۱۸ تیر چگونه با فتنه ۸۸ پیوند خورد؟

غائله 18تیر که به‌حق از سوی برخی تحلیلگران تحت عنوان "کودتای 18 تیر" قرار گرفت، اگر چه نتیجه بروز فتنه‌گری عوامل خاص و شناخته شده بود اما برکات فراوانی داشت.

18 تیر روز کودتاها (ماجرای نوژه)

«کودتای نوژه»،‌ که نمونه‌های بسیار کوچکتر آن رژیم‌های بسیاری را در سراسر جهان سرنگون کرده بود و به جرأت می‌توان ادعا کرد که کودتای 28 مرداد 1332 در مقایسه با آن بازی کودکانه‌ای بیش نبود، در تاریخ 18 تیر ماه 1359 خنثی شد.

عملیات کودتا قرار بود به طور هم زمان در تهران و سایر شهرهای بزرگ به اجرا درآید و اماکنی مانند مدرسه فیضیه، اقامتگاه امام، کمیته مرکزی، نخست‌وزیری، میعادگاه‌های نماز جمعه و... توسط هواپیماها بمباران شود. بنا بود کودتاگران در این بمباران از بمب‌‌های خوشه‌ای و آتش‌زا استفاده کنند. آنان در حدود 30 فروند هواپیما، 60 نفر خلبان و حدود 500 نفر افراد فنی و نظامی را برای شرکت در عملیات آماده کرده بودند. (1)

کودتا سه روز قبل از وقوع ، به علت تشویش و نگرانی یکی از عناصر شرکت کننده در آن و اطْلاع یافتن خانواده وی ، از موضوع ماجرا فاش می شود . اعضای خانواده بخصوص مادر وی این خلبان که وفادار به انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) بودند ، او را ملزم به افشای اطلاعات خود در مورد کودتا کرد.

به این ترتیب ، صبح روز چهارشنبه 18/4/1359 طرح کودتا توسط این فرد ، لو می رود . چند ساعت پس از افشای کودتا ، یکی از درجه داران تیپ نوهد نیز به کمیته مستقر در اداره دوم ستاد مشترک مراجعه می کند و یک پاکت در بردارنده بخشی از طرح عملیاتی کودتا را در اختیار کمیته فوق قرار می دهد و عملیات ضد کودتا از همین جا آغاز می شود .

غائله کوی دانشگاه و روزنامه سلام

مجلس پنجم در اوایل سال سوم دوره فعالیت خود، با علم به این واقعیت که بخش مهمی از ناهنجاری ها ناشی از نقاط ضعف و وجود نواقص فراوان در قانون مطبوعات مصوب 1364 است، تصمیم به اصلاح آن گرفت که این تصمیم به بهانه تحدید آزادی مطبوعات، با مخالفت مهاجرانی وزیر ارشاد وقت، به عنوان موضع رسمی دولت اصلاحات روبرو شد.

در همین راستا، مطبوعات زنجیره ای نیز با به راه انداختن هیاهو و جنجال، سعی در وادار نمودن مجلس به عقب نشینی از تصمیم خود داشتند و روزنامه سلام در اقدامی غیرقانونی دست به انتشار یک خبر کاملاً سری و محرمانه به نقل از یکی از مقامات ارشد وزارت اطلاعات زد که این امر بر شدت التهابات سیاسی در کشور افزود.

این روزنامه، یک روز قبل از به بحث گذاشته شدن «طرح اصلاحیه قانون مطبوعات» در مجلس، در تاریخ 15 تیر 1378 نامه ای کاملاً سرّی و طبقه بندی شده را منتشر کرد که در آن از طرح اصلاح قانون مطبوعات و ارتباط آن با سعید امامی (اسلامی)، سخن به میان آمده بود. این روزنامه در تیتر نخست خود نوشته بود: «سعید اسلامی پیشنهاد اصلاح قانون مطبوعات را داده است»

شکایت وزارت اطلاعات و توقیف سلام

در پی این اقدام، وزارت اطلاعات دولت اصلاحات شکایتی را علیه روزنامه اصلاح طلب سلام تنظیم و آن را تسلیم قوه قضاییه نمود، تا قوه قضاییه عاملین این اقدام غیر قانونی را مورد پیگرد و مجازات قرار دهد.

