شورای نگهبان در تمام دوره‌های انتخابات بر بی‌طرفی پایبند بوده است

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، عباسعلی کدخدایی مشاور عالی دبیر شورای نگهبان به مناسبت سالروز تاسیس شورای نگهبان در سخنرانی پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران با گرامیداشت ایام شهادت حضرت علی(ع) به تاسیس شورای نگهبان قانون اساسی در 26 تیرماه سال 1359 اشاره کرد و اظهار داشت: در سال 59 بعد از تدوین قانون اساسی، شورای نگهبان به عنوان یکی از نهادهای عالی نظام پا به عرصه وجود نهاد.

وی افزود: در خصوص شورای نگهبان صاحب‌نظران، نویسندگان و سیاستمداران سخنان بسیاری گفتند و مطالب زیادی گفته شده است که هر یک در جای خود جای توجه دارد. اگر بخواهیم به این سوال پاسخ دهیم که چرا شورای نگهبان شکل گرفته است، لازم است بر تحولات تاریخی کشور مروری داشته باشیم. 

کدخدایی خاطرنشان کرد: الطاف بیکران الهی شامل حال مردم ما شد و با هدایت‌های پیامبرگونه امام راحل(ره) انقلاب اسلامی به ثمر نشست و با پشتیبانی و حمایت مردم ادامه یافت و به شجره طیبه جمهوری اسلامی ایران منجر شد. 

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان تصریح کرد: نگاهی به باورهای مردم ایثارگر ما در قبل از انقلاب نشان می‌دهد که مردم مسلمان ما دو شعار پایه‌ای داشتند که به‌عنوان خواست‌های اصلی خود مطرح می‌کردند؛ یکی نفی ظلم، ستم و بی‌عدالتی طاغوتی و دوم اجرای احکام دین مقدس اسلام. این دو خواسته اصلی در شعارهای مردم ما تبلور داشت و اگر به شعارهای قبل از انقلاب مراجعه کنیم، درمی‌یابیم که این شعارها مکررا در قبل و بعد از انقلاب مورد تاکید و تایید حضرت امام هم قرار می‌گرفت. 

کدخدایی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران یک نظام سیاسی متکی به پشتیبانی‌های مردم بوده و هست. جمهوریت و حضور مردم به تعبیر مقام معظم رهبری یکی از ارکان نظام است و به واسطه اعتمادی که میان مردم و مسئولین و میان امام و امت وجود داشت، در همان آغاز نوع این نظام هم به همه‌پرسی مردم گذاشته شد.

وی با اشاره به همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی در روزهای آغازین انقلاب و در اوایل سال 58 گفت: از مردم خواسته شد که به این نظام رای بدهند و مردم آگاهانه و آزادانه انتخاب کردند و با اکثریت قریب به اتفاق رای بالای 98 درصد به جمهوری اسلامی ایران رای مثبت دادند. البته این کار کمتر در کشورهای دیگر صورت می‌گیرد. نظام‌های سیاسی دیگر اینگونه عمل نمی‌کنند که نوع نظام را در روزهای آغازین یک نظام سیاسی جدید به رای مردم بگذارند. این نشان از اعتماد متقابل امام و مردم به یکدیگر داشت. 

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان بعد از تعیین نوع سیاسی هم این اعتماد ادامه یافت و مقدمات تدوین قانون اساسی آغاز شد و مجلس بررسی قانون اساسی تحت‌عنوان مجلس خبرگان اول شکل گرفت. در فاصله کوتاهی بعد از چند ماه، متن قانون اساسی پس از بررسی‌های کارشناسانه توسط مجلس خبرگان به تصویب رسید و مجددا به رای مردم گذاشته شد. 

کدخدایی افزود: در فاصله کوتاهی هم نوع نظام سیاسی ما با رای مردم انتخاب شد و مردم به نظام جمهوری اسلامی رای مثبت دادند و هم قانون اساسی به عنوان یک سند ملی که به تعبیر مقام معظم رهبری به‌عنوان «ستون فقرات نظام» تلقی می‌شود، به تصویب رسید. 

وی با بیان اینکه هر نظام سیاسی نیازمند تلاش، مجاهدت و ایثار در بدو تاسیس است، ادامه داد: مردم از این آزمون به خوبی برآمدند و با حضور در صحنه‌های انقلاب اسلامی، شجره طیبه مقدس جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت، اما این کافی نیست. عقل سلیم و تجربه بشری به ما آموخته است که برای حفاظت، صیانت و پاسداری از نظام هم نیازمند تلاش، مجاهدت، ایثار و اتخاذ راهکارهای مناسب هستیم. 

