وضعیت هشدار در ۵ نقطه کم آب ایران

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم،نغمه عقیلی بررسی ذخایر سدها، میزان ورودی و خروجی سدهای مهم و روان‌آب‌های کشور نشان می‌دهد مردم در استان‌های مختلف بویژه در تهران، خراسان رضوی، گلستان و سمنان و حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مشکلات جدی روبرو هستند و باید در مصرف آب صرفه‌جویی بیشتری صورت گیرد..
آمارها حاکی است که در حجم 47 میلیارد مترمکعبی مخازن سدهای در حال بهره‌برداری کشور تنها 9/27 میلیارد مترمکعب آب ذخیره شده، یعنی 59 درصد حجم سدها پر است و 41 درصد از ظرفیت سدهای ما خالی است و این در حالی است که حجم روان‌آب‌ها در سال آبی جاری (از مهر 92 تاکنون) نسبت به سال گذشته 11 درصد و نسبت به میانگین بلندمدت (45 ساله) 54 درصد کاهش داشته است.
  روان‌آب‌ها عمده منبع تأمین کننده آب سدها
 طبق گزارش دفتر بهره‌برداری از تأسیسات تأمین آب حجم سدهای کشور نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته 2 درصد بیشتر شده، اما باید به این موضوع توجه کرد که 50 درصد حجم مخازن سدهای کشور مربوط به سدهای خوزستان بوده که خوشبختانه امسال آورد خوبی داشته و با رشد 5 درصدی مواجه بوده است. این موضوع منجر به بالا رفتن آمار کلی کشور شده وگرنه در سایر سدهای کشور وضعیت مناسبی نداریم.
گفتنی است از مجموع 9/27 میلیارد متر‌مکعب حجم سدهای کشور 16 میلیارد مترمکعب مربوط به سدهای خوزستان است.
به گفته این منبع میزان بارندگی در نقاط مختلف کشور در سال آبی جاری 210 میلیمتر بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 7 درصد و نسبت به میانگین 45 سال گذشته 8 درصد کاهش نشان می‌دهد. میزان روان‌آب‌ها نیز نسبت به سال گذشته 11 درصد و نسبت به میانگین بلندمدت کاهش 54 درصدی داشته است. به علت خشکسالی‌های اخیر روان‌آب‌ها به جای جریان یافتن در سطح زمین و سرازیر شدن به سدها بیشتر به داخل زمین نفوذ کرده‌اند.
به نظر می‌رسد الگوی بارش کشور در حال تغییر است؛ چرا که هم مقدار بارش ها کم شده و هم مدت زمان آن کاهش یافته است. وی همچنین در خصوص میزان حجم آب ورودی و خروجی به سدها تصریح کرد: در سال آبی جاری تاکنون و در مقایسه با سال گذشته میزان ورودی آب به سدهای کشور 5 درصد کاهش یافته و خوشبختانه در مقابل حجم خروجی نیز 6 درصد کمتر شده که حاکی از مدیریت مناسب‌تر آب در مخازن سدهاست.
  کاهش 25 درصدی حجم ذخایر سدهای تهران
 از مدیرکل دفتر بهره‌برداری از تأسیسات تأمین آب وضعیت سدهای بحرانی را جویا شدیم. وی تصریح کرد: سدهای استان تهران شامل لار، طالقان، کرج، ماملو و لتیان وضعیت مناسبی ندارند، زیرا حجم مخازن این سدها نسبت به سال گذشته 25 درصد کاهش داشته و می‌توانیم بگوییم جزو سدهای خشک کشور هستند. به گفته وی، در حال حاضر تنها 31 درصد مخازن سدهای تهران پر از آب است و 69 درصد حجم آنها خالی است! حوضه آبریز دریاچه ارومیه حوضه دیگری است که امین نژاد آن را بحرانی می‌خواند. حجم آب ورودی به سدهای استان‌های آذربایجان شرقی و غربی در سال جاری آبی و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 20 درصد کاهش داشته که بدون شک می‌تواند اثرات منفی بر وضعیت دریاچه ارومیه داشته باشد.
