ظرفیت ۲۰میلیارد دلاری صادرات برق و تجهیزات در آستانه برابری با رقم فعلی صادرات نفت

بحث اقتصاد مقاومتی برای اولین بار توسط مقام معظم رهبری در سال 91 مطرح شد و پس از آنکه در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی هایی روی کلیات آن انجام شد، سیاست های اقتصاد مقاومتی آماده شد و در تاریخ سی ام بهمن ماه 1392 از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شد. یک روز پس از ابلاغ مقام معظم رهبری، رئیس جمهور طی نامه ای به معاون اول خود 11 دستور برای اجرایی شدن این سیاست ها صادر کرد.

وزارتخانه ها پس از این ابلاغ به تهیه نقشه راه اقتصاد مقاومتی پرداختند اما با گذشت حدود 10 ماه از ابلاغ مقام معظم رهبری و دستور رئیس جمهور اقدام عملی در این خصوص از سوی دولت به چشم نمی خورد. از اینرو به سراغ سیدعباس جعفری ، دبیر کمیته هماهنگی و پیگیری برنامه های اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو رفتیم تا در گفت‌وگویی با این مقام مسئول، از اقداماتی که در بدنه وزارت نیرو در زمینه پیاده سازی اقتصاد مقاومتی انجام شده مطلع شویم.

متن زیر حاصل گفت‌وگوی مشروح خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با دبیر کمیته هماهنگی و پیگیری برنامه های اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو است.

تسنیم: بحث اقتصاد مقاومتی از چه زمانی در وزارت نیرو مطرح شد؟

جعفری: زمانی که سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شد این مسئله مورد توجه تمامی دستگاهها قرار گرفت، البته این مسئله در دستگاه های اجرایی کم و بیش مسبوق به سابقه بود. دولت قبل هم دستوری را به زیرمجموعه های خودش صادر کرده بود که به برخی مسائل بیشتر توجه کنیم که بوی اقتصاد مقاومتی می داد. اما ابلاغ سیاست های اقتصاد مقاومتی، این راه را شفاف تر از گذشته کرد و تکلیف را برای همه دستگاهها روشن کرد که این هماهنگی ها چطور باید صورت بگیرد.

کاری که ما کردیم این بود که ابتدا این سیاست های اقتصاد مقاومتی را برای خودمان تبیین کردیم. از خبرگان بهره گرفتیم، نقطه نظرات اساتید دانشگاه را شنیدیم، مسائل مطرح را بین مدیران وزارتخانه و خبرنگان بخش خصوصی به شور گذاشتیم که مفهوم این بندها برای ما چیست و به نتایج خوبی هم رسیدیم. چندین PowerPoint برای این مسئله تهیه شد و حتی ما خودمان این مسائل را در جلسه کمیسیون های تخصصی شورایعالی اقتصاد ارائه کردیم و گفتیم که ما از این سیاست ها این را می فهمیم.

این تببین از سخنرانی های مختلف مقام معظم رهبری و از گفتارهای مقامات ارشد نظام درآمد. ما نقشه راه آب داریم، نقشه راه انرژی داریم، نقشه راه نفت و محیط زیست داریم. اقتصاد مقاومتی می گوید چگونه با کمترین هزینه و بیشترین بهره وری این نقشه راه را اجرا کنیم. اقتصاد مقاومتی می گوید چگونه و به درستی این نقشه را اجرا کنیم. چگونه ما ایمن باشیم تا یک تحریم اقتصادی ما را اذیت نکند و فشارها را کمتر کند. دوم اینکه ما از بحران های بین المللی کمتر تأثیر بپذیریم.
فرض کنید که بحران و تحریمی وجود ندارد ما باید بتوانیم از ظرفیت های خودمان به نحو احسنت استفاده کنیم. نه فقط استفاده از ظرفیت های مالی بلکه باید به فکر توسعه اقتصادی، اشتغال و به کارگیری سرمایه های انسانی خودمان باشیم.

پس مبحث توسعه بنگاههای دانش بنیان، خلق علم و کاربردی کردن پژوهشهای علمی، مبحث اقتصاد مقاومتی است و ارتباطی هم با تحریم اقتصادی توسط کشورهای خارجی ندارد. فضا را بازکردند تا ما درون زا و برون‌نگر باشیم. به این مفهوم که ما باید به خودمان متکی شویم، ما خیلی از ظریفت هایمان خالی است. ظرفیت های انسانی بسیاری داریم که خالی است و مورد استفاده قرار نمی گیرد. از سرمایه های مادی و منابع طبیعی مان درست استفاده نمی کنیم. در چند سال اخیر مقام معظم رهبری در مشهد هم سخنرانی سال داشتند که ما باید مصرفمان را بهینه کنیم که این مدیریت مصرف و بهبود الگوی مصرف در تمام موارد نه فقط آب و برق، به طور خاص نان، حفظ محیط زیست و ... اینها چیزی است که در اقتصاد مقاومتی هم وجود دارد و مورد تأکید قرار گرفته، همچنین مدیریت بهینه مصرف در چرخه تولید، در تولید هم نباید پرت داشته باشیم.

در تولید برق هم یک نقشه راه توسعه باید وجود داشته باشد. یعنی چگونه تولید کنید، چگونه نقش بخش خصوصی را در تولید افزایش دهید، راندمان نیروگاهها را بالا ببرید و این یعنی اقتصاد مقاومتی. ما اقتصادمان را در مقابل پیامدهای خارجی و محیطی مقاوم می کنیم و این برداشت ما از مفهوم اقتصاد مقاومتی است.

تسنیم: در وزارت نیرو چه اقداماتی برای پیاده سازی اقتصاد مقاومتی انجام شد؟

جعفری: وزارت نیرو برنامه های متعددی دارد از جمله برنامه های راهبردی، سند چشم انداز و... با دستور وزیر نیرو و معاون برنامه ریزی ایشان آمدیم یکبار برنامه های وزارت نیرو را مرور کردیم تا ببینیم چه جاهایی بیشتر به اقتصاد مقاومتی نگاه کردیم. آنها را احصا کردیم، موارد جدید به آنها اضافه کردیم. موارد تهیه شده را به دولت آوردیم و در معاونت راهبردی انشا شد، تحقیق شد و اصلاح شد. نظر کارشناسان دفاتر زیرمجموعه معاونت راهبردی مثل امور تولید، امور زیربنایی و امور بودجه و اقتصاد را شنیدیم و نهایتا به سندی رسیدیم که وزارت نیرو می تواند مطابق این سند برود اقتصاد مقاومتی را در آب و برق اجرا کند.
گو اینکه قبلا اجرا می کرده ولی باید با نگاه هماهنگ و منسجم اجرا کند، هماهنگی با دیگر دستگاهها مثلا در بخش آب با وزارت جهادکشاورزی، در بخش برق وزارت صنایع، راه و شهرسازی و با بانک مرکزی چون منابع مالی را می خواهیم مثلا از بازار سرمایه جذب کنیم. هماهنگی با وزارت امور اقتصاد و دارایی برای جذب سرمایه خارجی و فاینانس که این هماهنگی باید در یک پروسه انجام شود.

