شهید مطهری الگویی بی‌نظیر برای اساتید حوزه و دانشگاه است
خبرگزاری تسنیم: همایش بین المللی اندیشه‌های فلسفی استاد مرتضی مطهری با حضور برخی از محققین و مسئولان برجسته کشوری و بین المللی در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی قم آغاز به کار کرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، همایش بین المللی اندیشه‌های فلسفی استاد مرتضی مطهری با حضور برخی از محققین و مسئولان برجسته کشوری و بین المللی از جمله علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی محمد دلبری شهردار قم و برخی از مسئولان استانی قم در سالت دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد.
احمد احمدی با اشاره به اینکه جایگاه کتاب اصول فلسه در نظام اسلامی بسیار ارزشمند است اظهار کرد: زمان تدوین این اثر بعد از پایان یافتن جنگ جهانی دوم و روی کار امدن قدرت‌های نو ظهور بوده است.
وی با اشاره به اینکه توده‌ای‌ها در این زمان بسیار رشد کرده بودند خاطرنشان کرد: این گروهک‌ها با حرکت‌های دینی به شدت مخالفت می‌کردند و این موضوع سبب می‌شد که مقابله با این گروهک‌ها بسیار ارزشمند‌تر جلوه داده شود.
این همایش مثال عینی وحدت حوزه و دانشگاه است
وی با اشاره به اینکه این همایش تلاش بیش از 100 نفر را به خود دیده است تصریح کرد: این همایش مثال عینی وحدت حوزه و دانشگاست زیرا بسیاری از اساتید حوزه و دانشگاه در این همایش همکاری داشته اند.
احمدی با اشاره به اینکه مرحوم علامه طباطبایی سرفصل‌ها را برای نوشتن استاد مطهری مقرر کرده است تصریح کرد: این کتاب تاثیر گذاری بسیار زیادی داشت و توانست پاسخ‌های بسیار کوبنده‌ای را به این گروه‌ها بدهد.
دبیرعلمی همایش اندیشه‌های فلسفی استاد مطهری افزود: تا سال 32 که استاد مطهری جلد سوم را به نگارش در آورده است و به دلیل مشکلات زیادی که پیش امد و نگارش این کتاب به طول انجامید اما می‌توان گفت که استاد مطهری به صورت کامل در این کتاب به مسائل بسیار زیادی در حوزه دینی پاسخ داده شده است.
تاثیر علامه طباطبایی بر روی شهید مطهری غیر قابل انکار است
احمدی گفت: مرحوم علامه طباطبایی و امام (ره) تاثیر گذاری بسیار زیادی بر روی استاد مطهری داشتند و این کتاب اصول فلسفه دارای درجه علمی بسیار بالایی است.
دبیرعلمی همایش اندیشه‌های فلسفی استاد مطهری افزود: شهید مطهری در این کتاب بر اساس اصالت وجود و کنار رفتن ماهیت وجود را منشا تاثیر می‌داند، زیرا وجود قائم به علت است و این موضوعی است که در آن هیچ شک و تردیدی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه اصالت فلسفی صدرا بسیار متعالی است خاطر نشان کرد: در مقابل هیوم، استاد مطهری به مقابله پرداخت و به بسیاری از این موضوعات پرداخت و بسیاری اعتقاد دارند که خود حس می‌تواند به عنوان علیت شناخته شود.
استاد حوزه علمیه قم به تفکرات فلسفی کانت اشاره کرد و گفت: باید معرفت انسان‌ها مورد بررسی قرار بگیرد ومعرفتی که در این موضوعات مورد بررسی قرار می‌گیرد، کانت این موضوع را با قضایای شرطیه مورد بررسی قرار می‌دهد اما این حرف به هیچ وجه این سخن درست نیست.
چارلز تالیور نیز در این همایش با اشاره به اینکه تجربه مه‌مان نوازی بسیار خوبی از ایرانیان در خاطر من ثبت شده است اظهار کرد: از همنشینی با فرزندان استاد مطهری در ایران بسیار لذت بردم.
وی با اشاره به اینکه رابطه خانواده‌ها در جهان با ارتباط مناسب والدین با یکدیگر بهبود پیدا می‌کند خاطر نشان کرد: بسیاری از فیلسوفان جهان به طبیعت گرایی معتقد هستند و نیازمند یک تبیین کلی از طبیعت جهان نیستند و این موضوع در اندیشه‌های شهید مطهری کاملا مخالف است.
تاثیر گذاری اندیشه های شهید مطهری بر اندیشه غرب غیر قابل انکار است
تالیور به اندیشه‌های فلسفی 60 سال اخیر غرب در مقایسه با اندیشه‌های شهید مطهری اشاره کرد و افزود: اواخر جنگ جهانی دوم سبب طبیعت گرایی در اندیشه‌های فلسفی غرب استوار شد که در این میان افراد بسیار زیادی به دنبال صلح جهانی بودند که قابل ستایش است.
