رشاد: اقتصاد اسلامی هنوز نام هویتی ندارد/تا کی باید با حکم ثانوی مشکلات اقتصادی‌ را حل کنیم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،به همت پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، آئین اهدای جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به حجت‌الاسلام و المسلمین سیدعباس موسویان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، عصر امروز 21 دی‌ماه 92 با حضور اساتید حوزه و دانشگاه در محل این پژوهشگاه در تهران برگزار شد.

در این مراسم چهره‌هایی چون حجج اسلام مصباحی‌مقدم، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی، صادقی رشاد، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ذوعلم، میرمعزی، معاون پژوهشگاه، سیدعباس موسویان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه، سیف رئیس بانک مرکزی، رفیعی آتانی، دبیر کنگره جهانی علوم انسانی اسلامی، حجت الاسلام ذوالعلم پژوهشگر و جمع کثیری از چهره‌های فرهنگی حضور داشتند. 

حجت‌الاسلام صادقی رشاد از سخنرانان این مراسم بود که طی سخنانی گفت: نقطه‌ای که محل تلاقی جریان دینی و جریان سکولار در دهه‌های اخیر در کشور ما بوده، نه علم سیاست، مدیریت، جامعه‌شناسی و روانشناسی، بلکه اقتصاد بوده است. اقتصاد محل مواجهه جدی نظری میان جریان دینی‌اندیش و سکولار در دهه‌های اخیر بوده، زیرا در این دوران هجمه عظیم مارکسیسم به جهان اسلام و بویژه ایران صورت گرفت. 

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی ادامه داد: این هجمه به دلیل مجاورت کشور ما به شوروی سابق و اهمیت این کشور و همچنین به دلیل اهمیت حرکت پیشروانه ایران در منطقه بود. اگر مارکسیست‌ها و کمونیست‌ها می‌توانستند روی ایران تاثیر بگذارند و ایران را به بلوک شرق متصل کنند، موفق شده بودند که خاورمیانه را فتح کنند به همین دلیل سرمایه‌گذاری گسترده‌ای روی ایران انجام دادند. به دلیل این هجمه در حوزه اسلامی ما اگر کار علمی و پژوهشی می‌خواست صورت بگیرد در حوزه اقتصاد بود، اگرچه بسیاری از آثاری که نوشته شد از نظر فنی چندان قوی نبودند، اما بسیار کارگر افتادند. این آثار عموماً تفکیکی میان شاخه‌های حوزه اقتصاد قائل نمی‌شدند و اخلاق اقتصادی با حقوق یا علم اقتصاد مخلوط می‌شد. 

حجت‌الاسلام صادقی رشاد اظهار کرد: نخستین کسی که با تفنن و دقت کتاب‌هایی در این زمینه منتشر کرد، شهید صدر بود. آثار او هم واجد نگاه فنی به اقتصاد و هم حاوی نوآوری‌های متعدی بود که متفکران نقاط مختلف جهان را متوجه تفکر شهید صدر کرد. آثار او هم در دوره پیش از انقلاب و هم پس از آن مخاطبان بسیاری را تحت تاثیر قرار داد.

وی با بیان اینکه پس از وقوع انقلاب اسلامی بیشتر پژوهشگران به مساله سیاست روی آوردند، گفت: انقلاب اسلامی ما انقلاب فرهنگی با جهت‌گیری سیاسی بود، اما در چنین نظامی اقتصاد هم محل توجه پژوهشگران قرار گرفت زیرا اقتصاد مستقیما با حوزه معیشت مردم ارتباط داشت. 

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی اظهار کرد: با این وجود واقعیت این است که ما در حوزه اقتصاد هنوز اندرخم یک کوچه‌ایم، هنوز در آغاز راه هستیم و اقتصاد اسلامی هنوز نام هویتی و ویژه خود را نیافته است. وقتی کسی به ما بگوید اقتصاد اسلامی را تعریف کن، مجبوریم بگوییم این اقتصاد نه سوسیالیستی است و نه کاپیتالیستی، یعنی هنوز تعریف ایجابی و اثباتی از اقتصاد اسلامی نداریم و مشخص نیست که گوهر و جوهر این اقتصاد دقیقا چیست و این مساله بسیار نگران‌کننده است و نشان می‌دهد که ما در خصوص اقتصاد کوتاهی کرده‌ایم. نه اهل فضل، اهل حوزه و دانشگاه ما وظایف خود را درست انجام داده‌اند و نه نظام سرمایه‌گذاری شایسته‌ای روی نظریه‌پردازی در حوزه اقتصاد کرده است. 

