بسته پیشنهادی برای خروج از رکود فاقد سیاست و استراتژی است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، حمید زنگنه استاد اقتصاد کلان و بانکداری دانشگاه وایدنر، در چستر پنسیلوانیا آمریکا است که معتقد است بسته پیشنهادی منتشره دولت یک توضیح تکنیکی از روال و روند اقتصادی ایران در چند سال گذشته است و این بسته از بیان سیاست و ایدئولوژی دولت دوری جسته است.
او که در اقتصاد کلان، پول و بانکداری و تجارت بین‌الملل تخصص دارد بر این باور است که دولت به جای طفره رفتن یک سری پیشنهاد به مردم ارائه کند و از آنها نظر خواهی کرده و پشتیبانی بطلبد.
زنگنه نگارنده کتابهای «سرمایه‌ داری مدرن و ایدئولوژی اسلامی» (به همراه سیروس بینا) و «اسلام، ایران و ثبات جهانی» است. وی همچنین سردبیر مجله پژوهش و تحلیل ایرانی (Iranian Research and Analysis) است. او با این نگاه که چه شد و چطور شد سیاست اقتصادی نیست، به ارائه 8 کلید طلایی برای گشودن قفل رکود اقتصادی در دولت روحانی اقدام کرده که نظرات وی را در ادامه و در گفت وگو با خبرگزاری تسنیم می خوانید.

* بهترین ایده هایی که به جای نتایج مثبت ، به نتیجه منفی منجر شدند: "طرح بنگاه‌های زودبازده" و "حذف یارانه ها به تولید کنندگان کالاها"
* "طرح بنگاه‌های زودبازده" به شرط اجرای درست می توانست ستون فقرات اقتصاد امروز باشد

تسنیم: چه شد که وضعیت فعلی اقتصادی در ایران حاصل شد؟
زنگنه: حقیقت این است که شرایط کنونی ایران مشابهی در تاریخ ایران و حتی می توان گفت در جهان ندارد.  مسئله فقط  «بروز رکود عمیق همراه با تورم بالا» نیست.  مهم این است که ذات وخیم این بلیه ها را پیدا و قبول کنیم وبرای حل آنها آستین بالا بزنیم ” زیرا بدون داشتن تحلیلی درست از چگونگی بروز این وضعیت در دو سال گذشته، نمی‌توان در مورد چگونگی برون رفت از آن تصمیم درست اتخاذ کرد."
در نیمه دوم دهه هشتاد  قیمت و در نتیجه درآمد نفت ایران به خاطر تحولات جهانی افزایش محسوسی داشت. حال باید دید که دولتها با این درآمد باد آورده چه می کنند.  نروژ این اضافه درآمد را به صندوق پس انداز ملی اضافه کرد و کشورهای مجاور خلیج فارس در ساختار اقتصادی  خود سرمایه گذاری کردند خود را از مهلکه فرو پاشیدگی بازار سرمایه اخیر نجات دادند. در عوض ایران سرمایه گذاری در ساختار اقتصادی را کاهش داد و هزینه های مصرفی را افزایش داد و مصرف را تشویق کرد.  درهمان زمان عده ای از ما نوشتیم که این سیاستها رکود تورمی را تشدید می کند. حذف یارانه ها قیمت تولید را افزایش داد و عرض کل را کاهش داد و رکود ایجاد کرد و یارانه های نقدی همراه با افزایش بی رویه نقدینگی تورم را دامان زد.
به احتمال زیاد اگر اجرای سیاستها بدرستی و صداقت انجام می شد، بهترین ایده های دولت درآن زمان همان سیاست "طرح بنگاه‌های زودبازده" و "حذف یارانه ها به تولید کنندگان کالاها" بود. متاسفانه هر دوی این سیاستها بطرز بی رویه  ای کم وبیش عملی شدند و نتایج بالقوه مثبت آنها به دو منفی برای اقتصاد ایران تبدیل شدند. 
"طرح بنگاه‌های زودبازده" می توانست ستون فقرات اقتصاد امروز باشد.  یعنی همان چیزی که این روزها به عنوان "اقتصاد مقاومتی" شناخته شده است ولی متاسفانه چنین نشد. دلیل شکست آن هم همان بلایی است که گریبانگیرکشور بوده و هست.  یعنی به جای اینکه دولت پروژه هایی که برای کشور بازده داشته باشند را انتخاب کند افرادی که نزدیک به بارگاهها بودند را انتخاب کردند و در نتیجه راه جدیدی برای حیف و میل ودزدی و ارتشاء بطور رسمی پیدا کردند تا بار دیگرمال و منال کشور را بباد بدهند.    