استاد کالج سنت اولاف آمریکا با اشاره به اینکه دو رویکرد طبیعت گرایی در این میان وجود دارد خاطر نشان کرد: طبیعت گرایی ارتباط بسیار زیادی با تجربه حسی پیدا می‌کند و این موضوع به مرور زمان به علیت فیزیکی مستقل تبدیل می‌شود.
این فیلسوف غربی با اشاره به اینکه علیت بین عمل و ذهن بسیار مرموز است تصریح کرد: علیت بر اساس امور فیزیکی مورد بررسی قرار می‌گیرد و در این میان نباید تحلیل گرایی را رد کنیم زیرا این موضوع ارزش بسیار زیادی برای جهان فلسفی دنیا دارد.
انسان ها تمایل به جاودانگی دارند و این یعنی آخرتی هست
وی گفت: کاری که مطهری می‌خواهد انجام دهد این است که بین علم و تجربه چیزی را از بین نمی‌برد و هم علم را حفظ می‌کند هم تجربه را و این نکته‌ای است که در مورد اندیشمندان دیگر دیده نمی‌شود.
تالیور اظهار کرد: اندیشه ای که در فکر بشر از نابودی و فنا به وجود می‌آید ناشی از تمایل انسان‌ها به جاودانگی است و بر همین اساس باید زندگی جاودانه وجود داشته باشد.
استاد کالج سنت اولاف آمریکا با اشاره به اینکه انسان‌ها به عنوان اشخاص تمام نشدنی هستند تصریح کرد: مطهری چگونگی معرفت‌شناسی را مطرح می‌کند و این موضوعی است که مطهری را یک فیلسوف برجسته نشان می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه رابطه بین بدن و ارزشمند باید مورد مطالعه قرار بگیرد عنوان کرد: شهید مطهری عنوان می‌کند که خداوند در قرآن گفته تمامی اعضای بدن انسان در روز قیامت شهادت می‌دهند.
علی لاریجانی در این همایش با تقدیر از برگزار کنندگان این همایش اظهار کرد: اساتید بسیار مناسبی در این همایش به سخنرانی می‌پردازند و باید از سخنان این اساتید استفاده کرد.
وی با اشاره به اینکه عدم قبول معاد در غرب نوعی آشفتگی را به همراه داشته است، تصریح کرد: باید در این زمینه تحقیقات بسیار مناسب دیگری انجام شود زیرا این موضوعات از نیازهای اساسی جهان به حساب می‌آیند.
لاریجانی شهید مطهری را یکی از متفکرین بسیار بزرگ اسلامی دانست و افزود: جامعیت فکری این عالم در حوزه‌های مختلف دینی و تاریخی توانسته یک شخصیت بی‌نظیر را ایشان به نمایش بگذارد.
همه به شهید مطهری اعتماد کامل داشتند
وی به فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی استاد مطهری اشاره کرد و گفت: از 15 خرداد سال 42 ایشان همراه امام بود و این موضوع تا سال 57 ادامه داشت و به دلیل حضور ایشان در قسمت‌های مختلف اجتماعی شخصیت ایشان با مردم ارتباط بسیار زیادی پیدا کرده بود و مردم نیز به شهید مطهری اعتماد کامل داشتند.
رئیس مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: تدریس در حوزه و دانشگاه و نگارش بیش از 100 اثر علمی توانسته یک شخصیت کامل را از ایشان به نمایش بگذارد و استاد مطهری می‌تواند الگوی کامل یک عالم شیعی باشد.
وی با اشاره به اینکه استاد مطهری نسبت به سرنوشت اجتماع بسیار نگران بود خاطر نشان کرد: آثار شهید مطهری ماندگاری بسیار زیادی دارد و این موضوع ناشی از افکار فلسفی ایشان است که باید تمامی این موضوعات در کنار هم دیده شود.
لاریجانی علاقه شهید مطهری به آثار فلسفی را بسیار بارز دانست و افزود: شخصیت استاد مطهری به گونه‌ای بود که تمامی عقاید و تفرکات را در کنار خود نگاه می‌کرد و در هر موضوعی که ورود پیدا می‌کرد با روش خاص خود به بررسی آن می‌پرداخت و این نیز یکی از همان ویژگی‌های برجسته شهید مطهری است که باید علمای امروز از آن الکو برداری کنند.
شهید مطهری می‌گوید باید از افراط و تفریط پرهیز کرد
رئیس مجلس شواری اسلامی گفت: برخی می‌گویند شهید مطهری دین را فلسفی کرد و یا فلسفه را دینی کرد و این موضوع بسیار غلط است و این موضوع در آثار شهید مطهری نیز مورد اشاره قرار گرفته شده است.
