ 800-737 در سراسر جهان دچار حادثه شده و 767 نفر بر اثر این حوادث جان خود را از دست داده‌اند. در واقع ناامن بودن این مدل بود که باعث شد بوئینگ، نسل مکس را با ادعای برطرف کردن نقایص فنی قبلی در سال 2017 ارائه دهد.

با این حال 3 سانحه سریالی این مدل ظرف تقریبا یک شبانه‌روز و به خاطر نقص‌های مشابه، چالش پیش روی بهره‌برداری از هواگردهای ساخت بوئینگ، بزرگ‌ترین شرکت هوافضای جهان را برملا ساخته است. تا همین جای کار وزارت حمل‌و‌نقل کره‌جنوبی رسما درباره ادامه استفاده از 62 فروند بوئینگ 737-800 که در خدمت خطوط هوایی ججو ایر، تی‌وی ایر، جین ایر، ایستر جت، ایر اینچئون و کرین ایر هستند هشدار داده است. تازه  این مدل از سری 737  طی سال‌های اخیر در  مقایسه با مدل‌های جدیدتر کم‌سانحه محسوب می‌شود. در حقیقت بدنام‌ترین بوئینگ 737، چهارمین نسل و پیشرفته‌ترین آن با عنوان «مکس» است که به فاصله کوتاهی پس از آغاز تحویل، سونامی وسیعی از سوانح هوایی در گوشه و کنار جهان را باعث شد. سوانح سریالی  بوئینگ 737 مکس باعث شد در همان سال نخست فعالیت در ناوگان‌های تجاری، مجوز پرواز آن در چندین کشور بویژه در آسیا و آفریقا صادر نشود. عجیب اینکه نقص فنی مربوط به ارابه فرود (چرخ‌ها) یکی از شایع‌ترین دلایل سوانح مدل‌های سری 737 از 800 تا مکس بوده است. اسفند پارسال، یک فروند بوئینگ 737 مکس 8 از باند فرودگاه هیوستن در ایالت بوستون آمریکا به خاطر شکستن ارابه فرود منحرف و واژگون شد. معضل دیگر سری 737، بروز انفجار در بخش‌های مختلف هواپیما حین پرواز است. ژانویه پارسال (2024) یک فروند هواپیمای 737 مکس 9 در حالی که در ارتفاع 4876 متری بر فراز پورتلند، مرکز ایالت اورگان آمریکا  در حال حرکت بود، دچار انفجار شد. در بررسی‌های فنی معلوم شد پیچ‌های بخشی از موتور شل بسته شده بودند. سال 2018 نیز در یکی از هواپیماهای مشابه، یک خانم مسافر آمریکایی که روی صندلی مجاور بال نشسته بود، بر اثر شکستن یک قطعه در موتور جت و فشار توربین‌ها، به شکل فجیعی به بیرون از کابین مکیده و کشته شد.  تازه این حوادث جدا از 2 سانحه مرگبار مدل مکس در سال‌های 2018 و 2019 میلادی است که مجموعا در جریان آن 2 سانحه 349 نفر جان‌شان را از دست دادند. اولین مورد زمانی رخ داد که یک هواپیمای مکس 8 متعلق به شرکت لاین ایر اندونزی در اکتبر 2018 در دریای جاوه سقوط کرد. دومین سقوط مرگبار یک فروند  مکس 8 دیگر متعلق به خطوط هوایی اتیوپی‌ تنها 6 دقیقه پس از برخاستن از فرودگاه آدیس‌آبابا در مارس 2019 بود. در هر دو مورد، شرکت بوئینگ مقصر اصلی قلمداد شد، چرا که تغییرات قابل توجهی را که در مدل جدید یعنی مکس لحاظ کرده بود، در کتابچه راهنمای هواپیما معرفی نکرده بود و اکثر خلبانان سری 737 از آن اطلاعی نداشتند؛ از جمله افزودن یک سامانه کنترل پرواز خودکار برای کمک به محاسبه موتور‌های بزرگ‌تر به نام سیستم MCAS.

پس از آن سانحه تمام بوئینگ‌های 737 مکس برای نزدیک به 2 سال در سراسر جهان زمینگیر شدند و شرکت آمریکایی در حال بررسی تغییراتی در سامانه کنترل پرواز نسخه‌های جدید خود بود. در همین مقطع یک هیات تحقیقاتی کنگره آمریکا سوانح رخ داده را ناشی از نقطه اوج وحشتناک نظارت شکست‌خورده دولت آمریکا (در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ) و ایجاد نواقص در طراحی و ساخت در نتیجه انفعال شرکت بوئینگ خواند.

