ماکو شهر قلعه های کهن، عمارت های سنگی چشم نواز + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، بی تردید بازشناسی اماکن تاریخی ماکو نیازمند اقدام کارشناسانه و دلسوزانه است چراکه این اماکن نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی ایفامی کنند.

در دنیا از کوچکترین فرصت هابرای جذب سرمایه گذار و گردشگر استفاده می کنند و گردشگری یک صنعت پولساز است اما عملا شاهد از بین رفتن این فرصت ها در منطقه هستیم و مجموعه قلعه ماکو و بزرگترین کلاهک سنگی دنیا بلااستفاده مانده است.

اماکن تاریخی شهرستان ماکو که نیازمند ساماندهی عاجل و اساسی هستند شامل ساختمان تیموری، عمارت کلاه فرنگی، کاخ موزه باغچه جوق، قلعه تاریخی ماکو، حمام تاریخی ماکو، دخمه سنگی فرهاد، ساختمان بانک ملی و شهربانی هستند.

قلعه تاریخی ماکو

در ضلع شمال غربی شهر، صخره ای است دارای فرورفتگی و برآمدگی بسیار شگفت انگیز و دیدنی،که در اصطلاح محلی قیه نامیده می شود این صخره بی نظیر همچون سایه بانی بخش وسیعی از فضا را در برگرفته در زیر همین سایه آثار تاریخی و معماری جالبی باقی مانده که به آن قلعه می گویند و این قلعه را نیز برج باروهای زیبا و مستحکمی در برگرفته که به صلابت و عظمت قلعه افزوده است.

در اطراف قلعه منازل مسکونی به شکل پلکانی بوده که با استفاده از مصالح موجود در محیط ساخته شده و اطراف محوطه با دیوارهای عریض و طویل محصورشده است که از چشم انداز زیبایی برخوردار هستند برخی منابع غیر رسمی قدمت قلعه را بیش از 600 سال و به دوره تیموریان نسبت می دهند این بنا در مساحتی 250 هکتار و دربافت قدیمی شهر با دیوارها و برج و باروهای بلندش دارای بخشهای شاه نشین، حمام و زندان است.

زندان قلعه

این بنا بصورت طولی واقع در قسمت شمالی قلعه روی شکاف کلاه سنگی با توجه به موقعیت و ساختار از غیرقابل نفوذترین و نادرترین محلها به شمار می آید این فضا بنا به روایتها و نقل قولها درگذشته بعنوان ندامتگاه بکار می رفته است.

حمام تاریخی قلعه ماکو

این اثرمتعلق به دوران صفویه و در دامنه جنوبی ارتفاعات صخره معروف به قیه و در مجاورت چشمه معروف به حاجی بلاغی ده ها متر پائین از قلعه واقع شده، سمت شمالی حمام به منزل قدیمی پسرعموی سردار ماکو بنام صفرعلی خان و با فاصله اندکی به مسجد زینبیه سمت غربی و جنوبی به دره کم عمق منتهی می شود.

این بنا درسال 1380شمسی در پی حفاریهای صورت گرفته کشف شد فضای داخلی حمام هندسی و قرینه است از نظر وسعت بزرگ نیست اما به لحاظ هندسی قابل تحسین است، این حمام از رختکن،گرمخانه، سردینه و دیگر قسمت ها تشکیل شده است.

رختکن این حمام دارای سکوهای مرمری به همراه کفشکن های کوچک جناقی در زیر آنها است.

ابعاد حمام چندان بزرگ نیست، اما به لحاظ هنری در خور توجه و تحسین است.

در میان رختکن حوض تعبیه شده است، سقف رختکن از بین رفته است، اما در حین خاک برداری مقدار زیادی آجر به دست آمد که احتمالاً مربوط به سقف گنبدی حمام بودند.

این سقف بر روی هشت ستون سنگی از نوع بازالت (مرمر سیاه) آتشفشانی، با ته ستون های تراش خورده زیبا قرار داشت.

پس از رختکن،گرمخانه قرار دارد، فضای داخلی حمام کاملاً هندسی و قرینه است و حوضی در کف آن تعبیه شده است که آب سرد حمام را تأمین می کرد.

آب گرم نیز از حوضچه مرمرینی که به صورت قرینه تعبیه شده است،تأمین می شد،کف حمام نیز آب رودهایی داشت که پس آب را به بیرون از حمام منتقل می کرد، در قسمت های دیگر حمام اتاق هایی برای استحمام خصوصی تعبیه شده بود.

دیوارها و کف حمام از سنگ های مرمریت کرم و شیری رنگ شکل گرفته است، قسمت های بالاتر نیز از آجرهای چهارگوش ساخته شده است.

کتیبه سنگی که نشانگر زمان فتح و فاتح قلعه است.

در شمال قلعه موسوم به قلعه ماکو در روی صخره، سنگی کتیبه ای به زبان فارسی حک گردیده که بیان کننده زمان فتح و فاتح قلعه عباس میرزا است.

در بخشی از سروده کتیبه چنین دیده می شود

این قلعه که اسم آن عیان بود       ضرب المثل جهان بود

فرمود خرابی مکان را                   چون خانه مکر و مفسدان بود

این سنگ نوشته مربوط به 382سال قبل به دستور شاه عباس دوم صفوی فتح و به جهت اینکه محلی برای راه زنی تبدیل شده بود تخریب شد.

قبل از عباس میرزا نیز حکومت هایی دردوره های مختلف به قلعه حمله کردند اما موفق به فتح قلعه نشدند.

عمارت صفرعلی خان

عمارتی در دامنه قیه فاصله چند صد متری پائین قلعه در جنب آب انبار قدیمی روی صخره ای بزرگ واقع شده که در نوع خود بی نظیراست و از نظر قدمت بنا مربوط به قاجاریه و در2 طبقه با سقف مسطح و بالکن های چوبی احداث شده و قسمت پائینی بعنوان انباری و هم کف مسکونی است و پنجره ها ارسی دوجداره و با شیشه های رنگی است این بنادر دست نواده گان صفرعلی خان است.

چشمه ها

در برخی نقاط پائینی قلعه چشمه هایی وجود دارد که اهالی شهر و اطراف آن از آب این چشمه ها هنوز هم استفاده می کنند چشمه هایی هم چون حاجی بلاغی و خورشید بلاغی و یکی از چشمه ها بنام قره خان بلاغی در ضلع دیگر قلعه قرار دارد که به مرور زمان پر شده تا جائیکه دیواری نیز بر درب ورودی آن کشیده شده است.

برخی ریش سفیدان اظهارمی کنند در زمان گذشته  حدود 50 سال پیش از این محل عبور کرده و برای خانواده خود آب تهیه می کردیم که در مواقع بارندگی خیلی زیاد آب دوباره جریان پیدا می کند.

در جنوب قلعه گودال و تونلهایی وجود دارد که برخی تونلها به مرور زمان ازبین رفته اند.

برخی از اهالی متعقدند، این گودال و تونلها به منطقه گاموس که کیلومترها از قلعه فاصله دارند منتهی می شوند، این تونلها راه های اضطراری و نجاتی بودند که به هنگام مواجهه با خطر مورد استفاده قرار می گرفتند و برخی ها طول تونل را 200 متر می دانند کاوش در این گودال صحت و سقم قضیه را اثبات می نماید.

به هرحال توجه بیشترمسئولان بویژه توجه سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی ماکو و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می تواند این همه منابع مهم گردشگری را بیش از گذشته درآمد زا و مشهور تر کند.

گزارش از شهروز قربانزاده

انتهای پیام/ آ