* اسناد اقتصاد مقاومتی وزارتخانه‌ها در شورای عالی اقتصاد تصویب شد

تسنیم:‌ این سند در معاونت راهبردی تهیه شد؟

جعفری: بله، این سند با هماهنگی با وزارت نیرو در معاونت راهبردی تهیه شد و در شورای عالی اقتصاد به تصویب رسید.

تسنیم: این سندها را هر وزارتخانه ای جداگانه به شورای عالی اقتصاد برده؟

جعفری: بله، همه اسناد دستگاههای اجرایی جداگانه به شورای عالی اقتصاد رفته. در آنجا برای هر سند یک دستگاه اصلی و چند دستگاه همکار تعریف شده که این مسئله در صدر مصوبه شورای عالی اقتصاد نوشته شده است. به طور مثال برای وزارت نیرو، دستگاههایی همچون وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و دارایی دستگاه همکار هستند. همه اینها به ترتیب در شورای عالی اقتصاد مصوب شد و به صورت یک کتابچه درآمده است.

تسنیم: تمام اینها که مصوب شد با در نظر گرفتن ظرفیت دستگاههای مختلف بوده؟ یعنی بانک مرکزی که برنامه ای جداگانه مصوبه کرده با برنامه وزارت نیرو همپوشانی دارد؟

جعفری: بله، وظیفه معاونت راهبردی این است که این انطباق و هماهنگی را انجام بدهد. فرض بفرمایید اینجا هماهنگی وجود ندارد، قرار شد بعد از تصویب ای برنامه های عملیاتی، اقداماتی توسط دستگاهها به تصویب شورای عالی اقتصاد برسد، آنجا کارگروه هایی در معاونت راهبردی تشکیل شده که آن کارگروهها این هماهنگی ها و انطباقها را رعایت می کنند تا مبادا اقدامی در وزارت نیرو گفته شود یا برعکس در بانک مرکزی داده شود که مغایرت با دیگر اقدام ها داشته باشد. آن کارگروه ها موظف به انجام این هماهنگی ها برای انسجام بخشی هستند.

* کتابچه اسناد اقتصاد مقاومتی منتشر شد

تسنیم: مصوبه سند اقتصادمقاومتی وزارت نیرو کی به شما ابلاغ شد؟

جعفری: مصوبه ما در نهم تیر سال جاری در شورای عالی اقتصاد به تصویب رسید و 18 مرداد به وزارت نیرو ابلاغ شد، این فاصله یک ماه و 9 روز هم به دلیل این بود که چند دستگاه را که جمع کردند و یکباره با فرمت کاربرگ ابلاغ کردند. اخیرا هم هفته پیش معاونت راهبردی ریاسست جمهوری کتابچه ای را منتشر کرده که شامل اسناد تمامی برنامه های دستگاهها است.

تسنیم: نقشه راه وزارت نیرو چند برنامه و چند سیاست راهبردی دارد؟

جعفری: به لحاظ محتوایی بندهای 3، 8 ، 9 و 19 از مجموعه سیاست های اقتصاد مقاومتی به وزارت نیرو مرتبط شده است. گو اینکه دیگر دستگاه ها هم با این بندها مواجه هستند. برای وزارت نیرو در ماده 2 مصوبه، چهار هدف در نظر گرفته شد که در واقع مرتبط می شود با همان 4 بند. برای آب و برق به طور مشخص و جداگانه 4 سیاست تعیین شد. یعنی برای بخش آب 4 سیاست و برای بخش برق نیز 4 سیاست تعیین شد. برای بخش آب عناوین سیاست ها بدین شرح است: مدیریت تقاضای آب، اصلاح ساختار تأمین آب، اصلاح الگوی مصرف آب و توسعه بازار و ارتقای بهره وری آب. همچنین برای برق عناوین سیاست ها بدین شرح است: افزایش راندمان نیروگاهها و کاهش تلفات، توسعه صادرات و مبادلات منطقه ای، اصلاحات اقتصادی و مدیریتی بخش برق و افزایش سهم انرژی های پاک و تجدیدپذیر در سبد انرژی کشور. به طور مشخص در سند سیاست های ابلاغی و اقتصادی مقاومتی به توسعه صادرات برق و تجهیزات کالای آب و برق اشاره صریح شده و مقام معظم رهبری تأکید خاصی بر توسعه صادرات کشور داشته اند.

* ظرفیت صادرات 20 میلیارد دلار برق و تجهیزات برق را داریم

ما در کشور ظرفیت های بالایی داریم، ما می توانیم بگوییم که اکنون ظرفیت صادرات برق و تجهیزات برق ایران بالای 20 میلیارد دلار است. یعنی می شود گفت در چندسال آینده این رقم با صادرات نفت ما برابری می کند. این پتانسیل باید استفاده شود. (حسن روحانی رئیس جمهور پیش از این از درآمد 24 میلیارد دلاری نفت در لایحه بودجه 94 خبر داده بود) ما نیروگاه داریم، کارخانه ساخت تجهیزات آب و برق داریم، کنتورسازی داریم، توربین سازی داریم، کابل سازی داریم، خدمات فنی و مهندسی و مشاوره داریم. ما مشاوران و پیمانکاران خبره در این بخش ها داریم به طوری که ظرفیت پروژه ها داخل کشور جوابگوی جذب تمامی ظرفیت های این مشاوران و پیمانکاران نیست و باید به خارج از کشور برای توسعه فعالیت هایشان بروند که در این زمینه بازار بسیار خوبی را وزرات نیرو برای آنها فراهم کرده و کشورهای افریقایی، خاورمیانه، سوریه، آسیای میانه، پاکستان و افغانستان، کشورهای هدفی هستند که مشاوران و پیمانکاران ایرانی در آنها مشغول به کار هستند. این توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی در سیاست های اقتصاد مقاومتی مصرح بوده و در برنامه های ما هم هست.

ما برای هر کدام از این سیاست ها تعدادی برنامه نوشته ایم که عنوان برنامه های عملیاتی و اجرایی به خود گرفته اند. برای بخش آب برای سیاست اول؛ پنج برنامه، برای سیاست دوم؛ 7 برنامه، برای سیاست سوم؛ 5 برنامه، و برای سیاست چهارم؛ 7 برنامه که جمعا می شود 24 برنامه عملیاتی برای بخش آب و آبفا که در شورای عالی اقتصاد تصویب شده است.

در بخش برق برای سیاست اول؛ 7 برنامه، برای سیاست دوم؛ 4 برنامه، برای سیاست سوم؛ 8 برنامه و برای سیاست چهارم؛ 4 برنامه تدوین شد و در مجموع 23 برنامه اجرایی در بخش برق مورد تصویب قرار گرفت.