وی تصریح کرد: شهید مطهری می‌گوید باید از افراط و تفریط پرهیز کرد و به اعتدال روی آورد و این همان مشی و روشی است که امروز برای جامعه اسلامی بسیار لازم و ضروری است، هرچند حرکت در این مسیر نیز بسیار سخت و دشوار است.
رئیس مجلس شواری اسلامی با اشاره به اینکه حرکت در مسیر اعتدال مشی و روش استاد مطهری بود اظهار کرد: شهید مطهری دغدغه فکری خود را پاسخگویی نیازهای دینی جامعه می‌دانست و در این میان ما باید بدانیم که تمامی آثار ایشان فلسفی نیست.
شهید مطهری همه چیز را با ذربین عقل نگاه می‌کرد
لاریجانی به پایبندی عقلانی شهید مطهری در تمامی امور اشاره کرد و افزود: فلسفه بخشی از تعملات عقلانی است که شهید مطهری نیز به این اصول پایبند بوده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی به علم کلام استاد مطهری اشاره کرد و گفت: در این 12 قرن که فلسه روی کار آمده شرایط بسیار متفاوتی را به خود دیده است و در برخی از دوره‌ها ما با وضعیت سکوت روبه‌رو هستیم.
وی با اشاره به اینکه کلام در دوره ایشان تغییر شکل پیدا کرده است خاطرنشان کرد: شهید مطهری هم متکل است هم فیلسوف و این نیز باید مورد توجه اندیشمندان قرار بگیرد.
لاریجانی مشروطه خواهی را تفکری برگرفته از غرب دانست و افزود: عدالت‌خانه یک فکر اسلامی بود در حالی که مشروطه خواهی تاثیرات بسیار زیادی را از اندیشمندان غربی گرفته بود.
تفکر فلسفی دکارت اقتباصی از فکر ریاضی است
رئیس مجلس شورای اسلامی به دوران نسبتا با شکوه علمی صفوی اشاره کرد و گفت: شیخ بهایی در همین دوره رشد پیدا می‌کند و در همین زمان ما شاهد رشد فکری دکارت در غرب هستیم.
وی با اشاره به اینکه تفکر فلسفی دکارت اقتباصی از فکر ریاضی است عنوان کرد: بسیاری از فلاسفه غربی با زبان ریاضی فلسفه را انتقال می‌دهند و شهود ریاضی گونه را مطرح می‌کنند و این موضوع در افکار کانت رشد پیدا می‌کند.
لاریجانی تصریح کرد: کانت شهود زمان و مکان را بخشی از ذهن می‌داند و به همین دلیل مقولات کانتی در حوزه ذهنی تعریف می‌شود و این مقولات دریافت‌هایی بیشتر حسی هستند.
وی با اشاره به اینکه کانت خدا را یک موضوع جدلی می‌داند اظهار کرد: در فلسفه کانت اثبات خدا به هیچ وجه معنا پیدا نمی‌کند و در همین زمان ملاصدرا بر خلاف کانت عمل می‌کند و سعی در اثبات خدا در حوزه فلسفه دارد.
مکتب صدرا توانست تفکرات دینی را عقلانی کند
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه مکتب صدرا توانست تفکرات دینی را عقلانی کند عنوان کرد: دو فضای متفاوت در یک زمان در جهان در حال رخ دادن است و برهمین اساس فضای فلسفی غرب با فلسفه اسلامی بسیار زیاد فاصله داشت.
لاریجانی گفت: برخی به این موضوع عقیده دارند که اصلا فلسفه اسلامی معنا ندارد و نهایتا همان فلسفه یونانی است که کمی گسترش پیدا کرده است و این همان کلام کسانی است که با فلسفه اسلامی ارتباط چندانی ندارند و شهید مطهری به صورت جدی با این عقاید به مخالفت می‌پردازد.
مدیر عامل بنیاد علمی و فرهنگی استاد مطهری تصریح کرد: علل اربعه و تفسیم بندی قوای نفس را شبیه تقسیم بندی ارسطو است، اما در همین میان موضوعاتی همچون تجرد نفس و اثبات واجب و غیره در اسلام پایه گذاری شده است.
وی با اشاره به اینکه برخی از علوم یونانی به صورت کامل در علوم اسلامی متحول شده‌اند اظهار کرد: برخی از موضوعات مثل اصالت وجود و وحدت وجود به هیچ وجه در فلسفه یونانی دیده نمی‌شود و شهید مطهری عقیده دارد که این موضوعات به صورت کامل و از ابتدا در علوم اسلامی پایه گذاری شده‌اند.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: حرکت جوهری که ملاصدرا از آن یاد می‌کند به هیچ وجه در فلسفه یونانی دیده نمی‌شود، پس به راحتی متوجه می‌شویم که فلسفه اسلامی تفاوت‌های بسیار زیادی با فلسفه یونانی دارد.
