۲ میلیون نفر معتاد با آسیب‌های اجتماعی فراوان در کشور وجود دارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، پرویز علیزاده در سال 72 در رشته علوم قضایی وارد دانشگاه علوم قضایی تهران شده است و در سال 77 به عنوان قاضی شهرستان پیرانشهر ابلاغیه دریافت کرده و پس از یک سال به ارومیه منتقل شده است.

وی سمت‌های بسیاری به عنوان دادرس، رئیس دادگاه، بازپرس و معاون دادستان را در کارنامه خود دارد.

علیزاده در سال 80 با پذیرفته شدن در مقطع کارشناسی ارشد در رشته جزا و جرمشناسی، پس از چهار سال فارغ‌التحصیل شده است و اکنون به عنوان معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی فعالیت می‌کند.

گفت‌وگوی تفصیلی خبرگزاری تسنیم با پرویز علیزاده معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری آذربایجان غربی در زمینه راهکارها و چگونگی پیشگیری از وقوع جرم از نظر می‌گذرد.

تسنیم:پیشگیری از وقوع جرم به چه معنا است و چه پیش‌شرط‌هایی برای وقوع جرم نیاز است؟

علیزاده: جرم پدیده پیچیده‌ای است که عناصر متعدد و چندوجهی در تشکیل آن نقش دارد و به تبع آن پیشگیری از وقوع جرم نمی‌تواند آسان باشد و سختی‌های خاص خود را دارد.

لازم است که ابتدا تعریف جرم را بدانیم، جرم فعل و یا ترک فعلی است که قانون‌گذار در قانون برای آن مجازات تعیین کرده است و افرادی که مرتکب جرم می‌شوند با مجازات مواجه خواهند شد.

مفهوم پیشگیری به معنای جلوگیری کردن و منع کردن است و پیشگیری از وقوع جرم اقدامات احتیاطی است که به منظور کاهش وقوع جرم انجام می‌گیرد مانند ارعاب، تهدید و یا برخی اقدامات محیطی، روانی، اجتماعی و انتظامی  که در حوزه پیشگیری استفاده می‌شود.

تسنیم:مقام معظم رهبری در دیدار با سران سه قوه به 11 بحث اشاره کردند که مهم‌ترین آن مبارزه با فساد و پیشگیری از وقوع جرم و افزایش امنیت اجتماعی بود، در این زمینه امسال چه اقداماتی انجام شده است و تا پایان امسال چه اقداماتی انجام خواهد شد؟

علیزاده: مقام معظم رهبری در اکثر دیدارهایشان با مسئولان عالی قضایی تاکید خاصی به پیشگیری از وقوع جرم دارند و به اهمیت این موضوع واقف هستند و این نشان می‌دهد که وظیفه قوه قضائیه در این حوزه بسیار سنگین است و نیاز به تمرکز بیشتری در آن دارد.

به موجب بند پنجم اصل 156 قانون اساسی، تنها نهادی که برای پیشگیری از وقوع جرم ذکر شده است، قوه قضائیه است و می‌توان گفت در قانون اساسی نهاد دیگری برای پیشگیری از وقوع جرم معرفی نشده است این وظیفه نیز تا زمانی که آقای لاریجانی در سمت معاون پیشگیری از وقوع جرم  در سال 89 قرار گیرند، به صورت معلق قرار داشت و اجرایی نمی‌شد.

از سال 90 این قوه در زمینه پیشگیری از وقوع جرم ورود پیدا کرد و این رویه همزمان در آذربایجان غربی نیز دنبال شد.

تسنیم: قبل از آن، پیشگیری از وقوع جرم به چه صورتی انجام می‌شد؟

علیزاده: پیشگیری از وقوع جرم به مفهوم کنونی نبود و در واقع عملی نشده بود تنها در حد اداره کوچکی به عنوان پیشگیری از وقوع جرم بود که وظیفه آن در حد استانی نبود.

قوه قضائیه به تنهایی نمی‌تواند در پیشگیری از وقوع جرم موفق باشد، تمام و یا بیشتر ریشه‌ها و علل جرم در سایر نهادها است. با توجه به اینکه قوه قضائیه یک نهاد برخورد و بازدارنده است که پس از وقوع جرم پرونده‌ها به آن ارجاع می‌شود و در نهایت با تشکیل پرونده و تعیین مجازات قوه قضائیه به وظایف خود عمل می‌کند.

