طرح های بلندپروازانه وزارت نفت برای صنعت نفت ایران چشم‌انتظار نتیجه مذاکرات

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم،  نادر حبیبی دارای مدرک کارشناسی ارشد و دکترا از دانشگاه ایالتی میشیگان است. وی در حال حاضر عضو هیأت علمی دانشگاه براندیس در ایالت ماساچوست آمریکاست. او مدرس دروس اقتصاد خاورمیانه، اقتصاد خرد، آمار برای تحلیل اقتصادی و... در دانشگاه مذکور است.

حبیبی متولد سال 1339 در همدان و مولف کتاب «فساد اداری و روشهای مبارزه با آن» است. حوزه‌های مطالعاتی و تحقیقاتی وی، اقتصاد کشورهای خاورمیانه و اقتصاد بخش عمومی است.

این استاد دانشگاه به با بررسی مدیریت و عملکرد صنعت نفت در دوران احمدی نژاد، اکثر تحولات صورت گرفته در این دوران را ناشی از سیاستهای احمدی نژاد و تا حدودی ناشی از تحریمهای بین المللی می داند.

 حبیبی با بررسی حرکتهای صورت گرفته در دوره روحانی برای بازسازی صنعت نفت در ایران، به تشریح چالشهای پیش روی این دولت در این مسیر می پردازد.

وی از  احتمال 30درصدی موفقیت مذاکرات و احتمال 70 درصدی تمدید مذاکرات خبر می دهد و باور دارد،  مسئولان وزارت نفت که طرحهای بلند پروازانه آنها با نتایج مذاکرات پیوند دارد، باید نسبت به احتمال شکست مذاکرات هم هوشیار باشند و برای مدیریت تولید نفت گاز در صورت شکست کامل مذاکرات و اعمال تحریمهای سنگین تر  نیز آماده شوند.

این استاد دانشگاه براندیس آمریکا در خصوص پیش بینی آینده نفت، با دشوار دانستن این پیش بینی معتقد است که گرچه تولید نفت آمریکا رو به افزایش است اما خاورمیانه همچنان به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید و صادرات نفت مورد توجه خواهد بود. با توجه کاهش وابستگی آمریکا به نفت وارداتی، توجه کشورهای واردکننده نفت به کشورهای نفت خیز خاورمیانه و ایران ادامه داشته و این منطقه همچنان میدان رقابت قدرتهای بزرگ برای اعمال نفوذ سیاسی و نظامی خواهد بود.

دیگر نظرات این استاد دانشگاه براندیس آمریکا را در خصوص آینده بازار نفت، راهکارهای عملی پس از رفع تحریمها در حوزه نفت، وضعیت نفت وگاز در دوران احمدی نژاد، اقدامات روحانی و دولت وی برای تغییر این وضعیت، چالشهای پیش روی وی و زنگنه و... را در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم در ادامه بخوانید.

• احمدی نژاد علت اصلی رکود در تولید نفت را اعمال تحریمها اعلام می کرد
• منتقدان دولت احمدی نژاد: سیاستهای دولت احمدی نژاد باعث صدمه به بخش نفت و گاز شد

تسنیم: دولت روحانی به دنبال ترمیم صدمات وارده به حوزه نفت وگاز ایران است، چگونه به این هدف جامه عمل خواهد پوشاند؟

حبیبی: حسن روحانی، مدت کوتاهی پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ژوئن 2013، اعلام کرد که انجام اصلاحات و بازسازی بخش نفت و گاز یکی از اولویت های اصلی دولت وی خواهد بود. وی و بسیاری از دستیارانش هیچ ابایی از انتقاد از سیاستهای دولت احمدی نژاد در بخش نفت و گاز نداشتند.