* اعتراف بوئینگ به مشکلات مکس

شرکت بوئینگ دسامبر 2023 از خطوط هوایی درخواست کرد هواپیما‌های تولیدی‌اش را برای یافتن نقص احتمالی در سامانه کنترل سکان  بازرسی مجدد کنند. این درخواست پس از آن مطرح شد که یک اپراتور بین‌المللی، پیچی با مهره گم‌شده را در طول تعمیر و نگهداری معمول پیدا کرد. در یک مورد جداگانه این شرکت آمریکایی متوجه شد یک هواپیمای تحویل داده نشده مهره‌ای دارد که بدرستی سفت نشده است. اداره هوانوردی فدرال آمریکا اخیرا به خلبانان اعلام کرده استفاده از سامانه ضد یخ را در مدل مکس محدود کنند، زیرا ورودی‌های اطراف موتور‌ها ممکن است بیش از حد گرم شده و از بین بروند. به شکلی شرم‌آور اما بزرگ‌ترین شرکت هوافضای جهان اخیرا از این نهاد دولتی درخواست معافیت ایمنی کرده با این توجیه که همزمان در حال توسعه راه‌حلی بلندمدت است.

بوئینگ برای آغاز تحویل جدید مدل‌های مکس 7 خود به مشتریان به این معافیت نیاز دارد. این در حالی است که خود شرکت سال 2023 وجود مشکلی در اتصالات مدل 737  مکس را گزارش داد که در آن بدنه با بخش عمودی دم برخورد می‌کند. حتی این شرکت در گزارشی عمومی شرکت قطعه‌ساز خود یعنی «اسپریت آئرو سیستمز» در کانزاس را به تولید غیراستاندارد در برخی قطعات هواپیما‌ها متهم کرد! اشاره به سوراخ‌کاری‌های نامناسب در دیواره بدنه که باعث فشار در عقب بدنه هواپیمای 737  در ارتفاع می‌شود. با این حال این شرکت آمریکایی اعلام کرده اگرچه وجود چنین نواقصی می‌تواند تحویل برخی هواپیما‌های جدید را به تعویق بیندازد اما خطری فوری برای هواپیما‌هایی که از پیش‌تر پرواز می‌کردند ایجاد نمی‌کند. یک گزارش دیگر نیز به تحقیق مقام‌های ایمنی فدرال درباره آتش‌سوزی موتور یک بوئینگ 737 مکس خطوط هوایی یونایتد می‌پردازد که تابستان پارسال پس از فرود در نیوآرک نیوجرسی کشف شد. هواپیمایی از همین مدل در همین خط هوایی به مقصد دنور در آخرین روزهای سال 2023 با فرود اضطراری مواجه شد که در نتیجه انفجار در موتور آن بود.

* نواقص سری 777 و 787

مشکلات فنی فاجعه‌بار فقط به سری 737 بوئینگ محدود نمی‌شود و حتی سری 777 را که سال‌هاست لقب بهترین هواپیمای مسافری جهان را یدک می‌کشد شامل می‌شود.  اوایل 2024 یک فروند بوئینگ 777 خطوط هوایی یونایتد پس از برخاستن از فرودگاه سانفرانسیسکو به مقصد اوزاکای ژاپن یکی از چرخ‌های 116 کیلوگرمی خود را روی باند از دست داد. همچنین سال 2021 پره فن موتور سمت راست یک بوئینگ 777 اندکی پس از برخاستن از فرودگاه دنور با 239 سرنشین شکست. هیات ملی ایمنی ترابری ایالات متحده، بوئینگ را در بازرسی ناکافی پره‌های فن مقصر اصلی دانست. بوئینگ 787 پهن‌پیکر با 2 راهرو نیز با مشکلات تولیدی مواجه شده که به طور پراکنده تحویل آن را متوقف کرده است. این شرکت ماه ژوئن 2023 اعلام کرد در حال بررسی اتصالات در قسمتی از دم به نام «پایدارکننده افقی یا دم افقی» هواپیما برای شرایط نامناسب است. مارس 2024  تحویل 787 دستگاه متوقف شد در حالی که نهاد دولتی ناظر به بررسی اسناد مربوط به کار‌های انجام شده در هواپیما‌های جدید پرداخت. سوانح سریالی بی‌پایان هواپیماهای مسافری گران‌قیمت بوئینگ حتی باعث شد با وجود باج تبلیغاتی سنگین این شرکت عظیم به رسانه‌های جریان اصلی آمریکا، کارشناسان هوافضا  سال 2024 را از همان ماه‌های آغازین به عنوان «سال جهنمی بوئینگ» نامگذاری کنند؛ سالی که با سوانح اخیر، جهنمی‌تر هم شد.

منبع: وطن امروز

انتهای پیام/