بازار بزرگ تاریخی شهرضا، در انتظار مسافران نورزی + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرضا، بازار قدیمی شهرستان شهرضا از آثار تاریخی و زیبا، به یادگار مانده ازدوره سلجوقیان است. 

شهرستان شهرضا به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و ارتباط با عشایر و اقوام مختلف و با توجه به ظرفیت های اقتصادی، صنعتی و کشاورزی در منطقه دارای اهمیتی خاص است.

وجود بازار بزرگ و قدیمی در مرکز شهر و در بخش های بازارآقا سیدعلی، نخود بریزها، کفاش‌ها، حاج ربیع و بازار مسگرها با معماری بومی و اصیل نشان از توانمندی هنرمندان بزرگ معمار این شهراست‌.

نوع ساخت و معماری بازار برگرفته از شیوه معماری دوره سلجوقیان با طاق‌های وسیع و بلند که وجود حجره‌های قدیمی و کاروانسراها و تیمچه‌ها بر شکوه و زیبایی این مکان تاریخی افزوده است.

تعداد قابل کاروانسراهای بازار شهرضا

در بازار سرپوشیده شهرضا کاروانسراهای متعددی نیز وجود دارد که از این میان می‌توان به کاروانسراهای نصرالله،کربلائی عظیم، جعفرخان، شاهمنصوری، حاج سید اسماعیل و کاروانسرای چهارسوق اشاره کرد که متاسفانه به علت بی توجهی بعضی از این کاروانسراها به مخروبه تبدیل شده است‌.

وجود بازار بزرگ شهرضا با بافت سنتی توانسته در دنیای مدرن و پرزرق و برق امروزی مکان بسیار مهمی برای کسب و تجارت مردم باشد و می‌طلبد مسئولان توجه بیشتری نسبت به مرمت این مکان‌های تاریخی داشته باشند.

اگرچه سنگ نوشته ای در مورد تاریخچه بازار شهرضا در دست نیست، اما به دلیل اینکه بازار پیرامون مسجد جامع بنا شده، تاریخچه احداث بازار را به همان دوره بنای مسجد جامع که مربوط به زمان سلجوقیان است نسبت می‌دهند.

کاروانسراها

از دیگر بناهایی که در مجموعه تاریخی بازار مورد توجه است، کاروانسراهایی است که در طول بازار برای اتراق کاروان‌ها احداث شده است.

از کاروانسرهایی که تاکنون باقی مانده و مورد تخریب و تغییر کاربری داده نشده است عبارتند از کاروانسرای جعفر خان، که بعد به نام کاروانسرای متقی تغییر نام داده و کاروانسرای چهار سوق، که درزمان قاجاریه همزمان با خود چهارسوق به سبک بازار اصفهان احداث شده است.

همچنین کاروانسرای شاهمنصوری، که کاروانسرایی کوچک نسبت به کاروانسرهای بالا بوده و کاروانسرای قیام و کاروانسرای بازار سرباز از دیگر کاروانسراهای این بازار است.

رئیس میراث فرهنگی شهرضا در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرضا اظهار کرد: در دوره صفویه این بازار به علت اینکه شهر شهرضا بر سر راه عراق و فارس قرار داشته و مرکز داد و ستد با ایلات قشقایی و بختیاری و تا حد زیادی با ساکنان مناطق دور مثل یاسوج و آباده بوده، یک مرکز تجاری پررونق به حساب می‌آمد.

محمد حسن شبانی گفت: این وضع تا ابتدای دوران پهلوی اول ادامه داشت و بازار شهرضا برخلاف امروز که بیشتر جنبه دکه‌های فروش مصارف روزانه مردم شهرضا را عهده دار بوده، در زمان قدیم بیشتر جنبه تجاری داشته که وجود کاروانسراهای و تیمچه‌های باقی مانده مؤید این مدعا است.

وی بیان کرد: تجار شهرضا بر اساس اسناد موجود تا ابتدای دوران پهلوی نخست به عبارتی تجار بین‌المللی بوده‌اند و از هند و بمبئی گرفته تا شام، حلب، استامبول، بخارا و حتی مسکو مبادلات مستمر تجاری داشته‌اند.

وی تصریح کرد: متأسفانه در دهه‌های گذشته به دلایل گوناگون از توسعه و رونق بازار کاسته شده و نه دیگر از تجار سابق خبری هست و نه حتی از صاحبان حرف مشاغل ارزشمند همچون، مسگران، آهنگران، خورجین بافان، چادر بافان، نمدمالان و خراط ها اشتغال به حرفه خود دارند.

