وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه تکذیب شدنی نیست + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، موضوع خشک شدن دریاچه ارومیه واقعیتی غیرقابل باور اما انکارناپذیر بوده که چندین سال است که به انحاء مختلف در رسانه ها بدان پرداخته می شود.

دریاچه ای که روزگاری از آن به عنوان یک نگین فیروزه ای در شمال غرب ایران یاد می شد اما امروز عملاً به یک غول سپید نمکی تبدیل شده است و هر روز خطرات زیست محیطی آن بیشتر و بیشتر می شود.

در آبان ماه 87 با سفر محمود احمدی نژاد رئیس جمهور وقت اسلامی ایران به شهر ارومیه و سپس افتتاح پل میانگذر دریاچه ارومیه تصاویری در قاب لنز دوربین ها به ثبت رسید که تقریباً آخرین تصاویر پربازدید از کشتی سواری و قایق سواری در این پهنه آبی به شمار می روند.

از آن روزها شیب خشک شدن دریاچه ارومیه به آرامی در حال تند شدن بود و هشدارهای گاه و بیگاه رسانه ها درباره شتاب ایجاد شده در مسیر خشک شدن دریاچه ارومیه چندان به مذاق مدیران خوش نمی آمد.

سرمستی افتتاح پل چندی نپایید به گونه ای که در شش سال گذشته هر سال بیش از 15 تا 20 درصد دریاچه ارومیه خشک شده است و گواه این ادعا حال و روز این روزهای دریاچه است که فقط درصد اندکی از آب آن باقی مانده که نه ارتفاع زیادی دارد و نه امید به تبخیر نشدن آن در تابستان گرم پیش رو می رود.

اما این روزها با بحرانی شدن خشکیدگی دریاچه ارومیه، دیگر رسانه ها هشدارهای سابق در مورد خود بحران بی آبی دریاچه را ندارند بلکه اغلب رسانه ها آثار و پیامدهای متعدد و خطرناک این فاجعه زیست محیطی را زیر ذره بین برده اند و در این میان در عملکرد نهادهایی که در این عرصه مسئولیت هایی داشته و مکلف به اجرای وظایفی هستند دقت می کنند و هر چه در آن دقت می شود چیزی که کمتر به دست می آید جرعه ای آب برای دریاچه ارومیه است.

چندی پیش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با دعوت اهالی رسانه به صبحانه کاری، یک نشست خبری با موضوع تشریح عملکردهای این اداره ترتیب داد که ما حصل آن بر روی خروجی رسانه ها ملی و محلی قرار گرفت.

دفتر نمایندگی خبرگزاری تسنیم در آذربایجان غربی نیز تلاش کرد خبر جامع و کاملی از آنچه در این جلسه بیش از یک ساعته گذشته بود را در یک خبر استاندارد که در حوصله کاربران بگنجد پیش روی مخاطبان قرار دهد.

بازخوردهای محلی، ملی و بین المللی تک خبر تسنیم از نشست خبری مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی که در بردارنده مهمترین اطلاعات جلسه و روح حاکم بر آن بود ضمن آنکه نشان داد که چقدر موضوع دریاچه ارومیه برای افکار عمومی منطقه و حتی جهان اهمیت دارد همزمان این حقیقت را آشکار ساخت که در این وانفسای بحرانی دریاچه ارومیه هنوز افرادی وجود دارند که منافع شخصی یا رسانه ای را هدف نخست خود می دانند و بیش از آنکه به دریاچه بیاندیشند امیال دیگری را دنبال می کنند.

حتی موضوع به ناحق امنیتی شده دریاچه ارومیه یک بار دیگر به متن شب نامه هایی کشید شد که گویا عده ای در آن، منافع دیگری غیر از محیط زیست را می جویند.

خبرگزاری تسنیم که به موضوعات رسانه ای کشور فقط از زاویه حفظ منافع ملی و اهمیت امیدآفرینی می نگرد در خبر مربوط به این رویداد به رغم انکارهای عده ای با جسارت خاص خود پرده از حقیقتی برداشت که به هر حال یک بار، یک مدیر مسئول در حوزه دریاچه ارومیه نیز بدان تصریح و تاکید کرده بود.

تیتر خبرگزاری تسنیم در خبر این جلسه، یک تیتر استنباطی حرفه ای و البته معمول در رسانه ها، از متن سخنان حسن عباس نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بود که نشان می داد دریاچه ارومیه 100 درصد خشک می شود.

درک این حقیقت تلخ و تصویر سازی آن از پنج کلمه این تیتر از هر جهت سخت و آزار دهنده اما در عین حال گریز ناپذیر، غیر قابل انکار و تکذیب ناشدنی است.

بالاخره وقتی بنا به اظهارات اظهار نظر کنندگان متعدد و مرتبط با دریاچه ارومیه، چیزی بین 4 تا 7 درصد از دریاچه ارومیه باقی مانده است پس گزینش این تیتر از سخنان یک مسئول که اتفاقاً در حضور چندین خبرنگار و بنا به فایل صوتی پیوستی در همین خبر جسارت به خرج داده و شمّه ای از آنچه در حاشیه بحران دریاچه ارومیه می گذرد را بیان کرده نه تنها تیتر گویا و کاملی است بلکه از جامعیت و جسارت کافی نیز برخوردار است.