• نباید قیمت انرژی تثبیت می شد بلکه باید این قیمتها واقعی می شد

تثبیت قیمت انرژی درست همان سیاستی بود که نباید می شد چون با سیاست حذف یارانه  به کالاها کاملا در تناقض بود.  اصل اقتصادی که در پشت حذف یارانه ها برای کالاهای ضروری بود این بود که قیمتها حقیقی بشوند و ارزش تمام شده حقیقی خود را پیدا کنند و مصرف کنندگان قیمتهای حقیقی کالا ها و خدمات را بپردازند و در نتیجه تولید ومصرف بر مبنای هزینه های اصلی تولید باشد که نشد و دولت بطور مصنوعی آنها را در سطحی تثبیت کرد که بسیار نازل بودند و مصرف بی رویه آنها، به خصوص مصرف امرژی، را تشوبق کردند.  

• مال و منال "نا چیز" کشور به متصدیان فساد سپرده نشود

تسنیم : با این شرایط چه باید کرد؟ آیا بسته پیشنهادی دولت در خصوص راههای خروج از رکود در این خصوص راهگشاست؟
زنگنه: من در پاسخ به این سوال از مسائل مربوط به تحریم می گذرم چون مسائلی هستند که احتمالا برای مدتی نسبتا زیاد خود و عواقب و عوارض آنها  گریبانگیر کشور خواهند بود و هنوز چاره آنها در دسترس نیست. 

در این مقطع زمانی، هر کسی بر مبنای منافع شخصی،  صنفی، و طبقاتی خود می تواند لیستی از خواهشها، تمناها، آرزوها، و خواسته های خود تهیه و بنا بر قدرت سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی خود به بالاترین سطوح مملکتی ارائه و یا حتی تحمیل کند.

مهم این است که ما دو باره و سه باره و چند باره همان راههای قبل را طی نکنیم و مال و منال "نا چیز" کشور را به متصدیان فساد نسپاریم. مهم این است که دولت وظیفه اصلی خود که صیانت از ثروت کشور و استفاده از آنها برای رفاه همه جانبه شهروندان حال وآینده ایران است را بپذیرد و به عمل بگذارد.

• بسته پیشنهادی منتشره دولت یک توضیح تکنیکی از روال و روند اقتصادی ایران در چند سال گذشته است
• بسته پیشنهادی دولت از بیان سیاست و ایدئولوژی دولت دوری جسته است
• دولت به جای طفره رفتن یک سری پیشنهاد به مردم ارائه کند و از آنها نظر خواهی کرده و پشتیبانی بطلبد
• چه شد و چطور شد سیاست اقتصادی نیست

متاسفانه بسته پیشنهادی منتشره دولت یک توضیح تکنیکی از روال و روند اقتصادی ایران در چند سال گذشته است و از بیان سیاست و ایدئولوژی دولت دوری جسته است.  به عقیده من آنها باید به جای طفره رفتن یک سری پیشنهاد به مردم ارائه دهند و از آنها بخواهند که نظر بدهند و پشتیبانی خود را اعلام کنند. یا اینکه سمینارهای گسترده در تمام نقاط مملکت راه بیندازند و از مردم کوچه و بازار و متخصصین بخواهند نظر بدهند. متاسفانه اینکه چه شد و چطور شد سیاست اقتصادی نیست.  می توان تیتر بلیه را گفت و راه حل آن را نیز پیشنهاد کرد و بهترین راه را یافت.

