کمک به تولید و افزایش قدرت خرید دو هدف دولت از توزیع سبد کالا

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اوایل آذرماه وقتی مشخص شد که قرار است دولت سبد کالایی به مردم بدهد این سوال مطرح شد دادن کالا چه مزایا و معایبی خواهد داشت؟ آیا قدرت خرید خانوارها افزایش خواهد یافت؟ آیا این سبد موجبات کاهش تورم را فراهم خواهد آورد؟ برای پاسخ به سؤالاتی از این دست با دکتر اسماعیل خدایی یکی از اساتید اقتصاد دانشگاه اصفهان گفت‌وگوی زیر را انجام داده ایم:

تسنیم: اعطای سبد کالا در افزایش قدرت خرید خانوارها و کاهش تورم چه تأثیری دارد؟

اعطای سبد کالا یکی از سیاست‌های دولت برای کمک به مصرف اقشار آسیب‌پذیر و عبور از شرایط رکود تورمی است. در واقع با افزایش مصرف، انگیزه‌ی تولید در تولیدکنندگان بیشتر می‌شود. بنابراین سبد کالا نوعی سیاست برای افزایش مصرف و تشویق تولید است.

در حال حاضر، اقتصاد کشور در شرایط رکود قرار دارد. یکی از مهم‌ترین اقدامات برای عبور از این شرایط، افزایش مصرف، به‌ویژه مصرف کالاهای داخلی است. در اقتصاد ما که شرایط رکود تورمی دارد، خانوارها توانایی تأمین نیازهای خود را ندارند. بنابراین اعطای سبد کالا، اقدامی مثبت و منطبق بر سیاست‌های اقتصادی محسوب می‌شود.

به نظر من، این روند باید در سال 93 هم ادامه داشته باشد تا نوعی تعادل در اقتصاد ایجاد شود. در پیش گرفتن این شیوه می‌تواند به نفع دولت و جامعه باشد و به رفع رکود کمک کند. از طرف دیگر، با دریافت این خدمات، قدرت خرید خانواده‌های آسیب‌پذیر نیز بیشتر می‌شود.

تسنیم: اعطای یارانه‌ی کالایی به جای یارانه‌ی نقدی مشکلی به وجود نمی‌آورد؟

به نظر من، این کار در وضعیت فعلی، بهترین سیاست است. دولت در شرایط رکود تورمی، موظف است با انجام اقداماتی، از جمله اعطای سبد کالا، از خانوارها و اقشار آسیب‌پذیر حمایت کند. اما اینکه سبد کالا مقدمه‌ای برای قطع یارانه‌ی نقدی است یا نه، به سیاست دولت در مورد بودجه‌ی سال 93 و طرح تحول آینده بستگی دارد.

در شرایط فعلی، تولیدات تولیدکنندگان به علت کاهش قدرت خرید مردم، به فروش نمی‌رود. به فروش نرفتن کالا و انباشت آن، نمادی از رکود است. حال دولت با ارائه‌ی یارانه‌ی کالا، می‌تواند بخشی از رکود را در اقتصاد از بین ببرد. تداوم این روند نیز به تأمین مالی و سیاست‌های آینده‌ی دولت بستگی دارد. باید منتظر اقدامات و تصمیم‌گیری‌های آینده‌ی دولت در این زمینه بود؛ ولی به طور کلی، این اقدام در حال حاضر و با توجه به شرایط اقتصادی، مطلوب و قابل تمجید است.

تسنیم: بنابراین  معتقدید که اعطای سبد کالایی قدرت خرید خانوارها را افزایش می‌دهد؟

بله، البته قدرت خرید را با ندادن پول افزایش می‌دهد، زیرا سبد کالا بدون پرداخت پول، در اختیار مردم قرار می‌گیرد و بر قدرت مصرف آن‌ها می‌افزاید. به این ترتیب، قدرت خرید آن‌ها نیز بیشتر می‌شود.

تسنیم: متاسفانه سبد کالا به همه‌ی خانوارهای نیازمند تعلق نگرفته است. 

هر اقدامی دارای اشکالاتی است. این مشکل ممکن است به دلیل توزیع نامناسب یا ایراد در شناسایی اقشار به وجود آمده باشد. به نحوی که برخی خانوارهای مستحق از آن محروم شده‌اند. اما به طور کلی، این سیاست درست و مثبت بوده است. امیدواریم در نوبت دوم، ایرادات آن رفع شود، نحوه‌ی توزیع سامان یابد و کاستی‌ها و ضعف‌های آن به نقاط قوت تبدیل شود.

تسنیم: این کار می‌تواند از تورم جلوگیری کند؟

در حقیقت دو عامل موجب تورم می‌شود: یکی از آن‌ها افزایش دستمزدها و کاهش عرضه و دیگری افزایش تقاضاست. در صورت ثابت بودن عرضه، افزایش تقاضا منجر به بیشتر شدن قیمت‌ها می‌شود. به نظر من، چون دولت تأمین‌کننده‌ی این بخش از تقاضاست، بار تورمی در پی نخواهد داشت. حتی ممکن است به رفع رکود نیز کمک کند.

خانوارها در شرایط تورمی و با افزایش قیمت‌ها، توانایی خرید کالاهای اساسی را ندارند. سیاست اعطای سبد کالا، به خانوارها فرصت مصرف می‌دهد و در مقابل، فرصت تقاضا را از آن‌ها می‌گیرد. به این ترتیب، مصرف آن‌ها زیاد می‌شود. در ادبیات اقتصاد، مصرف جزئی از تقاضاست، کل تقاضا نیست. بنابراین اعطای سبد کالا می‌تواند مصرف خانوارها را تأمین کند. در حقیقت این کار بر مبنای سیاست دولت صورت می‌گیرد که رفع رکود و کنترل تورم است.

ارائه‌ی یارانه‌ی نقدی به مردم ممکن است منجر به خرید کالاهای غیرضروری شود، ولی دولت با این کار ضرورت مصرف را برای خانوارها ایجاد کرده است. مثلاً تخم‌مرغ مصرف عامه دارد که در اختیار همه قرار می‌گیرد. در واقع دولت خود تأمین‌کننده‌ی این وضعیت است و همه‌ی هزینه‌های آن را نیز برعهده گرفته است. تنها مشکلی که برای خانوارها در این عرصه به وجود آمده است، عجله در گرفتن کالاست. اثر منفی دیگری نمی‌توان برای این کار شمرد.

باید دانست راه عبور از شرایط رکودی، افزایش مصرف است. دولت با اعطای سبد کالا توانسته است بخشی از کالاهای مصرفی را تأمین کند و به میزان مصرف مردم بیفزاید. بنابراین با توجه به کاهش درآمدها و افزایش قیمت‌ها در شرایط رکود، این سیاست می‌تواند به بهبود وضعیت مصرفی و تولیدی کمک کند.

انتهای پیام/