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با بیان اینکه نمی‌توانیم اکتفا و اعتماد کنیم که یک نظام سیاسی ایجاد شده، یک قانون سیاسی تدوین شده و مسیر حفاظت، صیانت و پاسداری را به فراموشی بسپاریم، تصریح کرد: تجربه ما در نهضت مشروطه تجربه تلخی است. این نهضت با قیام مردم و حمایت علما و مراجع وقت شکل گرفت و برای مبارزه با بی‌عدالتی، استبداد و ظلم حکام وقت ایجاد شد که در ابتدا نیز به خوبی پیش رفت. هدایت‌های علما و مراجع عظام وقت و پشتیبانی‌های مردم نشان داد که مردم ما می‌توانند در این جهت به خوبی گام بردارند.

کدخدایی گفت: اما اشکالی که در نهضت مشروطه پیش آمد این است که نسبت به پاسداری و صیانت نهضت دقت لازم نشد و از قانون اساسی و نظام سیاسی وقت به خوبی محافظت نشد. البته تدوین‌کنندگان با اصرار علمایی از جمله شهید شیخ‌فضل‌الله نوری اصل طراز را در متمم قانون اساسی مشروطه لحاظ کردند و ماده 2 متمم قانون اساسی مشروطه به این نکته اشاره داشت که همیشه مجموعه‌ای از علمای طراز اول نظارت و پاسداری از مصوبات مجلس را عهده‌دار شوند که از احکام شرع تخطی نشود.

وی با بیان اینکه افسوس که این سازوکار در همان ابتدا در نطفه خفه شد و ابتر ماند و نتوانست هدف اصلی تدوین‌کنندگان را برآورده سازد، خاطرنشان کرد: نهضت مشروطه که یک نهضت ضددیکتاتوری، ضد استبداد و مقابله با حکام ظالم بود، به عکس خود تبدیل شد و شاهد نظامی بودیم که از استبداد، دیکتاتوری و دین‌ستیزی به مراتب بدتر از نظام‌های قبلی بود.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان افزود: نظام دیکتاتوری رضاخان و پسر معلونش برای دهه‌های مختلف بعد از نهضت مشروطه بر مردم ما حاکم شد و یک نظام دیکتاتوری، طاغوتی و دین‌ستیز بر مردم تحمیل شد. اینها به‌دلیل عدم‌دقت در نظارت و پاسداری از قانون اساسی بود. قانون اساسی که به‌عنوان یک سند ملی همواره بیانگر آرمانها و باورهای مشترک مردم است و اهداف عالی را در نظر می‌گیرد از حقوق و تکالیف متقابل فرد و دولت یاد می‌کند و به عنوان سند ملی قلمداد می‌شود، نیازمند پاسداری است.

کدخدایی اظهار داشت: تدوین‌کنندگان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در مجلس خبرگان و خصوصا شهید بزرگوار مرحوم آیت‌الله دکتر بهشتی بر این مطلب اصرار بسیاری داشتند که تجربه مشروطه تکرار نشود. بنابراین سازوکاری موثر را در قانون اساسی پیش‌بینی کردند تا از جمهوریت و اسلامت نظام پاسداری، حفاظت و صیانت شود.

وی با اشاره به اصل 99 قانون اساسی که وظایف شورای نگهبان را تبیین می‌کند، خاطرنشان کرد: پاسداری از احکام اسلام و پاسداری از قانون اساسی وظایفی است که در این اصل ذکر شده است. جمهوری اسلامی ایران یک نظام مردمسالار دینی است و باید در هر دو بعد حفاظت، پاسداری و صیانت شود.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان تاکید کرد: شورای نگهبان قانون اساسی با این ایده شکل گرفت که در طول عمر نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران انحرافی ایجاد نشود و آسیب‌ها و آفت‌هایی به نظام وارد نیاید و در دو بعد نظارت تقنینی و نظارت سیاسی یا همان نظارت بر انتخابات به وظایف خود عمل کند.

کدخدایی اظهار داشت: مصوباتی که در مجلس به تصویب می‌رسد، نیازمند دقت از جهت انطباق با موازین شرع مقدس و قانون اساسی است؛ نه احکام شرع باید نادیده شود و نه حقوق مردم و ملت. مجلس شورای اسلامی در نه دوره گذشته خود بیش از 2800 مصوبه داشته که شورای نگهبان نسبت به تمام این مصوبات اظهار نظر کرده است. برخی از آنها با موازین شرع مقدس مغایرت داشته که با ایراد فقهای معظم شورای نگهبان مواجه شده و برخی نیز با حقوق مردم و اصول قانون اساسی مغایر بوده که باز هم با ایرادات شورای نگهبان روبرو شده است.

