سخن گفتن با الفاظ کوچه بازاری در ادبیات عاشورایی شدنی نیست
خبرگزاری تسنیم: مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت:برخی شاعران تصور می‌کنند با الفاظ و القابی که به ادبیات کوچه بازاری نزدیک است، می‌توانند در عرصه ادبیات عاشورایی سخن بگویند که این شدنی نیست.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، رونمایی از کتاب «سلام بر عاشورا» تازه‌ترین اثر رضا اسماعیلی شاعر آیینی‌سرای کشورمان، یکی از برنامه‌های غرفه خبرگزاری تسنیم در نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها بود، در این نشست که عصر روز چهارشنبه 21 آبان برگزار شد، شاعرانی چون محمدعلی مجاهدی، حمیدرضا شکارسری، حسین اسرافیلی، علیرضا قزوه، سیدمهدی طباطبایی و عبدالرحیم سعیدی‌راد حضور داشتند.
به این دلیل که روزهای نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها روزهای شلوغی برای رسانه‌ها بود، متن سخنان افراد حاضر در این مراسم رونمایی باز نشر می‌شود.
حسین اسرافیلی شاعر در این نشست در سخنانی گفت: شاعر این اثر، انگشت روی آسیب‌هایی گذاشت که موجب شد، با یک‌سری الحادها و مخالفت‌ها روبرو شود، اما باید بگویم کار وی تنها قدم درستی است که در این روزگار در راستای مقابله با تحریف‌های عاشورایی برداشته شده است.
اسرافیلی: نباید صرف گریاندن از سنگ‌ریزه‌های استفاده کنیم
وی ادامه داد: ما در شعر آیینی نیز همچون زمانی که به آستان ائمه بزرگوار وارد می‌شویم و رعایت ادب و احترام می‌کنیم، باید آداب و تربیت را رعایت کنیم؛ چه آن زمان که شعر سروده می‌شود و چه آن زمان که اشعار توسط مداحان قرائت می‌شود، نباید صرف گریاندن از سنگ‌ریزه‌ها استفاده کنیم.
اسرافیلی با اشاره به خاطره‌ای از حضور در جلسات عزاداری گفت: من و آقای اسماعیلی در هیئتی حضور داشتیم. مداحی شعری با این مضمون می‌خواند که «هر که سگ این آستان نباشد آدم نیست»؛ اینگونه موارد تنها اختصاص به این هیئت ندارد، بلکه در جلسات بسیاری مشاهده می‌شود؛ این در حالیست که امام حسین(ع) آمد تا انسانیت را تحویل اجتماع دهد.
وی با بیان اینکه نباید این تعابیر را در اشعار عاشورایی به کار ببریم، افزود: متأسفانه بسیاری از اشعاری که اینچنین سروده می‌شوند، ریشه در ناآگاهی و کم‌اطلاعی شاعران دارند. شاعران ما نه تاریخ شعر عاشورا را می‌خوانند و نه مقتل را؛ در نتیجه شعرشان دچار نقاط ضعف فراوان است. ما اگر ضعف‌ها و آسیب‌های شعر عاشورایی را بشناسیم و آسیب‌ها را نشان شاعران دهیم، در حقیقت شاعران را به‌سمت مطالعه‌ای بیشتر سوق داد‌ه‌ایم.
اسماعیلی گوشه کوچکی از پرده آسیب‌های شعر آیینی را کنار زده است
وی در پایان سخنان خود افزود: رضا اسماعیلی گوشه کوچکی از پرده را کنار زده است تا ما این آسیب‌ها را مشاهده کنیم؛ ان‌شاءالله شاعران جوان به‌جای آشفته‌شدن از این انتقادات، از آن بهره‌مند شوند.
علیرضا قزوه دیگر شاعر حاضر در این مراسم نیز در سخنانی با اشاره به یادداشتی که در 20 رباعی این مجموعه نوشته است، گفت: اکنون رباعی‌های رضا اسماعیلی شناسنامه‌دار شده‌اند؛ پیش از این بحث‌هایی در مطبوعات در زمینه این رباعیات به وجود آمده بود که موافقان و مخالفان بسیاری داشت.
وی افزود: یک‌طرف شعر آیینی، شاعران آیینی هستند که با مطالعه کافی به آستان ائمه ارادت دارند و طرف دیگر، شاعرانی هستند که تصور می‌کنند با الفاظ و القابی که به ادبیات کوچه بازاری نزدیک است، می‌توانند در عرصه ادبیات عاشورایی سخن بگویند که این شدنی نیست.
