اجمل عازم: کتاب‌های ایرانی از پاکستان به افغانستان قاچاق می‌شود

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی تجربه صادرات کتاب به افغانستان امروز با حضور تنی چند از فعالان فرهنگی ایران و افغانستان در سرای اهل قلم بین الملل نمایشگاه کتاب برگزار شد. در این نشست اجمل عازم، رییس اتحادیه ناشران افغانستان، علی غلامی، مسئول نمایندگی سابق الهدی در کابل و ابراهیم شریعتی، مدیرعامل مؤسسه عرفان و فعال صادرات کتاب به افغانستان به بیان شرایط موجود در چگونگی انتقال کتاب از ایران به افغانستان پرداختند.

اجمل عازم، از فعالان عرصه نشر در افغانستان و رئیس اتحادیه ناشران این کشور در جایگاه نخستین سخنران نشست، به شرح وضعیت نشر کتاب و نظام توزیع کتاب در افغانستان پرداخت و گفت:  با آغاز دهه 80 شمسی، وضعیت نشر و فعالیت در حوزه کتاب در کشور افغانستان وضعیت مناسبی یافته است. نشر افغانستان به سمت استانداردها گام برداشته است و در حال حاضر این کشور دارای ناشران و چاپخانه ها و همچنین امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مناسب است.

وی در ادامه با اشاره به رشد کمی و کیفی مدارس و نهادهای آموزش نیمه عالی و عالی در افغانستان اظهار کرد: جامعه افغانستان با زمینه فراگیری دانش مواجه شده است و همین امر ضرورت گسترش نشر کتاب در افغانستان را توجیه می کند. همین رشد نشر سبب شده تا مخاطبان زیادی هم در داخل و خارج افغانستان، علاقمند به آثار ناشران افغانستان باشند.

عازم ادامه داد: خوشبختانه در حال حاضر آثار ناشران افغان طرفداران خوبی پیدا کرده و گواه من استقبال ایرانیان و افغان ها از کتاب های عرضه شده در نمایشگاه کتاب ایران در 3 سال اخیر و همچنین استقبال نمایندگی های توزیع کتاب های فارسی زبان در اروپا از آثار ناشران افغانستان است.

روزی که صنعت نشر افغانستان بارور شد

نماینده سابق انتشارات الهدی در کابل سخنران بعدی این نشست بود که سخنان خود را حول سابقه صادرات کتاب به افغانستان ارایه داد. علی غلامی گفت: پس از کنار گذاشتن طالبان در افغانستان، برای نخستین با الهدی در بازار کتاب افغانستان حاضر و نمایندگی آن به من واگذار شد. آن زمان تقریباً تمام کتابخانه ها و کتابفروشی های افغانستان از کتاب های علمی و مورد نیاز جامعه خالی بود و حتی دانشگاه های محدود آن زمان افغانستان در تهیه منابع و کتاب های مورد نیاز خود با مشکل مواجه بودند.

وی ادامه داد: همان زمان انتشارات الهدی امکاناتی در اختیار ما گذاشت تا نسبت به انتقال کتاب های مورد نیاز به افغانستان اقدام کنیم و ناشران دیگری مانند سمت هم ما را در این کار یاری دادند. بعد با توجه به نوع عملکردمان، مسئولین دانشگاه کابل از پیشنهاد ما برای دایر کردن نمایشگاه دائمی کتاب استقبال کردند.

غلامی با اشاره به اینکه دانشگاه های افغانستان نیازمند منابع درسی و انجام ترجمه این منابع بودند، گفت: هنگامی که اساتید و دانشجویان افغان با کتاب های ایران آشنا شدند، این کتاب ها را به عنوان منبع درسی خود اختیار کردند و فعالیت هایی نظیر آنچه الهدی انجام داد، منابع به راحتی در اختیار مجامع علمی افغانستان قرار گرفت.
این فعال حوزه کتاب در ادامه اظهار کرد: فعالیت های ما سبب شد که برادران افغان ما با پروسه صنعت نشر در حوزه علمی و دانشگاهی آشنا شوند و اقداماتی مناسب در این خصوص انجام دهند.

غلامی همچنین در ادامه با اشاره به مشکلات موجود برای انتقال کتاب به افغانستان گفت: ما در ابتدای امر کتاب ها را میان اجناس و کالاهای دیگر صادراتی از ایران به افغانستان وارد می کردیم. هرچند با گذشت زمان این وضعیت کمی بهبود یافت، اما نیاز به تحولی عظیم در این خصوص احساس می شود.

وی با اشاره به فعالیت چاپخانه های بزرگ در افغانستان، اقدام به ارایه پیشنهادی به این شکل کرد: چه خوب است که ناشران ایرانی آثار مورد نیاز بازار کتاب افغانستان را در همان کشور به چاپ برسانند و ناشران افغانستان با کسب مجوزهای لازم به انتشار آن بپردازند. در این صورت هزینه حمل و نقل در روند صادرات کتاب حذف شده و کتاب ها هم 6 تا 10 درصد ارزان تر به فروش خواهند رفت.

وی در پایان این بخش از سخنان خود خواستار تجمیع کتاب های صادراتی و انتقال یکباره آنها به افغانستان شد. وی گفت: اگر کتاب ها به صورت تجمیع شده و توسط کانتینر از ایران خارج شود، ضمن پایین آمدن هزینه های جابجایی، کتاب ها سالم تر به دست مخاطبان افغان رسید.