در این میان صدور تکذیبیه برای خبر تسنیم در سایت اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، که تا کنون هیچ نسخه ای از آن یا یک نامه اداری رسمی به دفتر خبرگزاری تسنیم در استان نرسیده بیش از آنکه تکذیب یک خبر باشد تحت تاثیر فضایی است که این روزها در حول و حوش این دستگاه ایجاد شده بطوریکه محتوای خبر تسنیم با خبر خود سایت اداره کل محیط زیست استان که نسخه کپی شده از خبرگزاری ایرناست تفاوت محتوایی و فکری خاصی ندارد.

همچنانکه گوش سپردن مجدد به فایل صوتی این جلسه ضمن تایید خبر و حتی تیتر تسنیم نشان می دهد در حوزه مدیریت منابع آبی دریاچه ارومیه چه چالش های مهمتری نهفته است که جا دارد متولیانی که وظیفه انجام کار در این عرصه را دارند بیشتر وقت خود را در آن بخش صرف کنند. (تسنیم بدلیل اظهار نکات غیرقابل انتشاری که در فایل صوتی وجود دارد از انتشار آن خود داری می کند)

در واقع تکذیبیه خبر تسنیم از سوی روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان که با نوع نگارش متن، انگار همه عناصر خبر وو حتی برگزاری صبحانه کاری با خبرنگاران را تکذیب کرده، نشان می دهد این روابط عمومی، بجای نگاه فنی به خبر، سخنان مدیرکل اداره اش را تکذیب نموده در حالیکه فایل صوتی جلسه و بیانات مدیرکل محترم حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در حضور چندین خبرنگار از رسانه های مختلف نشان از درستی محتوای خبر تسنیم دارد.

اینک محتوای فایل صوتی 58 دقیقه ای حسن عباس نژاد مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی که به زبان ترکی بیان شده در قالب مشروح زیر برای استفاده عموم پیاده شده و خود فایل صوتی نیز قابل دانلود و استفاده و البته انطباق آن با خبر چندی پیش تسنیم است.

عکسهای داخل این خبر نیز که در تاریخ سی ام اردیبهشت 93 تهیه شده اند چیزی جز واقعیت تلخ خشک شدن دریاچه ارومیه را نشان نمی دهد.

مشروح گفتگوی مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با نمایندگان رسانه های مختلف و سوال خبرنگاران و جواب های وی به شرح زیر است.

حسن عباس نژاد: امروزه کشت محصولات آب بر در کشورمان شدیدا خطرناک است، مسئولان لازم است که بیش از این آگاه شوند و بدانند که چه فاجعه ای در پیش است، فلات ایران از عمق زمین به سمت بالا در حال خشکیدن است، از بس که آبهای زیر زمینی را بیرون کشیده ایم و این تاثیرات خود را بر اقلیم می گذارد.

از بالا(آسمان) نیز رژیم بارشی تغییر یافته و یا اینکه بارش اصلا وجود ندارد، الان جنگل های زاگرس شروع به خشکیدن کرده اند و در سردشت نیز جنگل ها شروع به بین رفتن کرده است، در 20 سال گذشته فقط 3 کانون ریزگرد در ایران وجود داشت اما هم اکنون 187 کانون ریزگرد در کشور داریم و آن هم ه عملکردهای نا ثواب گذشته ما بر میگردد که یا مرتع و پوشش گیاهی را از بین برده ایم به واسطه این تفکر که در تولید گوشت قرمز و تولید گندم در کشور به خودکفایی برسیم در حالیکه این جور خودکفایی ها همه شعار هستند.

دولت 63 درصد از مایحتاج غله را از بیرون وارد می کند و هیچ گونه تنشی از این بابت روی نداده است، هیچ مورد بحرانی پیش نیامده است، اما به بهانه خودکفایی در گوشت قرمز و تولید گندم، پدر مراتع را درآوردیم و 4 برابر ظرفیت مراتع دام تحمیل مراتع می شود، حق آبه تالاب ها را نداده ایم، تالاب هایمان از بین رفته، اکنون 187 کانون ریزگرد در کشور داریم که یکی از آنها هم دریاچه ارومیه است که متاسفانه وضعیت آن  خوب نیست.

الان آخرین ترازی که گفته اند 1270.68 صدم است یعنی نسبت به سال گذشته حداقل 50 سانتی متر از رتفاع آب پایین آمده است.

جنوب دریاچه ارومیه به کل از بین رفته است، چند روز پیش هم که آنجا بودیم کاملا این قسمت از دست رفته است.

کلاً در کنار پل میانگذر دریاچه کمی آب وجود دارد که آن هم تا 5 الی 10 روز آینده دیگر وجود نخواهد داشت.

بطور کلی ورودی آب به دریاچه ارومیه نسبت به سالهای قبل بسیار اندک است اما گزارشی که مقرر بود خدمت ریاست محترم جمهور داده شود آماده شده و پروژه هایی که قرار بود اجرایی شوند مشخص شده و از خرداد ماه وزارت جهاد کشاورزی موظف شده درباره احیای دریاچه ارومیه کارهایش را شروع کند که عمدتا به بحث تغییر الگوی کشت و اصلاح سیستم آبیاری می پردازد.

جناب استاندار در آذربایجان غربی کارهای خوبی را شروع کرده ضمن اینکه حمایت مالی از پروژه های دریاچه ارومیه هم می کند، آقای استاندار به بحث تغییر الگوی معیشت توجه ویژه دارد و در این راستا قرار است صنایع تبدیلی مورد توجه قرار گیرد، بازارچه های مرزی دوباره احیا شوند تا بحث تجارت مرزی بتواند مردم را از کشاورزی بیرون بکشد.

ظرفیت بالقوه ای  که در استان داریم موضوع معادن است، معادن می تواند برای ما در صورتی که کشاورزی تهدیدی برای دریاچه ارومیه و در نهایت سلامت است یک کمک اساسی باشد.