قزوه ادامه داد: در ادبیات فارسی دوره‌ای داریم که ادبیات آن به مکتب می‌رسد اما تبدیل به سبک نمی‌شود و آن مکتب وقوع است. تعجب من از این بود که این مکتب چرا با وجود حضور چهره‌هایی چون وحشی بافقی، نمی‌تواند به سبک تبدیل شوند. یکی از دلایل این امر این بود که شاعران این مکتب خود را ذلیل و کوچک می‌دانند؛ گاهی ذلیل و کوچک آستان امام حسین(ع) و گاهی درگاه یک پادشاه.
وی متذکر شد: یکی از دلایلی که شعر آیینی ما نزول می‌کند، این است که می‌خواهند شعر عاشورایی را با این الفاظ همراه کنند؛ حتی گاهی دیده می‌شود که شاعر در شعرش صدای حیوان در می‌آورد! البته اکنون وضعیت بهتر شده و به وجود واژه‌هایی چون ارباب و برده اکتفا می‌کند.
قزوه اضافه کرد: شاعران پیشکسوتی در عرصه مقابله با آسیب‌های شعر آیینی گام برداشته‌اند که از آن جمله می‌توان به مجاهدی، اسرافیلی و چایچیان اشاره کرد که اشعاری نیز به آنها تقدیم شده است؛ چراکه در عرصه ادبیات عاشورایی پیشقدم بوده‌اند.
قزوه: «سلام بر عاشورا» نوعی اخوانیه ادبیات عاشورایی است
این شاعر در ادامه سخنانش با اشاره به کتاب «سلام بر عاشورا»، آن را نوعی اخوانیه ادبیات عاشورایی خواند و گفت: این مبارزات ضدّ شعر همه جا دیده می‌شود؛ برای نمونه در هند گروهی بودند که کتاب‌های شهید مطهری را سوزاندند چون شهید مطهری دم از تحریفات عاشورا می‌زد و در همان کشور افرادی بودند که 70 جلد کتاب درباره تحقیق و پژوهش پیرامون ذوالجناح منتشر کردند و حتی تشییع جنازه راه می‌اندازند و از این قبیل کارها.
قزوه افزود: یکی از کارکردهای «سلام بر عاشورا» روشنگری است؛ در این رباعی‌ها عاشورا و امام حسین(ع) با بهترین واژگان که همراه باشعر و شعور شاعر است، تعریف شده است. در این کتاب عزادار امام حسین(ع) هم با نماز همراه است، هم با زیارت. در زیارت عاشورا نیز حماسه حسینی به رخ کشیده می‌شود و هدف تنها گریه‌کردن نیست.
وی در عین حال با انتقاد از برخی جنبه‌های کتاب، ادامه داد: البته در یکی دو جا شاعر سرودن اشعار بی‌مایه درباره عاشورا را شرک قلمداد می‌کند که اگر من جای او بودم، تا این اندازه تند نمی‌رفتم. در مجموع باید بگویم که اسماعیلی تلاش کرده از عاشورا تعریف درستی ارائه دهد. حتی در برخی موارد از اشعار و تعابیر شاعران دیگر نیز الهام گرفته است؛ برای نمونه اشاره کرده که عاشورا آموزه است، نه موزه.
قزوه با اشاره به کتاب گنجشک و جبرئیل مرحوم حسینی گفت: گاهی کتاب‌های شعر برای شاعر پشتوانه می‌شود؛ مانند کتاب گنجشک و جبرئیل که مرحوم حسینی وصیت کرد آن را نیز همراه با او دفن کنند. کتاب «سلام بر عاشورا» نیز از جمله کتاب‌هایی است که ارزش پرداختن بسیاری دارد.
وی تصریح کرد: دست‌کم 30 رباعی بسیار ارزشمند در این کتاب دیده می‌شود و همین کافیست که این اشعار در اذهان باقی بماند؛ شاید برخی مضامین تکراری باشد اما در این حجم از رباعی‌ها طبیعی است.
مدیر مرکز آفرینش‌های ادبی حوزه هنری گفت: در یکی از رباعی‌ها دیدم که ابن زیاد را در کنار ابن عقرب استفاده کرده است که این جرأت و جسارت شاعر را می‌رساند. برای من افتخار است که با شاعرانی امثال اسماعیلی و سعیدی‌راد رفاقت دارم و از نزدیک با دغدغه‌های آنها آشنا هستم.
قزوه افزود: اینگونه کارها و مقابله با آسیب‌ها و آفت‌های شعر عاشورایی بسیار سخت است؛ چنانچه به خود من نیز توهین‌های بسیاری شد و حتی از طریق زبان شعر تلاش کردند ضدّ تفکر ما حرف بزنند اما ما نباید میدان را خالی کنیم. این راه باید ادامه پیدا کند.
انتهای پیام/