این برنامه ها برنامه های میانه هستند. نمی گوییم کلان چون سیاست کلان بود. برای اینها نیاز داریم که یک سری اقدامات از جنس برنامه داشته باشیم تا این برنامه های میانی به اجرا نزدیکتر شوند. معاونت محترم راهبردی پیوست این مصوبه یک کاربرگی را برای دستگاههای اجرایی ارسال کردند که این کار درستی بود و ما هم موافق این بودیم. این کاربرگ ها برای هر برنامه وجود دارد؛ به عنوان مثال برای برنامه اول سیاست اول بخش آب، برای اینکه برنامه محقق شود در بخش آب و آبفا که بوی اقتصاد مقاومتی می دهد چه اقداماتی باید انجام دهد. می گوید اقدام را لیست کن، برای این اقدام یک هدف کمی و یک هدف کیفی نام ببر، بگو شاخص اندازه گیری این اقدام و واحد اندازه گیری این شاخص چیست، بگو امروز در کجا هستی و چقدر از این اقدام انجام شده. اگر می گویید نصب کنتور بر سر چاهها، باید مشخص شود در سال 93 چندتا نصب خواهی کرد و همینطور در سال 94 و همینطور برنامه ششم.

* وزارت‌خانه‌ها موظف به تکمیل کاربرگ‌های اجرایی اقتصاد مقاومتی شدند

تسنیم:‌ این کاربرگ ها تا پایان برنامه ششم است؟

جعفری: بله، فعلا تا پایان برنامه ششم توسعه اینها را می بینیم و بعد هم باید در بلند مدت نگارش شود. وزارت نیرو فارغ از معاونت راهبردی در صدد تدوین برنامه ها برای زمان بلندمدت تری نسبت به برنامه ششم است تا اینکه به سند چشم انداز برسیم.

در عین حال می گویند دراین کاربرگ چه منابع مالی نیاز دارید و چگونه طراحی کردید که به این منابع مالی برسید. چون قرار نیست که اینها را از بودجه عمومی ببینیم. چه مکانیزمی را طراحی کردید که مثلا این اقدام نصب کنتورهای هوشمند بر سر چاهها محقق شود. در بخش برق گفته شده توسعه صادرات خدمات فنی و مهندسی؛ با چه شاخصی می سنجیم و باید به کجا برسیم، شاخص اندازه گیری کیفی در این زمینه چیست. اگر می خواهیم به نقش اول منطقه تبدیل شویم باید مشخص کنیم در چند سال و در این خصوص شاخص های چیست، تعداد است یا درصد ریالی و باید بگوییم امروز در کجاییم.

این کاربرگ هفته گذشته از وزارت نیرو برای معاونت راهبردی ویرایش نهایی اش ارسال شد. هرچند یک جاهایی ایراد دارد ولی قرار شد ما برویم در کارگروهها و اصلاحات انجام شود. دفتر گروه تولیدی و امور زیربنایی بنشیند و بانک مرکزی، وزارت صنایع، وزارت خارجه و گمرک بیایند بنشینند و بینند این اعدادی که نوشته شده درست است یا کم است یا زیاد است، اگر ما با این ارقام نمی توانیم کاری کنیم به گونه ای اصلاح کنند که بتوانیم و در نهایت این مصوب کارگروهها برود در شورای اقتصاد تا ابلاغ شود. این نگاه معاونت راهبردی است که موافقت نامه های دستگاههای اجرایی با نگاه بر این کاربرگ ها اصلاح و ابلاغ شود و همه چیز باید بوی اقتصاد مقاومتی بدهد. نه برای مقابله با تحریم اقتصادی و دور زدن آن بلکه ایمن کردن اقتصاد و جامعه این تصمیم به صلاح مملکت است. فارغ از اینکه ما در تحریم هستیم یا نه، باید اقتصاد مقاومتی را اجرایی کنیم. باید توجه داشته باشیم که کاهش مصرف آب و بهینه کردن مصرف برق ربطی به خارج از کشور ندارد و کاملا مبحث درون زایی اقتصاد کشور است.

* ممنوعیت واردات تجهیزات آب وبرق مشابه تولید داخل ابلاغ شد

تسنیم: بحث داخلی سازی ظاهرا در مواردی که ذکر کردید تأکید نشده؟

جعفری: چرا، سیاست چهارم بخش آب می گوید که برنامه هایی متناظر با سیاست توسعه بازار آب و ارتقای بهره وری آب انجام شود. بند اول تقویت و ایجاد بازارهای آب، بند دوم تقویت تشکل ها و واگذاری امور به مردم، بند سوم شفاف سازی قیمت تمام شده و هزینه تمام شده و بند آخر اصلاح نظام قیمت گذاری است که در همه اینها کاملا نگاه به درون است.

تسنیم: سوال مشخص من این است که وزارت نیرو چه در بخش آب و چه در بخش برق یک دستگاه مهندسی است، ساخت تجهیزات و کارخانجات هم یکی از وظایف این وزارتخانه است. اینکه در بخش برق در ساخت نیروگاه از توان داخلی استفاده کنیم یا برویم از توان شرکت های سازنده خارجی استفاده کنیم یا در بخش آب در ساخت تجهیزات داخلی سازی کنیم یا نه، در این 4 بندی که به وزارت نیرو مربوط شده، نیست؟

جعفری: در بخش آب سیاست چهارم بند هفتم می گوید که حمایت از وسایل کم آب بر و کاهش دهنده مصرف آب، یعنی ما از صنایعی که کالا و تجهیزاتی را تولید می کنند که مصرف آب را کاهش می دهد باید حمایت می کنیم. به عنوان مثال توسعه مدیریت وجوه اداره شده در برنامه ما قرار دارد، یعنی دادن تسهیلات ارزان قیمت و معرفی به صندوق توسعه ملی و همچنین پیش‌خرید تجهیزات تولید داخل توسط شرکت های زیرمجموعه ما که اینها اقدامهای ما برای حمایت از صنایع داخلی می شود. در بخش برق وقتی می گوییم افزایش صادرات برق، کالا و تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی؛ در اقداماتمان این را داریم که معرفی صنایع داخلی به نمایشگاههای بین المللی و حمایت از آنها، هماهنگی با سازمان توسعه تجارت ایران برای معرفی برند های معتبر صنعت برق به خارج از کشور، تدوین پروتکل بین ایران و کشورهای غرب ایران از شمال؛ ترکیه و سوریه تا عراق و کویت داریم انجام می دهیم. یک بازار بین المللی بین ایران و ترکیه قرار است دایر شود برای اینکه صنایع ما بتوانند در بازار هدف با سرعت بالاتری پیش بروند. همین امروز مصوبه ای در وزارت نیرو است که با هماهنگی ریاست جمهوری ابلاغ شده که ما تمام تلاشمان این است که واردات تجهیزات خدمات آب و برقی که در داخل کشور تولید می شود را نداشته باشیم و در عین حال به تولید داخل کمک کنیم تا استانداردهایش بالا برود.