دادگاه ویژه روحانیت نیز در پی این شکایت، روزنامه سلام را به جرم انتشار اسناد طبقه بندی شده توقیف نمود.البته در همان روز وزارت اطلاعات در پی فشارهای سیاسی تعدادی از اصلاح طلبان تندروی وابسته به حزب مشارکت و مجاهدین انقلاب، ناچار به پس گرفتن شکایت خود شد ولی هیچگاه محرمانه بودن این نامه را انکار نکرد، بلکه یونسی وزیر اطلاعات وقت، بارها پس از آن ماجرا بر محرمانه بودن نامه تأکید کرد. وی چند ماه پس از انتشار نامه و توقیف روزنامه سلام، در مصاحبه ای تصریح کرد: «نامه، مربوط به سعید امامی نبوده بلکه از حوزه‌ مشاورین وزیر، خطاب به وزیر ارسال شده و موضوع نامه نیز مربوط به اصلاح قانون مطبوعات نیست» بنا به گفته‌ وزیر اطلاعات روزنامه‌ سلام با حذف صدر و ذیل نامه صرفاً استفاده‌ جناحی و سیاسی نموده است. (2)

یونسی چندی بعد نیز در جمع خبرنگاران این اقدام را سرقت اطلاعات خواند و گفت: «سندی که روزنامه سلام چاپ کرد، در حقیقت یک نوع سرقت بود که نباید چنین کاری صورت می گرفت» (3)

راهپیمایی غیرقانونی در کوی دانشگاه

بعد از این اتفاق، کوی دانشگاه تهران (مجتمع بزرگی که محل اسکان دانشجویان دانشگاه تهران است) که مدت ها در اثر تحریکات عوامل افراطی، خصوصاً گروهک نهضت آزادی و نیز اتفاقات سیاسی پیاپی در تب و تاب به سر می برد، پس از توقیف روزنامه سلام و با انگیزه مخالفت با تصویب کلیات طرح اصلاح قانون مطبوعات، در شامگاه هفدهم تیرماه به صحنه تجمع های اعتراض آمیز و درگیری های خشونت بار تبدیل گردید. دفتر تحکیم وحدت در روز پنجشنبه 17 تیر 1378 بنا بر گزارش کمیته تحقیق شورای عالی امنیت ملی، یک میتینگ اعتراض آمیز را در دانشگاه تهران برگزار می کند. پس از آن واقعه در ساعت بیست و دو و چهل و پنج دقیقه حدود یکصد و پنجاه نفر که ظاهرا از دانشجویان کوی بودند، اقدام به راهپیمایی غیر قانونی کرده و سپس با تحریکات اشخاص افراطی از کوی دانشگاه خارج می شوند و با سر دادن شعارهایی تند اعتراض خود را ابراز می دارند.

چندی بعد با ملحق شدن تعدادی از عناصر ضد انقلاب و فرصت طلب در خیابان های اطراف دانشگاه، فضا برای اعمال خرابکارانه و خلاف قانون، نظیر تعرض به عابران و اشخاص در حال گذر، ضربه زدن به اموال عمومی و خصوصی و اهانت و هتاکی علیه مسوولین بلند پایه نظام فراهم می شود.

مقابله نیروی انتظامی با آشوبگران

نیروی انتظامی هم بعد از تشدید تشنجات و هرج‌ومرج، با دریافت مجوز از وزیر کشور، مبنی بر لزوم برخورد با تحرکات غیر قانونی از جمله راهپیمایی های بدون مجوز دانشجویان که به بروز آشوب انجامید وارد عمل می شود. ورود نیروی انتظامی به عرصه مقابله با آشوب با مقاومت اغتشاشگران روبرو می گردد. با تشدید درگیری ها و آشوب ها پلیس ضد شورش برای دستگیری تعدادی از آشوبگران و آزادی سه نفر از پرسنل خود که توسط دانشجونمایان به گروگان گرفته شده بودند، وارد محوطه کوی دانشگاه می شوند که این امر بر دامنه فاجعه می افزاید و ماجرا را پیچیده تر می سازد.