بازار شهرضا از رسته‌های متعدد تشکیل شده است

رئیس اداره میراث فرهنگی شهرضا با بیان اینکه بازار شهرضا از رسته‌های متعدد تشکیل شده، خاطرنشان کرد: باراز چه ماست فروشان یکی از این رسته‌ها است که در این بازار کسبه به فروش محصولات لبنی مخصوصا ماست مشغول هستند.

وی با اشاره به بازارچه مسگران، گفت: این بازارچه در زمان قاجاریه به سبک بازار اصفهان ساخته شده که در آن 3 درب تعبیه شده است، این بازار دارای حجره هایی زیبا و سقفی بلند است.

بازارچه نخودچی بریزها مختص شهر شهرضا است

شبانی تصریح کرد: بازارچه نخودچی بریزها، مختص شهر شهرضا بوده و در هیچ یک از شهرهای ایران نمونه‌ای از چنین بازاری را نمی توان پیداکرد، دراین بازارچه کسبه مشغول بو دادن نخودچی و هسته شور هستند که الان نیز در بازار انواع آجیل را بو می‌دهند.

وی افزود: بازارچه توانا که نسبت به بقیه قدمت کمتری دارد و به دوران پهلوی اول بر می گردد و انواع کسبه در آن مشغول به کار هستند.

وجود سقاخانه‌های متعدد در بازار بزرگ شهرضا

رئیس میراث فرهنگی شهرضا اظهار کرد: از دیگر بناهایی که درطول مجموعه بازار قابل توجه است، وجود سقاخانه هایی است که در طول بازار برای تأمین آب رهگذاران تشنه کام در فصول مختلف بنا شده و بانیان سقاخانه ها برای این بناها موقوفات متعددی را قرارداده اند.

بازار چهارسوق

وی با اشاره به بازار چهار سوق بزرگ، بیان کرد: چهار سوق بزرگ مربوط به اوایل دوره قاجار است و در بازار، چهارسوق بزرگ واقع شده و این اثر در تاریخ 23 شهریور 1382 با شمارهٔ ثبت 10239 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تیمچه‌های بازار شهرضا

شبانی با اشاره به تیمچه‌های بازار شهرضا گفت: تیمچه به معنی کاروانسرا به معنی تیم کوچک یا کاروانسرای کوچک بوده اما در دوره معاصر به کاروانسراها یا سراهای کوچک و سرپوشیده، تیمچه می‌گویند.

وی با بیان اینکه تیمچه‌های موجود در بازار سرپوشیده شهرضا بیش از 200 سال قدمت دارند، افزود: شیوه معماری این تیمچه ها برگرفته از دوره قاجار بوده و معماری این بناهای قدیمی خود نمودی از سنت‌ها، آداب و رسوم و به منزله سند هویت دوره‌ای از تاریخ محسوب می‌شود.

رئیس میراث فرهنگی شهرضا تصریح کرد: بافته ها و هنرهای دستی در شهرستان شهرضا جدا از دیگر نقاط این مرز و بوم نبوده و انواع دست بافته‌های از نوع مرغوب که خود نشان از هنر و ذوق هنرمندان این دیار است در تیمچه‌ها و بازار بافته عرضه می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: از جمله تیمچه‌های ثبتی و با ارزش در شهرضا، می‌توان به تیمچه حاج سید میرزا، توکل، رجایی، حاج سید اسماعیل، متقی، مشکی و  تیمچه صالحی اشاره کرد که در آن انواع، گلیم، جاجیم، نمد و فرش تولید و ارائه می‌شود.

شبانی با اشاره به اینکه امروزه از تیمچه‌ها و کاروانسراها به عنوان انبار کالا و بارانداز استفاده می‌شود، تصریح کرد: با توجه به وجود مراکز تجاری متعدد در شهرضا و گسترش روزافزون آن هنوز بازار و تیمچه‌ها به عنوان قطب اقتصادی شهر، خواستگاه اصلی در رفع نیازهای و احتیاجات روز مره مردم شهرضا بوده و می‌طلبد در حفظ و مرمت این مکان‌های تاریخی و ملی تلاش بیشتری شود‌.

وی بیان کرد: شهرستان شهرضا به دلیل داشتن آثار تاریخی ارزشمند، همانند سال‌های قبل آماده پذیرایی از مهمانان نوروزی است.

انتهای پیام/ آ