البته ما مخالف کشاورزی نیستیم، از حرف بنده اینگونه برداشت نشود و با همکاران جهاد کشاورزی رابطه تنگاتنگ داریم، ما با ماهیت و ذات کشاورزی بحث داریم نه همکارانمان در سازمان جهاد کشاورزی.

همکاران جهاد کشاورزی و سازمان آب استان بسیار تلاش می کنند، کمک می کنند و دلسوزتر از ما نسبت به دریاچه ارومیه هستند، اما به هر حال در شرایط حاضر سدها و ذات کشاورزی سبب شده دریاچه به این حال و روز بیافتد که جای بحث و بررسی دارد.

رشته کلام در بحث کشاورزی از دست رفت!

سوال رضا امین آذر، خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی: یعنی شما می فرمائید همه کشاورزان به سمت معادن و امثالهم سوق پیدا کنند؟

حسن عباس نژاد: همه که نه، همه اینها را که نمی توان یکجا جمع کرد، دریاچه ارومیه حداقل 12 تا 20 سال کار لازم دارد تا (احیا شود)، واقعیت این است که الان دیگر بارش های سال 74 نیست، فلات ایران از پایین و بالا خشک می شود، حال به سبب عوامل طبیعی یا چیز دیگر بالاخره باید بررسی شود.

در این میان برای اینکه حق آبه دریاچه ارومیه را بخواهیم بدهیم واقعیت این است که باید از صنایع آب بر مثل کشاورزی بزنیم، این یک واقعیت است حال جهاد کشاورزی چه خوشش بیاید یا بدش بیاید.

به کشاورز که نمی توان گفت در خانه ات بنشین و از گرسنگی بمیر زمانی برای کشاورز حق ایجاد کردیم و آن هم در سایه این حق دختر شوهر داده و پسرش را سر و سامان بخشیده و اکنون هم همه آنها از همان زمینی نان می خورند اگر بخواهیم در کشاورزی تغییر دهیم باید فکر کشاورز را عوض کنیم که به جای کشاورزی و دامداری می توانم خدمات ارائه کنم.

بحث دیگر که فراموش کردم بگویم این است که  آقای استاندار در پی استفاده از ظرفیت گردشگری است، کشاورز باید بداند که می تواند کشاورزی را کنار گذاشته و به دنبال کار گردشگری برود در حوزه تجارت، گردشگری و معدن زمنیه کار زیاد است ما 960 کیلومتر مرز مشترک داریم در این مرزها چه کار می کنیم؟ نمی توانیم استفاده کنیم؟

اصفهانی ها یک تن سنگ را از ما به قیمت 250 هزار تومان می خرند بعد روی همان سنگ کار کرده و تبدیل به سنگ نما می کنند و متری 400 هزار تومان دوباره به خودمان می فروشند بنابراین جا دارد در این راستا تفکرات تازه ای اندیشیده شود.

کشاورزی را یک دفعه نمی شود تعطیل کرد به مصلحت نیست که بگوییم کشاورزی از امروز تعطیل، ولی 12 سالی که برای احیای دریاچه کار لازم است بایستی کم کم درصد تعیین کنیم، بگوییم امسال این درصد، سال بعد آن درصد، پیش برویم تا حق آبه ای که برای دریاچه ارومیه لازم است در دراز مدت تامین شود.

تغییر الگوی معیشت در راستای تایین حق آبه دریاچه مطرح می شود نه اینکه با ماهیت کشاورزی مخالف باشیم، سازمان جهاد کشاورزی در ابتدای خرداد برنامه هایش را شروع می کند و وزارت نیرو نیز در استان ما انتقال بین حوزه ای راهکار اصلی اش است، از حوزه جنوب پروژه هایی که وجود دارد به صورت جدی برای احیا بر روی آنها کار می شود آنچه مشخص است آقای استاندار بر احیای دریاچه ارومیه توجه ویژه دارد.

از محل اعتبارات در اختیار استان اعتبار خوبی در اختیار سازمان آب و حفاظت محیط زیست گذاشته است، از محل این اعتبارات که در اختیار ما گذاشته شده یک سری پروژه ها در سطح استان آغاز شده، مهم ترین بحث که ما پیگیر آن هستیم هم سازمان محیط زیست و هم سازمان آب، لایروبی رودخانه هاست، برآورد ها نشان می دهد سالیانه 20 درصد آبی که برای دریاچه ارومیه می فرستیم در سواحل پست دریا پخش می شود و به حوضچه دریاچه نمی رسد تبخیر می شود یعنی با 2 تا 3 روز تابیدن آفتاب این آب تبخیر شده و تمام می شود.

هم آنجا تبخیر می شود و هم در خود حوضچه دریاچه ارومیه، ما اگر این 20 درصد آب را بتوانیم به خود حوضچه دریاچه منتقل کنیم و نگذاریم در سواحل پخش شود تبخیر در یک جا صورت می گیرد حداقل درصدی از تبخیر را کاهش می دهیم.

روی این اوصاف پروژه ای در استان برای این کار تعریف شده است که سازمان آب از سرچشمه بالادست آغاز به لایه روبی بستر رودخانه کند تا پایین بیاد تا مصب رودخانه، در مصب این کار تحویل سازمان حفاظت محیط زیست می شود و ما داخل دریاچه بستر فراهم می کنیم که آب مستقیم به مخزن دریاچه بریزد.