تسنیم: در این جور مسائل آیا شاخص داریم؟

جعفری: دقیقا، این مطالب در کاربرگ ها هست. مثلا در برنامه ارتقای بهره وری انرژی الکتریکی در بخش های مختلف مصرف از طریق بهینه سازی، ما از لامپ های کم مصرف حمایت خواهیم کرد. همچنین ما از خلق ایده های کاهش مصرف حمایت می کنیم. ایده های کاهش مصرف را به شرکت های زیرمجموعه مان معرفی می کنیم تا تجاری شوند. محققانی می آیند به ما محصولاتی ارائه می کنند و می گویند که با این محصولات می توانیم 10 درصد مصرف برق را کاهش دهیم، ما دستاورد این محققان را بلافاصله به پژوهشگاه نیرو ارجاع می کنیم، اگر نتایج تست ادعای آنها را به سازمان استاندارد می فرستیم و در این فرآیند و جریان به آنها کمک می کنیم. اگر کسی تحقیقی پیشنهاد داده آنرا به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری معرفی می کنیم و این رویکرد در راستای مدیریت بهینه مصرف آب و برق کشور است. این اقدامات در اختیار ماست و ما باید انجام بدهیم. همان فرمایش رهبری است که درست پیمودن را ما انجام می دهیم. اینکه خودمان بیاییم سرمایه گذرای کنیم، کارخانه بزنیم و جنس داخلی تولید کنیم؛ این دیگر اقتصاد مقاومتی نیست، یکی از 10 بند چهارچوب های اقتصاد مقاومتی؛ مردم محوری است. یعنی ما قرار نیست بگوییم خودمان انجام می دهیم اما می آییم از مردم حمایت می کنیم تا آنها انجام دهند، که هر چه این پررنگ تر شود اقتصاد ایمن تر خواهد شد. و این یعنی بخش آب و برق ایمن تر.

*موانع اجرای اقتصاد مقاومتی چیست؟

تسنیم: به نظر شما چه موانعی امکان دارد بر سر راه اجرای برنامه های اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو باشد و شما از الان خواستارید که این موانع برطرف شوند؟

جعفری: اولین چیزی که می تواند این سیاست ها و برنامه ها را ناموفق کند ناهماهنگی دستگاهها است و برعکس؛ اگر ما دستگاهایمان هماهنگ و همراستا باشند، اقداماتشان تعارض نداشته باشد، انصافا می توانیم بگوییم که به اهدافمان در دوره برنامه ششم میرسیم و این دست یافتنی است . ما باید با وزارت کشور که متولی بالادستی شهرداری ها است هماهنگ باشیم . ما نمی توانیم بگوییم یکجا شهرک صنعتی داشته باشیم اما آب نداریم. این عدم هماهنگی به مردم آسیب می زند و منابع کشور هدر می روند. ما نمی گوییم آب نداریم ما می گوییم راه بدست آوردن آب این است. می گوییم آب نیست ولی می توان در حاشیه دریای عمان آب شیرین کن احداث کرد که ما حمایت کردیم و صنعت اش هم در ایران بومی شده و ما تضمین می کنیم فروش آب را، می گوییم شما برو آب شیرین کن احداث کن، نگران فروش آب آن نباش، آب تولید کن و به صنایع بفروش اگر نتوانستی بفروشی ما خودمان آن را از تو می خریم. مهم این است که با ما هماهنگ باشید. در بخش کشاورزی ما الی ماشااله در کشورمان زمین داریم اما مشکل آب داریم. اگر برنامه توسعه کشاروزی بدهند ببینند که آب زیرزمینی افت پیدا می کند یا شور است، قبلا با ما هماهنگ باشند؛ ما بهشان بگوییم که اینجا چه میزان آب وجود دارد و چه کشتی می شود انجام دهند. به طور طبیعی در کرمان پسته کاشتند، چرا کاشتند، خب فهمیدند که در آنجا محصول پسته بهتر است. خب ما نباید در شیراز برنج بکاریم. ما نباید در مشهد چغندر قند بکاریم. قطعا وقتی با ما هماهنگ می شوند بهره وری آب کشاورزی هم بالا می آید و کشور در این بخش ایمن می شود. اگر با ما هماهنگ باشند ما هم می توانیم با داستگکاههای دیگر هماهنگ باشیم و آبیاری نوین اجرا کنیم. به جای هر هکتار 4 تن گندم 7 تن گندم به دست بیاوریم و واردات گندم ما صفر می شود به همین راحتی. در عین حال نکته دوم، بازار سرمایه و بازار پولی کشور نیازمند یکسری اصلاحات است به خصوص سیستم بانکی.

تسنیم: بیشترین بحث شاید بحث مالی باشد، شما برآورد مالی کردید؟

جعفری: برآوردهای مالی در کاربرگ ها وجود دارد.

تسنیم: مجموع برآوردهای مالی شما چه میزان است؟

جعفری: چون هنوز در کارگروهها این عددها بررسی و تصویب نشده نمی توان از رقم دقیق مجموع برآوردهای مالی صحبتی کرد اما یک اشکالی وجود دارد. معاونت راهبردی می گوید در چهارچوب فصل رقم بدهید ما این نگاه را نقض کردیم و گفتیم که نه این منابع را نیاز دارد. اگر از بودجه عمومی نتواند بدهد که بهتر هم هست که اتکا به بودجه عمومی کم شود، باید بخش خصوصی بدهد. حالا اینجا همه دستگاهها یا فشار می آوردند به بودجه عمومی و یا به بازار سرمایه و سیستم بانکی. ما منابع دیگری نداریم، بودجه عمومی، بازرسرمایه، بازار پول و منابع خارجی که منابع خارجی به دلایل تحریم ها یک مقداری محدود شده، منابع بانک جهانی و صندوق بانک توسعه اسلامی یک مقدار اخیرا محدود شده اند و این بازار کشش ندارد و جوابگوی نیازهای ما نیست. ما نظام بانکی‌مان دچار یکسری اشکالاتی شده. در این چند سال منابع بانکی به سمت بخش هایی سوق پیدا کرده که ظاهرا نسبت به بخش های دیگر سودآوری حلال بیشتری دارد و بانک ها حاضر نیستند منابع مالی خود را به دیگر بخش ها بیاورند. باید بنشینیم و با آنها تعامل کنیم. راهکارهایی بیندیشیم، مدل های اقتصادی را به تعامل برسانیم که منابع جذب شود.

تسنیم: در سند شما نیامده که بانک ها باید چکار کنند؟

جعفری: نه، ما مثلا گفتیم تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در بخش آب و برق. در این خصوص یکی از اقداماتمان توسعه مدیریت وجوه اداره شده است. آنجا با بانک کار داریم. می گوییم ما انقدر میلیارد تومان پول داریم انقدر میلیارد تومان هم هم تو بگذار؛ با هم جمع کنیم و به مردم وام ارزان بدهیم که بیایند آب شیرین کن احداث کنند، نیروگاههای پراکنده کوچک بزنند، نیروگاه خورشیدی برای خودشان بزنند و به ما کمک کنند. گیر دوم ما در صنعت آب و برق همین مسئله است. البته آنها هم برای خودشان حرف هایی دارند می گویند منابع از ما نیست و مال مردم است کهب اید اینجا یکسری موارد تببین و قوانینی تدوین شود.

