لزوم نقش پررنگ‌تر قدرت‌های منطقه‌ای پس از خروج ناتو از افغانستان
خبرگزاری تسنیم: «مانیش ریوا» کارشناس هندی در آستانه خروج نیروهای ناتو از افغانستان بر نقش پررنگ‌تر قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران، چین و هند همچنین همکاری با دولت کابل پس از سال ۲۰۱۴ تاکید کرد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، مانیش ریوا، کارشناس هندی با اشاره به خروج نیروهای ناتو از افغانستان پس از سال 2014 میلادی، این کشور را در برابر حملات شبه‌نظامیان آسیب پذیر اعلام کرده و می‌نویسند: خروج نیروهای ناتو خلا قدرتی در افغانستان ایجاد می‌کند که دیگر قدرت‌های منطقه مانند چین، هند و ایران می‌توانند جایگزین آن شوند.
با خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان، آینده این کشور در گروه همکاری بیشتر با کشورهای منطقه به ویژه کشورهای همسایه آن خواهد افتاد.
اقتصاد افغانستان در مقاطعی از دهه‌های گذشته و قبل از درگیری‌های داخلی رشد بسیار خوبی داشته اما در حال حاضر کسری بودجه 750 میلیون دلاری دولت افغانستان همچنین هزینه‌های 650 میلیون دلاری برای تأمین امنیت این کشور رشد آن را متوقف کرده است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد که خروج نیروهای ناتو به معنای کمتر شدن کمک‌های غرب به افغانستان در آینده است، بنابراین دولت کابل باید به دنبال جلب نظر و همکاری با قدرت‌های منطقه‌ای باشد که علاوه بر نقش پررنگ‌تر در معادلات منطقه، تعهد بیشتری نسبت به حفظ حکومت و اقتصاد افغانستان داشته باشند. بطور نمونه در نشست «سازمان همکاری‌های شانگهای» اجازه پیوستن چند کشور به این سازمان داده شد و این اقدام روسیه و چین، به نظر می‌رسد که پاسخی در تقابل با ناتو بوده است. در کنار هند و پاکستان، ایران اولین کشوری است که به این سازمان خواهد پیوست.
در ادامه به نقش حال و آینده برخی از کشورهای منطقه در افغانستان می‌پردازیم:
چین
زمانی که گروه طالبان از قدرت در افغانستان کنار رفت، چین جزء نخستین کشورهایی بود که به کمک افغانستان شتافت.
چین با افغانستان از طریق یک راه باریک که طول آن 97 کیلومتر است مرز مشترک دارد. این راه باریک که «واخان» نام دارد حدود یک قرن است که دیگر به عنوان مرز ترافیکی معمول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
اگرچه چین و افغانستان مرز مشترک زیادی ندارند اما کابل به چند دلیل به دنبال برقراری ارتباط با پکن است: نخستین دلیل این است که چین به دنبال سرمایه‌گذاری بر منابع طبیعی افغانستان است و این کشور به لحاظ ژئواستراتژیکی نیز بسیار مهم است از طرفی نیز چین و کشورهای جنوب و مرکز آسیا نگران برقراری ارتباط میان مسلمانان «سین کیانگ» و گروه طالبان و دیگر گروه‌های افراطی هستند.
بنابراین، چین به این نتیجه رسیده که برقراری ثبات و سرمایه‌گذاری در افغانستان به سود امنیت پکن و دیگر کشورهای منطقه است.
گفته می‌شود، گروه طالبان برای «جنبش اسلامی ترکستان شرق» و دیگر گروه‌های تروریستی که در استان سین کیانگ چین گروه‌های شبه‌نظامی تشکیل داده‌اند، پناهگاه تهیه می‌کند.
در 13 سال گذشته، چین علاوه بر اختصاص کمک حدود 300 میلیون دلاری به افغانستان و آموزش حدود یک هزار مقام دولتی این کشور، صدها بورسیه تحصیلی نیز به دانشجویان افغان ارائه کرده است.
همچنین از جمله پروژه‌هایی که چین در حمایت از دولت افغانستان در این کشور به مرحله اجرا رسانده، می‌توان به ساخت بیمارستان «جمهوریت»، اجرای فاز دوم ساخت سیستم آبیاری در ولایت «پروان»، ساخت مرکز آموزش ملی علم و صنعت و بازگشایی موسسه «کنفوسیوس» در کابل اشاره کرد.
چین تاکنون حدود 3 میلیارد و 700 میلیون دلار روی معدن مس «عینک» و حوضه نفتی «آمودریا» سرمایه‌گذاری کرده است.
پکن همچنین متعهد شده است که علاوه بر کمک بیش از 300 میلیون دلاری بدون هیچ شرطی تا 3 سال آینده به افغانستان و اختصاص 500 بورسیه تحصیلی، 3 هزار مقام دولتی کابل را نیز آموزش دهد.