برای این کار با یک شرکت مذاکرات کردیم و قرار است دو دستگاه بیل مکانیکی دو زیست که هم بتواند بر روی خشکی و هم بر روی آب و باطلاق حرکت کند را تامین نماید، می دانید که باتلاق های دریاچه ارومیه از خطرناکترین باتلاق هاست و چسبندگی آن فوق العاده بالاست.

این دستگاه ها به گونه ای طراحی شده و از پارسال به روی آنها کار شده است تا این بیل مکانیکی ها که وزن عملیاتشان 35 تن است، بر روی باتلاق ها ایستاده و بتواند بستری را که از مصب رودخانه شروع و تا مخزن دریاچه پیش روند و مسیری را باز کنند و مسیرهای کاذب را ببندند تا این آب به طور مستقیم به حوضچه دریاچه ارومیه برسد.

تقریبا نزدیک به 5 میلیارد تومان به این دستگاه ها هزینه شده است و امیدواریم ظرف دو ماه آینده در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست استان قرار گیرد، در کنار آن پروژه خوبی از سال گذشته شروع کردیم بحث حفاظت از ذخائر ژنتیکی دریاچه ارومیه است.

عمدتاً بحث گوزن زرد در این طرح مطرح است، فاز اول انتقال آب به جزایر دریاچه ارومیه از پارسال آغاز شد و نزدیک به 800 میلیون تومان اعتبار 300 میلیون تومان به پیمانکار بدهکار بودیم اعتبار فاز اول یک میلیارد و100 میلیون تومان بود امسال نیز استاندار آذربایجان غربی عنایت کرد برای تکمیل پروژه یک میلیارد تومان در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار داد که فاز دوم شروع شده و امیدواریم با اجرای این فاز، کلیه جزایر یعنی 4 جزیره که داریم آب شرب حیات وحش جزایر را تامین کنیم.

در کنار آن از محل اعتبارات ملی یک سری کارها شروع شده و الان انجام گرفته وضعیت تالاب ها در جنوب استان وضعیت مناسب بود سال گذشته تالابی به سایت رامسر معرفی شد که تصویب شد و به عنوان تالاب بین المللی نام گرفت جزء افتخاراتمان است که بعد از انقلاب دو تالاب به سایت رامسر معرفی شده و یکی نیز مال ماست.

الان در جنوب استان بر روی یکی دو تالاب کار می کنیم که هم لیست مونترو خارج کنیم، الان 3 تالاب در لیست سرخ مونترو که جزء تالاب های در حال مرگ هستند، کار می کننیم ت از این لیست خارج کنیم و در کنار آن تالاب سولدوز که حائز شرایط برای معرفی به سایت رامسر است در دست است.

امسال به احیای تالاب های شمال استان توجه ویژه کردیم در شمال استان چند تالاب حائز اهمیت داریم و می تواند رتبه جهانی ما را بالا ببرد در صورتی که به سایت جهانی معرفی شود الان همکارانمان با مشارکت های زیست محیطی روی آن کار می کنند.

رضا امین آذر، خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی:چند تالاب است، اسم شان چیست؟

حسن  عباس نژاد: 5 تالاب هدفگذاری شده اسم هایش ... الان می گویم 5 تالاب است...!

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا:برای این 5 تالاب دو میلیارد تومان اختصاص داده شده است؟ پس یکصد میلیارد و 800 میلیون تومان چیست؟

حسن  عباس نژاد: بله، کلا بحث های آموزش و اطلاع رسانی با هم در حدود 3 میلیارد و 400 میلیون تومان پول در حوزه تالاب ها امسال خرج می کنیم، اعتبار برایش در نظر گرفته شده بود و ما خرج می کنیم در کنار آن بحث تقویت دبیرخانه شورای منطقه ای است با توجه به نقشی که در آینده خواهد داشت نظارت بر حوضچه های احیای دریاچه ارومیه.

ساختمان دبیرخانه را ظرف مدت دو ماه آینده تحویل می دهیم تیمی که باید دبیر خانه را بگرداند در آنجا مستقر می شود و سازمان محیط زیست با توجه به ابزاری که امسال از جمله ایجاد ایستگاه های پر اهمیتی که در مصب رودخانه ها راه اندازی می کند و بحث استقرار دستگاه های پایش که انجام می گیرد.

در شمال استان تالاب بورالان را داریم که امسال هدفگذاری شده تا به عنوان تالاب بین المللی معرفی شود و مطالعات لازم در این زمینه انجام گرفته که نحوه احیای تالاب و نحوه به روز رسانی اطلاعاتی که در این زمینه داریم در کنار آن مطالعات پارک صلح و دوستی بین ایران و ترکیه معرفی کنیم که اقدامات اولیه انجام گرفته و منتظر جواب طرف ترک هستیم .

با توجه به اینکه مقام معظم رهبری بر موضوع فرهنگ تاکید بسیار دارند امسال هدفگذاری خوبی درزمینه آموزش انجام گرفته با استفاده از تشکل های مردمی که 10 تشکل شناسایی شده که می توانند ما را در این زمینه کمک کنند ظرف چند روز آینده با اینها قرارداد می بندیم معرفی می شوند تا در روستاها و هم در جوامع محلی اطراف دریاچه ارومیه کار فرهنگ سازی را آغاز کنند.

در این زمینه اولین برنامه از هفته آینده آغاز می شود که عنوان آن اموزش زنان روستایی است که با حضور معاونت آموزش سازمان استارت می خورد و قرار است در 17 شهرستان آذربایجان غربی این کار آغاز شود.

