احداث فرودگاه ماکو چگونه ۲۰ سال طول کشید/ توسعه زیرساخت‌های منطقه آزاد ماکو درگیر زمان و اعتبار

به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، گرچه ایده ایجاد منطقه آزاد ماکو به اوایل دهه هشتاد می رسد اما عملاً هیئت وزیران در پنجم دیماه 89 تاسیس سازمان منطقه آزاد ماکو را تصویب کرد و اکنون قریب به چهار سال از آن می گذرد که در این میان سه مدیرعامل را به خود دیده که به ترتیب اسدالله علیزاده، قربانعی سعادت و حسین فروزان هستند.

این منطقه شامل سه شهرستان ماکو، شوط و پلدشت است و مرز بازرگان به‌ عنوان دروازه تجاری ایران به اروپا در این منطقه از جایگاه بسیار برجسته ای برخوردار است تا جاییکه از این مرز به عنوان پرترددترین مرز تجاری کشور یاد می شود.

26 مهرماه دومین نشست خبری حسین فروزان در حالی در سالن جلسات استانداری آذربایجان غربی و خارج از منطقه آزاد ماکو برگزار شد که حدود 10 ماهی از انتصاب وی به مدیرعاملی منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو می گذرد.

نشست نخست وی با اصحاب رسانه چند ماه پیش با دعوت خبرنگاران استان به سازمان منطقه آزاد ماکو و صرف زمانی دو روزه میسر شده بود.

واکاوی دلایل اینکه او چرا نشست های خبری کمتر برگزار می کند و چرا تصمیم گرفته با خبرنگاران در مرکز استان روبرو شود چندان سخت نیست و لابلای صحبتهایش در گفتگو با خبرنگارن می شد آن را فهمید.

از منظر وی بسیاری از زیرساخت های منطقه آزاد ماکو فراهم نیست که مهمترین آنها راه است و از اینروست که دوست ندارد کسی به دعوت وی پای در جاده هایی بگذارد که بیشترین تصادفات جاده ای آذربایجان غربی در همانها اتفاق می افتد.

توسعه ای جاده ای و فرودگاهی منطقه آزاد ماکو

از دیگر سو مجموعه فعالیت هایی که وی آغاز کرده تماماً بر اصل اساسی توسعه زیرساختها استوار است، چون او معتقد است بدون آماده سازی زیرساختها، عملاً نمی توان هیچ توسعه ای را در منطقه آزاد ماکو شاهد بود.

حقیقت هم همین است در سرزمینی که از آن به عنوان منطقه آزاد ماکو یاد می شود وضعیت جاده ها سالهاست که اسفبار است و تردد روزانه صدها کامیون ترانزیتی در دهها سال گذشته و صادرات و واردات میلیاردها تن کالا در این همه سال و وجود درآمدهای بسیار کلان برای واریز در خزانه عمومی کشور دلیل کافی برای توسعه جاده های آن نشده است.

به همین خاطر بود که فروزان در نشست خبری خود ابتدا به تشریح وضعیت زیرساختی منطقه در بخش راه پرداخت و جاده ای که برای این حجم از تردد فقط یازده متر عرض دارد را بسیار نامناسب توصیف کرد و تسریع در تعریض آن را به مثابه یک جهاد برشمرد که باید با حداکثر سرعت در حداقل زمان اتفاق بیافتد تا بعد از آن بتوان برای سرمایه گذاری در منطقه آزاد ماکو فکری کرد.

تغییر نقشه های 20 ساله فرودگاه ماکو

فرودگاه ماکو که 20 سال از طراحی آن می گذرد و سالهاست که احداث آن آغاز شده و در این پروسه حتی گاهی کاربری دامداری و دامپروری پیدا کرده به عنوان محوری ترین زیرساخت نه تنها مورد توجه مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره منطقه آزاد ماکو، بلکه مورد تاکید دبیر مناطق آزاد کشور و چه بسا شخص رئیس جمهور مملکت نیز هست.

علت این همه تاکید روشن است، مثلاً از نزدیک ترین فرودگاه به این منطقه از تبریز یا ارومیه باید حدود سه 4 ساعت بکوب با خودوری آخرین سیستم تاخت تا اگر در جاده تصادف نشد به مقصد رسید.

