از «رسم سقایی» تا اجرای نمایش «کاروان شترسوار» / میزبانی سقاهای حسینی از عزاداران همدانی

 به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، قیام امام حسین(ع) و 72 یار ایشان  به قدری مقدس و عظیم بود که با وجود گذشت 14 قرن همچنان در نزد مسلمانان جهان زنده است و هر ساله در این ایام مردم مؤمن با سالار شهیدان و پروردگار خود به طور مجدد تجدید پیمان می‌کنند تا از آرمان‌های امام حسین(ع) و یاران باوفایشان پیروی، عدالتخواهی، در مقابل ظالمان ایستادگی و از دین خود حمایت کنند.

 این ایام از حرمت والایی نزد مردم برخوردار است به طوری که چه افراد با ایمان و مذهبی و چه افراد خاطی و مجرمان در این ایام در مقابل نفس خود می‌ایستند به گونه‌ای که هر ساله شاهد هستیم آمار وقوع جرم مجرمان در سراسر کشور در این ایام کاهش می‌یابد که این نشان از احترام سالار شهیدان در بین تمامی اقشار جامعه دارد.

ذکر این نکته را نباید جا گذاشت که یکی از مهمترین پیام‌های قیام امام حسین(ع) و یارانش پاسخ منفی و نه گفتن به خواسته‌های قدرت‌های استکباری است.

عزاداران حسینی باید علاوه بر عزاداری های خود مهمترین نکته قیام را که پیام‌های عاشوراست دریافت، درک و در زندگی خود به کار گیرند، به گونه‌ای که برای دین و قرآن باید از تمامی تعلقات دنیوی گذشت، در برابر فشارها و خواسته‌های نابه جا و ظالمانه استکبار مقاومت کرد، رد کردن دست دوستی دشمن، جهاد تمامی اقشار و نبود استثناء برای نبرد حق و باطل و غیره از پیام‌های قیام سالار شهیدان است.

مردم همدان با نصب پرچم های مشکی و سبز در کوی و برزن و مقابل تکایای محل، ماشین نویسی با عطر و بوی محرم، نذورات، قربانی کردن برپایی خیمه ها و غیره به استقبال ماه محرم رفتند.

 ضمن تشابهاتی که در برگزاری مراسم عزاداری همانند نوحه سرایی، سینه زنی، زنجیر زنی، مدیحه سرایی و غیره در تمام نقاط وجود دارد، هر خطه ای در کشور نیز آداب ویژه به خود در این ایام را دارد به طور مثال، در یزد نخل گردانی، چاووش عزا در کاشان، آذری ها با طشت گذاری، چایینه زنان در ایلام، حمل شیدونه در دزفول، دسته‌های شاخسی واخسی، گِل مالی، بیل زنی  و غیره از جمله سنن عزاداری در مناطق مختلف است.

 مردم پایتخت تاریخ و تمدن ایران نیز با فضاسازی عمومی بر روی دیوارهای شهر، نصب بنرهای عزاداری، برپایی ایستگاه‌های صلواتی در نقاط مختلف شهر و پخش نذری‌های گوناگون در آن، نوحه سرایی، مدیحه سرایی و سخنرانی در تکایا، حسینیه‌ها و مساجد، انجام سینه زنی و دسته جات عزاداری هر شب در کوی برزن‌ها و غیره عزاداری می‌کنند.

 دیار دارالمونین و دارالمجاهدین همدان به نوبه خود آئین کهن "سقایی" را در این ایام دارد که این مراسم در بخش پایانی نهمین اجلاس بین‌المللی تجلیل از پیرغلامان حسینی هم به ثبت ملی رسید تا در شناسنامه عزاداران همدانی قرار گیرد.

 طبق این آئین که از پیرغلامان اهل بیت در حسینیه‌های همدان گسترش یافته مردانی سیاه‌پوش با جامی به دست و پای برهنه، و با ذکری حزین به کودکان و بزرگسالان آب می دهند و به عزاداری می‌پردازند، بدین ترتیب که سقایان در این رسم خود را پیرو عباس بن علی(ع)، علمدار امام حسین(ع) و سقای دشت کربلا می‌دانند.

 گفته می‌شود که نخستین هیئت سقاهای همدان به همت مرحوم سیداحمد روح‌بخش در سال 1277 در همدان تأسیس شد که ایشان با همراهی مرحوم کربلایی ابوالقاسم سقا، هیئت سقایی عباسیه جولان را که نخستین هیئت سقایی در همدان است را به احترام حضرت عباس پایه‌گذاری کردند که بر پرچم آن نام ابوالفضل العباس(ع) می‌درخشد.

 در روز و شامگاه تاسوعا که به نام حضرت عباس است، مدیحه سرایی و مرثیه‌خوانی و سخنرانی از کرامات و خصوصیات حضرت عباس نقل می‌شود.

 لازم به ذکر است که سقایان علم کشی را امر پسندیده‌ای نمی‌دانند، اهل زنجیرزنی نیز نیستند و علم و کتل نمی‌کشند به جای آن به طور حتم لباس سقایی مشکی و بلند خود را که تا زیر زانو می‌آید را به تن می‌کنند و چند پرچم بزرگ در جلوی دسته خود به دست می‌گیرند، همچنین کشکولی(نمادی از مشک که با آن آب بر می‌داشتند) که پیران و بزرگان سقا و آنان که جوان‌ترند جامی برنجی یا مسی به دست می‌گیرند و شالی بر گردن می اندازند و با لحن حزن انگیز مرثیه‌های خود را هم‌خوانی میکنند که به آن گرفتن ذکر سقایی می‌گویند.