  کاهش بی‌سابقه حجم مخازن سدها
 استان گلستان یکی از استان‌هایی است که امسال شاهد بارش‌های فراوان و چند سیلاب بود، اما آمارها نشان می‌دهد از آنجا که این سیلاب‌ها در بالادست سدهای این استان رخ داده، آب سیلاب به سدها وارد نشده و برخلاف تصور حتی حجم این سدها به‌طور بی‌سابقه‌ای کاهش داشته است. در استان گلستان در مجموع 6 سد داریم که به گفته امین نژاد، حجم ذخایر آب آن نسبت به سال گذشته با کاهش 63 درصدی روبه‌رو بوده که قابل تأمل است. سد دانشمند یکی از سدهای واقع در استان گلستان است که حجم آب ورودی به آن کاهش 80 درصدی و حجم مخزن آن کاهش 91 درصدی داشته است. همچنین سد آلاگل گلستان با کاهش 96 درصدی ورودی آب و 86 درصدی حجم مخزن مواجه بوده است.
ë مردم خراسان رضوی مصرف بهینه آب را رعایت کنند
 استان خراسان رضوی نیز یکی از استان‌هایی است که به نظر می‌رسد امسال با کمبود آب مواجه شده و این در حالی است که سالانه بالغ بر 30 میلیون زائر نیز به این استان سفر می‌کنند.
آمارها نشان می‌دهد سدهای استان خراسان رضوی نیز امسال وضعیت مناسبی ندارند و با کاهش 27 درصدی حجم ذخایر روبه‌رو هستند. سد دوستی که یکی از مهم‌ترین سدهای این استان است، در سال آبی جاری تاکنون 29 درصد کاهش ذخیره داشته و متأسفانه تنها 35 درصد حجم آن از آب پر است به هر روی آمار رسمی اعلام شده از سوی شرکت مدیریت منابع آب و این مسئول نشان می‌دهد ما علاوه بر محدودیت منابع آبی کشور با کاهش آورد رودخانه‌ها و مخازن سدها روبه‌رو هستیم و چاره‌ای به جز مصرف صحیح آب نداریم ضمن این که متأسفانه مصرف سرانه آب شرب در کشور ما بسیار بالاتر از میانگین جهانی است که باید در این زمینه فرهنگسازی کنیم. مصرف سرانه آب شرب در کشور ما 260 مترمکعب است و میانگین جهانی در کشورهایی که بهینه آب مصرف می‌کنند، 160 مترمکعب است.
  وضعیت ذخیره آب در سدهای تهران
 حجم آب موجود در مخازن سدهای پنجگانه تأمین‌کننده آب تهران با کاهش 221 میلیون مترمکعبی در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته به 540 میلیون مترمکعب رسیده است. حجم آب ورودی به مخزن سدهای تهران از ابتدای سال آبی جاری (مهرماه 92) تاکنون با 21 درصد کاهش در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته، به 610 میلیون مترمکعب رسیده است.
همچنین حجم فعلی آب موجود در سدهای استان تهران در مقایسه با زمان مشابه سال آبی گذشته، 29 درصد کاهش یافته است. حجم آب ورودی به مخزن سدهای تهران در دوره زمانی مشابه سال آبی گذشته 772 میلیون مترمکعب بوده است. حجم ذخیره آب در مخزن سدهای لار، طالقان، کرج، ماملو و لتیان در مقایسه با سال آبی گذشته به ترتیب 48، 32، 29، 16 و 20 درصد کاهش یافته است. در زمان کنونی، حجم آب موجود در مخزن سدهای لار، طالقان، کرج، ماملو و لتیان به ترتیب 48، 198، 119، 119 و 56 میلیون مترمکعب گزارش شده است. با توجه به شرایط ذخیره آب و کاهش منابع آبی در پشت سدهای پنجگانه تهران، شهروندان تهرانی باید نسبت به رعایت الگوی مصرف آب دقت لازم را داشته باشند.