با صدا و سیما برنامه های خوبی انجام شده که انشالله هم بحث دریاچه و هم بحث محیط زیست در هر چند روز برنامه داشته باشیم و بزودی آزمایشگاه خاک در استان نیز دایر می شود.

بیشتر به دنبال این هستیم که ریزگردهایی را که از بستر دریاچه ارومیه بلند می شود را شناسایی کنیم که چه ماهیت و چه اثراتی خواهد داشت، اگر سوالی هست بفرمائید؟

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا:ما شریک وضعیت دریاچه نیستیم ما شریک در درد و غم شما در محیط زیست هستیم؟

حسن عباس نژاد: مردم ایران از کوچک و بزرگ شریک وضعیت خوب یا بد محیط زیست کشور است هیچ کس نمی تواند از این فرار کند و اجرای اصل پنجاهم نیز به گردن ماست.

سکینه اسمی خبرنگار خبرگزاری مهر: چگونه سفره های دریاچه ارومیه در بستر دریاچه خالی شده اند؟

حسن عباس نژاد: سالیانه 6 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از آبهای زیر زمینی کشور انجام می شود که این میزان اضافه برداشت معادل آب 60 سد شهر چایی ارومیه است.

سکینه اسمی خبرنگار خبرگزاری مهر:آیا مشخص است این رقم در حوزه دریاچه ارومیه چقدر است ؟

حسن عباس نژاد: در آذربایجان غربی سالیانه حدود یک میلیارد و نیم میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آب صورت می گیرد، از 6 میلیارد متر مکعب اضافه برداشت آبهای زیر زمینی یعنی نابودی سفره آبی یعنی فلات ایران که خشک می شود از زمین شروع کردیم به خشکاندن خاک که گفته می شود هر کشور که می خواهد زنده بماند نهایت از آبهای زیر زمینی 30 درصد استفاده کند ما متاسفانه بیش از 80 درصد استفاده می کنیم.

در کل کشور بیش از 80 درصد از آبهای تجدید پذیر استفاده می کنیم یعنی اجازه نمی دهیم آبخوان ها تغذیه شود، وقتی آبخوان تغذیه نشد سالانه 6 میلیارد اضافه برداشت داریم این 6 میلیارد آب که در پایین آبخوان ها را پر می کند چند میلیارد سال طول کشیده تا پر شود و ما در عرض 2 تا 3 سال آن را خارج و مصرف کردیم.

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا:گفتید در کل کشور 6 میلیاراد اضافه برداشت آب که در استان یک میلیارد و نمی متر معکب یعنی 25 درصد اضافه برداشت است؟

حسن عباس نژاد: نه ما یک میلیارد و 500 میلیون متر مکعب باید سالیانه در استان آب صرفه جویی کنیم تا به حدی برسیم که دریاچه را احیا کنیم.

ما الان در مرحله تنش آبی هستیم و 13 سال بعد به بحران آبی می رسیم برای اینکه نگذاریم تنش آب به بحران آب تبدیل شود سالیانه باید 8 میلیون هکتار در کشور عملیات آبخیزداری، آبخوان داری و جنگل کاری انجام شود که متاسفانه یک دهم آن را انجام نمی دهیم.

یعنی باید 15 درصد مصرف آب را پایین آوریم که سالیانه 40 میلیارد متر مکعب می شود، البته من این عدد را در کشور دقیق نمی دانم.

مهرداد تبریزی خبرنگار نشریه نوید آذربایجان:میزان ورودی آب به دریاچه چقدر است؟

حسن عباس نژاد: پارسال در خوش بینه ترین حالت 1 میلیارد متر مکعب بود.

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا:از بابت حق آبه، سدها از بابت کل حوزه آبریزی دریاچه ارومیه، آذربایجان غربی شرقی و کردستان سالی چقدر آب دریاچه ارومیه می ریزد؟

حسن عباس نژاد: متغیر است، پیارسال یک میلیارد و 600 میلیون متر مکعب آب رفت، پارسال با نگاه خوش بینانه یک میلیارد متر مکعب بود امسال 250 الی 400 میلیون متر مکعب آب رفته است  در حالیکه تعهدها  سه و یک دهم میلیارد متر مکعب در سال است.

در برخی موارد چون اطلاعات وجود ندارد نمی شود گفت، من رشته ام زمین شناسی است در همین منطقه فشار آب های زیر زمنین به قدری زیاد است که فشار آب تجهیزات حفاری را کج کرده بود الان مشخص نیست که جهت آبها به سمت دریاچه است یا خیر بایستی از هر هزار متر گمانه بزنیم ببینیم این آبها به کجا سرریز می شود سرعت آب های زیرزمینی در این منطقه بسیار بالاست.

این مزیت بزرگی است به شرط اینکه جهت آب به سمت دریاچه ارومیه باشد نمی دانم می شود هدایت کرد یا نه یک نفر می گفت من می توانم از هزار کیلومتر آب را به دریاچه بریزیم اخیراً یک نفر نیز می گفت 10 میلیارد پول بدهید ترنادوها و گردبادهایی که در آمریکا ایجاد می شود آن را فقط بر روی دریاچه ارومیه ایجاد کنم و ما گفتیم دقت کن یک کیلومتر این طرف آمده و مردم را خانه خراب می کند!

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا: سالانه چقدر از آبهای استان آذربایجان غربی از این منطقه خارج می شود؟

حسن عباس نژاد: سالانه 2 و 3 دهم آب از زاب به بیرون مملکت می رود جالب این است که سازمان آب به سد باراندوز آنهمه که حسیاسیت دارد باید در سال 2015 سهم و حق آبه رودخانه های مرزی مشخص می شد، این همه به باراندوز حساس هستند در حالی که سالیانه 2 میلیارد متر مکعب از آب زاب به بیرون کشو می رود.

