فضائلی: بخش بین‌الملل از حاشیه به متن آورده شود
خبرگزاری تسنیم: عضو هیأت مدیره انجمن ناشران انقلاب معتقد است که توجه اصلی نمایشگاه به بخش داخلی است و بخش بین‌الملل کمتر مورد توجه برای بهره‌برداری قرار می‌گیرد، در حالیکه توجه صحیح و اصولی به بخش بین‌الملل می‌تواند نشر ما را دچار تحول کند.
مهدی فضائلی مدیر انتشارات سروش در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به نمایشگاه کتاب تهران، آسیب‌ها و ظرفیت‌های موجود گفت: معمولاً زمانی که صحبت از نمایشگاه کتاب تهران می‌شود، غلبه وجه فروشگاهی بر نمایشگاهی نیز مطرح می‌شود، اما باید گفت، ما در نمایشگاه‌هایی که در سطح دنیا برگزار نیز می‌شود، هر دو مدل را داریم، هم وجه نمایشگاهی و هم وجه فروشگاهی، گاهی نمایشگاه تنها جنبه نمایشگاهی دارد و فروشگاه نیست و یا حداکثر به صورت مجدود روز آخر فروشگاه می‌گذارند، مثل فرانکفورت که معتبرترین و بزرگترین نمایشگاه کتاب دنیا است، که فروش ندارد ولی به صورت محدود روزهای آخر فروش نیز انجام می‌شود. در مقابل نمایشگاه‌هایی هم داریم که مانند نمایشگاه کتاب ما هم فروشگاه است هم نمایشگاه، مانند نمایشگاه کتاب ترکیه، هند، مسکو و... لذا هر دو نوع در بین نمایشگاه‌های کتاب دنیا وجود دارد.
وی ادامه داد: نمایشگاه کتاب ایران نیز جزو نمایشگاه‌هایی است که هر دو بعد را دارد، عمده‌ترین دلیلی که موجب شده وجه فروشگاهی بر نمایشگاهی در نمایشگاه کتاب تهران غلبه داشته باشد، این است که کما در بحث شبکه توزیع کتاب با یک خلاء جدی روبرو هستیم، فروشگاه‌های کتاب بسیار محدود هستند و دسترسی مردم به کتاب طبیعتاً دسترسی بالایی نیست، شبکه‌های توزیع ما نیز بالاخره توانمندی‌های محدودی دارند. لذا تمرکزی در نمایشگاه کتاب تهران برای فروش به وجود می‌آید و تعداد زیادی منتظر می‌مانند، برای اینکه کتاب‌های خود را از نمایشگاه کتاب تهران خریداری کنند، چرا که هم تمرکز عناوین وجود دارد و هم فروش کتاب‌ها با تخفیف همراه است.
فضائلی تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اگرچه برای ناشران در مقطع زمانی کوتاه مدت نقدینگی خوبی را ایجاد می‌کند، اما به فروشگکاه‌های کتاب آسیب می‌رساند و فروشگاه‌های کتاب نمی‌توانند رونق لازم را داشته باشند لذا سرمایه‌گذاری برای تأسیس بیشتر آن‌ها انجام نمی‌شود، بنابراین نیازمند یک برنامه‌ریزی و سیاست‌‌گذاری میان مدت هستیم که بین نمایشگاه و فروشگاه کتاب بتوانیم تبادل و توازنی را برقرار کنی، تا برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در مجموع به نفع کتاب و کتابفروش باشد نه اینکه مقطعی باشد. این بحث جدی و کارشناسی است که دست اندرکاران حوزه نشر و اقتصاد نشر از بخش‌های مختلف شامل ناشران، فروشگاه‌ها، شرکت‌های توزیع و ... باید دو هم نشسته و به جمع بندی برسند. مادامی که این اتفاق نیافتاده است، نمی‌توانیم بگوییم جنبه فروشگاهی نمایشگاه کتاب حذف شده و جنبه نمایشگاهی آن برقرار شود.
عضو هیأت مدیره مجمع ناشران انقلاب اسلامی تصریح کرد: حدود 2 تا 3 سال پیش طرحی توسط مجمع ناشران انقلاب اسلامی مطرح شد که به اجرا نیز رسید و امسال نیز در نمایشگاه کتاب تهران اجرا می‌شود، این طرح ارائه تازه‌های نشر در سالن یاس بود، سالنی به بعد نمایشگاهی را به نمایش می‌گذاشت و یکی از اهداف این طرح تقویت بعد نمایشگاهی است، در حقیقت پشتیبانی است برای حضور علاقه‌مندانی که بدور از هیاهوی نمایشگاه در محیطی آرام‌تر متمرکز تر و کارشناسانه‌تری در کارنامه نشر کتاب در سال 92 آشنا شوند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به ناصحیح بودن تفکیک ناشران دولتی و خصوصی گفت: این بحث تفکیک که بین ناشران دولتی و خصوصی می‌شود و ذهنیتی که درباره ناشران دولتی وجود دارد، ذهنیت درستی نیست، ناشران دولتی نیز امروز مشکلات خاص خود را دارند که اگر بیشتر از ناشران خصوصی نباشد، کمتر نیست. ممکن است ناشر دولتی در حوزه‌ای مشکلات کمتری داشته باشد و در حوزه‌ای دیگر مشکللات بیشتر، امروز نگاهی وجود دارد که ناشران خصوصی تصور می‌کنند ناشران دولتی از رانت و منابع مالی آن چنانی برخوردار هستند و هیچ مشکلی ندارد، این تصور دور از واقعیت است،نباید بین ناشران دولتی و خصوصی تقابلی وجود داشته باشد، چرا که این تقابل‌ها به نفع صنعت نشر کشور نیست.