• راهکارهای پیشنهادی که قابلیتهای اجرای سریع را نیز دارند

تسنیم: راهکارهای پیشنهادی شما چیست؟
زنگنه: آنچه در ادامه خواهم گفت راهکارهایی است که بیشتر آنها می توانند سریعا به عمل گذاشته شوند و احتیاج به قانون گذاری و سیاست بازی ندارند.  ولی اگر آنچه میشنویم صحیح باشد و آقایان واقعا می خواهند مسائل را حل کنند این قانون گذاریها نباید ستیزگرانه استقبال شوند چون صلاح کشور را می خواهند.  

• مالیات بر درآمدهای "معاملات غیر مولد" افزایش یابد تا بورس بازی در مسکن کم منفعت تر شود
• کنترل شدید منبع مالی سفته بازان یا همان بانکها برای جلوگیری از دادن وامهای ارزان و ناموجه در اختیار سفته بازان بازار مسکن

مسکن (مالکیت املاک)برای مردم کوچه و بازار در تمام دنیا بیشتر فرار از تورم است و برای آنها که در سیستم بانکداری از خودی ها هستند وسیله سفته بازی وپول سازی است.  بنابراین باید تورم را کنترل کرد و سفته بازی را به حداقل رساند.  برای اینکار می توان مالیات بر درآمدهای "معاملات غیر مولد" مانند سفته بازی در املاک را بالا برد تا مقدار قابل توجه ای از منافع آن را به جیب دولت بگذارند و در نتیجه بورس بازی در مسکن را کم منفعت تر و در نتیجه کاهش دهند. همچنین می توان منبع مالی سفته بازان که همان بانکها هستند را شدیدا کنترل کرد که نتوانند وامهای ارزان و نا موجه در اختیار آنها بگذارند.  برای اینکه این افزایش مالیات شهروندان معمولی را نیز شامل نشود خرید و فروش خانه مسکونی شخصی را میتوان استثنا کرد یا حد و میزان پولی برای آن تعیین کرد که لطمه به شهروندان معمولی نرسد و یا ترکیبی از این دو.  این کار می تواند حداقل تورم در املاک را آرامتر کند.

• یارانه ها تنها به افرادی تعلق یابد که  زیر خط فقر زندگی می کنند
• بذل و بخشش بی پایه و اساس بدعتی است که باید برای شهروندان اهانت آمیز و غیر قابل قبول تلقی شود
• جمع آوری آمار و اطلاعات از درآمد شهروندان باید مانند کشورهای مترقی روشی معمولی و مستمر شود

یارانه ها (چه نقدی و چه کالایی) فقط برای آنهایی باشد که در زیر خط فقر زندگی می کنند. بذل و بخشش بی پایه و اساس بدعتی است که باید برای شهروندان اهانت آمیز و غیر قابل قبول تلقی شود.  مهم این است که بدانیم که سیستم اقتصادی ایران یک سیستم سرمایه داری است و در هر سیستم سرمایه داری طبقات اقتصادی وجود دارند و طبقات پائین احتیاج به کمک و دستگیری دارند. بنابراین نباید دریافت این کمکها تابو نشود ولی در عین حال "مو از خرس کندن غنیمت است" نیز نباشد.  برای اجرای این روش، یعنی یارانه فقط برای مستمندان، مستلزم جمع آوری آمار و اطلاعات از درآمد شهروندان است که باید مانند کشورهای مترقی روشی معمولی و مستمر شود.  هیچ دلیلی نیست و در هیچ جای دنیا نیز مستمر نیست که شخصی که نمی داند امروز کدام اتومبیل خود را سوار شود یارانه دریافت کند.