هجوم نیروهای سازمان یافته به کوی دانشگاه

در این مرحله نیروهای سازماندهی شده ضدانقلاب به دانشگاه هجوم آوردند و تحریک کنندگانی وابسته به احزاب نزدیک به اصلاحات نیز هر از گاهی با سخنرانی ها و شایعات و جعل اخبار صد درصد کذب نظیر به خاک و خون کشیده شدن تعدادی از دانشجویان کوی دانشگاه، اقدام به تحرریک احساسات آنها کردند.

از روز هجدهم تیر ماه 78 به بعد، نقشه  تشنج‌آفرینی و گسترش خشونت که جرقه آن از کوی دانشگاه زده شده بود، از سوی عده‌ای اوباش با عنوان جعلی دانشجو و به بهانه حمایت از جنبش دانشجویی و انتقام و پس گرفتن خون شهدای دروغین این حادثه، دست به آشوبی فراگیر در سطح شهر زدند.

شواهدی بر اغتشاش سازمان یافته

شواهد فروانی حتی قبل از آغاز تشنجات وجود داشت که غائله 18 تیر، برنامه ای حساب شده جهت بحران سازی ومظلوم نمایی افراطیون است. پنج روز قبل از سناریوی کوی دانشگاه، روزنامه‌ صبح امروز، وابسته به حزب مشارکت، پا را از تهدیدات تلویحی فراتر گذاشته بود و در یادداشت روز 13 تیر 1378 خود، مسئولان را به ایجاد شورش و آشوب تهدید کرده و یادآور شده بود که «اگر طرح تصویب گردد، اغتشاش ایجاد می‌شود» و محمد قوچانی، نویسنده‌ مشهور روزنامه‌های زنجیره‌ای نیز چند روز پس از توقیف سلام، گفت که قرار بود روزنامه‌ صبح امروز نامه‌ منتسب به سعید امامی را به چاپ برساند اما سعید حجاریان با زیرکی این دام را فقط برای روزنامه‌ سلام پهن کرد: «موسوی‌خوئینی‌ها با انتخاب تیتر روز سه‌شنبه خود کوشید، یکبار دیگر از کارآیی سوابق خود در ایجاد حاشیه‌ امنیتی برای روزنامه‌اش مطمئن شود... (موسوی‌خوئینی‌ها) کوشید به یک ریسک بسیار خطرناک دست بزند، خطر این ریسک به اندازه‌ای بود که حتی سعید حجاریان نیز صلاح را در آن دانست که چنین بازی خطرناکی را به موسوی‌خوئینی‌ها بسپارد.» (4)

بازهم مردم و باز هم حماسه‌ای از جنس 9دی

در نهایت پس از گذشت چند روز از آغاز این آشوب ها، مقام معظم رهبری در پیامی مهم خطاب به ملت ایران خواستار حفظ هوشیاری و آمادگی لازم برای فرو خواباندن این فتنه بزرگ شدند.

معظم له در قسمتی از این پیام که در تاریخ 22 تیر 1378 صادر شده بود، فرمودند: «دو روز است که جمعی از اشرار با کمک و همراهی برخی از گروهک های سیاسی ورشکسته و با تشویق و پشتیبانی دشمنان خارجی در سطح تهران به فساد و تخریب اموال و ارعاب و عربده جویی پرداخته و موجب سلب امنیت و آسایش مردم شده اند. دشمنان زبون و حقیر اسلام و انقلاب گمان کرده اند، انقلاب و مردم مؤمن و انقلابی به آنان اجازه خواهند داد که با فتنه انگیزی خود راه سلطه آمریکای جنایتکار را بر میهن عزیز ما هموار کنند. گروهک های وابسته و معاند، طبق تحلیل اربابان و معلمان خود، گمان کرده اند مردم ایران از اسلام و انقلاب، دست برداشته اند و به خیال باطل خود می خواهند از انقلاب اسلامی انتقام بگیرند. ولی غافل از این که ملت مؤمن و شجاع و هوشیار به آنان و اربابان و پشتیبانان آنان اجازه ادامه شرارت را نخواهند داد و نظام مقتدر اسلامی، آنان را به شدت منکوب خواهد کرد. به مسئولان در دولت و به خصوص مسئولین امنیت عمومی تاکید شده است که با درایت و قدرت، عناصر مفسد و محارب را در جای خود بنشانند و بی شک کسانی که چشم به فتنه انگیزی های این روسیاهان دوخته اند، مأیوس خواهند شد. ملت بزرگ ایران مخصوصاً جوانان عزیز باید در کمال هوشیاری مراقب حرکات دشمن باشند و به طور کامل با مأموران، همکاری کنند و عرصه را بر عناصر مزدور و خود فروخته دشمن، تنگ نمایند و به خصوص فرزندان بسیجی ام باید آمادگی های لازم را در خود حفظ کنند و با حضور خود در هر صحنه ای که حضور آنان در آن لازم است، دشمنان زبون را مرعوب و منکوب سازند»

