دغدغه نان و هویت؛ مهر ۹۳ چند کودک از مدرسه محروم می‌شوند؟
خبرگزاری تسنیم: "امسال حتی یک دانش‌آموز ۶ تا ۱۰ ساله نباید خارج از مدرسه بماند، از مهر بیسواد تولید نخواهیم کرد" این جملات وزیر در جمع رؤسای آموزش و پرورش کشور است، هدفی که با وجود کودکانی که دغدغه نان دارند و کودکان بدون شناسنامه دست نیافتنی است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، همین دور و اطراف زندگی می‌کنند برای پیدا کردنشان لازم نیست به روستاهای دور افتاده کشور سری بزنیم. در حاشیه کلان‌شهرها به راحتی می‌توان کودکان کار و بازمانده از تحصیل را یافت. در مسیر جاده بهشت زهرا که حرکت کنی کنار جاده ایستاده‌اند و مشغول گل فروشی، به خیابان‌‌ها و اتوبان‌های شمال شهر که بروی کودکان فال فروش، آدامس فروش و گل فروش را به راحتی می‌توانی ببینی و در کارگاه‌ها و کوره پزخانه‌های حاشیه شهر نیز مشغول کار هستند. کودکانی که به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی خانواده، پول را هر چند اندک به علم آموزی ترجیح می‌دهند.
انسداد مبادی بیسوادی سال‌هاست که از سوی مسئولان آموزش و پرورش مورد تأکید است به گونه‌ای که تا پایان برنامه پنجم توسعه که یک سال دیگر تا رسیدن به آن فرصت باقی است بیسوادی در گروه سنی 10 تا 49 سال باید ریشه‌کن شود.
اخیرا در اجلاس رؤسای آموزش و پرورش، علی‌اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش با تأکید بر انسداد مبادی بیسوادی اظهار داشت: از امسال حتی یک دانش‌آموز 6 تا 10 ساله نباید خارج از مدرسه بماند و از مهر 93 بیسواد تولید نخواهیم کرد.
پیش از این در تاریخ 13 آبان سال 92 نیز وزیر آموزش و پرورش، انسداد مبادی بیسوادی را از سیاست‌های جدی این وزارتخانه اعلام کرد و گفت: وجود کودکان لازم‌التعلیم بیسواد در کشور، پذیرفته نیست.
** عدم تولید بیسواد جدید شرط اصلی ریشه‌کنی بیسوادی
در حقیقت یکی از شروط اصلی برای ریشه کنی بیسوادی در کشور عدم تولید بیسواد جدید است یعنی دانش‌آموزان واجب‌التعلیم که از دوره ابتدایی تا پایان دوره متوسطه اول را شامل می‌شود نباید از چرخه تحصیل بازبمانند در چنین شرایطی می‌توان به ریشه‌کنی بیسوادی امیدوار شد اما در طی سالیان اخیر کودکان بازمانده از تحصیل به یکی از معضلات آموزش و پرورش بدل شده‌اند.
یکی از وظایف اصلی آموزش و پرورش جذب کودکان واجب‌التعلیم و حضور آن‌ها در پشت نیمکت‌های مدارس است اما کودکان کار و کودکان خیابانی که در حاشیه شهرها ساکن هستند عمدتاً به جای حضور در مدارس در کارگاه‌ها یا حاشیه شهرها به دستفروشی مشغولند. کودکانی که عمدتاً به دلیل شرایط نامناسب اقتصادی خانواده‌ها فرصتی برای حضور در مدرسه ندارند و ترجیح می‌دهند تا ساعاتی را که باید پشت نیمکت مداس بگذرانند را از دست نداده و مشغول به کار شوند تا درآمدی را کسب کنند.
39 هزار تارک تحصیل در دروه ابتدایی طی سال تحصیلی گذشته
22 دی سال 92 بود که محمد دیمه‌ور معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد: بر اساس برآورده‌ها 39 هزار نفر تارک تحصیل از دوره ابتدایی در کشور وجود دارد، بازماندگی این افراد از تحصیل بیشتر به دلیل کمبود یا نبود فضای آموزشی در پایه ششم ابتدایی، مشکلات معیشتی یا مسائل فرهنگی و منطقه‌ای بوده است همچنین میانگین پوشش تحصیلی دوره ابتدایی درکشور 98.7 درصد است.
