نژادپرستی بخشی از کالبد ایالات متحده است
خبرگزاری تسنیم: استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ایالتی نیویورک با اشاره به وقایع فرگوسن اظهار داشت که این امر ناشی از نژادپرستی، تبعیض و تصورات قالبی موجود در جامعه آمریکایی علیه رنگین‌پوستان و آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار است.
«پیتر کافمن» (Peter Kaufman) استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ایالتی نیویورک (State University of New York at New Paltz) در گفتگو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم با اشاره به وقایع فرگوسن اظهار داشت که این امر ناشی از نژادپرستی، تبعیض و تصورات قالبی موجود در جامعه آمریکایی علیه رنگین‌پوستان و آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار است. به گفته وی نژادپرستی بخشی از کالبد و استخوان‌بندی ایالات متحده آمریکا است. متن این گفتگو در ادامه آورده شده است:
تسنیم: به نظر شما، وضعیت فرهنگی و اجتماعی ناحیه فرگوسن واجد چه ویژگی‌هایی بود که به چنین ابراز خشم عمومی منتهی شد؟ در واقع چه عوامل فرهنگی و اجتماعی موجود در این ناحیه زمینه را برای شکل‌گیری چنین واکنش عمومی مهیا کرد؟
کافمن: من فکر می‌کنم که این خشم عمومی نتیجه سال‌های طولانی ناکامی و ناامیدی مردم از بی‌عدالتی نژادی، نظام قضایی و حتی جامعه است؛ بی‌عدالتی نژادی در تاریخ آمریکا از این نظر که در هیچ جامعه دیگری به این گونه وجود نداشته است، نظام قضایی نیز از این بابت که هرگز سیستمی نبوده است که براساس شواهد عینی عمل کند و همانند دیگر نهادهای اجتماعی دارای سوگیری است و مبتنی بر پیش‌فرض‌ها، تعصبات و تصورات قالبی افراد است؛ به نظر من تعداد فراوان افرادی که اعتراض خود را در مورد فرگوسن سر می‌دهند، تنها یک مثال دیگر و تازه‌تری از شیوه‌ای است که آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار از برخوردای از یک سهم و برخورد منصفانه در زمینه عدالت و برابری، محروم هستند.
تسنیم: با توجه به وضعیتی که تشریح کردید، ممکن است شاهد وقوع اعتراضات دیگری در سنت‌لوئیس و فرگوسن باشیم؟ آیا احتمال دارد که دوباره چنین وقایعی رخ دهند؟
کافمن: در واقع من فکر می‌کنم که خشم و انزجار عمومی در اینجا پایان نیافته است. به نظر من چنین وقایعی، طی چند هفته آینده در آمریکا ادامه یابد، جایی که مردم یأس و ناامیدی خود را از وضعیت فرگوسن و بی‌عدالتی نژادی در آمریکا ابراز می‌کنند. در 30ام دسامبر گذشته شاهد بودیم که در نیویورک یک راه‌پیمایی برگزار شد و مردم جمع شده و اعلام کنند که این نوع از بی‌عدالتیِ نژادی از سوی بسیاری از مردم غیرقابل قبول است. ادامه چنین اقداماتی به چگونگی تحرک و به جنبش درآمدن مردم بستگی دارد، اما این جریان‌ها مطمئنا از برخی موارد خاص همچون کشته شدن یک فرد سیاه‌پوست به دست یک افسر پلیس، فراتر خواهد رفت، و زمانی که چنین چیزی رخ دهد مطمئنا تحرک و به جنبش درآمدن بزرگتری رخ خواهد داد، در دانشگاه‌ها، در شهرها، اجتماعات مختلف، مردم به هم پیوسته و اظهار خواهند داشت که این وضعیت "دیگر بس است."