عکس تاریخی راهپیمایی مردم در حمایت از رهبر معظم انقلاب
و دفع توطئه فتنه گران در 23 تیر 1378

اینگونه بود که مردم مسلمان و غیور ایران اسلامی، در روز 23تیرماه سال 78 اقدام به برگزاری راهپیمایی مردمی در دفاع از انقلاب اسلامی کردند. این حضور که از جنس عشق به انقلاب و اسلام بود، نمونۀ کوچک از آن حماسه‌ای بود که در روز 9دی سال 1388 به‌وقوع پیوست و بساط فتنه88 را برچید.

رسوایی فتنه‌گران آتی

در غائله کوی دانشگاه و آشوب‌های بعد از آن، افرادی مانند فاطمه کروبی، معین(وزیر آموزش عالی دولت اصلاحات)، موسوی لاری وزیر وقت کشور، انصاری (که در سال88 از فعالان ستاد موسوی و فتنه بود) و فائزه هاشمی در جمع دانشجویان معترض حاضر شدند. ناگفته نماند که بهانه این امر، تلاش برای آرام کردن اوضاع بود اما بعدها مشخص شد که این اقدامات تنها در جهت تحریک دانشجویان بوده است. تمامی این عناصر بعدها به فعالان فتنه88 تبدیل شدند.

با نگاهی به فهرست این اشخاص که البته بسیار بیشتر از موارد یاد شده هستند در می‌یابیم که فتنه‌گران سال88، مدت‌ها قبل یعنی در سال1378، خود را رسوا کرده بودند. 

از 18تیر 78 تا 18تیر 88

نکته جالب اینجاست که ادعای مضحک بروز تقلب در انتخابات ریاست جمهوری سال88 دستاویز اغتشاش در 18تیر این سال شد. اینکه فتنه‌گران چرا این روز را برای آشوب انتخاب کردند، کاملاً واضح و مشخص است اما هرگز به این سوال مردم از سوی آنان پاسخ داده نشد که چرا برای تسویه حساب با مردم، انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی، دستاویزی همچون تقلب در انتخابات را مطرح کردند در حالی که خود آنها در نهایت مجبور شدند به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم، مشروعیت انتخابات و سلامت برگزاری آن را تأیید نموده و عموماً د رانتخابات سال92 وارد میدان حمایت از کاندیدایی خاص شوند.

دفتری که به پایان نرسید و حکایتی که همچنان باقیست

حکایت حضور انقلابی مردم مسلمان ایران در عرصه دفاع از دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران، برگرفته از دفتری است که همچنان در پیش چشم جهان، گشوده است.

یقیناً امروز هم حکایت همچنان باقیست و مردمی که خالق حماسخ سیاسی سال1392 بوده و حضوری پرشور در راهپیمایی 22بهمن سال1391 داشتند، همچنان برای دفاع از آرمان‌های انقلاب اسلامی در تمامی صحنه‌ها حضور دارند.

پی‌نوشت:

1)      سید علی موسوی، کودتا و ضد کودتا، تهران دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1363، ص 189

2)      روزنامه‌ کیهان، 1378.4.16

3)       روزنامه‌ بیان، 1379.2.22

4)      روزنامه‌ نشاط، 1378.4.19