همانند دیگر کشورهای صادرکننده نفت، ایران نیز وابستگی فراوانی به درآمدهای نفتی برای تامین هزینه های دولت و انجام واردات دارد. زمانی که این درآمدها کاهش می یابد، اقتصاد کشور دچار مشکل می شود. مجموعه ای از تحریم های بین المللی و سیاست های نامناسب اتخاذ شده در داخل منجر به کاهش تدریجی تولید روزانه نفت و رکود در تولید گاز طبیعی در بیشتر سال های ریاست جمهوری احمدی نژاد شد. این کاهش در سال 2012 و همزمان با اعمال تحریم های جدید از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه صنعت نفت ایران شتاب بیشتری به خود گرفت. در حالی که دولت احمدی نژاد عمدتا تحریم ها را دلیل کاهش تولید اعلام می کرد، اما منتقدان دولت وی ادعا می کردند که سیاستهای این دولت بیش از تحریم ها موجب آسیب دیدن بخش نفت و گاز شده است. احزاب سیاسی داخل ایران هنوز اتفاق نظری در خصوص دلیل این کاهش ندارند، اما هیچ اختلاف نظری درباره وسعت کاهش تولید نفت ایران در سالهای اخیر وجود ندارد. بر اساس آمارهای اوپک، تولید نفت ایران از 4.3 میلیون بشکه در روز در سپتامبر 2011 به 3.3 میلیون بشکه در نوامبر 2013 رسیده است. صادرات روزانه نفت ایران نیز به همین شکل کاهش داشته و از 2.7 میلیون بشکه در روز در سال 2011 به اندکی کمتر از یک میلیون بشکه در روز در ماه های پایانی دولت احمدی نژاد رسید. روحانی تلاش کرده است تا با هر دو عامل کاهش مذکور، مقابله نماید: وی به دنبال رسیدن به توافق با گروه 1+5 برای پایان دادن به تحریم های بین المللی است. روحانی همچنین در حال انجام اصلاحاتی در صنعت نفت و گاز کشور است.

* اعلام جنگ احمدی نژاد علیه مافیای نفتی

* مقاومت دو وزیر نفت دوره اول احمدی نژاد در مقابل سیاستهای وی در وزارت نفت

* تعویض 300 مدیر شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای تابعه در بخش گاز و پتروشیمی در دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد

تسنیم: با این توضیحات، بفرمایید مدیریت بخش نفت وگاز در دوره احمدی نژاد چگونه بوده است؟

حبیبی: احمدی نژاد که معتقد بود مافیای نفتی، مدیریت بخش انرژی کشور را در اختیار دارد، با هدف شکست این مافیا، مدیریت ارشد و میانی شرکت ملی نفت ایران را با حامیان و متحدان مورد اعتماد خود جایگزین کرد. اما وی به زودی متوجه شد که سایر مراکز قدرت همچون مجلس و ... آماده دادن اختیار تام به وی جهت اعمال مدیریت در صنعت نفت نیستند. دو وزیر نفت دوره اول دولت احمدی نژاد، در مقابل سیاستهای احمدی نژاد در وزارت نفت و اخراج مدیران صنعت نفت مقاومت می کردند و این موجب شد که در دوره اول احمدی نژاد این وزارت خانه نسبتا دست نخورده باقی بماند. در این دوره حتی تولید روزانه نفت ایران در بین سال های 2007 تا 2009 رشد اندکی را شاهد بود.

در دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد، وی وزرای هماهنگ تری را برای این وزارتخانه انتخاب کرد و بدین ترتیب سیصد مدیر شرکت ملی نفت ایران و شرکت های تابعه در بخش گاز و صنایع پتروشیمی تعویض شدند.

بطور کلی مدیریت و عملکرد صنعت نفت در دوران احمدی نژاد با چند تغییر اساسی مواجه شد که اکثرا نتیجه سیاست های وی و تاحدی نیز ناشی از تحریم های بین المللی بود.

-وزارت نفت در این دوره با تعداد زیاد تغییر وزرا مواجه شد.

-احمدی نژاد صدها مدیر ارشد و میانی صنعت نفت را در دوره دوم ریاست جمهوری خود تغییر داد و این تاثیری منفی بر بهره وری و توسعه این بخش داشت.

-احمدی نژاد با اختصاص مبالغ عظیمی برای پرداخت یارانه های نقدی، منابع مالی وزارت نفت را کاهش داد.

-و در نهایت، احمدی نژاد به خصوصی سازی صنایع پایین دستی در اختیار دولت ( مانند پالایشگاه ها و واحدهای پتروشیمی) سرعت بخشید. اما این فرآیند با فساد همراه بود و در بسیاری از موارد، این صنایع در اختیار نزدیکان دولت قرار گرفت.