سالانه 2.2 دهم میلیارد متر مکعب آب از رودخانه زاب به عراق می رود، اما از یقه ما گرفته اند که مجوز دهید سد این را بزنیم در جلسه گفتیم آب آب است چه فرقی دارد این را به عراق می فرستی می رود و این آب را که قاتل مملکت و حوضه است گیر دادی که باید سد زده شود، سازمان آب در کشور و خصوصا در استان ما سیاستگذاری و هدفگذاری را بر اساس اطلاعات سال 74 انجام می دهد و بارشها و سدها و سیلاب آن سالها را در نظر گرفته که دریا جوشید و 4 روستا زیر آب رفت.

بر اساس این هدفگذاری حرکت می شود که گفته شده بود باید در این حوزه 50 سد ساخته شود در حالی که آن مربوط به سال 74 است و باید از آن خارج شد.

عبدالسلام معروفی خبرنگار هفته نامه کوشا:از رودخانه زاب صحبت به میان آمد که 2 و 2 دهم آب آن به بیرون کشور می رود ازرودخانه های سیمینه و زرینه چطور؟

حسن عباس نژاد: الان فاز دوم انتقال آب به آذربایجان شرقی در این باره شروع شده  و من هم گفته ام به محض اینکه پا به خاک آذربایجان غربی بگذارید و اگر یک متر لوله گذاری در آنجا انجام شود رئیس حفاظت محیط زیست شهرستان اخراج می شود از طرف بناب آمده اند ولی به آذربایجان غربی نرسیده اند، ما کاملا هماهنگ هستیم به محض اینکه خواستند به آذربایجان غربی برسند انشا الله با کمال افتخار توقف علیات را از دادگستری میاندوآب می گیریم اگر آقای محمدیان(رئیس محیط زیست میاندوآب) این کار را انجام ندهد درجا از مسئولیتش کنار گذاشته می شود.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر: در جلسه هم اندیشی دریاچه ارومیه مطرح شد سالانه 150 میلیون متر مکعب آب از زرینه به آذربایجان شرقی می رود که این رقم در ده سال می شود 1.5 میلیارد متر مکعب در حالیکه این رقم حق آبه دریاچه ارومیه است ؟

حسن عباس نژاد: تا کنون 3 میلیارد متر مکعب آب از زرینه به آذربایجان شرقی رفته است که معادل 30 سد حسنلوی نقده است.(ذکر یک خاطره غیر رسانه ای در مورد تحرکات مربوط به این موضوع)

چند روز پیش با آقای بهادری (معاون عمرانی استاندار آذربایجان غربی) بررسی می کردیم اطراف تبریز چند سد وجود دارد که نزدیکتر از زرینه رود به تبریز هستند اما از انجا آب را نمی آورند و بر روی آب آذربایجان غربی طمع می کنند.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:صورت مسئله مشخص است اگر 3 و یک دهم میلیارد متر مکعب به دریاچه ریخته شود دریاچه به تراز الکولوژیک می رسد در حالی که سه میلیارد متر مکعب آب به جاهای دیگر می رود ؟

حسن عباس نژاد: نه 3 و یک دهم میلیارد متر مکعب می خواهد تا در شرایط فعلی بماند و آن 50 سانتی متر آبی که می گوییم کم شده، کم نشود ما الان تراز 1270 را داریم اگر مساحت دریاچه ارومیه را 4000 کیلومتر حساب کنیم 12 میلیارد متر مکعب آب می خواهد تا دریاچه تازه به  تراز اکولوژیک برسد.

یعنی 3 و یک دهم میلیارد متر مکعب سالانه نمی گذارد دریاچه از وضعیت فعلی پایین تر برود.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر: یعنی فقط یک چهارم نیاز آبی دریاچه ارومیه با زرینه که به آذربایجان شرقی می رود تامین می شود؟

حسن عباس نژاد: بله، از سال 77 حساب کنیم، دقیقاً همین طور است

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:اگر به خاطر داشته باشید اولین مصوبه اجلاس باری مدیریت یکپارچه حوضه آبریز دریاجه ارومیه بود و بدان بسیار تاکید شد، این کدام اراده است که آب را از زرینه به آذربایجان شرقی می برد و الان می خواهد خط دوم را نیز احداث کند ؟ وقتی شما پروژه های مدیریت بحران دریاچه ارومیه را اجرا می کردید خط دوم را چه کسی مصوب کرد ؟

حسن عباس نژاد: من در اجلاس باری نبودم، شما این را می گویید، من می گویم این کدام اراده است که وقتی می خواهند از ارس به نام دریاچه ارومیه آب بکشند، نزدیکترین فاصله و کوتاهترین مسیر از نظر ارتفاع در استان ماست در حالی که آذربایجان شرقی پیش افتاده و مصوبه می گیرد.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر: پس با این حساب مدیریت یکپارچه دیگر معنی ندارد، حال از مصب رودخانه 50 میلیون متر مکعب هم آب اضافه بیاید چه فایده ای دارد وقتی در بالا دست یک شیر بزرگ باز شده و آب را به جایی غیر از دریاچه هدایت کند؟

حسن عباس نژاد: این برای ما هم جای سوال است نمی خواهم حساسیت ایجاد کنم ولی الان زمان آن نیست که یک سری موارد برای رسیدن به اهداف شخصی ابراز شود، یا آب شرب بهانه شود و آب را از گلوی دریاچه ارومیه بیرون کشیده و برای خوش گذرانی برخی ها در آذربایجان شرقی روانه شود، این چنین وضعیتی اصلا منطقی نیست؟