• دولت اجازه دهد بازار قیمتها را تعیین کند

دولت باید اجازه دهد بازار قیمتها را تعیین کند و خود را کلا و برای همیشه از این کشمکشهای نا مطلوب خارج کند.  در حقیقت دولت نمی تواند قیمتها را تعیین کند و تمام این فرمایشات در مورد کنترل قیمتها درمیان مدت و دراز مدت خالی از صداقت است.  بازار بنحوی از انحا، دیر یا زود، از زیر این کنترلها شانه خالی می کند و کار خود را انجام می دهد.  ولی اثرات نا مطلوب آنها بر جای خواهند ماند.  بنابراین مهمترین کار این است که مردم را تعلیم دهند که بازار در درمیان مدت ودراز مدت بهتر و با صرفه تر مقاصد مردم را عملی خواهد کرد تا دستورات مصنوعی دولت در کنترل قیمتها. همین طوری که هفته گذشته در مورد قیمت خودروها گفتند (درست یا غلط) که آنها در این مورد نقشی نداشتند باید در مورد همه کالاها و خدمات نیز همین رویه را آشکارا بکار ببرند.  در حقیقت بهترین خدمت به اقتصاد مملکت حذف و لغو تمام این شوراها است که بی جهت توجه مردم را به طرف آدرس غلط جلب می کند.

مهم این است که به مردم تعلیم بدهند که دولت همه کاره نیست و نمی تواند بازار را اجبار کند که مقدار کافی کالا با قیمت ارزان در اختیار مردم قرار دهد. در نهایت دولت می تواند یا قیمتها را بطور مصنوعی کنترل کند که در این صورت باید از کیفیت و مقدار آنها بگذرد و یا بر عکس میران عرشه را کنترل کند و اجاره دهد که قیمتها نوسان کنند. 

از طرف دیگر خوشبختانه بنظر میرسد که بالاخره دولت متوجه این امر شده است که تورم یک پدیده پولی است و بدون چاپ بی رویه پول تورم وجود نخواهد داشت و امیدواریم که به راه خود ادامه دهد و مردم را از این بلیه خانمان سوز برای همیشه برهاند.

• ضرورت حذف انحصار و انحصارگری و ایجاد محیط بازار آزاد

رانت و رانت خواری مسئله پیچیده ای نیست. رانت و رانت خواری فقط وقتی وجود دارد که رقابت وجود نداشته باشد.  این مهمترین وظیفه دولت است که انحصار و انحصار گری ها را حذف و محیط بازار آزاد را فراهم و صیانت کند. خود دولت نباید پروانه انحصاری به وارد کنندگان و تولیدکنندگان بدهد که بتوانند رانت خواری کنند. 

• سیستم بانکی تکلیفش روشن شود یا کاملا اسلامی یا کاملا غربی
• دولت از سیستم بانکی خارج شود و اجازه دهد بانکها نرخهای خود را مبتنی بر رقابت تعیین کنند

من معتقدم که سیستم کنونی بانکداری در ایران باید تکلیفش روشن شود. راه حل آن ساده است.  یا زنگی زنگ و یا رومی روم شود.  یا سیستم حقیقتا اسلامی برقرار کرد و یا سیستم کاملا غرب.  این روزها، با وجود کامپیوترهای عظیم، ارزان، و پر قدرت انجام این کار(یعنی سیستم بانکداری بدون بهره) معضل بزرگی نیست.  بهر حال دولت را از سیستم بانکی خارج کنید و اجازه دهید بانکها نرخهای خود را برای وامها و سپره ها از طریق رقابتی تعییین کنند.  به بانکها تکلیف کنید که لیست وام گیرندگان وامهای کلان خود با بهره آنها اعلام کنند که مردم بدانند از کدام بانک پرهیز کنند و کجا بیشتر به صلاح آنها است. به این صورت این بار را از دوش دولت برمی دارید و به دوش مردم کوچه و بازار وا گذار می کنید.  