* طرح روحانی برای کنترل آسیب های وارده

*زنگنه بسیاری از مدیران را به بدنه مدیریتی وزارت نفت بازگرداند

* روحانی و زنگنه به همراه هم یک برنامه اصلاحی مهم را برای صنعت نفت پیاده کردند

خبرگزاری تسنیم: دولت روحانی برای تغییر این وضعیت چه کرد؟

حبیبی : روحانی بلافاصله پس از در اختیار گرفتن قدرت، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت سال های ریاست جمهوری محمد خاتمی را به مدیریت این وزارتخانه گماشت.

زنگنه بسیاری از مدیران ارشد صنعت نفت را که در دوره احمدی نژاد کنار گذاشته شده بودند، مجددا به بدنه مدیریتی این وزارتخانه بازگرداند. به نظر می رسد که این تغییرات تأثیری مثبتی در روحیه این وزارتخانه داشته است و تاکنون زنگنه از حمایت داخلی قابل توجهی برخوردار بوده است.

روحانی و زنگنه به همراه هم یک برنامه اصلاحی مهم را برای صنعت نفت پیاده کردند: برخی از این اصلاحات در بردارنده اجرای سیاست های جدید است و برخی نیز با هدف از بین بردن تاثیرات منفی سیاست های دولت احمدی نژاد انجام می گیرد..

* بررسی مجدد خصوصی سازی شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران

* واگذاری شرکتهای زیر مجموعه نفت به زیر قیمت عادلانه بازار در دوره احمدی نژاد

در دوره احمدی نژاد، شرکتهای زیرمجموعه وزارت نفت حدود 46 درصد تمام شرکتهای ایرانی ای که از طریق عرضه در بورس به بخش خصوصی واگذار شده بودند، را تشکیل می دادند. زنگنه مدعی شد که بسیاری از این شرکتها به زیر قیمت عادلانه بازار و در قالب قراردادهایی فاسد عرضه شده اند.

تلاشهای زنگنه برای متوقف کردن این فرآیند خصوصی سازی تنها تا حدی موفقیت آمیز بوده است. شرکت هولدینگ خلیج فارس یکی از بزرگترین شرکت های تابعه شرکت ملی نفت ایران بود که در دوره احمدی نژاد قسمتی از آن به بخش خصوصی واگذار شد. زنگنه تلاش کرد جلوی فروش 38 درصد باقیمانده سهام هولدینگ خلیج فارس را بگیرد. اما مجلس درخواست وی را نادیده گرفت و فروش 17 درصد دیگر از سهام این شرکت را تایید کرد و بدین ترتیب ارزش سهام وزارت نفت را به 20 درصد تقلیل داد.

*جذب سرمایه گذاری خارجی

زنگنه و تیمش معتقدند که تحریم ها تنها دلیل توقف فعالیت شرکتهای غربی در پروژه های توسعه نفت و گاز ایران نیستند. آنها می گویند، عامل دیگر، شرایط و بندهای نامساعد قراردادهای سرمایه گذاری مشترک ایران است. قراردادهای بیع متقابلی که توسط شرکت ملی نفت ایران به شرکت های غربی پیشنهاد می شود، انگیزه کافی به سرمایه گذاران غربی نمی دهد تا این شرکتها ریسک های سیاسی و فیزیکی سرمایه گذاری های بالادستی در بخش نفت و گاز ایران را به جان بخرند.
برای جلب سرمایه گذاری خارجی بیشتر، زنگنه کارگروهی را برای طراحی قراردادهای نفتی جدید که برای شرکتهای نفتی خصوصی جذابیت بیشتری داشته باشند تشکیل داده است. این کارگروه در فوریه 2014 در گردهمایی ای که در تهران برگزار شد، مشخصات اصلی قرارداد پیشنهادی جدید را به نمایندگان چند شرکت نفتی بین المللی ارائه داد.