تسنیم: در مورد دیگر شهرهای آمریکا چطور، ما شاهد بودیم که در بسیاری از شهرهای آمریکا، و هم برخی شهرهای کانادا و اروپای غربی اعتراضات و راه‌پیمایی‌هایی انجام شد، آیا چنین تظاهراتی ممکن است در ارتباط با موارد مشابه دیگری نیز رخ دهد؟
کافمن: همانطور که گفتید، چنین رخدادهایی در شهرهای دیگر نیز در جریان است. حتی هم‌اکنون وبسایتی اختصاصی وجود دارد که اعتراضات و اقدامات مرتبط با حادثه فرگوسن را در دیگر شهرها اعلام کرده و بازتاب می‌دهد، در واقع این حرکات از حادثه قتل فرگوسن به عنوان مثالی برای پرداختن به مسائل گسترده‌تر نژادی در آمریکا بهره می‌برند. بنابر این تنها محدود به نیویورک و فرگوسن نیست، بلکه در شهرها و نقاط مختلف ایالات متحده در حال رخ دادن است و من فکر می‌کنم که ادامه خواهد یافت.
تسنیم: همانطور که احتمالا می‌دانید، چند روز پیش دادستان کل آمریکا اعلام کرد که برای مقابله با و کاهش رویه‌های و مسائل نژادپرستانه در این کشور، مجموعه سیاست‌ها و اقداماتی را اتخاذ خواهد کرد، شما واکنش وی را (در قبال وقایع فرگوسن) چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کافمن: به نظر من هر آنچه که مقامات انجام می‌دهند -البته امیدوارم - ممکن است پیامدهایی مثبتی داشته باشند. اما باید به خاطر آورد که موضوع بسیار عمیق‌تر از تصویب یک قانون، اجرای یک سیاست، یا تعیین یک مسئول برای تصدی برخی امور به منظور ایجاد برخی تأثیرگذاری‌ها است. مشکلی که درباره آن سخن می‌گوییم یک مسأله بسیار عمیق، و مرتبط با روان و شناخت فرد آمریکایی است. نژادپرستی بخشی از کالبد و استخوان‌بندی ایالات متحده است. در نتیجه حتی اگر دادستان کل یا رئیس جمهوری آمریکا قانونی را به تصویب برسانند یا تلاش کنند برخی سیاست‌های خاص را تغییر دهند، باید به خاطر آوریم که مردمی که عضو هیئت منصفه عالی بودند، شهروندانی عادی بودند، و شهروندان طی فرآیند رشد خود، تصاویر، تصورات قالبی و تعصباتی را درباره سیاه‌پوستان آمریکایی باور کرده، یاد گرفته و درونی می‌کنند. این شهروندان سپس به دنبال این هستند که در قالب هیئت منصفه و در مورد گناهکاری یا بی‌گناهی فرد دیگری تصمیم بگیرند. هرچند تغییراتی ممکن است در سطوح بالا رخ دهد اما من فکر می‌کنم که مشکل بزرگ نژادپرستی در ایالات متحده چیزی شبیه به یک بیماری است که هر فردی حامل باکتری یا آلودگی آن است و به همین خاطر محو کردن و از بین بردن این بیماری از - جسم - افراد بسیار مشکل است.