تسنیم: باید کمیته ای، گارگروهی، چیزی فراتر از یک دستگاه برای تأمین مالی استراتژی بچیند.

جعفری: این وظیفه معاونت راهبردی است.

تسنیم:‌ معاونت برنامه ریزی آمده برای موضوعی که همه دستگاهها با آن در ارتباط هستند، سندی تهیه کند؟

جعفری: جلسه کمیسیون های تخصصی شورای اقتصاد و کارگروههایشان برای همین است. مثلا برنامه های وزارت نیرو با حضور دستگاههای همکار من جمله وزارت اقتصاد، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنایع، وزارت خارجه و زورات نفت در کارگروه های امور زیربنایی، امور تولیدی، امور بودجه، و امور اقتصادی شورای عالی اقتصاد بررسی می شود.

الان در فصل بودجه قرار داریم، یک مقدار مشغله شان زیاد است، خدمت آقای دکتر پورمحمدی بودیم که بخواهیم گزارش شش ماهه مان را بدهیم، این موضوع مطرح شد که اجازه بدهید از فصل بودجه بگذریم بعد کارگروهها کارشان را شروع می کنند.

تسنیم: بین برنامه دستگاهها در اقتصاد مقاومتی و بودجه تطبیقی هم شده، که یکسری از برنامه ها برای اعتبار باید در بودجه بیاید؟

جعفری: ما در وزارت نیرو سعی کردیم که این انطباق را انجام دهیم. در کمیته هماهنگی سطح وزارت نیرو، معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی وزیر رئیس کمیته هستند و دفتر برنامه ریزی و بودجه و دفتر برنامه ریزی آب و انرژی عضو کمیته هستند و سعی شده این نگاه در بودجه 94 هم حاکم باشد.

تسنیم: آیا امکان دارد غیر از بحث مالی و هماهنگی بین دستگاهها بحث اقتصاد مقاومتی به مانعی بربخورد؟

جعفری: من فکر نمی کنم. بدنه دستگاههای اجرایی، مخالفتی یا تعارضی با این برنامه ندارند. کلا مدیران دستگاهها در چند سال اخیر که با این مفاهیم آشنا شدند همراهند. آنچه که کنار این مسئله یک مقداری صدمه خواهد زد، بروکراسی های ادرای و متعدد بودن برنامه ها در دستگاهها است. برنامه ششم توسعه، برنامه پنجم توسعه، سند راهبردی، اقتصاد مقاومتی که هماهنگی این برنامه ها برای اجرای درست اقتصاد مقاومتی اذیت خواهد کرد که سعی می کنیم خودمان را از این فضا خارج کنیم و به یک برنامه منسجم برسیم.

تسنیم: فارغ از بحث چشم انداز، در میان برنامه ها اقتصاد مقاومتی یک جامعیتی دارد؟

جعفری: بله، اصلا قرار شد برنامه ششم با رویکرد اقتصاد مقاومتی نگاشته شود. یک مسئله دومی وجود دارد که باید بپذیریم. بودجه ریزی عملیاتی یعنی اتصال هدف، سیاست، برنامه، اقدام، شاخص، ریال و بریم تا پایین. خود این بودجه ریزی عملیاتی کار نویی است. اولین بار است که معاونت نظارت راهبردی این کار را اینجا انجام داده و این کاربرگ ها؛ کاربرگ های بودجه ریزی عملیاتی است که در برنامه پنجم وجود دارد. یعنی به واقع این اهتمام را به خرج داده اند که برای یک بار در کشور اقتصاد مقاومتی را با بودجه ریزی عملیاتی جلو ببرند.

به طور مثال عنوان شود که مگر نمی گویی 10 درصد پیشرفت داری، بگو این 10 درصد در چند سال، چه ریال و چه مکانیزمی حاصل شده و برای 90 درصد باقی مانده باید چه زمانی، چه ریالی و چه مکانیزمی در نظر گرفت. این یعنی بودجه ریزی عملیاتی. بگو اولویت برنامه هایت چیست. اگر یک موقع منابع مالیت کم شد و بخش خصوصی ترغیبش کم شد، کدوم پروژه از اولویتت خارج می شود. این یعنی بودجه ریزی عملیاتی. کدام یک از برنامه ها به هدف دستگاه نزدیکتر است که هیچ وقت نباید مغفول بماند. این یعنی بودجه ریزیی عملیاتی. تخصیص منابعت باید به کدام بیشتر باشد، پایش این برنامه ها و مانیتورینگ آن از صدر تا ذیل در فرآیند بودجه ریزی عملیاتی است که خود این کار، کار نویی در کشور است که قرار است بین دستگاههای مختلف اجرایی شود.

* دفتر معاون اول رئیس جمهور و معاونت برنامه ریزی، 2 ناظر اقتصاد مقاومتی

تسنیم:‌ در اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده که یک سری از دستگاهها به عنوان ناظر انتخاب شده اند که این دستگاهها مثل مجمع تشخیص مصلحت نظام در خارج از مجموعه دولت هستند. آیا دولت در داخل خودش هم ناظر دارد؟ اگر کسی در مجموعه دولت برنامه ای متناقض با اقتصاد مقاومتی داشته باشد ناظری هست که این تناقض را متوجه شود؟

جعفری: بله، در دو شکل این نظارت انجام می شود. یک دفتر معاونت اول ریاست جمهوری است. ما از تمام اقداماتمان یک رونوشت به دفتر معاون اول محترم رئیس جمهور می دهیم و ایشان اقدامات دستگاهها را نظارت و مانیتورینگ می کند. هر گزارشی که به کمیسیون های تخصصی شورای عالی اقتصاد ارائه می کنیم یک رونوشت هم به معاون اول می دهیم. در دولت در کنار معاونت اول، معاونت راهبردی نیز کار نظارت را انجام می دهد. دفتر شورای اقتصاد یک نرم افزاری را دارد طراحی می کند که مدیر سامانه در این نرم افزار، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات معاونت راهبردی خواهد بود. ما اینجا یوزر داریم و به عنوان یک کاربر اطلاعات را وارد خواهیم کرد. بخشی از این اطلاعات را نمی توانیم دیگر تغییر دهیم اما بخشی را می توانیم با اجازه مدیریت سامانه تغییر دهیم. پس در دولت فعلا این شکلی شده که نظارت بر اقدامات ما یک از حوزه معاونت اول ریاست جمهوری باشد که مغایرت مصوبات را چک می کنند و مانیتورینگ پیشرفت آن هم در معاونت نظارت راهبردی صورت بگیرد. حالا در این سامانه دفاتر تخصصی معاونت راهبردی حضور دارند و صحت و سقم ارقام و کارهای ما را بررسی کرده و به ما گوشزد می کنند تا اگر لازم است مواردی را اصلاح کنیم.

