شور حماسی و تعامل نوحه‌خوان و سینه‌زن مهم‌ترین ویژگی مجالس آذری
خبرگزاری تسنیم: مهم‌ترین نکته مجالس عزاداری آذری زبان‌ها در قم وجود روح حماسی است که در سرتاسر مجلس وجود دارد و نکته دوم اینکه یک رابطه تعاملی در تمام طول مراسم عزاداری بین مداح و سینه زن وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، در زبان عامیانه مردمِ محل شیخ آباد و در فرهنگ نامگذاری شهرداری قم «شهرک ولیعصر (عج)» نام دارد، محله‌ای که در انتهای نیروگاه قم قرار دارد و مردمانش سال‌ها بیش از استان‌هایی چون آذربایجان شرقی، زنجان، مرکزی و همدان به شهر کریمه اهل بیت (ع) آمده‌اند. مردمی که عشق و شور حسینی را هرجایی بروند با خود دارند.
محرم که فرا می‌رسد از همان شب اول دسته‌های عزاداری به حرکت در می‌آیند مساجد نیز سیاه پوش می‌شوند وعطر چای عزای حسین (ع) از هرگوشه محله برمشام می‌رسد.
حدود ساعت 9 شب است در محله شیخ آباد و در خیابان 20متری معصومیه (ع) وارد مسجدی می‌شوم که به نام حضرت امام زمان (عج) مزین است، سخنران بر روی منبر در حال سخنرانی است و ماجرای سفیر حضرت سیدالشهدا (ع) را برای مردم می‌گویدو از بی‌وفایی هزاران نفری که با حضرت مسلم (ع) بیعت کردند و او را در لحظه‌ای با لشکر «زیاد» تنها گذاشتند.
سخنرانی که تمام می‌شود خودش مقدمه روضه‌ای را از حضرت مسلم (ع) می‌خواند و سپس میکروفون را به مداح می‌دهد و مداح «ذکر ورودیه‌ای» برای شروع سینه زنی به زبان آذری می‌خوانداو ذکر «یارالارین آخار قانی» را می‌خواند وجمعیت هم صدا می‌گویند: «حسینیم وای، حسینیم وای». نوحه خوان ادامه می‌دهد: «ایدر گلنار می‌دانی» وجمعیت ادامه می‌دهد: «حسینیم وای وای». اینگونه جمعیت برای سینه زنی آماده می‌شوند.
پس اینکه ذکر تمام شد مداح گوشواره شعر اصلی را با حاضرین می‌خواند وسینه زنی آغاز می‌شود. مجلس زمانی حماسی می‌شودکه می‌اندار در خلال سینه زنی، ذکری مشهور در مداحی‌های آذری را می‌گوید و اینگونه شور و حرارت سینه زنی را بالا می برد. می‌اندار با لحنی حماسی ذکر «سقای حرم، دریای کرم» را فریاد می‌زندو سینه زنان هم صدا نام «ابالفضل» را پاشخ به ندای می‌اندار را فریاد می‌زنند. وقتی که مردم این ذکر را می‌گویند مداح نیز نفسی تازه می‌کندو سپس ادامه نوحه را می‌خواند.
روضه در مجلس آذری در بسیاری اوقات در انتهای مجلس خوانده می‌شود درست زمانی که نوحه وشور تمام می‌شود. مداح همیشه روضه را از روی کتاب می‌خواند. معمولاً نیزروضه‌ها ابتدا با ذکر ماجراو توصیفات اخلاقی فردی که آن شب متعلق به اوست شروع می‌شود این روضه‌ها روضه‌هایی که در کتاب‌های شاعرانی چون منزوی اردبیلی، انوری و کلامی زنجانی به شعر درآمده‌اند و در برگیرنده ویژگی‌های حماسی و اخلاقی معصومین (ع) هستند.
مداح در شب حضرت مسلم ابتدا از سرآغاز دعوت کوفیان از امام حسین به شروع می‌کند وبه ماجرای بیعت کوفیان با او می‌رسد. بیعتی که شکسته می‌شودمجلس زمانی که مداح از جنگ نمایان مسلم با لشگر ابن زیاد می‌گوید. شوری حماسی می‌گرد و مداح به خاطر خواندن این اشعار توسط حضار تشویق می‌شود.
در شعر مداح تا که حضرت مسلم (ع) به بالای دار العماره می‌رود حزنی غریب مجلس را فرا می‌گیرد و شعرحماسی پس از این رنگ و بوی اشک و غربت می‌گیرد و اینجاست که بغض مجلس می‌شکندمداح بند آخر را که می‌خواند میکروفون را به روحانی مجلس می‌دهد و او که سیدی سالخورده است دعای انتهای مجلس را انجام می‌دهدوبا هر دعای او ذکر آمین‌ها به آسمان بلند می‌شود، و اینگونه مجلس تمام می‌شود.
خودم را معرفی می‌کنم و می‌گویم که خبرنگار هستم و اندکی با او می‌نشینم. سید اسماعیل می‌گوید در دهه چهل از روستای قمشلو در خدابنده زنجان به حوزه علمیه قم آمده است و شاگردی اساتیدی چون آیت الله بروجردی را کرده است سید اسماعیل می‌گوید: بیش از 30سال است که در مسجد امام زمان (عج) شیخ آباد نماز جماعت می‌خواند.
مجلس تمام می‌شود و خادم مسجد پشت بلندگو به نیابت از فردی که در خانه‌اش مراسم نذری حلیم مهیاست دعوت می‌کند تا می‌ه‌مان سفره نذری حضرت سید الشهدا (ع) شوند.
و اینگونه یک یک شب عزاداری در محله شیخ آباد نیروگاه و در مسجد امام زمان (عج) به پایان می‌رسد.
از مداحی که نزدیک پنجاه سال دارد در گوشه‌ای از مجلس درباره ویژگی خاص مجلس آذری زبان‌های می‌پرسم. می‌گوید: شاید مهم‌ترین نکته این مجالس وجود روح حماسی است که در سرتاسر مجلس وجود دارد ونکته دوم اینکه یک رابطه تعاملی در تمام طول مراسم عزاداری بین مداح و سینه زن وجود دارد و همین مسئله باعث می‌شود تا این دو عنصر مهم در عزاداری‌ها، شور و هیجان در مداحی را از یکدیگر بگیرند.
وی ادامه می‌گوید: این شور حماسی معمولا با توسل به حضرت ابوالفضل (ع) و با ذکر‌هایی در میان مداحی نظیر «سقای حرم» ایجاد می‌شود و همین باعث می‌شود شور حماسی همیشه در این نوع روضه‌ها وجود داشته باشد.
گزارش از اکبر شهبازی
انتهای پیام/ ب