نکته جالب و قابل تاملی که فروزان در گفتگوی مشروحش با اصحاب رسانه آذربایجان غربی بدان اشاره کرد اینکه همین فرودگاه جزو 99 فرودگاه مصوب کشور است و باید بسیار پیش از اینها به بهره برداری می رسید، اما کم توجهی به شهرهای شمال غرب ایران در سالهای گذشته آنچنان عمیق و ریشه دار است که سطح توقعات مردم را به خدماتی بسیار سطحی تنزل داده و اصولاً خیلی وقت بود که مردم شهرهای عمدتاً محروم این منطقه به زیرساختها فکر نمی کردند.

فراهم آوری پرواز هواپیماهای بزرگ در فرودگاه ماکو

در توجه دادن به این مشکل همین نکته می تواند مثال روشنی باشد که فرودگاه خوی که کار احداث آن همزمان با فرودگاه ماکو آغاز شده چند سال است که به بهره برداری رسیده اما در فرودگاه ماکو تا چند ماه پیش حتی پرنده پر نمی زد و خبری از سرمایه گذاری و احداث آن نبود.

جای تقدیر است که هم اینک این فرودگاه در حالی برای استفاده مردم و سرمایه گذاران در منطقه آزاد ماکو در حال احداث است که نقشه های 20 سال پیش کاملاً به کنار گذاشته شده و نقشه های جدید برای کارکردهای جدید طراحی شده و به مرحله اجرا گذاشته شده اند.

20 سال پیش فرودگاه ماکو برای فرود و فراز هواپیماهای فوکر طراحی شده بود و اینک که دیگر این نوع هواپیماها تقریباً از رده خارج شده اند طبیعی است که باید باندی بزرگتر، درازتر و امکاناتی درخورتر برای فرودگاه ماکو مهیا شود تا پرنده های آهنین بزرگتر از فوکر در آن نشست و برخاست کنند.

نخستین پرواز از فرودگاه ماکو در خردادماه 94

به گفته فروزان تمام این پیش بینی ها انجام شده و از برج مراقبت گرفته تا ترمینال مسافری فرودگاه و حتی باند آن با نقشه جدید و مناسب برای امروز در حال احداث هستند و در این میان می توان پایان اسکلت ترمینال فرودگاه را در دو سه ماه آینده شاهد بود و اگر شرایط ایده ال باشد می شود باند فرودگاه و خود ترمینال را در خردادماه آینده افتتاح کرد.

حال سوال این است که بعد از این همه سال، دقیقاً این فرودگاه چه زمانی عملاً به بهره برداری می رسد، سوالی که فروزان جواب روشنی بدان نداد چون خودش جواب روشنی از مدیران بالادستی برای آن نشنیده است.

به او گفته اند شما باند و ترمینال را آماده کن، ما هواپیماها را حتی شده با برج مراقبتی که در یک کانکس مستقر باشد در فرودگاه بر زمین می نشانیم.

فروزان اعلام آمادگی کرده است که منطقه آزاد ماکو با مشارکت شهرداری ارومیه در قالب شرکتی که قربانعلی سعادت استاندار آذربایجان غربی آن را به ثبت رسانده می توانند هواپیما خریده و در ارومیه و ماکو مورد استفاده قرار دهند.

آماده سازی مقدمات انجام سرمایه گذاری های مرزی

مدیرعامل منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو به غیر از توسعه زیرساختها به دیگر مباحث و پیش نیازهای سرمایه گذاری در این منطقه نیز توجه نشان داده و احداث 80 هکتار پارک لجستیک در یک پروسه 3 ساله، اختصاص 40 هکتار زمین برای واگذاری به صنایع غیر آلاینده و مقدمات احداث یک مجتمع کشت و صنعت بزرگ با کمک یک سرمایه گذار ماکویی خارج نشین از جمله آنهاست.

از آنجاییکه قانون، مدیرعامل منطقه آزاد را از منظر حاکمیتی در جایگاهی بالاتر از فرماندار یک شهر می داند و به خاطر اینکه منطقه آزاد ماکو در داخل خود سه شهر و سه فرماندار دارد از این رو حسین فروزان ناخواسته با اموری بیش از مسائل مربوط به مناطق آزاد درگیر است، که عرضه آموزش و پرورش، بهداشت و سلامت، ورزش و حتی موضوعاتی همچون انتخابات یا میراث فرهنگی از جمله آنهاست.