تسنیم: گاهی این طور عنوان می‌شود که رنگین‌پوستان در آمریکا بیش از دیگران در معرض رویکردها و برخوردهای خصمانه پلیس قرار دارند، به نظر شما چنین ماجرایی بویی از حقیقت در بر دارد یا خیر؟
کافمن: این ماجرا درست است که رنگین پوستان در آمریکا بیش از دیگران احتمال دارد که مورد بازخواست و بازجویی پلیس قرار گرفته و بازداشت شوند. برای مثال اخیرا در شهر نیویورک، در یک نمونه از پرونده‌سازی‌های نژادی، پلیس یک مرد لاتینی‌تبار را به اتهام نقض مقررات راهنمایی و رانندگی مورد بازخواست و بازجویی قرار داده و پرونده‌ای برای وی تشکیل داد. بنابر این همانطور که پیشتر گفته‌ام آن چیزی که به آن اشاره کردید، به عنوان بخشی از کالبد و استخوان‌بندی ایالات متحده، واقعیت دارد؛ نژادپرستی که پرداختن به آن برای مردم دشوار است. در جامعه‌شناسی گاهی اوقات به این پدیده نژادپرستی نهادینه‌شده گفته می‌شود، شرایطی که افراد به شخصه طی کنش‌های خود اصلا به ذهنشان خطور نمی‌کند که به صورت فردی، نژادپرستانه عمل می‌کنند بلکه سیستم به عنوان مسیری که چنین ایده‌های نژادپرستانه‌ای در ناخودآگاه و وجدان افراد وارد می‌کند، مسئول آن است. به این ترتیب رسیدگی به چنین مسائلی مشکل است. در نتیجه یک مسأله بغرنج ایجاد شده و همانگونه که اشاره کرده‌اید پلیس بر مردان سیاه‌پوست و لاتین‌تبار بیشتر از زنان و مردان سفیدپوست تمرکز و توجه دارد.
تسنیم: در همین ارتباط یک موضوع دیگر نیز مطرح می‌شود، از جمله اینکه افسران پلیس آمریکایی زمانی که با رنگین‌پوستان و آفریقایی‌تبارها روبه‌رو می‌شوند احساس ناامنی کرده و در مورد ایمنی خود نگران می‌شوند، در نتیجه رنگین‌پوستان در معرض برخوردهای "بسیار خشن" پلیس قرار می‌گیرند، برای مثال، حدود 10 روز پیش بود که یک کودک 12 ساله سیاه‌پوست در شهر کلیولند، توسط یک پلیس و ظرف مدت چند ثانیه که پلیس مذکور از خودروی خود خارج می‌شود هدف قرار گرفته و کشته شد. نظر شما در مورد این گونه قضیه چیست؟
کافمن: همانطور که اشاره کردم این مشکل مربوط به تصوارت قالبی عمیقی است که در آمریکا علیه مردان سیاه‌پوست وجود دارد. این تصورات قالبی دال بر این است که مردان سیاه‌پوست ترسناک، مجرم، هیولا، غول‌پیکر و قلدر هستند. به نظر من تمامی آن‌ها بخشی از مشکلی هستند که باید دیده شده و حل شوند. افسر پلیسی مورد نظر در ماجرای در فرگوسن میسوری، هم قد و قواره مایکل براون 16 ساله بود، و زمانی که افسر پلیس، مایکل براون را دید، فکر کرد که وی همانند یک شخصیت کارتونی است و این افسر اعلام کرد که به گمانش او تنها 5 سال سن داشته است. حال شما یک فرد 5 ساله را با مایکل بروان مقایسه کنید. این گونه تفکر بخشی از تصورات قالبی است، اینکه یک افسر پلیس، یک فرد سیاه‌پوست را در ذهن خود به گونه‌ای دیگر می‌بینند که بویی از واقعیت ندارد. اینکه تصور شود با یک هیولا، یا یک فرد بزرگتر و مجرم روبه‌رو هستند. این در حالی است که در آمریکا بر اساس قانون افراد تا زمانی که جرمشان اثبات نشود، بی‌گناه هستند. اما من فکر می‌کنم که سیاه‌پوستان در جامعه ما مجرم هستند تا زمانی که بی‌گناهی‌شان اثبات شود.