فضائلی با اشاره به حمایت‌های دولتی از صنعت نشر گفت: حمایت از ناحیه دولت یکی از بحث‌های جدی و پیچیده است، اینکه دولت چگونه و به چه نحو می‌تواند از نشر حمایت کند، ما تجربیاتی درسال‌های گذشته داشتیم که می‌تواند ارزیابی شود، برخی از این تجربیات موفقیت‌آمیز نبوده است، امروز شرایط به طور کلی متفاوت است و بسیاری از اقدامات گذشته مانند یارانه کاغذ و .. اکنون دیگر امکانش نیست، نوع حمایتی که دولت می‌تواند از حوزه نشر داشته باشد، بحث مفصل و پیچیده‌ای است.
وی تصریح کرد: برخی سیاست‌های حمایتی ممکن است، موجب ارتقای اقتصاد نشر شود، اما به لحاظ محتوایی ممکن است، موجب افت صنعت نشر نیز بشود، بنابراین ما باید مجموعه بحث‌های کارشناسی جدی در این حوزه داشته باشیم، تا با توجه به تجربیات گذشته و ایده‌هایی که متناسب با شرایط است، بتوانیم راهکارهای مشخصی را در بحث حمایت دولت از نشر که جزو وظایف دولت است داشته باشیم.
مدیر انتشارات سروش با اشاره به فروش رایت کتاب‌ها در نمایشگاه کتاب تهران گفت: در کشور ما هنوز تکلیف مشخص نیست، ما به لحاظ حقوقی تقریبا بحث مالکیت فکری را مشخص نکرده‌ایم و ناشران خرلاجی می‌توانند آثار ما را به زبان‌های مختلاف منتشر کنند و ما نتوانیم ادعایی در این زمینه داشته باشیم، اما بخش دیگر این است که کسانی که به عنوان ناشر بین‌المللی در نمایشگاه شرکت می‌کنند، خیلی‌ها دفاتر داخل کشور هستند که شرکت می‌کنند، امسال هم به دلایلی عنوان شد که ناشران خارجی حضور ندارند و نمایندگانشان در داخل ایران حضور دارند، خود این امر شاید زمینه‌ای را لازم است ایجاد نکند.
وی افزود: در صورتیکه اگر شرایط بهتری فراهم شود که خود ناشران از کشورهای مختلف حضور یابند، مذاکراتی بهتر انجام شود، نکمته سوم هم بحث نگاه ناشران ما به حوزه نشربین الملل است که نگاه محدود و ضعیف است، اکثر قریب به اتفاقب ناشران ما نگاهی به حوزه بین الملل نداشته و درک و تصویر درستی نی زاز نشر در حوزه بین‌الملل ندارند و آثارشان را با این نگاه تولید نمی‌کنند، به دنبال مذاکره هم نیستند.
فضائلی با بیان این مطلب که در فروش رایت آثار به ناشران خارجی ناشران داخلی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند، گفت: باید مجموعه‌های تخصصی در کشور ایجاد شود که هم نشر داخل کشور را بشناسد و هم نشر حوزه بین‌الملل را و بتواند حلقه مناسبی باشد برای پیوند زدن این دو به یکدیگر، هم‌اکنون مجموعه شرکت‌ها و موسساتی در این زمینه حرکت‌‌هایی را شروع کردند، ولی خیلی موفق نبودند تعدادی کمتر از انگشتان یکدست توانستند، کاری انجام دهند، در این زمینه اگر سرمایه‌گذاری شده و موسسات معتبری ایجاد شوند که هم حوزه نشر داخل کشور را خوب بشناسند و هم حوزه نشربین‌الملل را و به مقرارات خرید و فروش کتاب در حوزه بین‌الملل آشنا باشند، می‌تواند یکی از مسائل مهم و ارزشمندی است که در حاشیه نمایگشاه کتاب تهران بهه طور جدی به آن توجه شود.
وی گفت: در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نیز بخش اعظمی از حضور ناشران صرف گفت‌وگو و مذاکره برای خرید و فروش رایت اثر می‌شود و ناشران باید از مدت‌ها قبل برای نشستن دور میز مذاکره وقت بگیرند تا بتوانند نسبت به فروش آثار خود اقدام کنند و به نوعی بخشی از نمایشگاه سازماندهی شده است به فروش رایت توسط ناشران، این ساز و کار در نمایشگاه کتاب تهران نیز باید ایجاد شود، به عقیده من بهترین راهکار این است که بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران از حاشیه به اصل آورده شود؛ وضعیتی که ما اکنون روبرو هستیم این است که بخش داخلی به بخش اصلی است و در فضای کلی نمایشگاه بخش بین‌الملل بخش جدی محسوب نمی‌شود که باید این نکاه تغییر کند.
انتهای پیام/