معقولات ثانی فلسفی دراندیشه شهید مطهری بسیار بی‌بدیل است
وی با اشاره به اینکه فلسه اسلامی بیش از 700 موضوع را به صورت جدی مورد بررسی قرار داده است عنوان کرد: برخی از علوم همچون حرکت در فکر ارسطو و ملاصدرا تغییرات بسیار زیادی را پیدا کرده و از بدیهیات به متافیزیک منتقل شده است.
لاریجانی به برخی از آثار شهید مطهری اشاره کرد و افزود: معقولات ثانی فلسفی دراندیشه شهید مطهری بسیار بی‌بدیل است و به صورت بسیار جدید ارائه شده که تا قبل از ایشان هیچ به این موضوعات نپرداخته است.
وی خاطر نشان کرد: شهید مطهری در بسیاری از مواقع تقریری متفاوت را در موضوعات مختلفی ارائه می‌کند از جمله اینکه شهید مطهری با انتقاد از فلسفه کانت می‌گوید: تئوری شناخت در فکر کانت بر اساس موضوعات ذهنی شناخته شده است و این به دلیل عدم توجه کانت به معقولات قانی فلسفی است.
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه امکان استعدادی با امکان ذاتی در افکار شهید مطهری بسیار متفاوت است تصریح کرد: فطرت نیز در اندیشه مطهری جایگاهی بسیار بالا دارد و ایشان تاسف می‌خورد که چرا بحث همه جانبه‌ای درحوزه فطرت شکل نگرفته است.
شهید مطهری آزادی را برای رشد ارزش‌ها بسیار مناسب می‌داند
لاریجانی با اشاره به اینکه شهید مطهری آزادی را برای رشد ارزش‌ها بسیار مناسب می‌داند خاطرنشان کرد: هر زمان که آزادی مخالف با ارزش‌ها باشد باید محدود شود و الا در دیدگاه شهید مطهری آزادی هیچ حد و مرزی ندارد و بر همین اساس می‌توان گفت آزادی از فطرت نشات گرفته است.
مدیر عامل بنیاد علمی و فرهنگی استاد مطهری تصریح کرد: شیوه فکری فلسفی شهید مطهری به گونه‌ای بود که همیشه ریشه‌ها را مورد بررسی قرار می‌دادند و حتی شهید مطهری موضوعات سیاسی را نیز با همین دید می‌نگرد.
وی با اشاره به اینکه برخی از آثار فکری هایدگر در جامعه امروز با ملاصدرا بررسی می‌شود تصریح کرد: بحث وجودی در کلام ملاصدرا بسیار متفاوت است و باید گفت ریشه‌های فکری این دو با یکدیگر بسیار متفاوت است.
زبان شهید مطهری در کتبش بسیار ساده است
رئیس مجلس شواری اسلامی با اشاره به اینکه افکار فسلفی استاد مطهری فراگیری بسیار زیادی داشت عنوان کرد: زبان شهید مطهری بسیار ساده است و به همین دلیل است که افکار شهید مطهری در دنیا رشد پیدا می‌کند و این یک ویژگی بسیار برجسته در افکار شهید مطهری است.
لاریجانی به موضوع عدالت در اندیشه‌های مطهری اشاره کرد و افزود: عدالت در اندیشه‌های جان رالز و شهید مطهری بسیار متفاوت است و این نیز از همان موضوعاتی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه شهید مطهری تاریخ موضوعات فلسفی را مورد توجه قرار می‌دهد خاطر نشان کرد: اندیشمندان جهان اسلام باید به تاریخ موضوعات فلسفی توجه کننند زیرا این موضوع نیز یکی از ویژگی‌های برجسته شهید مطهری است.
نماینده مردم قم در مجلس شورای اسلامی به برخی از نقدهای شهید مطهری در حوزه فلسفه غرب اشاره کرد و افزود: شهید مطهری ریشه‌های اندیشه‌های غربی را مورد بررسی قرار می‌دهد.
در پایان این برنامه نیز از تعلیقات استاد مطهری بر افسار و ترجمه انگلیسی جلد پنجم کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم با حضور علی لاریجانی، علی مطهری و برخی از اندیشمندان جهان رونمایی شد.
ترجمه جلد پنجم کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم توسط آقای شجاععلی میراز انجام شده و تعلیقات استاد مطهری بر کتاب اسفار ملاصدرا که حدود سیصد صفحه است، توسط زهیر انصاریان آماده و تنظیم شده است.
گزارش از توحید آرش‌نیا
انتهای پیام/ ب
