۴۵ درصد واحدها در بافت فرسوده زنجان نوسازی شدند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان٬ سید محمدحسین جعفری رئیس اداره بافت فرسوده استان زنجان است، این گفت‌وگو به منظور بررسی مشکلات، طرح‌ها و راهکارهای نوسازی و بهسازی بافت فرسوده زنجان انجام شده است. از افزایش میزان تسهیلات تا مشکلات پیش‌روی نوسازی این بافت شهری را در این گفت‌وگو بخوانید.

تسنیم: آقای جعفری به عنوان نخستین سئوال بفرمائید که شاخص‌های بافت فرسوده چیست؟

جعفری: از جمله شاخص‌هایی که می‌توان یک منطقه را به عنوان یک بافت فرسوده تلقی کرد، قدمت زیاد و عدم استحکام بناها و فرسودگی واحدهای مسکونی، اداری و سازمانی موجود، قطعات تفکیک شده ریزدانه و شبکه معابر نامنظم و نامناسب هستند.

تسنیم: عمده مشکلات بافت‌های فرسوده چیست؟

جعفری: در این مناطق شبکه دسترسی روان نیست و خدمات‌رسانی از حیث اطفای حریق و نقل و انتقال افراد حادثه‌دیده در زمان وقوع حوادث غیرمترقبه و مواقع بحرانی با مشکلات اساسی مواجه است و همین طور به دلیل فرسودگی کالبد و شالوده بناها در زمان وقوع زلزله یا حوادث دیگر احتمال آسیب‌دیدگی بشتر است. بنابراین باید نگاه ویژه‌ای به این مناطق برای برطرف کردن مشکلات موجود معطوف شود.

تسنیم: چه راهکارهایی برای ساماندهی بافت‌های فرسوده درنظر گرفته شده است؟

جعفری: دولت با سیاست‌های تشویقی ساکنان، مردم و اهالی بومی شهر را برای انجام فعالیت‌های نوسازی و بهسازی واحدهای مسکونی تشویق می‌کند.

تسنیم: برای تشویق مردم به نوسازی بافت‌های فرسوده چه اقداماتی انجام می‌شود؟

جعفری: ارائه تسهیلات نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده از طرف دولت یکی از راه‌های تشویق مردم به این امر است که امسال مبلغ آن افزایش پیدا کرده و در استان زنجان نیز این تسهیلات به متقاضیان اعطا می‌شود.

تعریض معبر و روان‌سازی حمل و نقل و ترافیک از محرک‌ها برای نوسازی واحدهای فرسوده است زیرا با این اقدام ارزش املاک و پلاک‌های مجاور افزایش پیدا می‌کند و ایجاد مراکز خدماتی- رفاهی مانند مراکز فرهنگی و تجاری در این مناطق از دیگر پروژه‌های محرک توسعه است.

تسنیم: نوسازی بافت‌های فرسوده در زنجان از چه زمانی آغاز شده است؟

جعفری: از سال 84 یا 85 که طرح تفصیلی زنجان تدوین شد، مهندسان مشاور فارق از مهندسان مشاوری که طرح تفصیلی را تهیه می کردند برای بررسی بافت‌های فرسوده اختصاص یافت که نگاه ویژه‌ای به حفظ آثار و بناهای تاریخی و باارزش محدوده بافت سنتی شهر که شامل بازار هم می‌شد، داشتند و باززنده‌سازی شبکه موجود بازار با استحکام بیشتر و فیزیک بهتر در دستور کار قرار گرفت.

از سال 72 با تشکیل دفتر بهسازی و نوسازی وزارت مسکن در سازمان زمین شهری، سیاست‌های مشخصی تدوین شد که محدوده‌ای در شهرها به عنوان بافت فرسوده شناسایی و مورد طراحی مجدد قرار گیرد و به صورت مستقل در این بافت‌ها دخالت و حتی زمین‌هایی را خریداری و نوسازی کند.

تسنیم: در آن زمان چه میزان از محدوده شهر زنجان به عنوان بافت فرسوده شناخته شد؟

جعفری: در شهر زنجان در فاز نخست 500 هکتار و در فاز دوم 27 هکتار شناسایی شد که سال 75، برای 5.7 هکتار محدوده مورد مداخله در فاز اجرایی طرح تهیه شد و این طرح به محور داودقلی و شهید دلجویی معطوف می‌شد.

تسنیم: با توجه به اینکه فرمودید یکی از مشکلات بافت‌های فرسوده شبکه معابر نامناسب در این مکان‌ها است، لطفا در مورد پروژ‌ه‌های انجام شده و در دست اقدام برای ساماندهی معابر توضیح دهید؟

جعفری: در سال 80 بازگشایی دو محور عمود برهم داودقلی و شهید دلجویی در دستور کار قرار گرفت. تا سال 89 منابع مالی و تملک واحدها به مرور زمان انجام شد به طوریکه خیابان شهید دلجویی در سال 90 بازگشایی و در سال 91 تسطیح و آسفالت‌ریزی شد.

بازگشایی این محور از حد فاصل میدان بعثت تا محل اتصال به داودقلی و از خیابان شهدا تا خیابان خواجه نصیر اجرا شد که برنامه ریزی شده بود با اجرای این دو محور بافت پیرامون آن نیز نوسازی شود.

در حال حاضر نیز ادامه بازگشایی محور داودقلی در دستور کار قرار دارد و بخشی از مسیر از خیابان خواجه نصیر تا خیابان جاوید عمیلات خاکی انجام و تسطیح و بازگشایی شده است و این عملیات تا فلکه دانشسرا ادامه می‌یابد.