در پایان می‌توان گفت که نقش چین در برقراری صلح و ثبات در افغانستان پس از خروج نیروهای ناتو از این کشور حیاتی است.
هند
هند یکی از قدیمی‌ترین متحدین مردم افغانستان است که در 13 سال اشغال این کشور توسط آمریکا و نیروهای بین‌المللی، بیش از 2 میلیارد دلار کمک کرده است.
هند از جمله کشورهایی است که پروژه‌های توسعه‌ای مهمی را در افغانستان انجام می‌دهد. به عنوان مثال، این کشور در طول 5 سال گذشته، سالانه بیش از یک هزار و 500 بورسیه تحصیلی برای افغان‌ها اختصاص داده و یک برنامه آموزش مقامات دولتی در ظرفیت‌های مختلف به مرحله اجرا درآورده است.
یکی دیگر از مهم‌ترین سرمایه‌گذاری‌های هند در افغانستان اختصاص میلیاردها دلار به معدن آهن «جاجیگک» است.
پس از خروج نیروهای ناتو از افغانستان، هند نیز مانند سایر کشورهای همسایه این کشور نگرانی‌هایی دارد، این کشور از این نگران است که برخی از دشمنی‌های عوامل غیر دولتی افزایش یابد و با گسترش عملیات‌های تروریستی، هند را هدف قرار دهند و یا شبه‌نظامیان کشمیر را تقویت کنند.
هند تاکنون بدون هیاهو از طریق کمک‌های مالی، تجاری و آموزش و مشاوره نیروهای امنیتی افغانستان، به این کشور کمک‌های زیادی کرده است.
هند از شرکای حیاتی افغانستان به حساب می‌آید و کابل – دهلی نو چند سال قبل به منظور برقراری همکاری‌های نزدیک پیمان استراتژیک امضا کردند که شامل حضور قدرتمند هند در عرصه‌های اقتصادی و دیپلماتیکی افغانستان خواهد شد.
دهلی نو به دنبال این است که از طریق پررنگ‌تر کردن نقش خود در افغانستان و گسترش آن به نقش رهبری در این کشور، خود را به عنوان یک قدرت جهانی «مسئول» مطرح کند.
جمهوری اسلامی ایران
یکی بزرگترین منافع ایران در افغانستان برقراری صلح و روی کار آمدن دولتی با ثبات در این کشور است که یکی از مصادیق آن جلوگیری از نفوذ گروه «طالبان» و دیگر مخالفان مسلح، در دولت است.
نادیده گرفتن نقش ایران در تحولات افغانستان غیرممکن است به دلیل اینکه اولا، این کشور میزبان 3 میلیون مهاجر افغانستانی است و دوم اینکه در میان کشورهای همسایه افغانستان، ایران بزرگترین شریک تجاری افغان‌ها محسوب می‌شود.
صدها شرکت ایرانی در افغانستان مشغول تجارت هستند، براساس گزارش سازمان «بین‌المللی سرمایه‌گذاری مالی»، صادرات افغانستان به ایران از 9 میلیون و 200 هزار دلار در سال 2009 میلادی به 16 میلیون 800هزار دلار در سال 2013 میلادی رسیده است.
تاکنون ایران برای بهبود روابط 2 ملت، علاوه بر اقدام به ساخت چندین جاده، خطوط انتقال برق، ایستگاه مرزی و پروژه‌های زیرساختی بسیار دیگر، در 5 سال اخیر، سالانه 50 میلیون دلار دیگر به بخش مبارزه با مواد مخدر در افغانستان اختصاص داده است.
ایران همچنین برای انتقال نفت و گاز به جنوب آسیا باید از طریق خط لوله‌های امن از خاک افغانستان اقدام کند.
به گفته محمد اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان، این کشور می‌تواند به مدلی برای همکاری‌های منطقه‌ای تبدیل شود. این مدل می‌تواند موقعیت ژئوپولیتیک افغانستان را تغییر دهد و از مسیر متجاوزان از شمال و جنوب در 200 سال گذشته و از یک چالش بزرگ به یک فرصت برای همکاری‌های بین کشورهای جنوب آسیا و آسیای مرکزی تبدیل کند.
حامد کرزی رئیس‌جمهور سابق افغانستان گفته بود که این کشور باید به نقطه تلاقی تمدن‌ها تبدیل شود، نه میدان جنگ برای ابرقدرت‌ها.
باتوجه به منافع زیاد تمام این کشورهای منطقه درافغانستان، کشور با صلح و ثبات می‌تواند منافع آن‌ها را تأمین کند.
حال سؤال اینجاست که این کشورهای منطقه تا چه میزان تمایل دارند در مسائل افغانستان حضور داشته باشند؟
انتهای پیام/ع