* اولویت دهی به پروژه های نزدیک به تکمیل

زنگنه برخی از طرح های توسعه ای وزارت نفت را که در مراحل اولیه قرار دارند یا فراتر از مرحله طراحی و برنامه ریزی نرفته اند را تعطیل کرده است تا به پروژه های فعال باقیمانده ای که امیدواری بیشتری به آنها وجود دارد و احتمال بیشتری به تکمیل آنها توسط شرکت های داخلی هست، تمرکز نماید. برای مثال، زنگنه فعالیت در فازهایی از میدان پارس جنوبی را که پیشرفت انها کند بوده با اصلا پیشرفتی نداشته اند به حالت تعلیق درآورده و تنها 5 فاز را که شاهد پیشرفت کار بوده اند، همچنان فعال نگاه داشته است.

*حمایت از کاهش مصرف سوخت و حذف یارانه انرژی

زنگنه در ماههای اخیر تلاش ها برای کاهش یارانه فرآورده های نفت و گاز داخلی را افزایش داده است. این حجم عظیم از یارانه ها وزارت نفت را ناگزیر می سازد تا بخش رو به افزایشی از تولید نفت و گاز را به مصرف داخل اختصاص دهد. به علاوه، درآمدهای صادراتی از دست رفته موجب محدود شدن بودجه صنعت نفت هم در بخش پروژه های توسعه ای و هم در بخش حقوق و مزایای کارکنان می شود.

در تلاشی دیگر برای کاهش مصرف سوخت، زنگنه پیشنهاد تأمین مالی تعدادی از پروژه های حمل و نقل عمومی در تهران را مطرح کرده است. این پروژه ها شامل حمایت مالی از توسعه سیستم متروی تهران و شبکه حمل و نقل اتوبوس های درون شهری است. استدلال وزارت نفت این است که با بهبود حمل و نقل عمومی تقاضا برای مصرف بنزین از سوی خودروهای شخصی کاهش می یابد و نفت بیشتری برای صادرات در دسترس خواهد بود و درآمدهای بیشتر، هزینه این طرح ها را جبران خواهد کرد.

• چالش های پیش روی دولت روحانی

 خبرگزاری تسنیم: مهمترین چالشهایی که در این راستا ممکن است دولت روحانی با آنها مواجه باشند چیست؟
حبیبی: به رغم اقدامات انجام شده، صنعت نفت ایران برای بازسازی با چالش هایی مواجه است. وزارت نفت با بحران بهره وری و پرسنل مواجه است که ریشه در ضعف مدیریت و تعداد بالای نیروی کار این وزارتخانه دارد.
تعداد کارمندان وزارت نفت در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد 150 درصد افزایش یافته و از 100 هزار به 250 هزار نفر رسیده است.

وزارت نفت با چالش های خارجی ای نیز مواجه است که شاید حل آنها دشوارتر از مشکلات داخلی باشد. نشانه هایی از عدم هماهنگی در موضوعات اقتصادی داخلی در داخل کابینه به چشم می خورد. برخی وزارتخانه ها با وزارت نفت درباره کاهش یارانه سوخت هم نظر نیستند، زیرا افزایش قیمت سوخت به حوزه فعالیت آنها آسیب می زند. برای مثال، در جریان مذاکرات صورت گرفته در مجلس در فوریه 2014 در مورد افزایش قیمت گاز طبیعی برای صنعت پتروشیمی، مجلس سیگنال های متفاوتی از وزارت نفت و وزارت صنعت و معدن دریافت می کرد: وزارت صنعت، با هرگونه افزایش قیمت مخالف بود. در نتیجه این عدم اتفاق نظر در درون دولت، افزایش قیمت تصویب شده برای گاز طبیعی کمتر از آن چیزی بود که وزارت نفت امیدوار بود به آن دست یابد.

• وزارت نفت در معرض فشارهای مردمی به دلیل کاهش یارانه سوخت قرار دارد

وزارت نفت همچنین در معرض فشارهای مردمی به دلیل کاهش یارانه سوخت قرار دارد. تلاش های دولت برای کاهش حجم عظیم یارانه فرآورده های نفتی با مقاومت نخبگان سیاسی و پارلمان مواجه شده است. در حالی که بار مالی عظیم یارانه ها و تبعات آن بر اقتصاد کشور برای افکار عمومی و رهبری سیاسی کشور روشن و مبرهن است، دولت تلاش دارد تا در زمینه کاهش یارانه ها کاملا با احتیاط عمل کند.