در حوزه مبادلات مرزی آنچه قابل توجه نشان می دهد اینکه در شش ماهه نخست امسال کالاهایی به ارزش 250 میلیون دلار از گمرگ بازگان ترخیص شده اما این رقم در کل سال گذشته فقط 370 میلیون دلار بود.

آماده سازی مقدمات افزایش جذب گردشگر و حف میراث فرهنگی

گرچه به گواه کلیپی که در ابتدای نشست خبری پخش شد، حسین فروزان در مدت مدیرعاملی منطقه آزاد ماکو سلیقه خوبی در پوشاندن لباس نامانوس "ساتن" بر تن مجسمه های برجای مانده از تاریخ در کاخ موزه باغچه جوق به خرج نداده اما به هر حال تصمیم گرفته هم در استحکام بخشی این بنای تاریخی پول های منطقه آزاد ماکو را خرج کند و هم اگر امکانش مهیا شد باغ محوطه چندین هکتاری این کاخ موزه را به عنوان مرکزی برای استفاده گردشگران و اهالی بومی منطقه تبدیل کند.

مدیرعامل منطقه آزاد تجاری صنعتی ماکو بر ظرفیت گردشگری ماکو بخوبی باور دارد اما برای رسیدن به اشراف عملیاتی مجبور شده به مناطق مشابه این سرزمین در اقصی نقاط جهان سفر کند، از جمله به گرانترین شهر جهان در سوئیس که شرایطی مشابه با ماکو دارد اما به لحاظ امکانات و سطح سرمایه گذاری و جلب توریست، فاصله ای به ابعاد میان ماه من تا ماه گردون را باید لحاظ کرد.

بروکراسی اداری مشکل اصلی در توسعه منطقه آزاد ماکو

فروزان ایده های لازم برای توسعه منطقه آزاد ماکو را جمع آوری کرده و به باور لازم برای اعتقاد داشتن به اینکه سرمایه گذاری در این منطقه با بازگشت خوب و توجیه اقتصادی مناسب همراه است رسیده، اما آنچه به حد مطلوب نرسیده بروکراسی سرسام آور و کش دار اداری در کشور است که اکنون ماه هاست حتی استحکام بخشی کاغ موزه باغچه جوق ماکو را درگیر خود کرده، مکانی که با یک زلزله 3 تا 4 ریشتری فقط یک آوار می شود و چند عکس و خاطره.

این در حالیست که به قول مدیرعامل منطقه آزاد ماکو مدت هاست 3 میلیارد تومان برای استحکام بخشی بنا اختصاص داده شده اما اداره ای که این روزها جواب طلبکاران دو میلیون تومانی دو سال پیشش را نمی تواند بدهد در دادن مجوزهای کارشناسی شده برای حفاظت از یک بنای تاریخی مدتها وقت کشی کرده و بوروکراسی اداریش را نمی تواند اصلاح کند.

حکایت مدارس و بیمارستان های محروم را باید در شهرهای منطقه آزاد ماکو به عینه شاهد بود، مدارس کانکسی، بیمارستانهای بدون تجهیزات و بی بهره از پزشک متخصص از جمله دردهای مردم این منطقه است که یا فرزندانشان در معرض حادثه اند و یا بیمارانشان به موازات تحمل رنج بیماری باید رنج سفر تا دهها کیلومترها فاصله در جاده هایی خطرناک را به جان بخرند و در شهرهای دیگر معالجه شوند.

اولویت دهی به برنامه های اقتصادی و پرهیز از سیاسی کاری

منطقه آزاد ماکو تلاش می کند از درآمدهایی که دارد در این زمینه خرج کرده و در آن بخش نیز اثرگذار ظاهر شود.

احداث بازارچه های مرزی برای مبادلات بازرگانان و تجّار محلی و افزایش اشتغال جوانان در کنار جلوگیری از خام فروشی مواد اولیه و پرهیز از صدور مصالح معدنی منطقه نیز از محورهای عملکردی سازمان منطقه آزاد ماکو در ده ماه گذشته است که می توان بر آن سلسله اقدامات انجام گرفته در پایانه مرزی بازرگان و گمرک این منطقه را افزود.

