احساس نیاز به یارانه، چرا؟

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، حسن خیاطی در سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی نوشت؛

با پایان یافتن مهلت تعیین شده برای ثبت نام داوطلبان دریافت یارانه نقدی در هفته گذشته که متعاقب آن اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها کلید خورد و قیمت های جدید حامل های انرژی نیز تعیین و اعلام گردید، کار دشوار دولت که عبارت از وظیفه مهم ایجاد آرامش اقتصادی و کنترل حاشیه های اجرای این طرح ملی و همچنین جلوگیری از گرانی و افزایش تورم خارج از قاعده است، وارد مرحله دشوارتری شد.

این مرحله از آن جهت دشوارتر می نماید که پیش بینی های دولتمردان درباره تعداد خانواده های انصراف دهنده از دریافت یارانه نقدی چندان درست از آب در نیامد و درحالی که پیش بینی می شد حداکثر 40 میلیون نفر برای دریافت یارانه ثبت نام کنند، طبق آمارهای اعلام شده حدود 73 میلیون نفر خواستار دریافت یارانه نقدی شده اند و تنها کمتر از 5/2 میلیون نفر از دریافت یارانه انصراف داده اند درحالی که تبلیغات فراوانی برای به انصراف کشاندن شهروندان از دریافت یارانه صورت گرفت بطوری که حجم وسیع تبلیغات در پاره ای از اوقات به سوژه ای برای ارسال پیامک های طنزآمیز نیز تبدیل گردید، اما این حجم تبلیغات نیز نتوانست در بر آوردن انتظار دولتمردان برای قانع کردن مردم جهت انصراف از دریافت یارانه کمکی نماید.

اینکه چرا اکثریت مردم از دریافت یارانه نقدی انصراف ندادند، دلایل متعددی می تواند داشته باشد که در این جا به برخی از عواملی که می تواند در برآورده نشدن انتظارات دولتمردان برای به انصراف کشاندن مردم از ثبت نام دخیل باشد، اشاره می شود. اما پیش از آنکه به آن دلایل اشاره کنیم لازم است نگاهی اجمالی به برخی تیترهای اخبار طی روزهای اخیر داشته باشیم:

- حدود 73 میلیون نفر برای دریافت یارانه نقدی ثبت نام کردند.
- حدود 5/2 میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی انصراف دادند
- تنها یک درصد ثبت نام کنندگان یارانه، درآمد بالای 5/2 میلیون تومان دارند.
- 40 درصد ثبت نام کنندگان، درآمد خود را زیر 600 هزار تومان اعلام کردند.
- وزیر بهداشت می گوید 50 درصد علت مرگها در ایران ناشی از سکته های قلبی و مغزی است که سوءتغذیه و فشار خون بالا از عوامل مؤثر درآن هستند.

- سرپرست کمیته امداد گفته است 8 میلیون نفر در ایران به طور مستقیم از خدمات کمیته امداد استفاده می برند.
- نرخ تورم در ابتدای سال گذشته براساس اعلام بانک مرکزی 1/41 درصد بوده است.

- معاون اول رئیس جمهور از اختصاص 10 هزار میلیارد تومان به حوزه سلامت خبر داد اما تاکید کرد مشکلات این حوزه فراتر از این ارقام است.

در کنار این تیترها، البته اخبار دیگری مانند کشف 160 پرونده تسهیلات غیرمجاز بانکی، کشف 181 پرونده اختلاس، رفع تصرف از 38 میلیون متر مربع زمین خواری، بدهی 30 هزار میلیارد تومانی بابک زنجانی بدون برجای گذاشتن رد پایی برای پیگیری و... نیز وجود دارد و مطمئن هستیم مردم از مواردی بیشتر از اینها اطلاع دارند.

به نظر می رسد اگر مقداری در اخبار و تیترهای مورد اشاره تعمق شود، چندان نیازی به ارائه تحلیل های باصطلاح کارشناسانه برای آنچه عدم توفیق دولت در به انصراف کشاندن مردم از دریافت یارانه هاست نباشد. این اخبار در بطن خود گویای بسیاری از واقعیت ها هستند. یکی از این واقعیت ها اینست که بخش عمده ای از مردم (لااقل به همان میزان که دولتمردان انتظار داشتند) نیازی به دریافت یارانه نقدی ندارند، اما در عین حال برای دریافت یارانه ثبت نام کرده اند چرا که دریافت یارانه را حق خود می دانند. این تصور از آنجا ناشی می شود که آگاهی از اخبار فوق الذکر، مردم را به نوعی "احساس فقر" دچار کرده است، احساس فقری که ناشی از بی اعتمادی آنان به عملکردها، بخصوص تحولات اقتصادی در آینده است.

