آیین‌های نوروزی در بین مردم آذربایجان غربی+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، عید نوروز یکی از سنتهای ماندگار در کشور مان است که از پس سده ها و هزاره ها، همچنان پویا و زنده در زندگی ایرانیان متبلور است.

مردم آذربایجان غربی هم نوروز باستانی را با برخی رسم ها و مراسم قدیمی زنده نگاه داشته اند و هر سال باشکوه تر از قبل، آن را برگزار می کنند اگرچه برخی از این رسوم کم رنگ شده و‎ ‎بعضی نیز در آستانه محو شدن از اذهان قرار دارد.

در این میان مردم آذربایجان غربی هم مانند مردم سایر استان ها قبل از فرا رسیدن نوروز، با خریدن پوشاک نو و سر و سامان دادن خانه، شستن ‏فرشها، گردگیری یا رنگ آمیزی خانه ، به استقبال نوروز می روند. تهیه تخم مرغ رنگ‏‎ ‎شده به ویژه با پوست پیاز ، سبزه و سمنو و آماده کردن ‏سفره نوروز از دیگر امور مقدماتی نوروز در این منطقه به شمار می رود.

نوروز خوانی

نوروز خوانی ها در آذربایجان غربی طبق گفته پدران و ریش سفیدان توسط سایاچی ها انجام می شد.

سایاچی ها با گشت و گذار از روستایی به روستایی دیگر و از شهری به شهری ، مژده آمدن بهار را می دادند.

سایاچی ها که از جمله زیباترین رسم های مردمان این منطقه به مناسبت ‏آغاز سال نو بوده و در روزهای پایانی هر سال خانه به خانه می گشتند و با شعرخوانی برای ‏اهالی هر خانه سالی پربرکت را برای آنان آرزو می کردند.

اهالی خانه در برابر شعرهای دوست داشتنی و دعاهای خیر ‏سایاچی هدیه و انعامی به او می دادند که این هدیه گندم ، جو ، شیرینی ، آجیل یا مبلغی ‏پول بود که به سایاچی هدیه داده می شد.

سمنو پزان

درباره نوروز در آذربایجان غربی می توان به آراستن سفره هفت سین، سمنو پزی، دید و بازدید ،آب چهل یاسین و سیزده به در اشاره کرد بطوریکه در تمام این الگوها دو نماد سبزه و آب را می توان مشاهده کرد که با نشانه های دیگر، به ویژه نشانه های مذهبی تکمیل می شود.

در نزد مردم استان سمنو غذایی مقدس است و در هنگام پختن آن، زنان با وضو اقدام به پختن آن می کنند.

مردم آذربایجان غربی اسفندماه را با عنوان «بایرام آیی» یعنی ماه عید می شناسند و بنابر آیین های کهن و قدیمی مردم استان هفته اول اسفند ماه را چیله قووان یعنی هفته‌ای که چله زمستان را فراری می‌دهد می‌نامیدند و با یک سری آیین‌ها وسنت هایی، پایان فصل زمستان را جشن می‌گرفتند.

خرید نوروزی

خرید چهارشنبه آخر سال هم از رسوم بسیار جالب این روز خاص است به طوری که در این روز آیینه می خریدند زیرا معتقد بودند که آیینه مظهر صمیمیت و یکرنگی است، کوزه که مظهر پاکی و اسپند هم که برای دفع چشم زخم کاربرد دارد‏‎، از جمله مواردی است که ‏شب چهارشنبه خریده می شود.

آنچه بیشتر در گذشته در میان مردم آذربایجان غربی رسم بود، مراسم شال‌اندازی است که از جمله دیگر سنت هایی به شمار می رود که در این روز انجام می شود.

البته این رسم هنوز به صورت کم رنگ در برخی نقاط آذربایجان غربی رواج دارد و جوانان با زدن درب منازل همسایگان، خود را از صاحب خانه مخفی می کنند و صاحب خانه هم کیسه را پر از شیرینی و شکلات می کند و برمی گرداند.

در گذشته بهترین غذای شب چهارشنبه‌سوری کوفته محلی بود که در حیاط خانه‌ها و روی اجاق پخته می‌شد و هم اکنون هم این غذا به عنوان غذای شب چهارشنبه سوری شناخته می شود.

