شهر معادن ایران، محروم از گاز شهری

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بافق، بلوک معدنی آهن بافق سال‌ها پیش و در دهه‌های 40 و پنجاه اکتشاف و ‌توده‌های معدنی ریز و درشت آهنی بسیاری در محدوده این بلوک کشف و فعالیت‌های اکتشافی در مناطق اطراف شهرستان بافق تا سال‌های بعد نیز انجام می‌شد.

شرکت معادن سنگ آهن مرکزی ایران_بافق چندین توده معدنی بزرگ و کوچک در اطراف داشت و فعالیت در یکی از بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین معدن آن بنام چغارت آغاز شد.

یک کارخانه خردایش چندی بعد در کنار این معدن احداث و شاید بدلیل نبود آب برای صنایع فولادی و یا دلایل دیگری  تا سال‌ها بعد کارگاه و یا کارخانه جوارمعدنی با اهمیتی در این منطقه ایجاد نشد.

سنگ آهن پس از برداشت از معدن در این کارخانه خرد و توسط قطار به مجموعه‌های فولادی سراسر کشور ارسال می‌شد و این روند تا سال‌ها بعد نیز ادامه یافت.

افزایش تولید، جذب عمده نیروی کار شهرستان و کم رونقی مشاغل و صنایع سنتی

نیاز کشور به سنگ آهن و انجام فعالیت‌های معدنی سبب گرایش کارگران بدین بخش شد و زمینه جذب اقشار مختلف جامعه شهرستان، استان و حتی نیروهایی از بیرون استان به این مجموعه معدنی شد.

کار در این مجموعه معدنی گرچه با دشواری‌ها و مشکلات خاص خود همراه بود ولیکن جاذبه درآمد بیشتر افراد را از کارهای مرسوم آن زمان مانند کشاورزی، دامداری، صنایع دستی و صنعت‌های ابتدایی سنتی بدین سو جذب می‌کرد.

شاید بتوان اثرات، آلودگی‌ها و مشکلات مستقیم و غیرمستقیم معادن را نیز در کم رونق شدن و کنار گذاشته شدن این حرفه‌ها و مشاغل بی‌تاثیر ندانست.

به طور مثال نخلستان‌های وسیع و گسترده شهرستان در مقاطعی به دلایل بالا توان تولید محصول کافی برای مصارف شهرستان را نیز نداشت.

ایجادنشدن صنایع مختلف در سایه سنگ آهن مرکزی

بدلیل وسعت فعالیت‌های معدنی تقریبا هیچ صنعت و فعالیت تجاری قابل اهمیت دیگری در سایه این شرکت در شهرستان شکل نگرفت و تقریبا عمده نیروی کار و حتی عمده تحصیل کرده‌ها نیز در این مجموعه معدنی مشغول بکار می‌شدند.

وابستگی شهرستان بافق به مجموعه معدنی

شرکت معادن سنگ آهن مرکزی ایران_بافق به تدریج بزرگترین مجموعه اشتغال در این شهرستان کوچک شد و متاسفانه صنایع مختلف در سایه آن رشد نکرد.

علاوه بر این، به دلایل مختلفی با وجود صرفه اقتصادی احداث صنایع جوارمعدنی و فرآوری سنگ آهن در کنار معدن هیچ کارخانه قابل توجهی در کنار این مجموعه و شهر ایجاد نشد و بطور عملی سهمی از ارزش افزوده نصیب شهرستان نمی‌شد.

به توجه به موارد بیان شده، شهرستان بافق در تمام زمینه‌ها نوعی وابستگی به این مجموعه پیدا کرد و نکته جالب اینکه در برنامه‌ریزی‌ها نیز نوع نگاه مسئولان استان در غالب اوقات جبران بودجه‌های ادارات و ارگان‌ها با مساعدت این شرکت بود.

این وابستگی در مشاغل جانبی نیز رسوخ و عمده معدود شغل و کارگاه‌های کوچک نیز بیشتر برای رفع نیازهای این مجموعه معدنی ایجاد می‌شد.

سهم اندک شهرستان از درآمدها، محرومیت و عدم ایجاد زیرساخت‌ها

متاسفانه با وجود درآمدهای سرشار این منطقه سهم بسیار اندکی به این شهرستان اختصاص یافت و هنوز نیز از بسیاری از زیرساخت‌ها محروم و به طور مثال در سال 93 این شهر معدنی از نعمت گاز شهری بی بهره است.

  نخستین نگرانی‌ها با زمزمه اولین برنامه دولت وقت برای خصوصی‌سازی این شرکت در اواخر دهه هفتاد اتفاق افتاد و ابهام‌های موجود درباره سرنوشت شغلی چند هزار نفر کارگران و چندین هزار نفر خانواده‌هایشان و آینده تاریک شهر، نخستین چالش را در این شهر کوچک ایجاد کرد.

