تاثیرات سفر منطقه ای ظریف بر کنفرانس ژنو ۲

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عادل الجبوری تحلیلگر عراقی در مقاله ای در پایگاه خبری العهد لبنان به دور اخیر دیدارهای منطقه ای محمد جواد ظریف اشاره کرده و تاثیرات این دیدار بر تحولات منطقه ای در آستانه برگزاری کنفرانس ژنو 2 را بررسی کرد. وی در این مقاله می نویسد: می توان سفر اخیر محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران به عراق را از دو زاویه مورد بررسی قرار داد، اول زاویه مناسبات ایران و عراق و دوم زاویه منطقه ای این دیدار که دارای ابعاد مختلفی است.

با وجود اینکه واقعیت های مناسبات دو جانبه ایران و عراق و طبیعت این روند و مانع های آن اهمیت بسیار زیادی برای دو طرف دارد، اما بحث کنونی در مورد ابعاد سیاسی و امنیتی و اقتصادی این موضوع به صورت زیادی با تحولات حساس و خطرناک منطقه ای و پیامدها و تاثیر و تاثر آن مرتبط بوده و می تواند تاثیرات مثبت یا منفی بر تمام طرف های منطقه ای از جمله ایران و عراق داشته باشد.

شاید آن چیزی که به سفر ظریف به بغداد بعد منطقه ای داد، این بود که این سفر بخشی از یک سفر دوره ای بود که از بیروت آغاز شد و با اردن و دمشق و دیگر پایتخت های عربی مرتبط با تحولات منطقه ای بویژه بحران سوریه ادامه پیدا کرد، از سوی دیگر بحران سوریه محور اصلی بررسی های دیدار ظریف با مقامات عراقی بود که در کنار بحث مبارزه ارتش عراق با تروریست های داعش در استان الانبار این کشور که از هفته ها قبل آغاز شده، به محور اصلی این مذاکرات تبدیل شده بود.

شکی نیست که تحولات عراق و چالش های امنییی این کشور که نگرانی های زیادی را در ابعاد منطقه ای ایجاد کرده، از پیامدها و تاثیرات بحران سوریه دور نیست. سومین موضوع مرحله قبل از کنفرانس ژنو 2 است که چیز زیادی به برگزاری آن باقی نمانده است، این در حالی است که هنوز بررسیهای زیادی در مورد آن و شرکت کنندگان در این کنفرانس باقی مانده است. هنوز مشخص نیست که تهران در این کنفرانس شرکت می کند یا نه، اما در هر حال دست بسته باقی نخواهد ماند تا دیگران در این مورد تصمیم بگیرند.

نکته مهم و اصلی در این رابطه این است که تهران و بغداد دیدگاه های نزدیک به هم – اگر نگوییم مطابق هم- در خصوص تعامل با بحران سوریه دارند. این چیزی است که ظریف نیز در اظهارات خود در بغداد به آن اشاره کرده و از تفاهم بین دو طرف در این رابطه حرف زد.

از مدت ها پیش تهران تا حد زیادی با ابتکار عراق در مورد حل بحران سوریه که نوری المالکی نخست وزیر عراق در نشست سازمان عدم تعهد در تهران مطرح کرده بود، تعامل می کند و آن را راه حل مناسب و راهکار حل واقعی و عملی برای تمام طرف ها می داند، این در حالی است که نیروهای بین المللی و منطقه ای که بروی بانکداری دولت بشار اسد در سوریه حساب باز کرده اند  به دنبال ایجاد نظام جایگزین در این کشور هستند، این طرح را قبول ندارند و مدعی هستند که تهران و بغداد به دنبال تلاش برای ممانعت از سقوط بشار اسد هستند.

با گذشت سه سال از بحران سوریه و بروز واقعیت ها و دستاوردهای جدید که قابل انتظار نبود، از جمله در مورد پایداری دولت سوریه، و واگرایی و تفرقه در میان مخالفان مسلح سوریه و اختلاف دیدگاه های طرف های حامی شبه نظامیان واضح است که بسیاری از دیدگاههای عراقی ها و ایرانی ها واقع گرایانه تر از دیدگاه های دیگر است. در این فضا می توان گفت که نشست کنفراس ژنو 2 در سایه بازپس گیری بسیاری از عناصر قدرت از سوی دولت سوریه و افزایش درگیری ها بین مخالفان سوریه و کشتار بین آنها و توافقها و تفاهم های بین المللی بین آمریکا و روسیه نشان داد که محور منطقه ای شامل ایران و عراق و برخی دیگر از طرف ها از جمله حزب الله لبنان که از سوی مسکو و چین نیز مورد حمایت بودند، بر محور تجزیه شده دیگر شامل عربستان سعودی، قطر و ترکیه پیروز شده اند.

