استاد مطهری در زمینه علوم اسلامی فردی جامع الاطراف بود

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، نخستین روز همایش بین المللی اندیشه‌های فلسفی استاد مرتضی مطهری با بررسی دیدگاه‌های اندیشمندان داخلی و خارجی در نوبت عصر با حضور برخی از محققین و مسئولان برجسته کشوری و بین المللی از جمله پروفسور لگنهاوسن، پروفسور گوئن دیکسون، علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، غلامعلی حداد عادل و آیت الله محقق داماد در سالن همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی به کار خود پایان داد.

دانش و روش دو میراث ماندگار شهید مطهری برای تمام نسل‌ها است

غلامعلی حداد عادل که در این همایش با موضوع جایگاه عقل و دین باوری از نظر شهید مطهری سخنرانی می‌کرد، اظهار کرد: در این 35 سال که از شهادت استاد مطهری می‌گذرد مجالس زیادی برای ایشان برگزار شده اما جای مجالسی از این جنس خالی بوده است از همین رو این اقدام به جا را تحسین می‌کنم و امیدوارم مقدمه‌ای برای آشنایی عمیق‌تر با آثار شهید مطهری و افکار ایشان باشد.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه دو میراث ماندگار از شهید مرتضی مطهری برای نسل امروز و فردا به یادگار مانده است، افزود: این میراث عبارتند از میراث دانش و روش ایشان برای ما که میراث دانش ایشان در کتاب‌هایش موجود است و میراث روشی به تفکر ایشان مربوط است، با آموختن روش تفکر این استاد بزرگوار می‌توانیم مسائلی که در زمان ایشان مطرح نبوده است را حل و بحث کنیم.

وی با تاکید براینکه میراث روشی استاد مطهری را ماندگار‌تر و کارساز‌تر از میراث دانشی ایشان می‌دانم، تصریح کرد: از استاد مطهری باید فکر کردن و تعقل را بیاموزیم تا از طریق برای فهم بهتر آثار استاد مطهری و برای حل مسائلی که در زمان استاد وجود نداشته است، استفاده کنیم.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب با اشاره به اینکه توصیه من به جوانان این است که علاوه بر فراگیری دانش از شهید مطهری در آموختن روش فکری ایشان نیز گام بردارند، گفت: مطهری دیندار شخصیت جدا از مطهری فیلسوف نیست، او به هستی با چشم عقلانی نگاه می‌کرد و نگاه عقلی به هستی داشت.

همه احکام و معارف دینی ما در اسلام وجه عقلانی دارد

حدادعادل با بیان اینکه همه احکام و معارف دینی ما در اسلام وجه عقلانی دارد، خاطرنشان کرد: استاد مطهری از کتاب داستان راستان که برای نوجوانان نوشته تا کتاب‌های دیگری که در نقد اخباریگری حاکمیت روش عقلانی را نوشته است، استاد مطهری در مقدمه کتاب عدل الهی تفکر اشعری را نقد و از عقلانیت دفاع می‌کند، همچنین در کتبی که با موضوعات علوم اجتماعی و انسانی نوشته، معرف مشرب عقلانی ایشان است.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب گفت: عقلی بودن نگاه شهید مطهری به منزله مخالفت او با عرفان، شهود عرفانی و عشق نیست، استاد مطهری در عین حال که یک فیلسوف عقل گراست یک عارف علاقمند به عرفان اسلامی است و آن‌ها را مکمل هم می‌داند.

وی با اشاره به اینکه عقل راه را به ما نشان می‌دهد و ما را به در منزل معشوق می‌رساند، اظهار کرد: عقل ما را برای رسیدن به معبود کمک می‌کند تا راه را گم نکنیم.

حدادعادل با بیان اینکه در این برهه از زمان نگاه غرب به دین و دینداری نگاه عقلی نیست، افزود: نگاه عقلی به دین داشتن با بسیاری از مشرب‌های دینی در غرب مغایرت دارد و این دیدگاه از زمان کانت وجود داشته است.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب، کانت را عامل گسیختگی دین و عقل در قالب فلسفه بیان کرد و گفت: از نگاه غرب دین به معنای ایمان است نه نتیجه عقل و ایمان را باور قلبی می‌دانند.

وی بیان کرد: غربی‌ها گوهر دین را اخلاق می‌دانند و شریعت و مناسک دینی در نظر این دسته از متکلمان غربی امری فرعی محسوب می‌شود البته اگر زائد محسوب نشود.

فقه و فقاهت جایگاه ارجمندی در نگاه دینی غرب ندارد

حدادعادل با بیان اینکه در آثار متکلمان غربی جدید از واژه اصطلاح تجربه دینی استفاده می‌شود، خاطرنشان کرد: منظور از تجربه دینی حالت دینی فردی و شخصی است که باور ایجاد می‌کند و وزنه تجربه دینی و باور قلبی در نوع نگاه غربی به دین قالب شده است.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب با بیان اینکه فقه و فقاهت جایگاه ارجمندی در این نگاه دینی غرب ندارد چرا که حوزه دین را منحصر و محدود به اخلاق می‌کنند، خاطرنشان کرد: در این نوع نگاه عقل منزوی است چون در عالم دینداری راه برای اعتقاد به دین از مسیر عقل و استدلال نمی‌گذرد رجحان یک دین با دین دیگر بی‌معنی می‌شود چون دین در این دیدگاه دین یک باور قلبی می‌شود.

