"حسن اسماعیل زاده"؛ روایت گر واقعه عاشورا بر بوم نقاشی


"حسن اسماعیل زاده"؛ روایت گر واقعه عاشورا بر بوم نقاشی

خبرگزاری تسنیم: واقعه بزرگ عاشورا به عنوان یک جریان تاثر گذار در طول تاریخ بشر همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده است.

به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، عاشورا تنها یک واقعه نبود; بلکه جریای بود که تمامی جنبه‌های مختلف زندگی مسلمانان را در بر گرفت و هنر نیز فارغ از این ماجرا نبود.

هنرمندان رشته‌های مختلف به فراخور استعداد و ارادت خویش، در طول سالیان اخیر آثاری را با موضوع عاشورا خلق کرده‌اند.
در این بین هنرهای تجسمی نیز از اهمیت ویژه‌ای در بیان مفاهیم هنری عاشورایی برخوردار بوده و هست. نقاشی قهوه خانه به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های بیان هنری عاشورا در عرصه هنرهای تجسمی به شمار می‌رود.

نقاشان قهوه خانه‌ای هنرمندان دیگری بودند که نسبت به خلق مضامین مذهبی و به ویژه وقایع عاشورا علاقه بسیاری داشتند و آثار بسیاری از این هنرمندان در زمینه عاشورایی در موزه‌ها نگهداری می‌شود.

در دوران قاجار، قهوه خانه‌ها به دلیل کارکرد خود به عنوان یک نهاد اجتماعی، به مثابه یک مدرسه عمل می‌کردند.
زیرا با تجمع افراد و حضور نقالان و پرده خوانان، ماجرای کربلا بازخوانی می‌شد و شیفتگان دلداده با روایت این ماجرای بزرگ همگام می‌شدند و بر مظلومیت‌های حسین (ع) و یارانش اشک می‌ریختند.

هنر ایرانی همواره با تحول داستان سرایی و سخنوری پیشرفت کرده است. نقاشی قهوه خانه درست در جایی که ادبیات کلاسیک فارسی غنا و تنوع و عمق محتوای خود را از دست می‌دهد و هنر نقاشی نیز استقلال خود را از ادبیات اعلام می‌کند، اعلام موجودیت می‌کند تا بار دیگر کلام را به نقاشی پیوند زند.

ریشه‌های این نقاشی را باید در نقاشی‌های قاجار و کتاب‌های چاپ سنگی که اینک در دسترس عامه مردم قرار می‌گیرند، یافت. همچنین بسیاری از این نقاشان از شیوه‌ها و‌گاه مشاغلی جنبی به جریان «خیالی سازی» می‌پیوندند.

زنده یاد حسن اسماعیل‌زاده چلیپا یکی از هنرمندان مطرح در عرصه هنر نقاشی قهوه خانه‌ای به شمار می‌آید.

او در سال 1301 در زنجان به دنیا آمد و از‌‌ همان دوران کودکی علاقه‌ای وصف ناشدنی به هنر پیدا کرد. پس از مهاجرت به تهران به همراه خانواده، به شاگردی و هنر آموزی در کنار استاد محمد مدبر مشغول شد.

زنده یاد اسماعیل‌زاده مدت 10 سال را نزد مرحوم مدبر رمز قلم کشیدن و هنر رنگ آمیزی را آموخت. او در آن سال‌ها رنگ می‌سایید، گچ بری‌های خانه‌ها را انجام می‌داد و نقاشی می‌کرد.

البته اسماعیل‌زاده در آن سال‌ها گاهی هم نقش‌هایی را بر بوم می‌کشید. بر اساس مسیری که استادش طی کرد، او هم یکی از هنرمندان قابل و توانمند در عرصه هنر نقاشی البته آثار اسماعیل‌زاده نرم‌تر و ملایم‌تر از آثار استاد محمد است.

شباهت قلم و هماهنگی رنگ های تابلوهای اسماعیل زاده با استادش را نباید به حساب تقلید گذاشت، بلکه این یکسانی ناشی از ارادت و مونسی شاگردانه به استاد است.

او خود اشاره می کند «گاهی که استاد محمد سر دماغ نبود و حوصله چندانی نداشت، تابلوهایی را که سفارش گرفته و طراحی آن را نیمه تمام گذاشته بود، به من می سپرد و می گفت که حسن به سلیقه خودت تمامش کن.» در حالی که اگر بر روی تابلویش به هنگام تعمیر خطی اضافه می شد «زمین و آسمان را به هم می دوخت

اسماعیل‌زاده نقش‌پردازی بر روی تابلو را در قهوه خانه سنگ تراشی‌ها آغاز کرد.
او خط، سبک، رنگ و قلم استاد خودش را به خوبی دنبال کرد و بیشتر هنر و ذوقش را در نقشینه کردن موضوعات مذهبی، به خصوص واقعه کربلا، به کار برد.

این هنرمند فقید از رنگهای تلخ و تیره، مانند قهوه‌ای بیش از رنگهای دیگر در آثارش استفاده کرده است و در آثارش آن رنگ‌ها به خوبی نمایان است.

زنده یاد اسماعیل‌زاده تابلوهای زیادی را در زمینه‌های حماسه، مذهبی، ملی و موضوعات رزمی و بزمی کشیده که از جمله نقاشیهای او می‌توان به «خیمه‌گاه سید الشهدا» و «جنگهای حضرت علی» را نام برد.

آثار این هنرمند فقید را باید با فهم نقاشی قهوه خانه درک کرد. به خصوص او از استادش بهره‌های بسیار برده  و به همین خاطر به او لقب «محمد ثانی» داده‌اند. سنت نقاشی قهوه خانه توسط همین استادان همراه با افتی چند ساله دوباره پُرشور شده است و راه خود را می‌رود و برگی دیگر از غنای هنر تصویر این سرزمین را رنگین می‌سازد.

برخی از تابلو‌های استاد در مجموعه‎ موزه‎ سعد آباد و موزه ‎ کندلوس و موزه رضا عباسی نگهداری می‌شود.

استاد حسن اسماعیل‌زاده در بهمن ماه 1385 در سن 84 سالگی دار فانی را وداع گفت.

انتهای پیام/

پربیننده‌ترین اخبار ویژه نامه‌ها
اخبار روز ویژه نامه‌ها
آخرین خبرهای روز
مدیران