• برای کمک به بودجه دولت و مالک کار خود شدن مردم؛ شرکتهای دولتی و نیمه دولتی واگذار شوند

همه ساله مقدار متنابهی از درآمد دولت صرف نگهداری شرکتهای دولتی و نیمه دولتی می شود.  دولت می تواند یک شبه با یک تیر چند نشان را بزند.  از طرفی هزینه دولت را کاهش دهد و از طرف دیگر مردم را مالک کار خود کند. فرمولی تهیه کنید که کارکنان شرکتها کم و بیش همانند یکدیگر بهره مند شوند. با این فرمول تمام این شرکتها را از اول سال آتی به کارکنان آنها بطور مجانی واگذارید.  آنها که فرمایشی و برای صلاح و مصلحت و منفعت خواص تشکیل شده بودند و نمی توانند سر پای خود بایستند مضمحل می شوند و آنها که می توانند رقابت کنند و ارزش اضافه تولید کنند می مانند و خدمت می کنند.  بهر حال دولت آنها را در آینده سوبسید نخواهد کرد.
این امر نه تنها بودجه دولت را کمک می کند، مردم را مالک کار خود نیز می کند. بعلاوه ممکن است که فاصله عمیقی که بین دارا ها و ندارها بوجود آمده است را کاهش دهد.  همانطوریکه در گزارش آمده که این جواب ممکن است همان چیزی باشد که اشتغال زا نیز بتواند باشد  یعنی شرکتهائی که دوام می آورند ممکن است که همان موسسات کوچک با بازدهی بالقوه بالا باشند که مورد احتیاج مبرم اقتصاد ایران هستند. 

• ایران بزرگترین صادرکننده نیروی انسانی به خارج است
• دولتمردان ایران هنوز هم فکر می کنند که سرمایه داران و متخصصان باید از هفت خوان رستم بگذرند که به ایران بیایند

کار و سرمایه عواملی فرار و در دراز مدت غیر قابل کنترل هستند.  افراد بسیاری از کشور کوچ کرده به طریقی، قانونی و یا غیر قانونی، به خارج مهاجرت می کنند. در سی و چند سال گذشته ایران بزرگترین صادر کننده نیروی انسانی به خارج بوده است.  جواب این سئوال که چرا شخصی و یا خانواده ای صفا و وفای خانواده خود را پشت سر می گذارد و به غربت تن میدهد بسیار ساده است و احتیاج به بحث و گفتگو نیست.  مردم احتیاج به امنیت سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی دارند و برای دستیابی به آن به کوه و بیابان و دریا می زنند وآمال و آرزوهای خود را در اقصی نقاط دنیا می جویند.
در این زمان که تمام کشورها، فقیر و ثروتمند، از آمریکا تا جبوتی،  کاسه در دست برای جلب سرمایه به خود هستند، دولتمردان ایران هنوز هم فکر می کنند که سرمایه داران و متخصصان باید از هفت خوان رستم بگذرند که به ایران بیایند.  هنوز هم برای خیلی از بیرونیها، آنها که دستشان در کاسه نیست و جزء خواص درون سیستم نیستند، نا روشن است که چرا چنین است؟ چرا برخورد دولت ایران با ایرانیان خارج از کشور حداقل شبیه آنچه که کشورهای همسایه  (ترکیه، قطر، بحرین، و غیره) است نیست.  با پاسپورت آمریکایی و یا اروپایی، بطور مثال، می توان بدون هیچ دغدغه ای وارد و یا خارج ترکیه شد. در حالی که برای ورود و خروج از ایران احتیاج به ویزای ورودی و خروجی است و حتی با ویزای ورودی و خروجی اطمینان نیست که در گرد باد سیستم گریبان گیر نشوند.
حال باید دید که هزینه این رفتار برای ایران چقدر است.  اگر فرض کنیم که ٤ میلیون ایرانی در خارج زندگی میکنند و در سال ٢٥ در صد آنها یعنی یک میلیون نفر آنها ایام تعطیلات خود را در ایران بگذارانند و هر کدام، بطور متوسط ، حداکثر ٤� � � دلار در ایران خرج کنند در سال ٤ بیلیون دلار به درآمد ایران اضافه خواهد شد.  باید توجه کرد که این همان مقداری است که دولت آقای روحانی برای آن با آن همه زحمت و مرارت از کشورهای ٥+١ اجازه گرفته تا به پول خودایران دسترسی پیدا کند.