طبیعی است که پیروزی کنفرانس ژنو 2 در قرار دادن مسایل در روند صحیح و حل بحران سوریه به معنای ایجاد ترتیب جدید در منطقه باشد تا عراق و ایران نقش مهمی در این تحولات داشته باشند. اگر خوش بینی زیاد نسبت به نتایج این کنفرانس اشتباه باشد، می توان به این نکته رسید که گروه های تروریستی خود را در میدان سیاسی یا نظامی سوریه یا هر دوی آنها خود را شکست خورده خواهند دید و باید در عرصه های دیگری به دنبال دستاوردی برای خود باشند، چیزی که در این راستا به این گروه ها کمک می کند، عدم توقف حمایت های متنوع خارجی است که از ابتدا این گروه ها را ایجاد کرده اند و پرورش آنها را بر عهده گرفته اند. طبیعی است که عراق نیز به عنوان یکی از عرصه های جایگزین برای گروه های تروریسم در سوریه بویژه دولت اسلامی عرا ق و شام (داعش) مطرح است و اتفاقاتی که در الانبار و بخش های دیگر غرب عراق روی داده است، نشانه واضحی است از اینکه گروه های تروریست که ضربات سختی را در سوریه دریافت کرده اند، به عراق فرار کرده اند و از رد پایی که برخی گروه های سیاسی و غیر سیاسی در این کشور ایجاد کرده اند نهایت استفاده را می برند، چرا که برنامه های کاری و منافع آنها با هم اشتراکاتی دارد.

افزایش خشونت ها و تروریسم در عراق بار دیگر می تواند هر نتیجه مثبت در پرونده سوریه را برای عراق و ایران و حتی سایر بخش های منطقه که با رویکردهای تروریستی و منافع آن در تعارض هستند، از محتوا خالی کند.

از آنجائیکه پرونده های منطقه ای با هم تداخل دارند و تهران نیز با مسایل پیرامونی خود در ارتباط است، از همین رو به دنبال روند ها و رویکردهای مثبت در پرونده سوریه است و در کشورهای دیگر نظیر عراق و لبنان نیز همین روش را دنبال می کند،تهران به خوبی می داند که این موضوع نیاز به همکاری و هماهنگی در بالاترین سطوح دارد، بویژه با کشورها یا طرف هایی که به نوعی کلید هماهنگی ها و همکاری ها در سوریه را شکل میدهند، این کشورها می تواند شامل اردن و ترکیه باشد که شریان های اصلی حمایت های مالی  تسلیحاتی مخالفان سوری در سه سال اخیر را شکل داده اند.

پرونده های دوجانبه مانند مرزها و آب ها و دیگر پرونده ها بین تهران و بغداد جایگاه مهمی را در مذاکرات ظریف با تصمیم سازان سیاسی عراق به دست نیاورد؛ حتی وقتی خبرنگاران نیز سوالات خود را در کنفرانس مطبوعاتی مشترک بین ظریف و هوشیار زیباری همتای وی در این زمینه مطرح کردند، آنها از ورود به این پرونده ها خودداری کردند و تنها به این نکته بسنده کردند که کمیته فنی متخصص از سوی دو طرف در این پرونده ها بررسی های لازم را انجام می دهند. آنها به این ترتیب سعی کردند از فضای کنفرانس ژنو و خطرات تروریسم و افراط گرایی و توافق هسته ای بین ایران و 1+5 که مورد حمایت گسترده از سوی عراقی ها قرار دارد، دور نشوند.

تهران و بغداد به خوبی می دانند که محور اصلی کنونی خطرات و چالش هایی است که از سوی این گروه ها مطرح است و پیروزی در مقابله با این خطرات و چالش ها می تواند فضا را برای تقویت مناسبات دوجانبه در تمامی زمینه ها فراهم کند و نقاط اختلافی یا معلق باقیمانده در روابط  دو جانبه را به صورت بهتر فراهم می کند و تقویت مناسبات دوجانبه در سایه فضای ملتهب کنونی در منطقه که مملو از مشکلات و بی اعتمادی و سیطره گروه های افراط گرا  تروریسم است، اجازه نمیدهد و طرفهای دیگر از توافقنامه های دو طرفه و معاهده ها سوء استفاده کرده و آن را به نفع خود پایان دهند.
انتهای پیام/