تسنیم: خود سیاه‌پوستان و آفریقایی‌تبارها چه تصور و ادراکی از مسائلی همچون نژادپرستی، تبعیض و محرومیت دارند؟
کافمن: در ابتدا باید بگویم که من سیاه‌پوست و یا رنگین‌پوست نیستم. اما از تعامل با دانشجویان و همکاران رنگین‌پوستم در دانشگاه این گونه فهمیده‌ام که آن‌ها از مجرم شمردن سیاهان شدیدا عصبانی بوده و دچار یأس هستند. البته هرچند به طور خاص حوزه مطالعاتی من نیست، اما در مطالعات و مشاهدات خود به این نتیجه رسیده‌ام که لزوما تمامی سیاه‌پوستان در این موضوع توافق نظر ندارند. در ماه آگوست و زمانی که موضوع فرگوسن مطرح شد، یک نظرسنجی نشان داد که اکثریت سیاه‌پوستان، چیزی حدود 85 درصد آن‌ها، بر این نظرند که این ماجرا بازتاب دهنده عمق وضعیت نژادی در آمریکا است. اما تعداد بسیار کمتری از سفیدپوستان چنین چیزی را ابراز کرده‌اند. بنابراین من فکر می‌کنم که سیاه‌پوستان در آمریکا به میزان بسیار بیشتری از نژادپرستی و بی‌عدالتی نژادی موجود در آمریکا آگاهی دارند.
تسنیم: اخیرا اعلام شد که دولت آمریکا طرحی در دست بررسی دارد که براساس آن 50 هزار دوربین را روی لباس افسران پلیس نصب کنند، شما این تصمیم را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کافمن: پیشنهاد اینکه از این دوربین‌ها استفاده شود، برای مسئولیت‌پذیر کردن پلیس به منظور داشتن رفتار و برخورد مناسب با افرادی است که آن‌ها را متوقف کرده و بازخواست می‌کنند. برخی مردم فکر می‌کنند به کار بردن این دوربین‌ها به این امر کمک می‌کند که پلیس به گونه‌ای عادلانه و محترمانه‌تر عمل کند. در همین ارتباط روز گذشته در یک مراسمی که در دانشگاه محل کارم برگزار شد، یکی از دانشجویانم نظر بسیار جالبی را مطرح کرد، اینکه استفاده از این دوربین‌ها ممکن است تا حدی کمک‌کار باشد، اما این سئوال پیش می‌آید که چه کسی می‌تواند به تصاویر این دوربین‌ها نگاهی بیندازد، چه کسی می‌تواند این تصاویر را ارزیابی کند، و چه کسی می‌تواند تصمیم بگیرد که بر اساس این تصاویر باید اقدامی صورت می‌گرفت یا خیر. در اینجا باز به این نکته بر می‌گردیم که سفیدپوستان هم به عنوان قاضی و هم به عنوان هیئت منصفه عمل می‌کنند و مردان سیاه‌پوستان را بر اساس دیدگاه‌های مبتنی بر نژادپرستی می‌نگرند. پس حتی اگر نیروهای پلیس دوربین‌هایی را روی البسه خود نصب کنند، خیلی کارایی ندارد، زیرا هیئت‌منصفه عالی همانند مورد قتل مایکل براون، عملکرد پلیس را موجه می‌شمارند. زیرا آن‌ها در دوربین، مردان سیاه‌پوستی را می‌بینند که از دید آن‌ها ترسناک بوده و باید به آن‌ها شلیک شود.
تسنیم: به عنوان یک متخصص علوم اجتماعی، نظر شما در مورد اثرگذاری این وقایع بر مباحثات عمومی در زمینه نژادپرستی در آمریکا چیست؟
کافمن: وقایعی این چنین به گسترش و بهبود گفتگوها و مباحثات یاری می‌رساند. اما فکر کنم چنینی چیزی (اکنون) رخ نمی‌دهد. زیرا بسیاری از ما، نه تنها در آمریکا، بلکه در سرتاسر این کره خاکی، دنیا را در قالب یک دوگانگی می‌بینیم. اینکه جهان را به صورت سیاه یا سفید، خوب یا بد، بله و خیر، شرور و غیرشرور می‌بینیم، به جای اینکه با هم همکاری و یا گفتگویی داشته باشیم. اما با بیان اینکه من درست هستم و تو نادرست، یا مسیر من صحیح است و مسیر تو نادرست، امکان هیچ نوع گفتگو و تعاملی به وجود نمی‌آید. الان در وضعیتی قرار داریم که بسیاری از سفیدپوستان مایل نیستند نژادپرست خوانده شوند، چون آن را بسیار منفی می‌دانند، اما مسأله این است که نژادپرستی همچنان وجود دارد، علیرغم اینکه به آن اذعان نمی‌شود. بنابراین فکر می‌کنم که حوادثی مانند فرگوسن مردم را بیش از پیش بر سر موضع خود پابرجا می‌کند، اینکه ادعا کنند که هیچ گونه نژادپرستی در آمریکا وجود ندارد و از آن دفاع کنند. همانطور که گفتم این بخشی از یک مشکل جهانی است.