به گفته صادقی رشاد در 5 سال اخیر در حوزه پژوهش و نظریه‌پردازی اقتصاد هیچ کار جدی صورت نگرفته است. جا دارد که ما پژوهشگاه ویژه و مخصوصی برای حوزه پژوهش اقتصادی و نظریه‌پردازی آن داشته باشیم تا به طور نظام‌وار و قابل ارائه به جهان این اقتصاد را تعریف کنند و آن را متناسب با اوضاع کنونی درآورند. چیزی را که رهبر انقلاب به عنوان علوم انسانی اسلامی و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مطرح کرده‌اند، نیاز جدی به پرداختن به حوزه اقتصاد دارد و هنوز نتوانسته‌ایم در حوزه‌های کارکردی اقتصادی الگوی مناسبی ارائه دهیم. 

وی خاطرنشان کرد: تا کی باید با حکم ثانوی و پیوندزدن مسائل اقتصادی‌مان به حکم‌های حکومتی مشکلات اقتصادی را حل کنیم. اسلام احکام ایجابی زیادی دارد و شایسته نیست ما نظام مدون اقتصادی نداشته باشیم. برای ما بد است که با گذشت 35 سال از پیروزی انقلاب اسلامی مراجع ما به سیستم بانکی ما اشکال وارد کنند و آن را مصداق ربا و امری حرام بدانند. ما به عنوان ام‌القرای اسلامی که توانسته‌ایم سیاست و فرهنگمان را به دیگر کشورها صادر کنیم و پدیده عظیم تاریخی را در این کشور به ثبت برسانیم. بد است که مرجع تقلید ما بگوید فلان عمل بانکی حرام است یا مصداق ربا است. همه ما در این زمینه مسئولیم.

این اندیشمند حوزه فرهنگ توضیح داد: هیچ‌کدام از مراجع ما ذره‌ای با انقلاب و نظام جمهوری اسلامی فاصله ندارند همه انقلابی هستند و پشت نظام قرار دارند اما با این حال در خصوص سیستم‌ بانکداری ما رضایت کافی را ندارد. باید تلاش کنیم در تولید نظر و نظام‌سازی موضوع را حل کنیم زیرا این سیستم پیوند عمیقی با زندگی مردم دارد و اگر ما کوتاهی کنیم، ممکن است مردم‌مان به حرام بیفتند.

رئیس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر پیشرفت‌هایی که در حوزه پژوهش اقتصاد اسلامی گفت: اگر وضع کنونی را با 50 سال پیش مقایسه کنیم. دنیای ما عوض شده و در حوزه‌های مختلف علوم انسانی تولیدات خوبی داشته‌ایم، اما مدیریت‌کردن این تولیدات خوب نبوده. ما پیش از انقلاب حتی یک اقتصاددان حرفه‌ای و مخصوص نداشته‌ایم، اما همین امروز در حوزه قم فضلایی را داریم که آقای موسویان یکی از آنهاست که توانسته در حوزه اقتصاد نوآوری‌های بسیار خوبی داشته باشد. 

وی با بیان اینکه سیدعباس موسویان به بلوغ فکری رسیده، افزود: آثار ایشان در حوزه اقتصاد و بانکداری اسلامی بسیار کارگشاست. ایشان هم در کشور ما چهره شناخته‌شده‌ای هستند و هم نظریات‌شان در خارج از کشور مطرح شده و محل توجه اقتصاددانان قرار گرفته است. این افتخار ماست که همکار قدیمی ما توانسته گره‌ای از کار اقتصاد اسلامی باز کند.

صادقی رشاد ادامه داد: نکته قابل توجه درباره آقای موسویان این است که جوهر طلب علم در ایشان وجود دارد، ایشان با جوهر عشق به حقیقت و مطالعه و علم کار کردند و موفق بوده است، زیرا در تاریخ هر جا که کار بزرگی انجام شده تنها با همین جوهر عشق به نتیجه رسیده است نه با علاقه به منزلت و جایگاه و یا مدرک.

انتهای پیام/