چارشنبلیخ

در شب چهارشنبه همچنین برادران برای خواهران ازدواج کرده خود ،هدیه و کادوئی تحت عنوان چارشنبلیخ می فرستاند و به این ترتیب خواهران تازه ازدواج کرده خود را عزیز می داشتند که این رسم نیک هم اکنون پا بر جاست و دختران تازه ازدواج کرده منتظر هدیه برادران خود در این روز می باشد.

خارج شدن از منزل در صبح روز چهارشنبه آخر سال و رفتن به سوی رودخانه ای در نزدیکی شهر و روستا و پرکردن کوز های آب از جمله مراسم بخت‌گشایی بود و همچنین آب کوزه را به چهارگوشه خانه می‌ریختند، دعا می‌خواندند و جلوی در را جارو می‌کردند و معتقد بودند با این کار اهالی خانه تا یک سال با روحیه شاد زندگی می‌کند.

در میان مردم آذربایجان عید نوروز با ماهیت دینی از ارزش خاصی برخوردار است.

عارافات آخشامه

این عید فرهنگ‌ها و باورهای باستانی و ارزش‌های اسلامی مردم را در خود جمع نموده است به طوری که مردم مسلمان استان، یک روز قبل از عید های نوروز ، فطر و قربان طبق رسم معمول ، برای آمرزش درگذشتگان فاتحه ای نثار می کنند و نقل و خرما و یا حلوا ، احسان ‏کرده و به ‏زیارت اهل قبور می روند.

در اعتقادات مردم آذربایجان غربی آخرین روز از سال را عارافات آخشامه (یعنی عصر عرفه) می ‏نامند و مردمی که بر سر خاک می روند سنگها قبر را شسته و ‏گلاب می پاشند و سبزه نوروزی یا چند شاخه گل روی سنگ قبرها قرار می دهند و بعضا مقداری گندم و یا برنج روی قبر ها می پاشند تا پرندگان آن را بخورند و از این راه ثوابی هم برای درگذشتگان باشد.

در روستاهای این استان مردم دسته جمعی سرخاک اموات می روند و هر آنچه را که به عنوان احسان آورده اند ‏بین مردم تقسیم می کنند.

مردم آذربایجان غربی برای گرامی داشتن یاد و خاطره از دنیا رفتگان و تسلی خاطری بازماندگان رسم و آیین خاصی دیگری هم دارند بطوریکه خانواده ای که عزیزی را از دست داده اند، عید نوروز برای آنها با عنوان قره بایرام (عید سیاه) نام می گیرد و خویشان و نزدیکان با سرزدن در این روز به این خانواده و عرض تسلیت ،فاتحه ای برای درگذشته، نثار می کنند.

عیدی با تبرک قرآن

آنچه در آیین های نوروز استان قابل ملاحظه می نماید این است که روز عید و شادی، مردم این آیین های دینی و مذهبی را فراموش نمی کنند و هنوز هم گرفتن اولین هدیه، به عنوان برکت سال از بین صفحات قرآن کریم مرسوم است‎.‎ قبل از تحویل سال نو، پدر و یا بزرگان خانه اسکناس هایی را در درون صفحات قرآن ‏ قرار می دهد و با تحویل سال و خواندن دعای تحویل، افراد خانه اولین هدیه را ‏در سال نو از قرآن کریم می گیرند و معتقدند که این هدیه در سال جدید به کارشان برکت می دهد.

اما در این میان تزئین و آراستن سفره هفت سین و فراهم کردن سبزه نوروزی ازجمله رسم های ماندگاری است که همچنان در آذربایجان غربی ‏ رایج است.

سبزه رویاندن که معمولا از گندم، عدس، جو و سایر روییدنی ها انجام می گرفت هنوز هم رواج دارد و یکی دو هفته مانده به عید، به وسیله زنان خانواده مهیا می شد، این سبزه در خانه به عنوان مظهر رویش و سرسبزی تا روز سیزدهم نوروز باقی می ماند و در این روز سبزه را به دامان طبیعت یا در آب رودخانه رها می کنند.

انتهای پیام/