دیمه‌ور به اجرای طرح ملی انسداد مبادی بیسوادی در کشور اشاره و تصریح کرد: این طرح به طور پیوسته در استان‌های کشور در حال اجرا بود اما تصمیم بر این شد که طرح ملی انسداد مبادی بیسوادی را با رویکرد تازه‌ای ادامه دهیم.
** 145 هزار بازمانده از تحصیل
در اردیبهشت سال 92 بود که یوسف نوری رئیس وقت مرکز آمار و فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش نیز درخصوص آمار کودکان بازمانده از تحصیل گفت: آمار کودکان بازمانده از تحصیل 6 ساله دوره ابتدایی را با هماهنگی سازمان ثبت احوال، شناسایی کرده‌ایم، تعداد این کودکان در مقطع ابتدایی 145 هزار نفر است اما سال گذشته بود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طبق سرشماری سال 1385 اعلام کرد هم‌اکنون 3 میلیون و 200 هزار کودک 6 تا 17 ساله در کشور وجود دارند که یا اصلاً به مدرسه نرفته‌اند یا به دلایل مختلف از تحصیل بازمانده‌اند.
** دانش‌آموزان در حاشیه شهرهای بزرگ بیشتر از تحصیل بازمی‌مانند
علی باقرزاده رئیس سازمان نهضت سوادآموزی معتقد است: خلاف آن‌چه تصور می‌کنیم که دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل بیشتر مربوط به مناطق روستایی هستند بررسی‌ها نشان می‌دهد در شهرهای بزرگ و حاشیه شهرها دانش‌آموزان بیشتر از تحصیل بازمی‌مانند و رابطه معناداری میان جمعیت و کودکان بازمانده از تحصیل وجود دارد. 62 درصد افراد بیسواد بالای 50 سال هستند و 2.5 درصد از بی‌سوادان زیر 10 سال هستند. هم‌اکنون 9میلیون و 719 هزار ایرانی بالای 6 سال توانایی خواندن و نوشتن ندارند.
به گزارش تسنیم یکی از مشکلات اساسی در بحث کودکان بازمانده از تحصیل اعلام آمار متفاوت از تعداد این کودکان است در حالی که آموزش و پرورشی‌ها تعداد کودکان بازمانده از تحصیل را حدود 150 هزار نفر می‌دانند اما کارشناسان آموزشی تعداد این کودکان را در مقطع ابتدایی بیشتر از این آمار و حدود 200 هزار کودک 6 تا 11 ساله بازمانده از تحصیل می‌دانند.
** اقدامات برای جلوگیری از بازتولید بیسواد جدید
فریبرز حمیدی معاون آموزش ابتدایی شهر تهران درخصوص جلوگیری از بازتولید بیسواد جدید گفت: در مقطع ابتدایی حدود 98 درصد دانش‌آموزان جذب مدارس می‌شوند و یکی از روش‌ها برای جلوگیری از بازتولید بیسواد جدید، انسداد مبادی بیسوادی است و در تلاش هستیم تا ظرفیت آموزش و پرورش و سایر نهادها را در این زمینه بسیج کنیم.
وی افزود: برای جذب کودکان کار به مدارس تلاش می‌کنیم تا از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد بهره‌مند شویم و در حال آسیب‌شناسی دلایل عدم نیامدن کودکان به مدارس هستیم تا بر اساس آن زمینه‌های لازم برای تحصیل این کودکان را فراهم کنیم.
** کودکان بدون شناسنامه و معضل بازماندن از تحصیل
اما موضوع دیگری که علاوه بر مسائل اقتصادی منجر به بازماندن کودکان از تحصیل می‌شود،عدم ثبت‌نام از کودکان فاقد شناسنامه توسط مدارس است. این کودکان عمدتاً بد سرپرست بوده یا از دانش‌آموزان اتباع هستند که به دلیل مسائل و مشکلات مهاجرت از تحصیل بازمی‌مانند.