تسنیم: این از بالا به پایین است؟

جعفری: دقیقا

تسنیم: از پایین به بالا چی؟ مثلا یه دستگاه موازی با شما یک کاری دارد انجام می دهد یا دستگاهی بالاتر از شما کاری در تناقض با کار شما انجام می دهد؟

جعفری: سامانه مشکل را حل کرده. در این سامانه یک حوزه وجود دارد. در این حوزه یک دستگاه اصلی و یک دستگاه همکار وجود دارد. من در سامانه اجازه دارم از وزارت نیرو برنامه های وزارت نفت را رصد کنم و وزارت نفت یم تواند برنامه های من را رصد کند چون به عنوان دستگاه همکار در حوزه یکدیگر معرفی شده ایم اما ما نمی توانیم برنامه وزارت تعاون را رصد کنیم چون در همکاران ما نیست. این قرار شده در سامانه دیده شود. در حوزه برق و انرژی اقدامات و برنامه های دستگاه اصلی و دستگاه همکار رصد می شود. این شکل اول نظارتی در دولت است.

شکل دوم نظارت از سوی کمیسیون های مجلس شورای اسلامی است. ما از اسفند ماه پارسال تا قبل از تصویب سند اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو در کمیسیون های تخصصی مجلس حضور پیدا کردیم، توضیح دادیم و صحبت های نمایندگان را شنیدیم، برنامه ها را اهم و فی الاهم کردیم و در واقع برنامه های اقتصاد مقاومتی وزارت نیرو با هماهنگی کمیسیون های تخصصی مجلس تنظیم شده و آنها هم گاه و بیگاه به ما نامه می زنند. در چند هفته اخیر به ما نامه زدند که قوانین مغایر با اقتصاد مقاومتی را که احصا کردید به ما بدهید تا اصلاح کنیم. یا در نامه ای دیگر پیشرفت را از ما خواستند که گزارش مفصلی به کمیسیون های عمران، انرژی و کشاورزی، آب و منابع طبیعی ارسال کردیم مبنی بر اینکه این اقدامات ماست، قوانین مغایرمان اینهاست و شما کمک کنید که اصلاح شوند.

* راندمان برق تا پایان برنامه ششم به 45 درصد می رسد

تسنیم: مثلا در بحث برق، یک چیزی داریم به عنوان مصرف، یا به عنوان میزان اتلاف برق ... برای اینها شاخص گذاری شده و بر اساس شاخص ها، اهداف مشخص شده؟

جعفری: بله، مثلا وقتی ما می گوییم راندمان نیروگاهها؛ شاخص آن درصد است، بهبود راندمان تأسیسات برق در بخش نیروگاه می شود بهره وری انرژی به درصد. ما قرار است طی 5 سال آینده 38 یا 39 درصد فعلی را به 45 درصد در برنامه ششم برسانیم. چون یک درصد به راحتی صورت نمی گیرد، تجهیزات باید تغییر کند، اورهال کردن نیروگاهها خودش یک پروسه دشوار ولی شدنی است.

همچنین تبدیل نیروگاهها از گازی به سیکل ترکیبی که موجب افزایش راندمان نیروگاهها و بهبود بهره وری می شود. اصلا تولید برق و آب یعنی بهبود بهره وری. از دودکش و اگزوز نیروگاههای گازی می توانیم برای حرارت مورد نیاز آب شیرین کن استفاده کنیم. می شود با تبدیل سیکل ساده به سیکل ترکیبی راندمان را از 38 درصد به 55 درصد رساند یا با ترغیب بخش خصوصی به سرمایه گذاری در به روز سازی تجهیزات، راندمان نیروگاه بخاری را از 45 درصد به 65 درصد رساند.

در هر بخش شاخص های متعددی داریم. مثلا شاخصی دیگر در بخش برق، حجم معاملات در بورس برق است که در سال 92 حجم معاملا در بورس برق ماهانه 10 میلیارد تومان بوده، این رقم الان به 50 میلیارد تومان در هر ماه رسیده، که بورس برق یعنی درست اجرا کردن خصوصی سازی در صنعت برق، یعنی تسهیل جریان مبادلات برق و اینها یعنی اقتصاد مقاومتی.

تسنیم: در بحث خودکفاری هم ما شاخص داریم؟ مثلا در ساخت نیروگاه؟

جعفری: بگذارید مثال سد را بزنیم. قرار شد در ایران با توجه به خدمات بخش مهندسی آب ما در بخش سدسازی خودکفا باشیم و الان هستیم. الان مشاوران و پیمانکاران ما در خارج از کشور دارند فعالیت می کند. شرکت های مهندسی آب ما در تاجیکستان، در سریلانکا، در ونزوئلا و در سودان فعالند و شرکت های سازنده تجهیزات برق ما در دیگر کشورها نه تنها برای بخش برق بلکه برای بخش خودروسازی دارند کار می کنند و منعی وجود ندارد.

در بخش مشاوران و اندازه گیری منابع آب، اندازه گیری پرت تلفات، اینها خود نوعی تکنولوژی است که ما خودمان داریم روی آن کار می کنیم و به آن دست پیدا کرده ایم. در این زمینه از دانشگاههای مختلف مثل دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه پلی تکنیک و دانشگاه صنعت آب و برق استفاده می کنیم.

تسنیم: اقتصاد دانش بنیان موضوع بند 2 سیاست های اقتصاد مقاومتی است، چطور برای شما مطرح نیست؟

جعفری: این موضوع از بندهای مصرح وزارت نیرو نیست ولی ما از آن نمی توانیم بگذریم. ما امروز در وزارت نیرو موسسات علمی و پژوهشی مان چند مرکز رشد تشکیل داده اند و ما دانشگاههای زیرمجموعه خودمان و آموزش عالی را تشویق کردیم تا اگر در حوزه انژی، شرکت دانش بنیان تأسیس کنید ما حمایت می کنیم و ما به توسعه پردیس های علمی و فناوری به طرق مختلف کمک می کنیم و حتی منابع انسانی خوب و مجرب به آنها می دهیم.