ژیلا علیقلی نیا، خبرنگار خبرگزاری تسنیم: انتخاب آقای کلانتری برای دبیری ستاد احیا دریاچه ارومیه که اصالتاً اهل آذربایجان شرقی است مورد استقبال خیلی ها در استان ما قرار نگرفت آیا این آبهایی که میلیارد میلیارد متر مکعب به خارج از استان می رود به دریاچه برگردانده می شود؟

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:همکار گرامی خوب شد به این نکته اشاره کردید من با آقای کلانتری مصاحبه کردم، این سوال را پرسیدم که با توجه به اینکه مدیریت یکپارچه در بحث دریاچه ارومیه مطرح است چه کسی برای انتقال فاز دوم آب تصمیم گیری می کند فایل ضبط شده مطلب را داریم که پاسخ دادند آب شرب در اولویت است؟

دریاچه ارومیه هر روز جان می گیرد، جان هزاران موجود زنده را، نوبت انسانها هم فرا می رسد!

حسن عباس نژاد: هیچ کس نمی گوید آب شرب در اولویت نیست، من نمی گویم برای تفریح، من میگویم آقایان تبریزی برای خوشگذرانی آب را می برند من خودم اهل تبریز هستم و مادرم بچه تبریز است.

سکینه اسمی خبرنگار خبرگزاری مهر: پس حالا مشخص شد کار از کجا می لنگد!

حسن عباس نژاد: آقایان آب را در عینالی زینالی جنگل می کارند در حالی که پارک جنگلی خود ما از بی آبی می میرد، الان درست نیست مردم میاندوآب با داشتن زرینه رود بی آب باشند و مشکل آب شرب داشته باشند، حتی تعدادی از روستاهای این شهر مشکل جدی آب آشامیدنی دارند.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر: آقای دانشجو(مدیرکل آب منطقه ای آذرایجان غربی) گفتد اگر فاز دوم اجرا نشود بحران آب منطقه ای ایجاد می شود؟

حسن عباس نژاد: نه، محیط زیست کاملا در برابر این موضوع می ایستد، به هر قیمتی نمی گذاریم آب ببرند، حتی اگر بگویند به ما به سلامت و عزلمان کنند.

تشکل های زیست محیطی ما خوش بختانه بسیار فعال و توانمند هستند و بی شیله پیله کار می کنند ما مدیون آن بزرگواران هستیم تشکر می کنم و  الان دو نفر از آنها، در این جلسه حضور دارند.

من یکی از افتخاراتم این است که وقتی دربخش آموزش کار می کردم 2 تشکل بود با تک تک تشکل ها ساعت ها صحبت و هدفگذاری کردیم که چه کنیم.

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:صحبت از ساماندهی به وضعیت یک سری صنایع آب بر شده است مشخص است کام صنایع اند؟

حسن عباس نژاد: اجازه دهید الان باز نکنیم

سکینه اسمی خبرنگار خبرگزاری مهر:مگر چه می شود؟

حسن عباس نژاد: کارخانجات قند و فولاد است، برخی طرح های توسعه کشاورزی است، استفاده از آب تصفیه خانه باز برای کشاورزی است که بازکردن آن در شرایط فعلی مباحث خطرناک هستند.

از یک طرف می گوییم کارخانجات قند صنایع زاینده هستند برای اینکه کارخانه قند ایجاد شود می گوییم چغندر قند باید باشد تا کارخانه به کار افتد برای کاشت چغندر آب می خواهد یا برخی از صنایع وابسته به کشاورزی که آب بر است خطرناک هستند اجازه بدهید فعلا بدان زیاد نپردازیم.

مهرداد تبریزی خبرنگار نشریه نوید آذربایجان:گاه گداری اخباری از کمک های مالی برخی کشورها و سازمان های بین المللی برای دریاچه ارومیه منتشر می شود این کمکها چه سرنوشتی پیدا می کنند؟

حسن عباس نژاد: اخیراً دولت ژاپن برای کمک به دریاچه ارومیه اظهار تمایل کرده بود و شرکتی بنام جایکا مطرح بود، اونهایی اسم این شرکت ها را می دانند که به مسافرت می روند ما که نمی رویم و نمی دانیم.(نقل یک خاطره با موضوع فراموشی و آلزایمر)

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:شما چند سال هست که با موضوع دریاچه درگیر هستید قرار بود مرکز مطالعات راه اندازی شود تا آمار دقیق دهد در حالیکه هنوز که هوز است مشخص نیست بالاخره حق آبه دقیقاً چقدر است، سهم آب چقدر است؟

حسن عباس نژاد:  من حداقل 5 سال در این زمینه کار کرده ام مدیران قبلی بیشتر از من کار کرده اند، جالب است در جلسه ای یک نفر از بزرگواران پیدا شد آمد گفت بروید بررسی کنید که تبخیر از سطح دریاچه ارومیه چند میلی متر است! یعنی ما باد به 10 سال قبل برگردیم و دوباره محاسبه کنیم که دریاچه چقدر است؟

این پرنده ها دیگر نمی توانند پرواز کنند، حتی اکر خبر خشک شدن دریاچه ارومیه را تکذیب کنیم، بحران بسیار جدی است!

