حاشیه‌نگاری بر خبر اعلام طرح احیای میدان تبریز
خبرگزاری تسنیم: خبر طرح احیای میدان حکومتی تبریز در نگاه اول می‌تواند خبری خرسندکننده برای دلسوزان و علاقه‌مندان تاریخ این شهر و دیار باشد اما با باز کردن صندوقچه سرگذشت اماکن تاریخی تبریز، ترسی مبهم بر دل می‌نشیند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، این طرح که «در راستای احیای هویت تاریخی تبریز ارزیابی» شده، به پروژه‌ای اشاره می‌کند که قرار است « در محدوده میدان ساعت و استانداری به عنوان محدوده حکومتی قدیم تبریز به مرحله اجرا» در آید.
خیلی‌ها به یاد دارند که بیش از 15 سال پیش زمانی که طرح احیای محوطه مسجد کبود مطرح شد چه غوغایی به راه افتاد.
در پی فراخوانی به منظور این طرح در آن زمان نمایشگاهی از این طرح‌ها در ساختمان شهرداری تبریز برگزار شد.
در میان اثرهای رسیده، بسیاری با طراحی زیبا به احیای شکل اصلی مسجد کبود به شکل میدان نقش جهان اصفهان به منظور بازگشت این محوطه تاریخی به هویت مجموعه‌ای‌اش با احیای کاروانسرا، مدرسه، حمام و بازار پرداخته بودند اما سرانجام پروژه‌ای به تصویب و اجرا درآمد که در آن تمام بافت تاریخی منطقه پیرامون ویران شد.
با گودبرداری‌های عمیق در تاریخی‌ترین منطقه تبریز بسیاری از لایه‌های تاریخی شهر تبریز بدون حضور و بررسی کارشناسان و باستان‌شناسان عملا منهدم شد و تنها قسمت کوچکی از آن از دست مجریان طرح نجات یافت و به سایت‌موزه گورستان عصر آهن تبریز تبدیل شد.
همین اثر یافته شده به تنهایی قدمت تاریخ تبریز را تا دوران تمدن سفال خاکستری به عقب برد، گرچه همین موزه گرانبها و کم‌همتا در کشور در سایه بی‌توجهی‌ها، آخرین نفس‌های خود را می‌شد.
عملکرد شهرداری در گذشته
عملکرد شهرداری در گذشته، این اندیشه را به دل نشانده که این نهاد معمولا با نگاه اقتصادی به طرح‌ها می‌نگرد.
به گفته شهردار تبریز طرح جدید مطروحه با منظور تبدیل این منطقه به «اصلی‌ترین جاذبه گردشگری تبریز کهن» مطرح شده است اما چند روز بعد نایب رئیس شورای شهر، هدف از طرح احیای میدان حکومتی تبریز را ایجاد میدانی بزرگ جهت «محل مناسبی برای اجتماعات بزرگ مذهبی و محلی» بیان کرد.
این مسئول حتی در قسمت پایانی سخنانش از آزاد شدن المان‌ها، مکان‌های تاریخی و پر اهمیت شهر از حصار ساختمان‌ها سخن رانده است.
این در حالی است که در سایه ایجاد ایستگاه مترو، بافت یک دست و قدیمی ضلع شمال‌شرقی میدان ساعت تخریب شده و تبریز در سایه اپیدمی شدید آپارتمان‌سازی سالانه شاهد تخریب بخشی از معدود مناطق معماری باقیمانده مرکزی شهر است که از بافت تاریخی و زیبای قدیمی برخوردار بوده و هویت معماری گذشته شهر تبریز است. و معلوم نیست از بین بردن «حصار ساختمان‌ها» در محدوده تاریخی میدان ساعت تا استانداری کدام ساختمان جدید و غیرتاریخی را شامل می‌شود!؟
نکته اندیشه‌ورزانه و مورد انتقاد وارد بر سخنان مبهم و کلی شهردار تبریز در این طرح انجام « مطالعات جامع باستان‌شناسی، تاریخی، معماری، فنی، عمران و شهرسازی از سوی شهرداری» و نه مثلا سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است.
همین بیانات است که این بدبینی را بوجود می‌آورد که سالی که نکوست از بهارش پیداست.
به راستی انجام مطالعات جامع باستان‌شناسی و تاریخی توسط نهاد شهرداری با توجه به پیشینه عملکرد شهرداری در مورد گودبرداری‌های اطراف محوطه مسجد کبود به هنگام یافته شدن آثار تاریخی، تخریب کامل محور تاریخی جاده ابریشم و کهنه بازار، عدم توجه شهرداری و اداره ارشاد در مورد محوطه تاریخی مقبره‌الشعرا و انجام فعالیت‌های عمرانی بدون حضور کارشناسان میراث فرهنگی، قصور در احیای تپه و شهر تاریخی ربع رشیدی و وجود ساخت و سازهای غیرمجاز متعدد در حریم این اثر تاریخی، بی‌توجهی محض در مورد محله و محوطه تاریخی شنب‌غازان بخش کوچکی از جفاهایی است که در حق تاریخ و فرهنگ این شهر تاثیرگذار در تاریخ این مرز و بوم دارد.
اظهار نظر عضو شورا درباره طرح احیای میدان حکومتی تبریز
شهین باهر عضو دیگر شورای شهر نیز در آخرین اظهار نظر به ایجاد مکان شورای شهر در طرح احیای میدان حکومتی تبریز اشاره و خاطرنشان کرده این اثر در مکان فعلی ساختمان ثبت اسناد ایجاد خواهد شد.
همین اظهار نظر نیز مهر تاییدی است بر اینکه به این طرح با عینک بدبینانه بنگریم؛ چرا که این احتمال می‌رود که به جای ایجاد محوطه‌ای تاریخی برای جذب گردشگر، به محملی برای ایجاد مجتمع‌های تجاری نهاد شهرداری و ساخت ساختمان شورای شهر تبدیل شود و بافت‌های تاریخی بیشتری از کالبد بیمار و در حال احتضار هویت تبریز جدا شود.
در حالی که نایب رئیس شورای شهر از این طرح با عنوان «طرح عمرانی بزرگ و متحول‌کننده و یادگار شورای چهارم شهر تبریز» یاد می‌کند اما سئوالات و ابهامات فوق خوش‌بینی چندانی را در میان دلسوزان تاریخ و اهالی فرهنگ و هنر این شهر ایجاد نمی‌کند.
این اهالی بسیار امیدوارند که این طرح به مانند گفته‌های شهردار و نایب رئیس شورای شهر به مرکز گردشگری تبریز و یادگار ماندگار این مسئولان تبدیل شود ولی زمان در مورد این گفته‌ها و عمل‌ها بهتر قضاوت خواهد کرد.
گزارش از ساسان نیک رفتار خیابانی
انتهای پیام/