* اقتصاد دانش بنیان را در قرارداد با دو دانشگاه کلید زدیم

تسنیم: از پروژه های دانش بنیان به صورت کاربردی استفاده هم کرده اید؟

جعفری: بله، در بخش نیروگاهی قسمت هایی از نیروگاه است که برای تعمیر آن باید صبر کنیم تا حرارت آن بخش به 70 درجه برسد و بعد با وصل کردن پوشش یخ به بدن یک انسان آن را برای تعمیر آن قطعه بفرستیم اما قراردادی با دو دانشگاه ممتاز ایران رد بخش روباتیک داریم که با روباتهایی طراحی کنند که به جای انسان این گونه تعمیرات را انجام دهد، این قرارداد با داشنگاههای تهران آزاد اسلامی قزوین است که در صورت به نتیجه رسیدن، اورهال نیروگاهها از 5 روز به یک روز کاهش پیدا می کند و این یعنی 4 روز تولید بیشتر. این قراردادها خیلی هم ارزان تمام می شود چون دانشجویان دانشگاهها توقع مالی ندارند و فقط توقع دارند شرایطی باشد که بتوانند علمشان را توسعه دهند. با تعریف این پروژه ها کسانی که می خواهند به خارج از کشور بروند را نیز مشغول پژوهش می کنیم و می گوییم این پروژه، این هم پول و امکانات تا در همینجا مشغول فعالیت شوند. البته پول آنرا هم بخش خصوصی می دهد که از نتایج این پژوهش ها منتفع می شود و تلفات 17 – 18 درصدی شبکه برق هم به همین روش با تعریف پروژه های دانشگاهی کاهش می یابد.

تسنیم: تلفات برق 17 – 18 درصد است؟

جعفری: کل تلفات برق ما 18 درصد است.

تسنیم: که قرار است با تفاهمی به زیر 10 درصد برسد؟

جعفری: صفر که نمی شود کرد. در بخش برق رسیدن تلفات به زیر 10 درصد مدنظر قرار گرفته و در بخش آب 16 – 17 درصد تلفات معمول دنیاست اما شما 23 را برسانید به 17 شدنی است. می گوییم باید کنتور و شبکه اصلاح شود، جنس خوب به کار بگیریم، در زمان نصب و جایگذاری قطعات باید مراقبت مهندسی کنیم تا کمترین شکنندگی را داشته باشند. پس می شود تلفات آب را به 17 درصد رساند اما نمی شود آنرا به 10 درصد رساند چرا که هر چه تلفات کمتر شود، اصلاح آن برای رسیدن به رقم پایین تر سخت تر می شود و بخشی از تلفات آب هم به جغرافیای شهر، اختلاف ارتفاع ها و توپوگرافی منطقه بستگی دارد. برای اصلاح تلفات آب با یکی دو شرکت دانش بنیان مذاکره کرده ایم تا بتوانند کنتور هوشمند برای ما طراحی کنند تا ما دیگر از خارج از کشور وارد نکنیم و به گونه ای کنتورخوانی انجام شود که نیازی به مراجعه به مشترک نباشد و کنتور نیز قابل دستکاری نباشد.

تسنیم: این در چه مرحله ای است، امضای قرارداد شده؟

جعفری: بله، با یکی از شرکت ها قرارداد امضا شده، حتی تعدادی هم کنتورهای هوشمند را در شمال غرب تهران وصل کردند.

تسنیم: واردات کنتور هوشمند بیشتر از چه کشورهایی صورت می گیرد؟

جعفری: یک شرکتی در ترکیه توانسته تجهیزات کنتور هوشمند را تولید کند اما اکنون شرکت های داخلی آمدند در ایران این را بومی کردند و توانسته اند تجهیزات کنتور هوشمند را در داخل ایران تولید کنند و در حال حاضر در واقع نمی توان گفت که واردات کنتور و لوازم اندازه گیری در آب و برق داریم. چند شرکت خوب کنتورسازی در داخل کشور داریم که البته در صلاحیت من نیست بگویم چه مقدار از تجهیزات کنتور در داخل تولید و چه مقدار وارد می شود اما حتما سازندگان ما از تکنولوژی روز جهان بهره گرفته اند اما به شکلی است که در داخل کشور تولید می کنند. البته باید روز به روز بهتر شود و فناوری های جدید به آن اضافه شود. می بینید که اقدامات ما شاخص هایی دارد که برخی درصد و برخی حجم است.

* قرارداد خارجی ساخت نیروگاه اگر موجب خالی‌ماندن ظرفیت داخل شود، اشکال دارد

تسنیم: آیا این مسئله دیده شده که با وجود توان شرکت های ایرانی در ساخت نیروگاه، از توان شرکت های خارجی در ساخت نیروگاه استفاده نشود؟

جعفری: من نظر کارشناسی ام را می دهم. در صنایعی مثل برق، نفت و خودرو نباید به این فکر کنیم که ما فقط خودمان در دنیا تولید کننده هستیم و باید به این سمت برویم که هیچ وابستگی نداشته باشیم. دنیا هم دانش فنی اش رو به رشد است. پس ارتباط باید برقرار باشد البته نه به معنای وابستگی بیشتر بلکه به معنای بهره گیری و انتقال فناوری. انتقال فناوری نیز راههای مختلفی دارد، در برخی از استراتژی های اقتصادی یک راه آنرا توسعه صادرات می دانند به شکلی که شما صادر می کنید و کم کم محصولت در بازار جا میفتد و  کیفیتش بهتر می شود. جایگزینی واردات، مونتاژ، قراردادهای مشترک بین شرکت های داخلی و خارجی و مهندسی معکوس از دیگر روشهای انتقال تکنولوژی است. من منع نمی کنم اگر بخش برق ما یک قرارداد استراتژیک یا یک قرارداد خاصی را با کشورهای اروپایی داشته باشد.

تسنیم: اگر این باعث شود نتوانیم از ظرفیت داخل استفاده کنیم چه؟

جعفری: این منع است، این اشکال دارد. اقتصاد مقاومتی می گوید با تکیه بر ظرفیت داخلی. اگر باعث شود بخشی از ظرفیت های داخلی تعطیل شود باطل است. در اقتصاد مقاومتی هم اینرا نمی گوییم و در برنامه های دیگر هم این نبوده چرا که سیاست کشور این بوده که به سمت استقلال برویم. نه استقلال به معنای قطع ارتباط. اگر احساس کردیم این وابستگی دارد به ضرر ثروت ملی، شأن ما و فرهنگ ما تمام می شود باید ارتباط را اصلاح کرد. در غیراین صورت ارتباط صنعت برق ما  با شرکت های آلمانی و ایتالیایی چه اشکالی دارد. ارتباطات دانشگاهای ما با آنها چه ایرادی دارد. آنها هم از ما استفاده می کنند.

تسنیم: ولی ما در این مرحله نیستیم که ساخت یک نیروگاه را صفر تا صد به یک کشور خارجی بدهیم.

جعفری: اصلا اینطور نیست. امکانش وجود ندارد. چون برای ما گران تمام می شود. به طور طبیعی نمی دهیم. وقتی ظرفیت در داخل کشور وجود دارد از عقل خارج است. وقتی مهندس ایرانی تکنولوژی و تجهیزات داخلی تا اندازه ای و به ریال وجود دارد، برای چه ارزبری کنیم و برای چه خودمان را به خطر و ریسک ارتباط صفر تا صد با دیگر کشورها بیندازیم. فرض کنیم قانون اجازه می داد، در آن صورت عقل اجازه نمی داد. مهندس داریم، دانشگاه داریم، ساخت تجهیزات داریم، حالا اگر با وجود اینها در 20 یا 50 درصد کار مشکل داریم برای همان بخش قرارداد ببندیم. اکنون 4 – 5 شرکت بزرگ در داخل کشور داریم که در خارج از کشور هم حرف برای گفتن دارند. اینها را با هزینه ریایی به کار می گیریم و بانک های داخلی هم آنها را ساپورت می کنند، این عقل سلیم است.