تسنیم: علاقه‌مندیم در صورت امکان کمی از تجربه زیسته دو هفته اخیر خود در دانشگاه محل خدمتتان همچنین رخدادها و واکنش‌هایی که در بین دانشجویان و همکارانتان در ارتباط با وقایع فرگوسن ایجاد شد، با ما سخن بگویید.
کافمن: در شبی که هیئت منصفه عالی ایالت میسوری رأی به عدم محکومیت دارن ویلسون، (افسر پلیس سفیدپوست قاتل مایکل براون) داد، حدود ساعت 12 شب (نیمه‌شب) در دانشگاه محل کارم، بسیاری از دانشجویان، حدود 200 تا 300 تن، از خوابگاه‌ها و محل‌های سکونت خود خارج شده و در محوطه دانشگاه راه‌پیمایی کرده و اعتراض خود را بیان کردند که 2 تا 3 ساعت به طول انجامید. این دانشجویان در این راه‌پیمایی خود پلاکاردها، نشانه‌ها و شمع‌هایی را در دست داشته و به این تصمیم هیئت منصفه عالی، به صورت مسالمت‌آمیزی اعتراض کردند. روز بعد من کلاسی را در دانشگاه داشتم و طی آن با دانشجویان تصمیم گرفتیم که به موضوعی که از قبل مقرر شده بود نپردازیم، بلکه در مورد فرگوسن صحبت و گفتگو داشته باشیم، زیرا فکر می‌کردم که بسیاری از دانشجویان خواهان این هستند که در این باره صحبت کنند. آن‌ها می‌خواستند با دیگر دانشجویان و اعضای هیئت علمی درباره آنچه رخ داده است، بحث و گفتگویی را داشته باشند. طی دوهفته اخیر نیز ما مباحثات زیادی را در این باره داشته‌ایم. امری که به نظر من از مواهب استاد دانشگاه بودن و حضور در محوطه دانشگاه است. شما فرصت این را دارید تا افکار و ایده‌های خود را با دیگران تبادل کنید. شب گذشته نیز من در مراسمی در دانشگاه خود شرکت داشتم که از سوی 3 استاد (پروفسور) برگزار شده بود که دو تن از آن‌ها جامعه‌شناس بودند که درباره وضعیت فرگوسن صحبت می‌کردند و تلاش داشتند به افراد حاضر در دانشگاه توضیح دهند که دقیقا چه چیزی رخ داده است، همچنین فرصت پرسش و پاسخی را با مخاطبان داشتیم. البته نمی‌توانم بگویم که چنین مباحثاتی الزاما در تمام دانشگاه‌های و کالج‌های کشور وجود داشته است. دانشگاهی که در آن تدریس می‌کنم، تا حدودی از تنوع بالایی برخوردار است و خوشبختانه تعداد قابل توجهی از رنگین‌پوستان را در دانشگاه خود پذیرا هستیم. همچنین پذیرای تعداد قابل توجهی از دانشجویانی هستیم که در امور سیاسی مشارکت داشته و دخیل هستند و از آنچه که در جهان در جریان است آگاهی دارند.
پروفسور پیتر کافمن استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ایالتی نیویورک در نیوپالتز است، از جمله حوزه‌های مطالعاتی مورد علاقه وی می‌تواند به کنش اجتماعی، تغییرات اجتماعی، ساختار اجتماعی و فردیت، مسائل اجتماعی و جامعه‌شناسی تربیتی اشاره کرد.
گفتگو از امیر خالقیان
انتهای پیام/پ