مهدی رضایی خبرنگار واحد مرکزی خبر:چند روز پیش با آقای رعنا قد (معاون اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی) در مورد آخرین وضعیت دریاچه ارومیه مصاحبه کردم وضعیت موجود آب دریاچه را حدود 20 درصد برآورد کرد، حالا خودمانی عرض می کنم، آقای کلانتری 3 روز قبل 5 درصد اعلام کرد، می خواستم اختلاف آمار را به خبر 20.30 شبکه دو بفرستم که مجری ملی 5 درصد می گوید اما منبع رسمی که محیط زیست است می گوید 20 درصد؟

حسن عباس نژاد: 20 درصد مساحت دریاچه ارومیه است 5 تا 6 درصد هم از آب دریاچه ارومیه باقی مانده است، ببینید آن را هم خوش بینانه می گوید خودتان 3 تا 4 روز خواهید دید بزرگترین معضل که داریم، آخر محیط بان بد بخت چه کار کند به همکاران فشار می آوریم اگر یک گوزن از آنجا خارج شود اینطور می شود و آنطور می شود، امکانات وجود ندارد پارک ملی 18 نفر نیرو داردیم 570 هزار هکتار وسعت آنجاست، اگر در هر 10 هزار هکتار یک نیرو لازم باشد 57 نفر باید آنجا کار کنند.

برخی از آنها بعضا از صبح تا بعد از ظهر در باتلاق گیر می کنند و ما تازه اکیب پیدا می کنیم و ارسال می کنیم که آنها را نجات بدهند بعد از نجات هم پای بد بخت سوخته وضعیت بسیار خطرناک است بزرگترین معضل که من الان برای همکاران هشدار داده ام بحث خروج حیات وحش است گوزن ها از آنجا خارج می شوند، قوچ و میش چیزی است که از جای دیگر می شود پیدا کرد و آورد، اما گوزن زرد نه، ظاهراً اکیبی از

مهندسین زمین شناسی در باتلاق گیر کرده بودند و مثل اینکه از اردبیل هلی کوپتر برای نجات آنها آمده بود.

واقعیت این است که محیط زیست دریاچه الان برای ما خطرناک شده، نمکی که الان وجود دارد به مرور زمان لایه نازک نمک بر روی باتلاق خشک می شود، بعضاً 80 متر عمق باتلاق هاست، پروژه ای در دست طراحی است که به صورت الکترونیکی از محیط زیست حفاظت شود، مثلا آب شرب را به صورت الکترونیکی کنترل کنیم و سیستم دستی را کلا جمع آوری کنیم.(نکته ای که گفته شود نوشته نشود)

3 کیلومتر در عرض یکی از مسیرها باتلاق ایجاد شده بود وجایی برای ورود به منطقه وجود نداشت و بتازگی مقداری از سطح باتلاق خشک شده و همکاران به سختی می توانند پیاده به آنجا بروند.

سوال خبرنگار نشریات محلی: امسال چقدر برای بارورسازی ابرها اختصاص پیدا کرده پارسال چقدر بود.

حسن عباس نژاد: هیچ رقمی، انجام نشد، دستگاه ها را خریدیم و با روسها قرار داد بستیم در ارومیه کار کردند متاسفانه جواب نداد، علت اینکه جواب نداد دمای برگشتی بود وقتی آفتاب به نمک می خورد به بالا بر می گشت و دمای افزایش یافته مانع از بارش باران می شد.

اصلا دستگاه ها را به ما نمی دادند چون دستگاه ها مال خودشان بود آنها برای انجام کار از ما پول می گرفتند دستگاه ها به ما ارتباط نداشت هر چه قدر که باران می بارید پول می گرفتند ما دستگاهی نخریدیم، بنابراین دستگاه ها مال پیمانکار بود که به اینجا می آورد اگر جواب می داد به ما می فروخت و در غیر اینصورت می برد که الان همان جا اتفاق افتاده و ما پول به آنها ندادیم.

آنها قرار بود آزمایشی برای ما کار کنند، آنها گفتند بارشی که در روسیه می بارد برای شما ایجاد می کنیم ما گفتیم خدا امواتتان را بیامرزد از کجا بدانیم این کار را می کنید؟ روسها و چینی ها از آن آدم های کلک باز هستند در طول تاریخ، ایران از این روس ها خیری ندیده است.

ژیلا علیقلی نیا، خبرنگار خبرگزاری تسنیم: اخیراً آقای عابد فتاحی نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با تسنیم می گفت با یک شرکت روس تبار صحبت کرده و این شرکت مدعی است می تواند با دریافت یک دهم پولی که شرکت ژاپنی می خواهد در مدت یک سال کل دریاچه را پر از آب می کند، ارزیابی شما چیست؟

حسن عباس نژاد: آقای بایرام زاده مسئولیت امنیت شبکه شورای نگهبان است که اهل ارومیه هم هست، وی یک نوع دستگاهی اختراع کرده بود که از هوا آب می گرفت، در سال 86 ما این را به سازمان محیط زیست معرفی کردیم که برای جزایر ما دو دستگاه طراحی کند هر دستگاه آن زمان به مبلغ یک میلیون طراحی می کرد پول نداند.

بعدها این شخص از سوی نظام شناسایی شد چون شخص مبتکری بود به خدمت مقام معظم رهبری بردند و حتی رهبر معظم انقلا یک چفیه به او داده بود و مستقیما به شورای نگهبان برده شد و الان آنجا مشغول است.

اما حجم آبی که بالاخره این دستگاه تولید می کند در هر ساعت یک لیتر است که با روش یونیزاسیون تولید آب می کند. (ذکر یک خاطره مرتبط)

عکسها و گزارش: محمّد آقایی پر

انتهای پیام/