نقش «کمربند» در سیاست خارجی آمریکا

ایدئولوژی جایگاه پسینی را در تعریف سیاست داشته و آن را جهت دهی می کند. بسیاری از اندیشمندان معتقدند این منافع ملی است که نقش هدایتگری در سیاست خارجی را بر عهده دارد، غافل از این که منافع ملی هم توسط ایده ها و ارزش ها و در دامن فرهنگ تعریف می شود. از همین رو است که بسیاری از تحلیل گران برای کشف قاعده مندی سیاست خارجی آمریکا به بررسی ریشه های ایدئولوژیک این رژیم سیاسی پرداخته اند. ادبیات میثاقی، استثناگرایی، آینده محتوم، پیوریتنیسم و... انگاره های اصلی تشکیل دهنده ایدئولوژی سیاسی در آمریکا می باشند. ایدئولوژی سیاسی که می توان آن را در ترمینولوژی "رویای آمریکایی" مفصل بندی کرد. سیاست خارجی به عنوان سهم دار بخش عمده ای از صحنه سیاسی این کشور نیز از این امر مستثنا نیست. چه مداخله گرایی با رویکرد جکسونیسم، چه بین الملل گرایی با رویکرد ویلسونیسم و چه انزواگرایی با رویکرد هامیلتونیسم در سیاست خارجی آمریکا همه محصول تفکرات ایدئولوژیک هستند.

از برون دادهای سیاست خارجی ایدئولوژیک می توان به ساده انگاری(Oversimplification)، تعمیم بخشی(Generalization)، خود محق بینی(Self-righteousness)، به کارگیری معیارهای دوگانه در تفسیر تحولات (Double standard) و دو گانه سازی(Dualization) اشاره کرد. یک نمونه از این نوع رفتار را در قبال تحولات بین المللی می توان در مصاحبه اخیر هنری کیسینجر اسطوره سیاست خارجی آمریکا در رابطه با ایران مشاهده کرد. کیسینجر در تلاشی جدید برای ترویج گفتمان "ایران هراسی" نسبت به بازگشت امپراتوری ایران و آن چه او کمربند شیعه در منطقه خاورمیانه می خواند هشدار می دهد. او با کمک از استعاره های آشنا تلاش می کند تا موضوعات پیچیده بین المللی را تا اندازه یک کمربند در خاورمیانه ساده کند تا بتواند ایدئولوژی زیربنایی سیاست خارجی آمریکا را بالا نگاه دارد. هنری کیسینجر در گفت وگوی خود با شبکه رادیویی «ان پی آر» می گوید: «یک نوع کمربند شیعی از تهران تا بغداد و بیروت کشیده شده و این کمربند فرصتی را در اختیار ایران قرار می دهد که امپراتوری ایران باستان را، این بار با برچسب شیعه، بازسازی کند.»

کیسینجر از همان استعاره ای بهره گرفته است که ، زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، در اواخر دهه 1970برای تبیین سیاست های واشنگتن در مقابل مسکو به آن متوسل شده بود. وی در اظهار نظری معروف از «کمربند سبز» اسلام سخن گفت که قرار بود به گفته او از خاورمیانه در مقابل تهدید اتحاد شوروی دفاع کند. البته باید تصریح کرد که پیش از این اصطلاحاتی چون "کمربند آفتاب" و یا "کمربند انجیلی" برای ترسیم خط کشی های سیاسی جغرافیایی داخل ایالات متحده آمریکا استفاده می شد. اصطلاحاتی ساده که به راحتی میان خود و دیگری خط کشی می کند تا مرزهای سیاسی را مشخص تر کند. لذا گریزی از غیریت سازی نیست.آمریکایی ها همیشه نیاز به دشمن دارند، آنها خود را در آینه مخالفان شان معنی می کنند. واقعیتی که ساموئل هانتینگتون بارها آن را مورد تاکید قرار داده است.البته این دشمن بایستی قد و اندازه آمریکا هم باشد. شاید به همین دلیل است که کیسینجر می گوید: "ایران مشکلی بزرگ تر از داعش است".

انتهای پیام/