تسنیم: در بحث های تأمین مالی در بخش تأمین مالی خارجی همچنان با مشکل مواجه اید؟

جعفری: بله، در فاینانس خارجی با مشکلاتی مواجهیم.

تسنیم: بانک جهانی هم پرداخت دارید، عنوان شده بود که پرداخت های بانک جهانی متوقف شده؟

جعفری: در طرح های فاضلاب ما سهمیه بانک جهانی داریم. اینکه یک مقداری به دلایل تحریم اقتصادی پروسه انتقال منابع با مشکل مواجه شده؛ این بحثی جدا است. به هرحال سعی می کنند با یکسری تدابیر حلش کنند. اما ارتباط وجود دارد.

تسنیم: در برنامه هایتان اینکه ما در شرایط سخت تحریم هم بتوانیم بحث تأمین مالی خارجی داشته باشیم، دیده شده؟

جعفری: الان چیزی به ذهنم نمیرسد. احتمالا باید در لیست اقداماتمان باشد. در برنامه ها این مسئله صریح بیان نمی شود ولی ما در وزارت نیرو سندی داریم به عنوان سند عملیات بخش پشتیبان صنعت آب و برق که این سند توسط وزیر نیرو هم ابلاغ شد. یکی از برنامه های ما آنجا این است که مدیریت شرایط اضطرار دیده شود. طبق این برنامه باید یک موجودی ویژه ای را برای کالاهای حساس در کشور داشته باشیم و برخی از تعاملات باید گذاشته شود برای مواقعی که اضطرار پیش می‌آید.

تسنیم: یکی از مهمترین بخش های شما در اقتصاد مقاومتی، بحث کنترل مصرف است. بحث تعرفه ها چه جایگاهی در برنامه هایتان دارد؟ چه سهمی در کنترل مصرف به تعرفه ها می دهید؟

جعفری: اگر فرمایش شما اصلاح تعرفه های آب و برق باشد، در اوایل سال وزارت نیرو مصوبه ای از هیئت دولت گرفت که بر اساس آن به طور متوسط 25 درصد تعرفه های برق رشد کرد. آقای وزیر هم بعد از 8 تا10 سالی که نرخ انشعاب ثابت بود و مردم مجبور بودند هزینه های برقرسانی را جداگانه بر اساس 4 قانون مجزا بپردازند، دستور داد تا هزینه ها یکپارچه شوند.

در بخش آب پیشنهاداتی را به شورای عالی اقتصاد دادیم ولی هنوز آنچنان موفق نشدیم. در بخش آب مشکل ما بخش شرب و شهری نیست، مشکل ما در بخش کشاورزی است، تقریبا می شود گفت که دریافت ما از این بخش صفر است و رقم بسیار پایینی است در حالی که عمده مصرف آب در این بخش است.

* با تعرفه تنها نمی‌شود مصرف را اصلاح کرد

تسنیم: ارقام مختلفی در خصوص میزان مصرف آب در بخش کشاورزی عنوان می شود.

جعفری: مصرف آب در بخش کشاورزی بین 85 تا 90 درصد است. البته در یک سال به 82 درصد رسید که البته نه به دلیل آنکه سهم مصرفشان پایین آمده باشد بلکه به خاطر خشکسالی بود. در کل بین 85 تا 90 درصد آب تجدیدپذیر کشور در بخش کشاورزی مصرف می شود.

تسنیم: واقعا با تعرفه می شود این رویه مصرف را اصلاح کرد؟

جعفری: ما نمی گوییم تعرفه به تنهایی راهکار است. تعرفه یکی از امکانات ماست که البته مطالعات می گوید موثر است. اما فرهنگ سازی مصرف و دادن تسهیلات هم مهم است.

600 تا 700 هزار چاه در کشور وجود دارد. البته آن تعداد چاهی که ما زا وجود آنها خبر داریم. متأسفانه براسا گزارش های نادرستی که در گذشته به کمیسیون های مجلس داده بودن، مجلس شورای اسلامی در سال 83 یا 84 اخذ هرگونه ریالی از چاهها را ممنوع کرد و اینگونه شد که تعداد زیادی چاه مجاز با برداشت غیرمجاز و تعداد زیادی چاه غیرمجاز داریم که هیچ دریافتی از آنها نداریم. ما نمی گوییم پولی بابت آبی که برداشت می کنند بدهند فقط به ما اجازه بدهند چاهها را بازدید کنیم و از هر چاهA  تومان بگیریم تا حداقل پول مأمور ما که سالی یکبار برای بازرسی چاه می اید تأمین شود. اجازه دهند یک کنتور برای اندازه گیری میزان مصرف در چاه نصب کنیم. وقتی میزان مصرف اندازه گیری شود بعد می توانیم برنامه ریزی کنیم و می گوییم وام ارزان قیمت می دهیم تا بتوانی رویه مصرف را اصلاح کنی یا صندوقی تهیه می کنیم تا کشاورز در این صندوق سرمایه گذاری کند و دولت هم به آن پول واریز کند بعد پول به کشاورز می دهیم می گوییم حالا برو استخر بزن یا پمپ خریداری کن یا سیستم های آبیاری قطره ای نصب کن.

وقتی می گوییم اقتصاد مقاومتی یعنی همه دستگاها باید هماهنگ باشند. وقتی مجلس دریافت ریالی را قدغن می کند نتیجه آن پس از 10 سال اینگونه اسف بار می شود. تصویبی که در آن زمان هم نه وزارت نیرو خواهان آن بود و نه وزارت جهاد کشاورزی موافقتی با آن داشت بلکه بر اساس گزارش های نادرستی بود که به کمیسیون های مجلس رسیده بود. ما نمی توانیم برای مصرف آب چاهی قبض صادر کنیم و این یعنی به هم ریختگی.

تسنیم: کاربرگ هایی که اشاره کردید تا قبل از پایان سال به مرحله اجرا می رسد؟

جعفری: باید اینگونه باشد، از ابتدای سال آینده باید اجرایی شوند، الان هم دیر کرده ایم. ما یکسری اقدام در سال 93 انجام داده ایم که داریم لیست می کنیم تا گزارش آنرا خدمت مقام معظم رهبری ارائه کنیم. عملا همه کارها باید امسال انجام شود تا به اجرا برسد. یکسری اقدامات از قبل انجام می شده و یکسری از کارها جدید است. آنهایی که جدید است نتایج اش در سالهای آینده مشخص می شود.

**گفت‌و‌گو از محمدرضا کیاشمشکی و صمد حسن نیا

انتهای پیام/