شرکت معادن سنگ آهن مرکزی ایران_بافق که از مجموعه‌ای از توده‌های معدن آهن مختلف بود علاوه بر مسایل ذکر شده بدلیل اهمیت و بزرگی ذخایر و منابع آن نیز قابل توجه بود تا جایی که جزو نخستین و بزرگترین مجموعه‌های معدنی سنگ آهن کشور بشمار می‌آمد و شاید در آن مقطع این موضوع نیز یکی از دلایل مسئولین وقت برای عدم واگذاری به بخش خصوصی بود.

سال‌ها بعد البته برخی از آنومالی‌ها یا همان توده‌های معدنی از این شرکت جداسازی و در قالب‌هایی کوچکتر مستقل شدند و اکنون در چند تا چندین کیلومتری این مجموعه معدنی فعالیت دارند.

فعالیت نخستین مدیر بومی و تلاش برای ایجاد صنایع جوارمعدنی

با فعالیت نخستین مدیر بومی در این شرکت برای نخستین بار تلاش برای ایجاد صنایع جوارمعدنی در این شرکت و توجه به مسایل شهری و رفاهی به طور قابل لمس و جدی دنبال شد.

شاید دلیل درخواست چند سال بعد مردم برای انتصاب مدیر بومی در این مجموعه معدنی که با عدم موافقت مسئولان وقت به چالش دوم منجر شد ناشی از این موضوع بود.

گره خوردن سرنوشت هزاران نفر با این مجموعه معدنی

شرکت سنگ آهن مرکزی بافق بزرگترین و مهمترین مجموعه اشتغال و معاش مردم شهرستان بافق است.

اکنون نیز نزدیک به پنج هزار نفر در بخش‌های مختلف این مجموعه معدنی فعالیت می‌کنند و سرنوشت خود و چندین هزاران نفر خانواده این کارکنان با وضعیت آینده شرکت سنگ آهن ارتباط دارد.

البته صدها شغل غیرمستقیم و وابستگی بازار شهرستان نیز به درآمد ناشی از خرید این مجموعه و کارکنانش نیز انکار ناپذیر است.

فراهم نبودن زیرساخت‌ها و نیز نبود صنایع و کارخانه‌های مختلف جایگزین برای اشتغال نیز از دیگر دلایل این دغدغه است و این مطلب را از سخنان مسئولین شهرستان نیز به طور جدی می‌توان درک کرد.

واگذاری بدون توجه به وضعیت شهرستان

نکته قابل اهمیت تلاش برای واگذاری 100 درصد این شرکت و معادن آن بدون اختصاص درصد قابل توجه از سهام آن به مجموعه شهرستانی که کمتر از 10 کیلومتر با مرکز این مجموعه معدنی فاصله دارد و آلودگی و اثراث مخرب زیست محیطی این شرکت بر شهر و مردم آن اجتناب ناپذیر و غیرقابل انکار است.

البته آنگونه که از شواهد پیداست هیچ توجه‌ای نیز به خوراک چند کارخانه و صنعت جوارمعدنی نیمه کاره و در حال احداث در جوار این معدن نیز نشده است.

شفاف نبودن وضعیت شاغلان این مجموعه معدنی نیز برای کارکنان و خانواده‌های آنها از دیگر دغدغه‌ها است.

تجربه‌های ناموفق خصوصی‌سازی که در چندین سال گذشته در برخی مجموعه‌های شهرستان از جمله واگذاری احداث کارخانه فولاد دولتی در سال‌های اخیر به بخش خصوصی و عدم راه‌اندازی این کارخانه در مدت چند برابر بازه زمانی اعلام شده از دیگر موجبات نگرانی مردم این شهرستان است.

شهر معادن از گاز شهری محروم است

شهرستان بافق  با عنایت به وجود معادن مختلف که برخی از آن با نام شهر معادن ایران نیز یاد می‌کنند هنوز گازشهری ندارد و در بسیاری از زمینه‌ها با کمبود‌های زیادی مواجه است.

شرکت سنگ آهن مرکزی بافق اکنون نیز یکی از بزرگترین تولید کنندگان و از صادر کنندگان این محصول در کشور است  و  از این رو برخی با وجود جدا شدن بخش‌هایی از آن باز هم این مجموعه معدنی را از مصادیق اصل 45 و انفال و واگذاری آن را از اختیارات مقام معظم رهبری می‌دانند.

مردم شهیدپرور و ولایی این شهرستان که 266 شهید و صدها جانباز و آزاده تقدیم انقلاب و هزاران نفر ایثارگر روانه جبهه‌ها کرده و در تمام عرصه‌های انقلاب اسلامی پیشتاز بوده است اکنون خواستار توجه بیشتر مسئولان دولتی و اختصاص بخش اندکی از درآمدها و ثروت شهرشان برای برطرف کردن نیازهای اولیه شهرستان و تضمین اشتغال برای تامین نیازهای ضروری زندگیشان هستند.

انتهای پیام/ج