تسنیم: چه تعداد از واحدها در بافت فرسوده نیاز به مقاوم‌سازی دارند؟

جعفری: آمار دقیقی از تعداد واحدها در دست نیست اما بیش از 45 درصد واحدها در بافت فرسوده شهر زنجان در محدوده 5.7 هکتاری تعیین شده بهسازی و نوسازی شدند.

تسنیم: آیا ضوابط و مقرراتی برای نوسازی بافت فرسوده وجود دارد؟

جعفری: بله، علاوه بر وجود ضوابط مشخص برای ایجاد شبکه معابر، برای احداث واحدها هم ضوابط و مقررات تعیین شده است.

تسنیم: پس چرا با وجود قوانین و مقررات مدون، برخی از واحدهای نوسازی شده در بافت فرسوده از استانداردهای لازم برخوردار نیستند و از الگوی خاصی تبعیت نمی‌کنند؟

جعفری: دلیل اصلی این موضوع در تهیه نقشه‌های طراحی شهری و معماری است. در سلسله مراتب اجرایی و شهرسازی ابتدا نقشه‌های سیاستگذاری و سپس نقشه‌های برنامه‌ریزی، طراحی شهری، معماری و اجرایی تهیه می‌شود.

مقیاس طرحی که برای محدوده شهر تعیین می‌شود، یک به 2 هزارم است که در واقع مقیاس نقشه‌های برنامه‌ریزی است در حالی که نقشه‌های اجرایی باید در مقیاس کوچکتر ترسیم شوند و مجریان برنامه‌های شهری به ویژه شهرداری صدور پروانه‌های ساختمانی و تعریض محورها را روی پلاک‌های نقشه‌های برنامه‌ریزی بارگذاری می‌کند و به همین دلیل پروژه‌های اجرایی به نحو مطلوب انجام نمی‌شود.

به علت هزینه‌بر بودن تهیه نقشه‌‌ها شهرداری نتوانسته در همه پهنه‌ها آن‌ها را در مقیاس یک هزارم و یک پانصدم ترسیم کند و بر اساس نقشه‌های برنامه‌ریزی اقدام به صدور پروانه‌های ساختمانی می‌کند در حالی که تیم مدیریت شهری باید با تأمین اعتبار مورد نیاز برای پهنه‌هایی که مورد اجرا قرار می‌دهد، ابتدا نقشه‌های طراحی شهری و سپس طرح‌های معماری تهیه و اجرا کند.

تسنیم: چرا در نوسازی بافت‌های فرسوده فرهنگ بومی شهر مد نظر قرار نمی‌گیرد؟

جعفری: همان طور که می‌دانید مبنای توسعه و بهسازی شهرها طرح‌های تفصیلی و جامع هستند که خواستگاه این طرح‌ها کشورهای غربی است.

پس از جنگ جهانی اول و دوم و پس از بازسازی شهرها و سکونتگاه‌های ویران شده در اثر جنگ، طرح‌های جامع و تفصیلی در اروپا تدوین شد و ساخت و سازهای عظیم در شهرهای اروپایی اتفاق افتاد اما این طرح‌ها در حال حاضر در غرب نیز کنار گذاشته شده و جای خود را به طرح‌های ساختاری که مشکلات شهر را با در نظر داشتن اولویت‌بندی برطرف می‌کنند، داده است.

در ایران نیز از سال 1347 طرح‌های جامع و تفصیلی مبنای تصمیم‌گیری در شهرها قرار گرفتند در حالی که این طرح‌ها رهاورد مدرنیته و نشات گرفته از فرهنگ غرب است و فرهنگ بومی در آن کمتر لحاظ می‌شود.

تسنیم: در ساخت و سازها ضوابطی مانند اشرافیت، سایه‌اندازی و سایر مقررات معماری که در قوانین هم مطرح شده رعایت نمی‌شود، دلیل این موضوع چیست؟

جعفری: همانطور که در برخی از واحدهای مسکونی مشاهده می‌شود پهنه‌های شهری از لحاظ دید و اشرافیت امنیت لازم را ندارند و این موضوع به این علت است که مدیریت شهری در بخش اجرا سست عنصر است.

دلیل اجرای نامناسب برخی از پروژه‌ها دربافت فرسوده نیز به عدم تمرکز تصمیم‌‌گیری تیم شهری مربوط می‌شود زیرا متولی برخی از امور راه و شهرسازی، بعضی میراث فرهنگی و برخی دیگر شهرداری است. با این حال با هماهنگی از طریق مدیریت عالیه استان و تأمین اعتبار مورد نیاز حفظ و ترمیم و باززنده‌سازی بافت فرسوده از جمله شبکه بازار و بافت پیرامون آن در دستور کار قرار می‌گیرد تا این مجموعه باارزش که پررونق به دست ما رسیده، به آیندگان تحویل دهیم.

عدم ثبات مدیریت در شهرداری زنجان یکی از عوامل اساسی عدم پایداری شهری است و هر شهردار با تفکر خود نیروهایی را روی کار آورده که تداوم پیدا نکرده و ضوابط به شکل صحیح تثبیت و اعمال نشده است.

اعضای شورا که نخبگان منتخب مردم هستند باید نسبت به گزینش فردی توانمند، پاکدست، صاحب تفکر و آگاه به پیشینه و مشکلات شهر توجه ویژه کنند زیرا شهردار صاحب تفکر که فردی بومی و آشنا با خواستگاه‌، فرهنگ و الگوهای رفتاری محلی باشد، می‌تواند اهداف و برنامه‌های ساماندهی شهر را به نحو مطلوب به جلو هدایت کند.

گفت‌وگو از فاطمه تاج‌بخش

انتهای پیام/ ی