• بخش عمده ای از توانایی وزارت نفت برای افزایش تولید نفت کشور به نتیجه مذاکرات جاری بین ایران و 1+5 بستگی دارد
• اگر مذاکرات شکست بخورد، شرکت های نفتی بین المللی وارد بازار ایران نخواهند شد

یک ریسک مهمتر در ارتباط با طرح های بلندپروازانه زنگنه نامشخص بودن امکان موفقیت مذاکرات هسته ای است. بخش عمده ای از توانایی وزارت نفت برای افزایش تولید نفت کشور به نتیجه این مذاکرات بستگی دارد. اگر مذاکرات شکست بخورد، شرکت های نفتی بین المللی وارد بازار ایران نخواهند شد. این امکان نیز وجود دارد که آمریکا فشار اقتصادی بیشتری بر ایران اعمال کند که منجر به محدود شدن هر چه بیشتر درآمدهای نفتی ایران خواهد شد.

• میزان اثرگذاری تلاشهای دولت روحانی برای بهبود وضعیت نفت وگاز ایران
• تولید روزانه نفت در نیمه اول سال 2014 تقریبا 3 الی 5درصد از متوسط تولید در سال 2013 بیشتر است

خبرگزاری تسنیم: به نظر شما چقدر از تلاشهای دولت روحانی برای بهبود وضعیت نفت وگاز ایران موثر بوده اند؟

حبیبی: اقدامات وزارت نفت در طی یکسال گذشته زمینه را برای افزایش تولید نفت وگاز بهبود بخشیده، تولید روزانه نفت در نیمه اول سال 2014 تقریبا 3 الی 5درصد از متوسط تولید در سال 2013 بیشتر است. در تولید گاز طبیعی تلاشهای فعلی برای تمرکز بر تعداد محدودی از فازهای حوزه گازی پارس جنوبی امکان موفقیت در افزایش تولید گاز در سال 2015 را افزایش داده است. تلاش دولت در بهبود کیفیت بنزین هم در ماههای اخیر با موفقیت همراه بوده و باعث کاهش آلودگی هوای تهران و شهرهای بزرگ شده است. برخی از تلاشهای دولت مانند بهبود قراردادها اصلاحات مهمی هستند که پس از رفع یا کاهش تحریمها جواب خواهند داد.

* در صورت شکست مذاکرات، اتکای بیشتر به تکنولوژی داخلی

خبرگزاری تسنیم: به نظر شما اگر مذاکرات شکست بخورد، دولت روحانی برای بهبود وضع موجود با لحاظ فشارهای احتمالی آتی باید چه رویه ای را در پیش بگیرد؟

حبیبی: اگر مذاکرات شکست بخورند این خطر هست که آمریکا و اروپا تحریمهای اقتصادی را تشدید کنند. در این صورت صادرات نفت ایران همچنان با مشکل مواجه خواهد شد. دسترسی به تکنولوژی و سرمایه برای توسعه میادین گاز هم با مشکل مواجه خواهد شد. در چنین شرایطی دولت ناچار به اتکای بیشتر به تکنولوژی داخلی خواهد بود.

این احتمال هم هست که در داخل گروه 1+5 اختلاف ایجاد شود. (به خصوص با توجه به تنشهای اخیر بین روسیه و آمریکا) و ایران بتواند از همکاری فنی روسیه در بخش نفت و گاز بیشتر استفاده کند.

تاکنون تلاش وزارت نفت در جهت همکاری با شرکتهای غربی بعد از رفع تحریمها متمرکز بوده ولی اگر مذاکرات شکست بخورد این سیاست به نتیجه نخواهد رسید.

