نگاهی به موانع اصلی دستیابی به توافق نهایی هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از آسوشیتدپرس؛ ایران بارها اتهامات غرب در خصوص تلاش برای دستیابی به سلاح های هسته ای را رد کرده است. ولی بر اساس توافق هسته ای 24 نوامبر در ژنو ایران موافقت خود را برای محدود کردن فعالیت های هسته ای اعلام کرده است تا در ازای آن بخشی از تحریم های تجاری و اقتصادی بر ضد تهران لغو شود.

بر اساس این گزارش با اجرا شدن توافق هسته ای ژنو در طول 6 ماه پیمان و موافقتنامه نهایی هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی منجر به کاهش هرگونه احتمال تهدید سلاح های هسته ای از سوی ایران خواهد شد و در نهایت همه تحریم ها نیز لغو می شود. "گری سیمور" که تا سال گذشته به مقام های آمریکایی برای مذاکره هسته ای با ایران کمک می کرده توافق موقت هسته ای ژنو را یک توافق آتش بس ساده ارزیابی کرده و بر این باور است که دو طرف کار سختی در پیش دارند.

رهبر انقلاب اسلامی ایران نیز روز گذشته اعلام کرد که نسبت به آینده مذاکرات هسته ای خوش بین نیست. رهبر انقلاب اسلامی ایران ضمن تاکید بر بی اعتمادی ملت ایران به آمریکایی ها از نمایندگان مذاکره کننده ایران خواست تا همه تلاش خود را انجام دهند ولی بر این مساله نیز تاکید کرد که این مذاکرات راه به جایی نخواهد برد.

در اینجا نگاهی به موانع اصلی دستیابی به توافق نهایی هسته ای می اندازیم: توافق هسته ای موقت ژنو بر این مساله تاکید کرده است که توافق نهایی منجر به این خواهد شد که ایران برنامه غنی سازی محدود با اقدامات و تدابیر شفاف خواهد داشت تا ماهیت صلح آمیز بودن این برنامه را تضمین کند. این مساله به معنای چانه زنی دو طرف بر سر تعداد سانتریفیوژهای فعال خواهد بود.

گری سیمور هماهنگ کننده سابق کنترل تسلیحات کاخ سفید در این باره تاکید کرد، ایرانی ها در این مذاکرات بر حفظ همه 20 هزار سانتریفیوژ تاکید و پافشاری خواهند کرد. از این تعداد 10 هزار سانتریفیوژ در حال فعالیت است و تهران برای فعال کردن هر چه بیشتر این سانتریفیوژها تلاش خواهد کرد. ولی آمریکا نگران این مساله است که وجود 20 هزار سانتریفیوژ حتی اگر بخش زیادی از آنها بدون استفاده باشد، این توانایی را به ایران بدهد تا ظرف مدت چند ماه بتواند اورانیوم غنی شده مورد نیاز برای تولید سلاح هسته ای را به دست آورد.

واشنگتن و سایر شرکای مذاکرات هسته ای شامل روسیه، چین، فرانسه، انگلیس و آلمان خواستار این هستند که تنها چند هزار سانتریفیوژ در اختیار ایران باشد. آنها بر این باورند که اگر همه سانتریفیوژهای ایران فعال باشد تنها یک سال زمان نیاز است تا اورانیوم غنی شده کافی برای تولید یک سلاح هسته ای تامین شود. دو طرف بر سر نوع سانتریفیوژ نیز اختلاف نظر دارند. ایرانی ها خواستار ارتقای سانتریفیوژهای کنونی هستند تا با دسترسی به سانتریفیوژهای پیشرفته سرعت غنی سازی خود را 4 برابر افزایش دهند.

سیمور بر این باور است که چانه زنی بر سر غنی سازی اورانیوم دشوارترین مساله مذاکرات است و تا پایان امسال اگر پیشرفتی در این زمینه حاصل شود این پیشرفت بسیار ناچیز خواهد بود. آمریکا و متحدانش نسبت به تاسیسات هسته ای زیرزمینی فردو نیز به شدت حساس هستند و این تاسیسات را یک مشکل خاص در برنامه هسته ای ایران می دانند. سیمور افزود، 6 قدرت جهانی خواستار تعطیل شدن کامل فردو هستند ولی ایران با تعطیل کردن تاسیسات هسته ای خود به خاطر لطمه خوردن غرور ملی مخالف است و احتمالا توافقی بین دو طرف صورت خواهد گرفت که تاسیسات فردو تنها برای ذخیره سازی تجهیزات و مواد هسته ای مورد استفاده قرار گیرد.

رآکتور هسته ای در حال ساخت اراک نیز موجب نگرانی است چرا که تاسیسات آب سنگین اراک می تواند برای تولید مقداری پلوتونیوم مورد استفاده قرار گیرد و این پلوتونیوم نیز برای ساخت موشک کاربرد دارد. تغییر این رآکتور به سوی تاسیسات آب سبک موجب کاهش نگرانی های قدرت های جهانی خواهد شد. البته سیمور با مقام های ایرانی موافق است که تاسیسات آب سنگین اراک از نظر مهندسی ساخت رآکتور آنقدر پیشرفت کرده است که نمی توان در ساختار اصلی آن تغییری را ایجاد کرد. از سوی دیگر ایران اصرار زیادی دارد که در تاسیسات هسته ای خود را دست نخورده باقی نگه دارد. توافق موقت هسته ای بر این مساله تاکید کرده است که با ایران نیز باید مانند سایر اعضای پیمان ان پی تی برخورد و رفتار شود. البته این مساله مشروط به پایبندی ایران به تعهداتی است که در توافق نهایی تعیین خواهد شد. ولی سئوال بزرگ این است که چه زمانی این اتفاق خواهد افتاد و پس از آن چه اتفاقی در پیش خواهد بود؟ آمریکا و متحدانش احتمالا به دنبال گسترش این توافقنامه هسته ای تا 25 سال آینده هستند تا از این مساله مطمئن شوند که ایران بلندپروازی های هسته ای خود را کنار گذاشته است.

سیمور تاکید کرد، ایران خواستار دستیابی به توافق نهایی هسته ای تا 5 سال آینده است و پس از پایان یافتن این مدت زمان تهران بتواند مانند سایر اعضای ان پی تی اقدام به اجرای برنامه هسته ای خود مانند سایر اعضای ان پی تی کند.

انتهای پیام/