وی تبدیل ایمان به باور قلبی را عامل بروز پلورالیسم دانست، گفت: در شرایطی که پلورالیسم بروز می‌کند احکام دین مطرح نمی‌شود و استدلال عقلی موضوعیت پیدا نمی‌کند.

حدادعادل با بیان اینکه اگر نگاه عقلی را از دین حذف کنیم می‌تواند منشا تعصب شود، خاطرنشان کرد: شهید مطهری برای اینکه وحدت اسلامی را بین شیعه و سنی ایجاد کند از نگاه عقلی استفاده می‌کند، ایشان مصلحت مسلمانان را این دانست که به دشمن مشترک بیندیشند و بعدهم باب گفت‌وگوی عقلانی را برسر اختلافات باز می‌کند.

مشاور عالی رهبر معظم انقلاب خاطرنشان کرد: نگاه عقلی مانع افراط و تفریط می‌شود و همین امر سبب شد استاد مطهری بتواند در مواجهه با منکران وحی گفت‌وگو کند چرا که عقل وجه مشترک در همه انسان‌ها است.

آثار شهید مطهری نشان دهنده تخصص عمیق در رشته‌های مختلف اسلامی است

آیت‌الله مصطفی محقق داماد نیز در سخنرانی خود با موضوع جامعیت مطهری در علوم عقلی و نقلی اسلامی، اظهار کرد: علوم اسلامی دامنه وسیعی را در برمی گیرد و بر همین اساس در طول 14 قرن روز به روز گسترده شده است.

استاد فلسفه و حقوق حوزه و دانشگاه با بیان اینکه علوم اسلامی در قرون اولیه محدود بود اما تدریجا توسعه پیدا کرد و در زمان معاصر گستره‌ای بسیار وسیع پیدا کرده است، افزود: ادبیات عرب، تفسیر قرآن، علم تفسیر، تاریخ، اصول فقه، فقه، فلسفه و کلام رشته‌های علوم اسلامی هستند.

عضو هیئت علمی انجمن فلسفه و حکمت ایران با اشاره به اینکه در ادبیات اسلامی متخصص هر رشته‌ای را نام خاصی می‌دهند، تصریح کرد: در ادبیات اسلامی واژه‌ای تحت عنوان علامه وجود دارد که فرد در چند رشته از علوم اسلامی متخصص باشد به طور مثال علامه حلی در کلام، علم اصول و فقه تخصص داشته‌اند از همین رو لقب علامه بر ایشان نهاده شده است.

استاد فلسفه دانشگاه شهید بهشتی با انتقاد به اینکه اخیرا در کشورهای غیرایران و بعضا یران درباره برخی‌ها این نسبت را استفاده می‌کنند، گفت: علوم اسلامی چنان پیوستگی دارد که اگر کسی بخواهد در زمینه یکی از مسائل ابداع و نوآوری داشته باشد به این راحتی ممکن نیست مگر اینکه در رشته‌های مختلف تخصص داشته باشد.

آثار شهید مطهری دارای ریشه عقلانی است

وی با اشاره به اینکه آثار شهید مطهری نشان دهنده تخصص عمیق در رشته‌های مختلف اسلامی ایشان است، خاطرنشان کرد: اگر این تخصص‌ها نبود نوآوری وجود نداشت.

آیت الله محقق داماد با بیان اینکه فقه علمی عرفی است، اظهار کرد: نظریه شهید مطهری درباره عدالت که آن را از قاعده فقهی بیرون آورد و در طول مسائل فقهی قرار داد این امر را مسلم می‌کند که اگر کسی در علوم عقلی تخصص نداشته باشد نمی‌تواند به استدلال شهید مطهری دست پیدا کند.

عضو هیئت علمی انجمن فلسفه و حکمت ایران با تاکید براینکه ریشه تفکر عقلانی در آثار شهید مطهری مشاهده می‌شود، گفت: استاد مطهری در مباحث فقهی به دلیل تسلط به مسائل عقلی بوده است از همین رو جدایی معقول از منقول و اصرار بر آن در حوزه‌های علمیه ضربه‌ای به اندیشه اسلامی است.

استاد فلسفه و حقوق حوزه و دانشگاه با انتقاد به اینکه در این دوره اگر کسی بخواهد فلسفه اسلامی بخواند باید حتما فقه را بداند، بیان کرد: متاسفانه در برهه‌ای هستیم که تخصص گرایی بر جامعیت ارجح شده است.

وی با اشاره به اینکه متخصص شدن خوب است اما برای متفکر اسلامی بودن باید جامع الاطراف باشیم، عنوان کرد: ویژگی مطهری جامعیت در رشته‌های مختلف علوم اسلامی است که بعد از آشنایی با دیدگاه‌های غربی جامعیت ایشان بیشتر شد.

آیت الله محقق داماد خاطرنشان کرد: جامعیت علمی برای شهید مطهری عامل نواوری شد.

انتهای پیام/ آ