قوه قضائیه شاید در حد یک یا دو درصد در پیشگیری از وقوع جرم به عنوان پیشگیری کیفری تاثیرگذار است به عنوان مثال زمانی که مجرم با ارتکاب جرم مجازات می‌شود، خود فرد تنبیه می‌شود و یا در افراد جامعه حالت ترس ایجاد می‌شود که در صورت ارتکاب جرم مجازات خواهند شد، بنابراین می‌توان گفت به جز این موارد قوه قضائیه تاثیری در پیشگیری از وقوع جرم ندارد.

قوه قضائیه ترجیح می‌داد که در این حوزه ورود نکند اما پس از سال‌های 86 و 87 با سیر صعودی جرایم و افزایش زندانیان این امر محقق شد.

تسنیم: دلیل سیر صعودی ارتکاب جرم و افزایش زندانیان در سال‌های اخیر چیست؟

علیزاده: ریشه‌های مختلفی دارد، برای بررسی بیشتر در این زمینه باید ابتدا ریشه‌های جرم را واکاوی کنیم.

بیکاری، فقر، مسائل و مشکلات اقتصادی، تضاد طبقاتی، شکاف‌های طبقاتی از جمله ریشه‌های وقوع جرم است.

وقوع جرم ابعاد اجتماعی فروانی به دنبال دارد، آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد به عنوان یک معضل بزرگ دامنگیر جامعه ما شده است.

تسنیم:تعداد معتادان جامعه چقدر است؟

علیزاده: طبق آخرین آمار استخراجی، تعداد معتادان کشور در حدود دو میلیون نفر برآورد می‌شود.

تسنیم:آذربایجان غربی چند معتاد دارد؟

علیزاده: متاسفانه تعداد معتادان استان استخراج نشده است اما می‌توان با توجه به جمعیت آذربایجان غربی و نسبت تعداد معتادان به جمعیت کشور، معتادان استان را حداقل 70 هزار نفر برآورد کرد و طبیعتا بیشترین تعداد معتادان  به دلیل تمرکز جمعیت در مرکز استان، در ارومیه خواهد بود.

تسنیم:بیشترین معتادان در چه مناطقی متمرکز هستند؟

علیزاده: استان‌های مرکزی و جنوبی کشور نسبت به آذربایجان غربی به طور فزاینده با مشکل اعتیاد روبه‌رو هستند.

آسیب‌هایی مانند اعتیاد و طلاق و سایر مشکلات اجتماعی و فرهنگی و مشکلات روانی که ریشه جرایم هستند اما خود به تنهایی جرم محسوب نمی‌شوند، در افزایش وقوع جرم موثر است.

تسنیم:یکی از عوامل وقوع جرم در کشور وجود خلا‌های قانونی است، این مسئله را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

علیزاده: در برخی از جرایم به دلیل نوپدید بودن آن‌ها قانون مناسبی وجود ندارد و یا قانون برخی از رفتارها را جرم تلقی نمی‌کند.

به عنوان مثال شیشه یک ماده صنعتی اعتیاد آور است که تقریبا سال 83 وارد کشورمان شد، اوایل این ماده به عنوان ماده محرک و مخدر که مصرف و یا حمل آن جرم تلقی شود، شناخته نمی‌شد و تا سال 89 تقریبا مجازات بسیار کمی داشت، در سال 89 قانون مبارزه با مواد مخدر اصلاح شد و شیشه هم‌ ردیف هروئین قرار گرفت که حمل بیش از 30 گرم از آن مجازات اعدام دارد.

قطعا قانون‌گذار هم پای مجرم نمی‌تواند باشد، پس از اینکه عملی به عنوان جرم از سوی مجرم انجام می‌شود، قانون‌گذار با شناسایی آن و بر حسب فعل انجام شده، اقدام به مجازات او می‌کند.

برخی دیگر نیز به دلیل عناصر متشکله جرم است، افرادی که مجرم هستند با شناسایی این رفتارها وارد حوزه‌های خاصی شده و اقدام به کلاهبرداری می‌کنند، قاضی در مقام رسیدگی با تطبیق این رفتارها تشخیص می‌دهد که عنصر تشکیل‌دهنده کلاهبرداری در این فعل وجود ندارد، در واقع مجرم با سوءاستفاده از وجود خلا‌های قانونی از گریزگاه‌های متعددی خارج می‌شود.

خلا‌های قانونی در وقوع جرم نقش آن چنانی ندارند، اصل این است که در جایی جرم وقوع پیدا نکند با وقوع جرم، بحث پیشگیری منتفی است و پس از آن باید پیگیری و مجازات اتفاق بیافتد.

گفت وگو از المیرا پورعلی

انتهای پیام/