• مهمترین و با ارزشترین وظیفه دولت ایجاد محیط سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی امن و آرام برای نیروهای انسانی و سرمایه ای است

مهمترین و با ارزشترین وظیفه دولت ایجاد محیط سیاسی، اقتصادی، و اجتماعی امن و آرام برای نیروهای انسانی و سرمایه ای است. تقریبا با اطمینان می توان گفت که تجربیات کشورهای مختلف نشان داده که بهتربن راه برای دولت این است که چهارچوب آنچه که می خواهد را نشان دهد و اجازه دهد که شهروندان و سرمایه گذاران درون آن چهارچوب را پر کنند. 
ببینید، ثروت ایران بیکران نیست.  ایران نسبتا در مقایسه با ترکیه، مصر، افغانستان، و پاکستان کشوری ثروتمند است ولی در قبال کشورهایی مانند آمریکا، ژاپن، آلمان چنین نیست.  بنابراین باید آنچه که می خواهیم را در محدوده همان چیزی که واقعا هستیم بنا کنیم. 

من واقعا نمیدانم که ایران در چه زمینه هایی می تواند با جهان رقابت کند و برنده شود و صدها میلیارد دلار صادرات داشته باشد که بتواند هزینه واردات خود کند. من نمیدانم در تمام این سالها آیا این بحث همه گیر در سازمان برنامه سابق و سازمان مدیریت سابق وجود داشته و نتایجی یدست آوردند یا نه؟ 
ببینید، کره جنوبی بعد از جنگ جهانی دوم تصمیم گرفت که در چند رشته مانند اتومبیل و وسائل الکتریکی رقابت جهانی کند و در نتیجه تمام هم خود را در این جهت بکار بردند و بعد از پنج دهه می بینیم که قدرت عرض اندام در مقابل غولهایی دنیا دارد.  برای مثال، شرکت سامسانگ با اپل شاخ در شاخ می شود و برنده می شود.
من اگر در ایران دست اندر کار می بودم، با توجه به قدرت و ثروت محدود اقتصادی ایران، یک چهار چوبی برای آینده ایران تهیه می کردم و به مردم کوچه و بازار، متخصصین، سیاستمداران و سایر رهبران ایران برای بحث و تحلیل ارائه می دادم و در شش ماه آینده خط و مشی مشخصی برای آینده طرح ریزی میکردم و تمام توانائی مملکت را در این راه صرف می کردم.  وجود چنین خط و مشی مشخص برای آینده ایران (استراتژی) تمام آنچه ما سیاستهای اقتصادی، اجتماعی، و سیاسی مینامیم (تاکتیکها) را نه تنها برای دولت موجود بلکه برای دولتهای آینده نیز مشخص می کند.  

• مردم را باید متحرک و مولد کرد

تسنیم: آیا همه راهکارهای شما به صورت همزمان قابلیت اجرا دارند یا نیازمند اولویت بندی هستند؟
زنگنه: مسلما باید اولویت بندی شوند.  بیشتر آنها مانند عدم دخالت دولت در قیمت گذاریهای کالاها و خدمات، شناور کردن قیمتهای انرژی, امنیت و آسایش شهروندان از نیروهایی که مردم را ذله میکنند تا حدی که نخبه های مملکت را آواره کشورهای غرب می کنند، رفع موانع سرمایه گذاری و مسافرت، حذف متولین از لیست دریافت کنندگان یارانه ها، برخورد شدید و فوری و شفاف با مفسدان اقتصادی، و حذف انحصار های دولتی را تقریبا می توان "یک شبه" به مرحله عمل درآورد. 
از طرف دیگر کارهایی که وقت لازم دارند آنهایی هستند که احتیاج به تبلیغ و تعلیم و تربیت فرهنگی مردم و تحقیق هستند.  مردم باید یاد بگیرند که نباید در انتظار دولت بنشینند تا زندگی بهتری برای خود و خانواده خود تهیه کنند.  مردم را یاد بدهند که نمی توانند به بدنه دولت چسبیده بمانند.  مردم را باید متحرک و مولد کرد.  برای این کارها وقت لازم است.  برای این کارها که احتیاج به فرهنگی نوین است همه از همه طبقات باید دست بدست بدهند و این طرز فکر را ترویج بدهند.