• یک فرصت استثنایی برای وزارت نفت به منظور دستیابی به تکنولوژی پیشرفته در صورت موفقیت مذاکرات
• دولت و شرکت نفت مراقب نگرانی های برخی گروهها و تشکلهای سیاسی داخلی نسبت به ورود شرکتهای خارجی باشند
• ضرورت جلب همراهی مخالفان

خبرگزاری تسنیم: در صورت پیروزی در مذاکرات، اتخاذ چه سیاستهای نفتی را توصیه می کنید؟

حبیبی: اگر مذاکرات موفق باشند و تحریمهای اقتصادی برداشته شوند وزارت نفت برای دسترسی به تکنولوژی پیشرفته در بخش نفت و گاز یک فرصت استثنائی خواهد داشت. در عین حال دولت و شرکت نفت باید مراقب نگرانی های برخی از گروهها و تشکلهای سیاسی داخلی نسبت به ورود شرکتهای خارجی در بخش حساسی مانند نفت و گاز باشند و هماهنگی های سیاسی لازم را قبل از آغاز این همکاریها انجام دهند. در غیر اینصورت مخالفت برخی از تشکلهای سیاسی و امنیتی در نیمه راه ممکن است باعث توقف غیرمنتظره پروژه های مشترک شود و شریک خارجی خسارت سنگینی مطالبه کند.

• پس از رفع تحریم دولت مانع رشد بی رویه مصرف داخلی نفت شود
• باید میزان صادرات نفت به حدود 3.5 تا 4 میلیون بشکه در روز افزایش یابد

خبرگزاری تسنیم: به نظر شما بعد از مذاکرات ، میزان تولید نفت باید چه میزان باشد؟

حبیبی: تولید نفت ایران در سالهای 2011 تا 2013 کاهش محسوسی داشت و زیر سه میلیون بشکه در روز رسید. یک دلیل عمده این کاهش تحریم صادرات نفت بود. پس از رفع تحریمها دولت باید همچنان تلاش کند که مانع رشد بی رویه مصرف داخلی شود . ولی به طور همزمان باید میزان صادرات را افزایش دهیم. حداقل باید تلاش شود تا میزان صادرات نفت به سطح 2010 یعنی حداقل 2/2 میلیون بشکه در روز برگردد. البته علاوه بر مشکلات فنی افزایش تولید ممکن است تلاش ایران برای افزایش صادرات با مقاومت برخی از اعضای اوپک همچون عربستان و امارات مواجه شود که با تلاشهای دیپلماتیک باید این مقاومتها را بر طرف کنیم. با توجه به این ملاحظات تولید روزانه ایران پس از رفع تحریمها باید به حدود 3.5 الی 4 میلیون بشکه در روز افزایش یابد.

• افزایش درآمدهای صادرات نفت و گاز به معنی تداوم وابستگی اقتصاد داخلی به این درآمدها نیست
• ضرورت ایجاد یک صندوق سرمایه گذاری درآمدهای نفتی که شفاف و مستقل عمل کند

خبرگزاری تسنیم: با لحاظ اینکه ایران باید وابستگی خود را به نفت کاهش دهد تا از یک اقتصاد تک محصولی خارج شود، چگونه این صنعت قابل مدیریت خواهد بود؟ نحوه اختصاص درآمد حاصل از نفت باید چگونه باشد؟

حبیبی: تلاش برای کاهش وابستگی به صادرات نفت خام از سالهای پیش آغاز شد و ایران در این زمینه یک موقعیت نسبی هم داشته است. صادرات محصولات پتروشیمی و برخی کالاهای غیرنفتی دیگر در چندسال اخیر رشد خوبی داشته که البته در صورت رفع تحریمها این روند در سالهای آینده نیز ادامه خواهد داشت. در عین حال دولت باید برای افزایش کارآئی و تولید در بخش نفت و گاز تلاش مستمر خود را ادامه دهد. افزایش درآمدهای صادرات نفت و گاز به معنی تداوم وابستگی اقتصاد داخلی به این درآمدها نیست.

برخی کشورها نظیر نروژ درآمد نفتی بالایی دارند ولی فقط بخشی از این درآمد را در اقتصاد داخلی تزریق می کنند و بخش قابل توجهی از آن را در یک صندوق سرمایه گذاری خارجی ذخیره می کنند. در ایران تلاش مشابهی برای ایجاد چنین صندوق درآمد ارزی در 10سال گذشته انجام شد که متأسفانه مدیریت آن با شفافیت لازم همراه نبود و دولت آقای احمدی نژاد مقدار قابل توجهی از این ذخیره را برای سرمایه گذاری داخلی برداشت کرد. ایجاد یک صندوق سرمایه گذاری درآمدهای نفتی (sovereign wealth fund)  که شفاف و مستقل عمل کند می تواند قدم بسیار مفیدی در راه کاهش وابستگی اقتصاد داخلی به درآمدهای مازاد نفتی باشد.