ایران تأمین کننده علوم انسانی افغانستان

ابراهیم شریعتی، مدیرعامل انتشارات عرفان، دیگر کارشناس حاضر در این نشست بود. وی در آغاز سخنان خود در خصوص مشکلات انتقال کتاب از ایران به افغانستان گفت: در ابتدا باید گله کنم که دولتمردان در ایران و افغانستان به دنبال حل مشکلات موجود برای صادرات کتاب از ایران به افغانستان نیستند. از جمله مشکلات موجود هزینه های تحمیلی آن است. مثلاً کرایه حمل یک کانتینر کتاب به افغانستان حدود 5 هزار دلار است. دولت افغانستان هم علاوه بر اینکه بایت هر کیلو بار، 3 افغانی دریافت می کند، برای واردات کتاب هم مالیات 7 درصدی دریافت می کند.

وی ادامه داد: سال ها قبل در افغانستان، چه زمان پادشاهی، چه زمان کمونیست ها و چه زمان پیش از طالبان، کتاب های ایران با 50 درصد تخفیف در بازار به فروش می رسید. تا اینکه دولت حامد کرزای روی کار آمد و در تمامی عرصه ها فعالیت هایی از خود نشان داد به جز حوزه کتاب که انگار دولت او با این مقوله کاری نداشت.
شریعتی افزود: در اینجا فرصت را مغتنم شمرده و از مؤسسات نیمه دولتی و نیمه خصوصی درخواست می کنم که بحث انتقال کتاب از ایران به افغانستان را به ناشران خصوصی بسپارند و تنها آنها را حمایت کنند که مثلاً اگر نتوانند کتابی را به فروش برسانند، آن را با کتاب های دیگر معاوضه کنند.

وی ادامه داد: ایجاد یک دبیرخانه فعال در تهران برای ناشران افغانستان لازم است. این دبیرخانه باید بتواند نسبت به تعهدات ناشران افغانستان به ناشران ایران ضمانت دهد و پروسه جابه جایی کتاب های فروش نرفته با کتاب های جدید را به عهده بگیرد.

شریعتی با اشاره با اینکه آثار خوب ایرانی در افغانستان به سرعت به فروش می روند، اظهار کرد: حال که صنعت نشر در حال تبدیل به بنگاه های اقتصادی هستند، باید همکاری های نرم افزاری بین ناشران ایران و افغانستان صورت بگیرد.

وی همچنین با اشاره به رشد فزاینده مراکز آموزش عالی در افغانستان اظهار کرد: بیشتر دانشگاه های افغانستان در رشته های علوم انسانی فعال هستند. برای تأمین منابع این دانشگاه ها، نیاز به کار و نیرو و سرمایه فراوان است تا کتاب های ارزشمندی تألیف و ترجمه شوند، اما اعتراف می کنیم که افغانستان از نظر این فاکتورها ضعیف است و به همین دلیل بیشترین نیازهای دانشگاه های ما توسط ناشران ایران تأمین می شود.

شریعتی به رشد آمار فروش کتاب و نشریات ایرانی در افغانستان اشاره کرد و گفت: رونق افزایی این امر، نیازمند جلسات متعدد کارشناسی و پژوهش های علمی است.

قاچاق کتاب ایرانی از پاکستان

در ادامه اجمل عازم، رییس اتحادیه ناشران افغانستان با اعلام غیرقانونی بودن اخذ مالیات برای کتاب های وارداتی به افغانستان گفت: طبق قانون نباید برای کتاب مالیات اخذ شود که متأسفانه به صورت غیرقانونی و تنها در مرز ایران انجام می شود.

وی همچنین درباره پخش غیرقانونی کتاب های ایرانی در افغانستان گفت: در حدود 90 درصد کتاب های بازار کتاب افغانستان را آثار ایرانی به خود اختصاص می دهند، اما متأسفانه تمامی سود این بازار به ناشران ایرانی نمی رسد؛ چون که عده ای با انتقال این کتاب ها به پاکستان، آنها را با کاعذهای نامرغوب و با چاپ بی کیفیت با قیمت پایین تر در بازار به فروش می رسانند. البته این به خاطر نایاب شدن کتاب ها در بازار است و اگر آثار ایرانی بتوانند به راحتی وارد افغانستان شوند، بدون شک، مخاطبان افغان آثار باکیفیت تر زا خریداری و مطالعه خواهند کرد.

عازم با بیان اینکه تمامی مشکلات موجود را می توان حل کرد، تأکید کرد: برای این کار باید نیازسنجی درست و دقیق و علمی کرد و از طریق ایجاد کانال های حساب شده، مشکلات را مرتفع سازیم. در حال حاضر نیازسنجی ها بر اساس بازار کتاب ایران انجام می شود، درحالیکه بازار افغانستان از آن جداست.

چاپ کتاب های ایران در افغانستان

در ادامه نشست، علی غلامی باز هم به بیان نظریات خود درباره راهکارهای پیشنهادی برای برون رفت از این وضعیت پرداخت. وی گفت: به نظر من نقش نمایندگی فرهنگی افغانستان در خصوص ارتباط منسجم با دو دولت و رفع مشکلات طرفین محوری است.

وی در ادامه با اشاره به استفاده از عنوان بازار غیرقانونی کتاب ایران در افغانستان، گفت: منظور از این واژه غیرفانونی، یعنی اینکه پروسه واردات کتاب به افغانستان براساس قانون انجام نمی شود و به معنی ممنوع بودن کتاب های ایرانی در بازار افغانستان نیست.

غلامی در پایان سخنان خود اظهار کرد: توصیه من برای تسهیل انتقال کتاب از ایران به افغانستان این است که مسئول فرهنگی سفارت افغانستان در ایران را حلقه اصلی قرار داده و از طریق او اقدام به انتقال محتوای آثار به صورت سی دی به افغانستان کرد تا این آثار در افغانستان چاپ و منتشر شوند.

انتهای پیام/