• ایران در مرحله جهش قرار دارد
• به شرط اجرای راهکارهای پیشنهادی مذکور، اقتصاد ایران یک و نیم تا دوسال آینده اقتصادی پویا خواهد داشت

تسنیم: این راهکارها در چه بازه زمانی اقتصاد ایران را از رکود خارج کرده به رونق می رساند؟
زنگنه: به اعتقاد من در حال حاضر ایران در مرحله جهش است.  امیدوارم که این موقعیت در نطفه خفه نشود. اگر پیشنهادهای یادشده به عمل گذاشته شود فکر می کنم که در یک و نیم تا دو سال آینده اقتصادی پویا با رشد حقیقی قابل توجه در پیش باشد.
 
من قبلا گفته ام که مهمترین اثر انتخاب آقای روحانی بر ایرانیان ایجاد روزنه امید در مردم بوده و هست.  این امید را باید تبدیل به عمل و تحرک کنند.  اگر این شوک ایجاد شود و مردم به این نتیجه برسند که می توانند خود را از سرباری اجتماع برهانند و به ماشین مولد تبدیل کنند و نتیجه آنرا برای خود و خانواده خود ببینند، شما ایرانی جدید در پیش خواهید دید که خواهد توانست سر پای خود بایستد و موقعیتی که مستحق آن است در میان جهانیان بیابد.   

تسنیم: آیا اجرای راهکارهای پیشنهادی شما ملاحظات سیاسی نیز دارد؟ یعنی آیا نتیجه مذاکرات بر آن اثردارد؟
زنگنه: مسلما اینطور است.  بیشتر آنهایی که دست اندر کار هستند نمی توانند ببینند که زندگی آنها چنین واژگون می شود.  رانت خواران، سفته گران، مفسدین اقتصادی، ودیگران که زندگیشان از وابستگی تامین می شود مسلما نمی خواهند که این وابستگیها گسسته شوند و مجبور شوند که صادقانه ممر معاش کنند. 

تسنیم: در بخشی از سخنان خود به اقتصاد مقاومتی اشاره کردید ، آیا اجرای راهکارهای پیشنهادی شما اقتصاد ایران را مقاومتی خواهد کرد؟
زنگنه: بستگی دارد که منظورتان از "اقتصاد مقاومتی" چیست.  اگر منظورتان "خودکفایی" و در عزت زندگی کردن است جواب من منفی است.  اگر منظورتان این است که ایران موقعیت مناسبی در جهان بیابد که بتواند با دنیا رقابت کند، جواب من مثبت است. 

تسنیم: همیشه بهترین قانونها و سیاستها و راهکارها از عدم اجرای صحیح لطمه خورده، با فرض اینکه کل 8 پیشنهاد شما قابلیت اجرایی یابد، چگونه باید بر اجرای صحیح آنها نظارت شود؟ متولی کیست؟ چه تدابیری در این خصوص باید اندیشیده شود؟
زنگنه: شما بهتر از من چهار چوب سیاسی ایران را می دانید و می فهمید بنابراین امیدوارم که جواب من را به عنوان یک سیاست مدار قلمداد نفرمایید. من معتقدم که مجری این پیشنهادات باید ریاست جمهور منتخب مردم و ناظر اجرای آنها هم باید مجلس شورای اسلامی منتخب مردم باشند.  

گفت و گو از: مریم سلیمی
انتهای پیام/