مهم​ترین مذاهب در عراق

به گزارش گروه "رسانه‌های دیگر" خبرگزاری تسنیم، دین اصلی و به عبارت دیگر رسمی عراق، اسلام است و حدود 97 درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند. از میان این 97 درصد، بین 60 تا 67 درصد را شیعیان و بین 33 تا 40 درصد را اهل تسنن تشکیل می‌دهد.

شیعیان

شیعیان عراق عمدتا در مناطق جنوبی این کشور زندگی می کنند و شهرهای مقدس کربلا و نجف دو شهر مهم مذهبی آنها به شمار می آید. برای درک علت بیشتربودن جمعیت شیعیان در مقایسه با اهل تسنن، بهتر است نگاهی گذرا به سیر تحولات دو قرن اخیر این کشور داشته باشیم.

از اواخر قرن هیجدهم به بعد بود که جمعیت زیادی از سنی های این کشور، به تشیع گرویدند. این تغییر مذهب تا قرن بیستم نیز ادامه داشت به گونه ای که انگلیسی ها در سال 1917 در اسناد خود به این تغییر گسترده اشاره کرده اند. این تغییر مذهب چند دلیل عمده داشته است. اول این که، قبایل عرب سنی که در زمین های کشاورزی اطراف نجف و کربلا فعالیت می کردند، بتدریج تعامل و تجارت شان با اهالی این شهر، (شیعیان) بیشتر شد و همین زمینه تغییر مذهب آنها را فراهم کرد. دلیل دوم مربوط به سیاست دولت عثمانی در استقرار قبایل عرب سنی بود که به این ترتیب تلاش می کرد تمرکز بیشتری در عراق به وجود آورد. دلیل دیگر این که تغییر مذهب در واقع نوعی اعتراض سران و اعضای این قبایل به رفتار و اقدامات حاکمان عثمانی تلقی می شد. در این میان نمی توان نقش علمای مذهبی شهرهای نجف و کربلا در تبلیغ تشیع را نادیده گرفت.

اما بی شک یکی از تلخ ترین دوران تشیع در عراق، در سال های حکومت رژیم بعث این کشور رقم خورد. سال 1963 و پس از آن که حزب بعث به دنبال کودتا به قدرت رسید، 53 درصد از اعضای آن را شیعیان تشکیل می دادند، اما بتدریج از این میزان کاسته شد به گونه ای که سال 1968 شیعیان تنها شش درصد این حزب را تشکیل می دادند.

طی سال های دهه 70 میلادی، صدای اعتراض شیعیان بیش از هر زمان دیگری بلند شد. در همان سال ها، حزب سیاسی الدعوه با هدف ایجاد حکومت اسلامی در عراق تاسیس شد. تجمعات مذهبی در ماه محرم در شهرهای مقدس شیعیان به اعتراضات سیاسی تبدیل شد. در سال های 1974 و 1977 تلاش اعضای این حزب برای سرنگونی رژیم حاکم بعث بی نتیجه بود و به دنبال آن بیش از ده نفر از اعضای این حزب اعدام شدند.

با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، رژیم بعث از ترس وقوع چنین اتفاقی فشار و سرکوب علیه شیعیان را بیشتر کرد. سال 1979، آیت الله محمدباقر صدر دستگیر و تحت بازداشت خانگی قرار گرفت. در همین مدت، صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق از ترور جان سالم به در برد. رژیم بعث با متهم کردن آیت الله صدر، ایشان را به شهادت رساند. سال 1982، مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق از سوی آیت الله محمد باقر حکیم تاسیس شد که هدف آن سرنگون کردن حکومت صدام در عراق بود. آیت الله حکیم در ایران تلاش می کرد فعالان حزب سیاسی الدعوه و دیگر گروه های شیعی را با هم متحد و هماهنگ کند.

با آغاز جنگ تحمیلی عراق بر ایران، رفتار رژیم بعث در قبال شیعیان تغییر کرد. رژیم حاکم سعی می کرد با فرستادن منابع مختلف به استان های جنوبی شیعه نشین و تاکید بر جنگ های تاریخی اعراب و ایرانی ها همچون قادسیه، نظر شیعیان را جلب کند. البته طی این سال ها و با وجود این تبلیغات صوری، سرکوب علیه شیعیان همچنان ادامه داشت. یک نمونه آن ژوئن سال 1985 اتفاق افتاد که رژیم بعث 85 نفر از علمای شیعه را که تعداد زیادی از آنها از اعضای خانواده حکیم بودند، اعدام کرد.