  آب سدهای گلستان به نصف رسید
 گزارش، خبرنگار ایران از گرگان نیز حاکی از آن است که گلستان اگرچه به عنوان بخشی از حوضه آبریز دریای خزر، استانی باران خیز شناخته می‌شود، اما واقعیت این است که حتی این استان به ظاهر سرسبز هم به 2 اقلیم کاملاً متفاوت نیمه خشک در مناطق کوهستانی و خشک در مناطق بیابانی تقسیم می‌شود. در حال حاضر گلستان با بحران کم آبی روبه‌روست و با این‌که همین هفته گذشته سیل دیگری در شرق این استان از راه رسید، اما بررسی‌های آماری نشان می‌دهد حتی این باران سیل‌آسا هم نتوانست کمبود آب این منطقه را جبران کند و در مخزن 14 سد این استان، آب نسبت به سال گذشته نصف شده است.
«ایرج حیدریان»، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان در این باره به «ایران» گفت: میزان حجم آبگیری سدهای این استان در 17 خرداد امسال 97 میلیون مترمکعب بوده، در حالی که سال گذشته در همین موقع این ذخیره 207 میلیون مترمکعب اعلام شده بود یعنی به عبارتی حجم آبگیری سدهای این استان در سال آبی جاری 53 درصد کاهش یافته است.
آمارها همچنین حاکی از آن است که از مهر سال 92 تا 17 خرداد سال 93 میزان بارندگی در گلستان 357 میلیمتر بوده در حالی که سال قبل از آن 553 میلیمتر باران در این استان باریده است. به گفته مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان حتی بارندگی‌های هفته گذشته نیز نتوانست کاهش 35درصد بارندگی را در این استان جبران کند.
حیدریان با تأکید بر این‌که امسال سال خشکسالی است از کشاورزان درخواست کرد، از کشت محصولات پرآب چون برنج خودداری کنند و محصولاتی که به آب کمتری احتیاج دارد کشت کنند ضمن این‌که با استفاده از روش‌های کارآمد نهایت بهره‌برداری را از آب ببرند. در حال حاضر 80 درصد آب این استان در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است که راندمان استفاده از آب در این بخش فقط 30درصد بوده و بقیه آب مصرفی هدر می‌رود که باید شیوه‌های آبیاری نوین هرچه سریعتر جایگزین شود.
وی افزود: «ایجاد شبکه‌های آبیاری و زهکشی از طرح‌هایی است که می‌تواند در افزایش راندمان آب مورد استفاده در بخش کشاورزی مؤثر باشد، اما این بخش نیز به علت کمبود اعتبارات با کندی انجام می‌شود.»
  از کشت محصولات پر مصرف خودداری شود
«فتح الله دهکردی»، معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نیز در گفت‌و‌گو با  «ایران» توسعه کشت شلتوک، ذرت و ماهی سراها(مراکز پرورش ماهی) با مصرف آب بین 4 تا 5 برابر سایر محصولات چون ماش، لوبیا و کنجد را برای شرایط آب این استان نامناسب دانست و ابراز امیدواری کرد، متولیان بخش کشاورزی در مصرف تابستانه با ترویج کشت محصولات با مصرف آب معقول، از این معضل گذر کنند.
معاونت حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان خاطرنشان ساخت: «متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل یکسری اظهار نظرهای غیرکارشناسی که در این استان شکل گرفت و بدون توجه به تبعات آن گرایش شدیدی بین کشاورزان برای کشت‌های پر مصرف شد و به نسبت توسعه این قبیل کشت‌ها، سایر کشاورزان با محدودیت کمی و کیفی مواجه شده و سطح زیر کشت حوزه‌های پایین دست بشدت کاهش یافت.