مردم نمی دانند در آینده قرار است چه اتفاقی بیافتد و نوسانات اقتصادی به چه نحوی پیش خواهد رفت. از طرفی احساس فقر و بی اعتمادی ناشی از عدم شفافیت در عملکرد دولتمردان گذشته، بی توجهی به قوانین کشور، باندبازی ها و جناح بندی ها، دعواهای سیاسی که هر کدام برای به هم ریختن اعصاب مردم کافی هستند، ثروت اندوزی عده ای سودجو و فرصت طلب از رویکردهای انحصارطلبانه و بسیاری از موضع گیری های غیرمنصفانه علیه دلسوزان کشور و انقلاب، منجر به اعتمادسوزی در میان آحاد مردم گردیده که البته در این زمینه هشدارهای فراوانی داده شد اما گوش شنوایی وجود نداشت.

اکنون نتیجه آن اعتمادسوزی ها در ثبت نام دریافت یارانه نقدی تنها به عنوان یک نمونه خود را نشان داده است. مردم با آنکه همواره پشتیبان انقلاب و نظام اسلامی بوده اند و هستند و خواهند بود و این مهم را در صحنه های حساس به کرات نشان داده اند، اما در عین حال بی اعتمادی خود به برنامه های دولت ها را نیز به دلیل مشاهده عملکردهای گذشته پنهان نمی کنند و پیام خود را از طرق مختلف به گوش مسئولان می رسانند. عدم انصراف از دریافت یارانه نیز نمونه ای از این پیام رسانی هاست.

در ماجرای تبلیغات برای منصرف کردن مردم از دریافت یارانه، حتی پای مراجع عظام تقلید و علمای مورد قبول آحاد مردم نیز به صحنه کشانده شد، اما با اینکه مردم از مراجع عظام و علمای دینی به دلیل آنکه آنها را پرچمداران شریعت اسلامی می دانند حرف شنوی دارند و همواره آنها را مورد احترام و تعظیم و تکریم قرار می دهند، اما در این مورد خاص موضع گیری آن بزرگواران نیز مؤثر واقع نشد و نتوانست بر تعداد انصراف دهندگان طبق انتظار دولت بیافزاید. دقیقاً به همین دلیل است که همواره تذکر داده شده نباید از اعتبار بزرگان دین به هر بهانه ای بهره برداری کرد.

هر چند در تدین ملت ایران اسلامی هیچ تردیدی وجود ندارد اما احساس فقری که اکنون در میان عامه مردم رسوخ پیدا کرده، هر چقدر هم که با واقعیت ها منطبق نباشد و فقر عمومی تلقی نگردد که قطعاً هم اینگونه نیست، با این حال، پدیده ای است که سرمایه اجتماعی را با خطر مواجه کرده است. تردیدی وجود ندارد که از دست دادن سرمایه اجتماعی در کشور می تواند فاجعه بارتر از هزاران معضل و مشکل اقتصادی باشد. مردم با مشاهده خبرهایی که از کشف روزانه انواع اختلاس ها و حیف و میل ها و ثروت اندوزی های یک شبه به گوششان می رسد در کنار انبوه مشکلات اقتصادی که با آن مواجه هستند، حتی اگر بخش عمده ای از آنها نیازی به دریافت یارانه هم نداشته باشند، خود را محق دریافت یارانه ارزیابی می کنند، چون میراث بر جای مانده از عملکردهای گذشته آنها را به سوی "احساس نگران کننده فقر" سوق داده است و این همان احساسی است که می تواند سرمایه اجتماعی کشور را لگدمال کند.

اینکه گفته شد دولتمردان در اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها، وارد مرحله دشوارتری شده اند، پیش از آنکه به جنبه اقتصادی آن توجه شود که البته این جنبه هم از اهمیت بسزایی برخوردار است، باید برگرداندن سرمایه عظیم اجتماعی را مورد توجه قرار داد و این کار جز از طریق جلب اعتماد مردم و از بین بردن "احساس نگران کننده فقر" در میان آنان امکان پذیر نخواهد بود. احساسی که بدون تردید دولتمردان دولت های نهم و دهم در ایجاد آن نقش اساسی داشتند و اکنون از دولت یازدهم انتظار می رود این احساس غیرواقعی را درمان نماید.

انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.