فهرستگان نسخ خطی عراق منتشر می‌شود/ نگاهی ویژه به نسخه‌های خطی عتبات عالیات
خبرگزاری تسنیم: مدیر طرح فهرستگان نسخ خطی ایران از تدوین و انتشار فهرستگان نسخ خطی عراق خبر داد و گفت:در این طرح نسخه‌های خطی موجود در عتبات عالیات با نگاهی ویژه فهرست خواهند شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی درایتی مدیر موسسه پژوهشی الجواد(ع) و محقق فهرستگان نسخ خطی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، از آغاز طرح تدوین فهرستگان نسخ خطی عراق خبر داد و افزود: در این مجموعه تمامی نسخ خطی که از وجود آنها در کشور عراق اطلاع داشتیم، فهرست‌نویسی شدند. به ویژه منابعی که در حرم ائمه اطهار(ع) وجود داشت. بعد از عراق نسخ خطی کشورهای آسیای میانه و فارسی‌زبان مانند تاجیکستان، افغانستان و ... فهرست‌نویسی خواهد شد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه کشور عراق قرابت فرهنگی نزدیکی با ایران داشته و حوزه‌های علمیه شیعه در این کشور گرم و فعال بوده است، نسخه‌های خطی موجود در عراق می‌تواتند مکمل بخشی از فرهنگ گذشته ایران باشد. در این راستا از سال‌ها پیش به گردآوری اطلاعات درباره نسخ خطی این کشور پرداختیم، اکنون عمده اطلاعات جمع‌آوری شده و در حال جمع‌آوری اطلاعات باقی مانده هستیم، البته حجم نسخه‌های خطی عراق به نسبت ایران بسیار کمتر است، در عراق نسخ خطی شناسایی شده و موجود در کتابخانه‌ها و عتبات عالیات به 60 هزار نسخه می‌رسد، در حالیکه در ایران 327 هزار نسخه است.
درایتی تصریح کرد: البته نسخه‌های خطی بسیاری در عراق وجود داشته و یا دارد که هنوز شناسایی نشده‌اند، بخشی از این نسخه‌ها طی تحولات سال‌های اخیر عراق به خارج از این کشور برده شده و دسترسی به آنها ممکن نیست، اما نسخه‌هایی که هنوز باقی مانده ولی فهرست نشده‌اند را شناسایی و با همکاری برخی محققان عراقی و یا محققانی از داخل کشور اقدام به فهرست این نسخه‌ها نیز کرده‌ایم.
وی با اشاره به نسخه‌ها و قرآن‌های خطی موجود درعتبات عالیات عراق گفت: نسخه‌های خطی بسیاری در کربلا، کوفه، سامرا، نجف،کاظمین و ...وجود دارد که برخی از آنها طی سال‌های اخیر فهرست شده‌اند، حتی در حرم حضرت عباس(ع) کتابخانه‌ای وجود دارد که قرآن‌ها و نسخه‌های خطی بسیاری را در خود جای داده است، اطلاع از این نسخه‌ها برای محققان بسیار حائز اهمیت است، بنابراین در این فهرستگان به صورت مفصل به معرفی این نسخه‌ها خواهیم پرداخت.
درایتی با بیان این مطلب که در این فهرستگان نسخه‌های خطی عربی و فارسی معرفی می‌شوند، گفت: نام مستند کتاب، آوانگاری نام اثر، نام مستند مؤلف همراه با تاریخ تولد و وفات، آوانگاری نام مؤلف، اطلاعات مربوط به آثار پیشینی که اثر مورد نظر با آنها مرتبط است، نام افراد دخیل در شکل‌گیری نسخه، تاریخ و محل تألیف، توصیفی کوتاه درباره محتوا، آغاز و انجام اثر، منابع و مصادری که حاوی اطلاعاتی درباره اثر و یا مؤلف هستند، معرفی آثاری که پس از اثر مورد نظر تألیف شده‌اند و با آن ارتباط دارند از جمله اطلاعات کتابشناختی موجود در این مجموعه است.
وی گفت: همچنین در اطلاعات نسخه‌شناسی فهرستگان نسخه‌های خطی کشورهای اسلامی اطلاعاتی مانند شهر و کتابخانه‌ای که نسخه در آن نگهداری می‌شود، آغاز و انجام نسخه، اطلاعات مربوط به مباحث مندرج در نسخه، حجم نسخه به حجم کل کتاب و گزارش افتادگی‌های احتمالی، نوع خط نسخه، نام کاتب همراه با تاریخ و محل کتابت، شکل ظاهری و تزئینات مندرج در آن، معرفی و گزارش نوشته‌هایی که علاوه بر متن در نسخه درج شده‌اند مانند مصصح، حاشیه، اطلاعات مربوط به وقف یا اهدای نسخه، نوع کاغذ، جلد، تعداد صفحات و قطع آن، منبعی که اطلاعات مربوط به نسخه از آن ذکر شده، گردآوری و درج شده است.
درایتی در پایان گفت: پس از انتشار فهرستگان نسخ خطی عراق به سراغ دیگر کشورهای جهان اسلام به ویژه افغانستان، پاکستان و تاجیکستان خواهیم رفت تا فهرستگان نسخ خطی آنها را نیز تدوین کنیم.
انتهای پیام/