دهکردی تصریح کرد: «بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای خشکسالی در این استان، از حجم کل ذخایر سدها و با احتساب آورد ماه‌های خرداد تا پایان شهریور 10 میلیارد متر مکعب برای برنامه‌ریزی مصارف تابستانه و پاییزه در اختیار است که دو سوم برای مصارف تابستانه و یک سوم به مصارف پاییزه اختصاص یافته است. بر همین اساس و در صورت انجام الگوی کشت نرمال و احتراز از کشت‌های پرمصرف، امکان کشت در حوضه‌های دز و کارون تا سقف صد درصد و حوضه‌های کرخه و مارون 70 درصد تأمین آب خواهد شد. تأکید ما بر جلوگیری از توسعه کشت‌های پر مصرف مانند شلتوک و ذرت است. شهرهای بالا دستی باید از کشت محصولات پر مصرف خودداری کنند تا پایین دستی‌ها هم اصراری بر کشت این قبیل محصولات نداشته باشند. بدیهی است اگر همراهی ادارات و نهادهای ذیربط بر اساس این اطلاعات نباشد کشاورزان با خسارات جبران ناپذیری روبه‌رو خواهند شد و کمبود آب آنان را دچار خسارت زیادی خواهد کرد.  وی افزود: «در حوضه‌های دز و کارون، با وجود این که آب متناسب با کشت سال‌های نرمال امکان پذیر است، تأکید می‌کنیم از کاربرهای پرمصرف مانند شلتوک و توسعه پرورش ماهی خودداری شود. از طرفی، برداشت‌های بی‌رویه و پساب‌های آلوده باعث می‌شود که کیفیت آب در پایین دست کارون با مشکل مواجه شود. آبگیری نخیلات آبادان از طریق بهمنشیر انجام می‌شود و مصرف بی‌رویه آب در بالادست و ورود پساب آلوده می‌تواند تولید نخیلات در آبادان و خرمشهر را با افت شدید مواجه کند.
  زیربنای توسعه کرمان منوط
 به وجود آب است
 محمد طاهری، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمان نیز در گفت و گو با «ایران» با بیان این‌که 25 درصد آب درشهر کرمان به دلیل فرسودگی شبکه هدر می‌رود، بر بازسازی و اصلاح شبکه‌ توزیع آب شرب در شهر کرمان تأکید کرد. طاهری زیربنای توسعه کشور و این استان را منوط به وجود آب دانست و یادآورشد: «اگر آب دچار چالش شود، استان توسعه ‌یافته‌ای نخواهیم داشت.
وی به سرمایه‌گذاری دولت در زمینه انتقال آب به کرمان نیز اشاره و خاطرنشان کرد: «براساس آخرین برآورد، اتمام طرح انتقال آب از سد صفارود به شهر کرمان نیاز به یک هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری دارد. در حال حاضر در شمال، جنوب، شرق و غرب شهر کرمان تا شعاع 600 کیلومتری آبی برای انتقال به شهر کرمان وجود ندارد و اگر آب وجود داشت انتقال می‌دادیم تا مردم در تابستان با کم‌ترین مشکل مواجه باشند. مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمان طول شبکه‌ آب شهر کرمان را یک هزار و 800 کیلومتر دانست و اظهار داشت: «در لایحه‌ بودجه دولت، کل اعتبارات بازسازی شبکه آب شهر کرمان با وجود هدر رفت 25 درصدی، سالانه به 100 میلیون تومان نمی‌رسد. وی با بیان این‌که اصلاح شبکه‌ آب برای جلوگیری از هدر رفت آب، دارای اهمیت زیادی است، گفت: «با اصلاح و بازسازی شبکه‌ آب می‌توانیم 5 درصد از این آب را به چرخه‌ مصرف برگردانیم. در سال 92 میزان 2 میلیارد و 700 میلیون تومان اعتبار دولتی برای فاضلاب شهر کرمان در نظر گرفته شد که با این اعتبار باتوجه به این‌که قرار است یک هزار و 800 کیلومتر شبکه‌ فاضلاب در شهر کرمان اجرا شود، نمی‌توان کاری از پیش برد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری استان کرمان کیفیت آب شرب شهر کرمان را مطابق با استانداردهای جهانی دانست و بیان کرد: «ضرورتی برای نصب دستگاه‌های تصفیه‌ آب توسط شهروندان وجود ندارد. در استان کرمان 21 سد در حال بهره‌برداری یا بهره‌برداری آزمایشی است  که 15 عدد از آن‌ها از نوع خاکی است.

منبع:ایران
انتهای پیام/