• وزارت نفت در دوران انتظار برای رفع ضعفهای مدیریتی و سازمانی خود تلاش کند
• مسئولان وزارت نفت باید نسبت به احتمال شکست مذاکرات هم هوشیار باشند

خبرگزاری تسنیم:در شرایطی که اقتصاد ایران در شرایط انتظاری در ارتباط با نتیجه مذاکرات به سرمی برد، پیشنهاد فعلی شما چیست؟

حبیبی: البته از این دوران انتظار چند روزی بیشتر نماند (بیست ژوئیه) ولی این امکان وجود دارد که دوره مذاکرات برای شش ماه دیگر تمدید شود چون هنوز اختلاف نظرهای زیادی بین دو طرف باقی مانده است. در این دوران انتظار وزارت نفت باید همچنان برای رفع ضعفهای مدیریتی و سازمانی خود که به عبارتی موانع داخلی پیشرفت و کارآیی این وزارتخانه هستند، تلاش کند.

در عین حال مسئولان وزارت نفت باید نسبت به احتمال شکست مذاکرات هم هوشیار باشند و برای مدیریت تولید نفت گاز در صورت شکست کامل مذاکرات و اعمال تحریمهای سنگین تر  نیز آماده شوند.

* احتمال موفقیت مذاکرات 30درصد و احتمال تمدید مذاکرات 70 درصد است

خبرگزاری تسنیم: شما نتیجه مذاکرات را چگونه می بینید؟

حبیبی: پیش بینی نتایج مذاکرات مشکل است. به نظر من احتمال موفقیت مذاکرات 30درصد و احتمال تمدید مذاکرات برای یک دوره شش ماه دیگر 70 درصد است.

• تولید نفت آمریکا رو به افزایش است اما خاورمیانه همچنان به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید و صادرات نفت مورد توجه خواهد بود
• کاهش وابستگی آمریکا به نفت وارداتی
• توجه کشورهای واردکننده نفت به کشورهای نفت خیز خاورمیانه و ایران
• خاورمیانه همچنان میدان رقابت قدرتهای بزرگ برای اعمال نفوذ سیاسی و نظامی

خبرگزاری تسنیم: از پیش بینی خود از وضعیت آتی نفت بگویید آنهم در شرایطی که عراق در شرایط آشفته کنونی به سرمی برد و فرجام تولید نفت آن مشخص نیست. از سویی این احتمال هست که کانون تولید نفت از خاورمیانه به آمریکا انتقال یابد.

حبیبی: سال گذشته کارشناسان پیش بینی می کردند که با افزایش تولید عراق ، لیبی و ایران بازار نفت با مازاد تولید مواجه شود و قیمت نفت خام کاهش یابد. اما مشاهده می کنیم که عراق و لیبی هنوز با بحرانهای عمیق سیاسی و امنیتی مواجه هستند و قیمت نفت همچنان در سطح بالایی باقی مانده است. آنچه که مسلم است در آینده نیز برخی از صادرکنندگان نفت با بحرانهایی مواجه خواهند شد که بر روی میزان صادرات آنها تأثیر خواهد گذاشت. برای مثال می توان از کشورهایی مانند ونزوئلا و نیجریه نام برد. با توجه به این فاکتورهای ریسک سیاسی پیش بینی بازار نفت بسیار دشوار است.

تولید نفت آمریکا رو به افزایش است اما خاورمیانه همچنان به عنوان یکی از مهمترین مراکز تولید و صادرات نفت مورد توجه خواهد بود. هرچند وابستگی آمریکا به نفت وارداتی کاهش خواهد یافت اما سایر کشورهای وارد کننده به صادرات نفتی ایران و سایر کشورهای نفت خیز خاورمیانه توجه نشان خواهند داد. به همین دلیل رقابت قدرتهای بزرگ برای اعمال نفوذ سیاسی و نظامی در منطقه ادامه خواهد یافت.

 گفت‌وگو از: مریم سلیمی

انتهای پیام/