مسئولان آموزش و پرورش در خصوص عدم ثبت‌نام از کودکان فاقد شناسنامه می‌گویند: دانش‌آموزان فاقد شناسنامه هیچ منعی برای ثبت‌نام در مدارس ندارد و تا قبل از این به آن‌ها اجازه داده می‌شد تا یک سال در مدرسه بدون شناسنامه حضور یابند که این موضوع اصلاح شد و اگر دانش‌آموز شناسنامه نداشته باشد برای یک سال دیگر نیز می‌تواند به تحصیل در مدرسه ادامه دهد اما برای دریافت کارنامه و مدرک باید شناسنامه ارائه کند.
اما هم اکنون عمده مدارس برخلاف آن‌چه مسئولان ستاد وزارتخانه اعلام می‌کنند از ثبت نام دانش‌آموزان فاقد شناسنامه سرباز زده یا اگر ثبت‌نامی هم صورت گیرد پس از پایان سال تحصیلی، اگر کودک موفق به اخذ شناسنامه نشد کارنامه به وی ارائه نمی‌شود.
** تهیه آئین‌نامه تحت پوشش قرار گرفتن کودکان محروم از تحصیل و ارائه آن به آموزش و پرورش
طاهره پژوهش، عضو هیأت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با اشاره به این‌که در خانه کودک ناصرخسرو تعداد زیادی از کودکان کار برای آموزش تحت پوشش قرار دارند،گفت: این کودکان با حضور در خانه کودک روزی دو ساعت تحت آموزش قرار می‌گیرند.
وی افزود: عمده این کودکان از میان کودکان کار و اتباع بوده که فاقد شناسنامه هستند. مدارس برای ثبت نام از کودکان اتباع از خانواده‌ها حدود 100 هزار تومان هزینه دریافت می‌کنند این در حالی است که آموزش و پرورش بخشنامه‌ای را به مدارس ابلاغ کرده تا فعلاً در هنگام ثبت‌نام از دانش‌آموزان اتباع هزینه دریافت نکنند اما مدارس می‌گویند که این بخشنامه به دست ما نرسیده است.
عضو هیأت‌مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان با اشاره به این‌که مدارس از ثبت‌نام کودکان فاقد شناسنامه ممانعت می‌کنند، عنوان کرد: آئین‌نامه تحت پوشش قرار گرفتن کودکان محروم از تحصیل را تهیه و به آموزش و پرورش ارائه کرده‌ایم. هم اکنون در خانه کودک ناصرخسرو کودکان کاری هستند که از محمدآباد کرج تا ناصر خسروی تهران فقط برای درس خواندن می‌آیند.
پژوهش ادامه داد: اگر کودکان کار در مدارس ثبت‌نام شوند بخشی از مشکلات حل شده و در این شرایط می‌توانیم با شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها، از نهادهایی همچون تأمین اجتماعی و بهزیستی برای آن‌ها کمک هزینه دریافت کنیم.
به گزارش تسنیم، عدم بازتولید بیسواد جدید نیاز به برنامه‌های جدیدی دارد تا بتوان با روش‌های حمایتی و اقتصادی و همکاری میان بخشی مانند استفاده از ظرفیت سازمان‌های مردم نهاد و نهادهای حمایتی همچون وزارت کار، بهزیستی و کمیته امداد، کودکان بازمانده از تحصیل را به پشت نیمکت‌های مدارس بازگرداند و مانع از آن شد تا کودکی به دلیل فقر خانوادگی از تحصیل بازبماند، موضوعی که هنوز ضرورت آن زیر سایه مسائل و مشکلات متعدد آموزش و پرورش همچون کسری بودجه و تأمین حقوق معلمان چندان احساس نمی‌شود. شاید به همین دلیل است که معضل بازماندن کودکان از تحصیل رو به گسترش است و مسئولان آموزش و پرورش ناتوان از خشکاندن سرچشمه آن هستند.
انتهای پیام/