وی با اشاره به وظیفه شورای نگهبان در بعد نظارت سیاسی گفت: ما در طول سال‌های بعد از انقلاب بیش از 30 انتخابات را شاهد بودیم. البته نظارت بر برخی از آنها مانند انتخابات شوراها برعهده شورای نگهبان نیست. اما در خصوص انتخابات ریاست‌جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و همه‌پرسی‌ها، شورای نگهبان سعی کرده است که با اتخاذ راهکارهای مناسب استناد به اصول قانون اساسی و قوانین موضوعه نظارت دقیقی انجام دهد و صحت انتخابات را تضمین نماید.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با تاکید بر اینکه انتخابات در نظام جمهوری اسلامی به عنوان مظهر جمهوریت نظام شناخته می‌شود، گفت: در اصل ششم قانون اساسی تاکید شده است که اداره امور عمومی کشور از طریق اتکا به آرای عمومی است و مظهر اتکا به آرای عمومی انتخابات است. در فرمایشات حضرت امام و تاکیدات مقام معظم رهبری بر اهمیت حضور مردم و اصالت آن تاکید شده است.

کدخدایی با اشاره به دو تعبیر زیبای رهبر معظم انقلاب در خصوص آرای مردم خاطرنشان کرد: معظم‌له از آرای مردم به عنوان امانت‌های الهی یاد کردند و مشخص است که امانت الهی بار سنگینی است و نهادهایی مانند شورای نگهبان وظیفه پاسداری از این امانت‌های الهی را دارد. ایشان در انتخابات سال گذشته نیز تعبیر دقیق حق‌الناس را برای آرای مردم به کار بردند و این شورای نگهبان است که وظیفه سنگین پاسداری از آراء و نظرات مردم را برعهده دارد.

وی افزود: در طول سال‌های گذشته و ادوار مختلف انتخابات به خوبی به سرانجام رسیده است. شورای نگهبان تلاش کرده است که در همه ادوار با نظارت دقیق استفاده از راهکارهای مناسب در حوزه وظایف خود وظیفه صیانت از آرای مردم را به عنوان امانت‌های الهی به خوبی انجام دهد.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان با تاکید بر اینکه برای شورای نگهبان فرقی نمی‌کند که چه کسانی و چه گروه‌هایی در انتخابات شرکت می‌کنند، تصریح کرد: کسانی که شرایط مصرح در چارچوب‌های قانونی را دارند برای شورای نگهبان تفاوتی ندارد. شکل‌گیری دولت‌ها و مجلس‌های مختلف با گرایش‌های گوناگون در دوره‌های مختلف شاهدی صادق بر این مدعاست.

کدخدایی ادامه داد: شورای نگهبان همانطور که در انتخابات سال 88 از آرای مردم دفاع و پاسداری کرد، در انتخابات سال 92 نیز همین‌طور عمل کرد و هیچ تفاوتی برای اعضای محترم شورای نگهبان وجود نداشت. در گذشته اینگونه بوده و در آینده نیز همین طور خواهد بود. بی‌طرفی یکی از اصل‌های اساسی شورای نگهبان در انجام انتخابات است. بنده شهادت می‌دهم که در طول مدتی که در شورای نگهبان توفیق خدمت داشتم اعضای محترم این شورا بر این نکته تاکید داشتند و بر همین اساس حرکت می‌کردند.

وی افزود: شورای نگهبان با نگاه به دفاع از نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و حقوق مردم کارنامه قابل قبولی از خود ارائه کرده است؛  هم در بعد نظارت‌های تقنینی و هم نظارت سیاسی (نظارت بر انتخابات) تلاش کرده است بتواند در این مسیر حرکت کند و ناظری امین در راستای حفاظت از نظام سیاسی و حقوق ملت باشد. در چشم‌انداز آینده انتظار ما از این نهاد مقدس و عالی این است که با رعایت اصول قانون اساسی، در سایه تدابیر مقام معظم رهبری، حفظ وحدت و انسجام داخلی و همچنین تبیین وظایف خود برای مردم و افکار عمومی در انجام این رسالت دینی، تاریخی و سیاسی مصمم‌تر از گذشته حرکت کند و مسیر تحقق الگوی مطلوب از نظام سیاسی و نظارت دینی را محقق کند.

مشاور عالی دبیر شورای نگهبان در پایان بار دیگر با گرامیداشت سالروز تشکیل شورای نگهبان از انتشار گزارش تحلیلی از عملکرد شورای نگهبان بر روی سایت این شورا خبر داد.

انتهای پیام/