 از زمان ظهر عاشورا، روزهای سوم، هفتم و اربعین حسینی سقایان دیگر نه لباس سقایی می‌پوشند، نه کشکول و نه جام به دست می‌گیرند چرا که حضرت ابوالفضل به شهادت رسیده است.

 همچنین در روز تاسوعا و عاشورای حسینی دستجات عزاداری همدان از هر کوی و برزن همراه با سینه زنان، زنجیر زنان و عزاداران در دو صف منظم حرکت می‌کنند و برخی دستجات نیز همراه خود علم، کتل و گاری تزئین شده‌ای که نوزادی را با خود حمل و با پارچه‌های حریر و توری تزئین شده و در داخل آن مقداری سیب سرخ، و تکه هایی از پارچه‌های سبز می گذارند چرا که مردم همدان اعتقاد دارند در روز عاشورا برای قبول شدن نذرشان با توسل بر سالار شهیدان و شهدای دشت کربلا از دستجات سیب سرخ و پارچه سبز تهیه می‌کنند.

 سادات نیز بر شاخک‌های این سیب‌های سرخ تکه پارچه‌های سبز می‌بندند و به زعم خود آن را به نام اجدادشان متبرک می‌کنند.

 آیین خیمه سوزان در عصر روز عاشورا در محله گلپای شهر همدان برگزار می‌شود همچنین در این روز مراسم تعزیه و نمایش طایفه بنی اسد در دستجات عزاداری به اجرا در می‌آید.

 در روز سوم بعد از شهادت نیز دستجات عزاداری از صبح به طور مشترک از محل حسینیه، تکایا و مساجد خود به سمت میدان امامزاده عبدالله همدان و یا میدان امام حرکت می‌کنند.

 در این روز هیئتی از امامزاده یحیی همراه با کاروانی که چندین شتر دارد و صحنه انتقال اسیران واقعه کربلا را به تصویر می‌کشد، همچنین هیئت آبادانی‌های ساکن در همدان نیز رسومات مختص خود را رد عزاداری‌هایشان به نمایش می‌گذارند و خیمه‌هایی را برپا و با آتش زدن آنها صحنه‌هایی از قیام عاشورا به تصویر می‌کشند.

 وجود خرافات در مراسم عزاداری عاشورا تنها به کام دشمنان اسلام خوش می‌آید

 امام جمعه موقت همدان در گفت وگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: تبیین پیام‌های عاشورا و اهداف امام حسین(ع) در قیام عاشورا از عزاداری صرفا همراه با گریه زاری ارجح و دارای اهمیت بسیاری است.

 حجت الاسلام والمسلمین محمد جوادی بیان کرد: مبلغان دینی، سخنرانان، مداحان و روضه خوانان حسینی باید نهایت سعی خود را برای برگزاری مراسم عزاداری همراه با شور و شعور داشته باشند.

 وی افزود:  زمانی که انسان در پیرامون خود بنگرد رهاوردهای عاشورا را درمی‌یابد چرا که قیام تاسوعا و عاشورای حسینی دارای دستاوردهای فراوانی است که در دستور به کارگیری آن در مسیر امام حسین(ع) قرار گرفته و به عزت دنیوی و اخروی دست می‌یابیم.

جوادی تصریح کرد: دستیابی به عزت و عزت مداری، عظمت مسلمانان و غیره از دستاوردهای این قیام است که بسایری از مردم عزتمند از آن بهره گرفته اند ولی در کنار این مورد مشاهده می‌کنیم برخی افراد دستاوردهای نامطلوبی را در حاشیه مراسمات عاشورا اجرا می‌کنند که سبب رنجش امام حسین(ع) و ولی عصر مسلمانان می‌شود.

 امام جمعه موقت همدان گفت: وجود برخی خرافات و بدعت ها در عزاداری های حسینی و ورود آنها به مراسم عاشورا تنها به کام مستکبران و دشمنان اسلام خوش می‌آید.

8500 نفر در شبکه تبلیغ همدان فعال هستند / امر به معروف و نهی از منکر از اهداف اصلی قیام عاشورا بود

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی همدان نیز اظهار کرد: اگر به دنبال آزادی، آزادگی و در یک کلام انسانیت هستیم باید در دانشگاه عاشورا و از معلم بزرگ آن بیاموزیم و به فرهنگ عاشورائی دست یابیم.

 حجت الاسلام  والمسلمین علی دشتکی با اشاره به اینکه امر به معروف و نهی از منکر از اهداف قیام عاشورا بود، گفت: باید سبک زندیگ دینی  اسلامی مورد نظر رهبری را نیز در عاشورا جستجو کنیم.

 دشتکی تصریح کرد: دشمن برای کم تأثیر جلوه دادن عاشورا از هیچ اقدامی فروگذار نمی‌کند و در این راستا از تمامی ابزار و تکنولوژی استفاده می‌کند که نیاز است تا متقابلا با هجمه‌های فرهنگی دشمن مقابله شود.

 مدیرکل تبلیغات اسلامی همدان پوشش تمامی اقشار جامعه و مناطق محروم از نظر فرهنگی را مهم بیان کرد و گفت: قیام جهادی امام حسین(ع) انسان‌ها را به سمت تفکر و منطق اسلام سوق داد و داشتن بصیرت برای عمل به موقع از مهمترین درس‌های این قیام است.

 دشتکی با اعلام اینکه 8 هزار و 500  نفر در شبکه تبلیغ در استان همدان فعال هستند، اظهار کرد: اولویت‌های فرهنگی در استان مشخص شده تا بر اساس نیاز جامعه در آن حوزه‌ها برنامه ریزی شود.

 گزارش از مریم رحیمیان‌انور

 انتهای پیام/ ب