حسین فروزان مدیرعامل منطقه آزاد ماکو تمرکز فکری مجموعه مدیران این منطقه را بر دغدغه های اقتصادی استوار می داند و از این منظر تلاش مجموعه را برای آماده سازی زیرساختها و جذب سرمایه گذاری هم جهت تصور می کند و در این مسیر همکاری نماینده مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی را می ستاید و به آن 122 نماینده مجلسی که طرح افزایش فاصله تردد خودوروهای با پلاک منطقه آزاد تا ارومیه را امضا کرده اند احترام می گذارد.

منطقه آزاد ماکو مشکل اشتغال جوانان را حل می کند

طرحی که گویا از یک زاویه دیگر در کارگروه مربوطه در دولت نیز به تصویب رسیده اما هنوز به صحن رسمی جلسه هیئت دولت نیامده است تا تکلیف مردم مشخص شود، در همین مسیر الحاق شهر چالدران به منطقه آزاد ماکو نیز در حال پیگیری است.

اینکه سازمان منطقه آزاد ماکو ملجاء بسیاری از نا امیدان برای یافتن شغل هست تردیدی نیست و درست به همین خاطر است که هم اینک یک هزار و 500 نفر جوان تحصیلکرده، کاملاً خودجوش، برای یافتن شغل در این منطقه به مدیرعامل آن تقاضای استخدام داده اند اما آیا می توان در منطقه ای که انبوهی از مقدمات و پیش نیازها آماده نیست به این حجم از تقاضای استخدام پاسخ داد؟

جواب قطعاً منفی است چون ابتدا باید زیرساخت ها فراهم شود تا سپس سرمایه گذاریها شتاب گیرد و در نهایت اشتغال اتفاق افتاده و منطقه توسعه یابد.

اشتغال فقط یکی از مشکلات در منطقه آزاد ماکو است و حسین فروزان، اعتیاد، طلاق و حتی قاچاق را به این مشکلات می افزاید که حل آنها منوط به سرانجام بخشی طرح های منطقه آزاد ماکو است.

ایفای نقش سازمان منطقه آزاد ماکو در تعریض خیابان امام

اینکه چرا در طول این همه سال هنوز خیابان امام ماکو تعریضش به اتمام نمی رسد به یک قصه هزار و یک شب می ماند که شهرداران، فرمانداران و استانداران زیادی را به وعده های عملی نشده آلوده است و شاید حسین فروزان آخرین آن باشد، چراکه وی می گوید برای تعریض این خیابان گره گشایی از مسیر آن 60 میلیارد تومان اعتبار نیاز است که منطقه آزاد ماکو حاضر است آنرا تامین کرده و این مشکل را یکسره کند.

فروزان اتلاق برخی عناوین بین المللی برای مراکز دانشگاهی را مناسب نمی داند بلکه مصرّ است زمینه تحصیل دانشجویان از کشورهای همسایه و تدریس اساتید تراز اول را در آن فراهم کند که در این صورت از منظر وی دانشگاه بین المللی آزاد ماکو یا پردیس بین المللی توافق شده برای دانشگاه ارومیه می تواند ابعادی فرا ملی هم پیدا کنند که همه اینها منوط به وجود فرودگاه و جاده مناسب است.

حکایت جوانان ورزشکار در منطقه آزاد ماکو نیز آنچنان غریب است که به گفته مدیرعامل این منطقه در شش ماهه گذشته حتی یک ریال از سوی اداره کل ورزرش و جوانان به شهرهای این منطقه تخصیص اعتبار صورت نگرفته است و عملاً ورزشکاران این منطقه از امکانات این اداره محروم هستند.

وعده اطمینان بخش حسین فروزان برای داشتن آینده ای روشن در منطقه آزاد ماکو وقتی باور پذیر می شود که او گفت حاضر است 60 درصد سرمایه خود و خانواده اش را به منطقه آزاد ماکو انتقال دهد.

گزارش از محمد آقایی پر

انتهای پیام/ج