اهل تسنن

بیشتر اهل تسنن عراق در مرکز این کشور و در راستای رودهای فرات و دجله در شمال بغداد زندگی می کنند. بیش از نیمی از سنی های عرب در شهرهای بزرگی همچون بغداد و شهر شمالی موصل حضور دارند. تعداد اندکی از آنها نیز در شهر جنوبی بصره و در امتداد مرز کویت و عربستان زندگی می کنند.

در حالی که بیشتر سنی های عراق را اعراب تشکیل می دهند، نزدیک به 15 درصد از آنها کرد هستند. تقریبا تمام سنی های کرد در مناطق شمالی این کشور زندگی می کنند که بیشتر آنها، شافعی هستند.

در کنار شیعیان و اهل تسنن عراق، شاخه های دیگری از اسلام همچون شیخی ها نیز وجود دارند و بیشتر در شهرهای موصل و کربلا حضور دارند.

مسیحیت

مسیحیت برای اولین بار و در قرن اول میلادی از یکی از حواریون به نام توماس وارد عراق شد. مسیحیان در حال حاضر نزدیک به 3 درصد از جمعیت عراق را تشکیل می دهند که بیشتر آنها در شمال عراق و در استان های نینوا و دهوک زندگی می کنند.

از سال 2003 و با آغاز اشغال عراق، نزدیک به 330 هزار نفر از مسیحیان این کشور به سمت سوریه عزیمت کردند و تعداد اندکی نیز به سمت اردن رفتند. یکی از دلایل مشخص این مهاجرت خشونت های فراوانی بود که گروه های شبه نظامی افراطی علیه مسیحیان عراق انجام می دادند. یک نمونه مشخص آن حمله اعضای گروه تروریستی دولت اسلامی عراق به کلیسایی در بغداد در اکتبر سال 2010 بود که در نتیجه آن 58 مسیحی کشته شدند. آن دسته از مسیحیان فقیری که تمایل نداشتند زادگاه خود را ترک کنند و به دیگر کشورها بروند، عازم منطقه اربیل در شمال عراق شده، آنجا ساکن شدند.

مسیحیان عراق به سه نهاد کلیسایی تقسیم می شوند که عبارتند از:

ـ کلیسای کاتولیک چالدین

ـ آشوری ها

ـ کلیسای ارتودکس سوری ها

در کنار این مذاهب، یهودیان و یزیدی ها نیز هستند که جمعیت اندکی از مردم عراق را تشکیل می دهند. در مورد تعداد یزیدی های ساکن در عراق آمار متفاوتی اعلام شده و گفته می شود این رقم حدود 500 هزار نفر است. بیشتر یزیدی های عراق در مناطق شمال این کشور و بخصوص در استان نینوا ساکن هستند. پس از آغاز اشغال عراق در سال 2003، وضع جغرافیایی یزیدی ها دستخوش تغییرات فراوانی شد. بیشتر یزیدی ها به زبان کردی صحبت می کنند و تنها عده اندکی به زبان عربی حرف می زنند.

در مورد یهودیت در عراق نیز می توان گفت یکی از قدیمی ترین و اولین مذاهبی بود که وارد این کشور شد. بغداد، پایتخت عراق و اطراف آن از جمله مناطق مهمی بوده که یهودیان در آن سکونت داشته اند. تا سال 1950 تعداد یهودیان عراق به 150 هزار نفر می رسیده، اما با تاسیس رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی، مهاجرت یهودی های عراق آغاز شد. این روند تا زمان جنگ شش روزه اعراب با اسرائیل در سال 1967 ادامه داشت، اما پس از بروز این جنگ محدودیت های فراوانی ازجمله محدودیت سفر برای یهودیان وضع شد. با این حال، تعداد زیادی از آنها توانستند عراق را ترک کنند و به دیگر کشورها بروند.

تا زمان اشغال عراق در سال 2003، تعداد یهودیان عراق بسیار کم شده بود، به طوری که وقتی آژانس یهودیان رژیم صهیونیستی خواست تعداد آنها برای مهاجرت به اراضی اشغالی را تعیین کند، تنها با 34 یهودی روبه رو شد. گفته می شود طی سال های اخیر تنها تعداد انگشت شماری از یهودیان در عراق زندگی می کنند.

منبع: جام جم
انتهای پیام/
خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.