آثار تاریخی کهگیلویه و بویراحمد و زخم‌هایی از جنس «تخریب»
خبرگزاری تسنیم: وضعیت آثار تاریخی و طبیعی کهگیلویه و بویراحمد هر روز بدتر می‌شود و آثار تخریب و تعارض بر چهره آنها زخم می‌اندازد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از یاسوج، دفتر داشته‌های تاریخی، طبیعی، گردشگری و میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد را اگر ورق بزنیم؛ چنان غنایی را می بینیم که بی نظیر است، البته این آثار به اهالی سرزمین چهارفصل و ایران اسلامی، به ویژه جنوب کشور معرفی نیز شده‌اند و همه هم استانی‌ها و بسیاری از اهالی کشور نیز آنها را می‌شناسند. فقط بگویم که از تنگ سولک بهمئی و بلاد شاپور دهدشت و چشمه بلقیس چرام تا آبشارهای و تنگ‌های یاسوج و سی‌سخت و پل تاریخی پاتاوه ، نقطه به نقطه این استان چهار فصل گردشگری و تاریخی است.
اما حالِ این جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و گردشگری خوب نیست، بلاد شاپور دهدشت علی‌رغم اینکه برای دریافت اعتبار حتی نام بافت فرسوده نیز گرفت اما با روند پیش‌رو نه تنها یک اثر بازمانده از دوره ساسانیان و صفویان نیست بلکه تنها به گفته مسئولان شهرستان کهگیلویه، پاتوق متکدیان و معتادان و اراذل نیز شده است. از فروریختن دیوارهای قلعه تاریخی دیشموک نیز هنوز زمان زیادی نگذشته است. از نگهداری اثر باستانی در حیاط زیر باران و برف در بهمئی تا نگهداری اشیای موزه یاسوج در زیر زمین نمور و تاریک نیز همه نشان از وضعیت اسف‌بار این حوزه دارد.
نبود کمترین امکانات در مراکز گردشگری، راکد بودن طرح‌های توسعه گردشگری، به کما رفتن فعالیت‌های پژوهشی و علمی برای گسترش و ایجاد بسترهای گردشگری در کهگیلویه و بویراحمد، در حاشیه ماندن جاذبه‌های اطراف شهری در حوزه گردشگری و تمرکز گردشگران بر شهرها و... نیز از مشکلاتی است که دامن‌گیر این بخش از پتانسیل های استان شده است.
متولی کیست؟!
گسترش و توسعه گردشگری و معرفی آثار طبیعی و تاریخی استان مدت‌هاست که تعطیل شده است به طوریکه اگر روزگاری نام «پایتخت طبیعیت ایران» و «کهگیلویه و بویراحمد استان چهارفصل» در همه جای این مرز و بوم شناخته شده بود حال به آنجا رسیده ایم که حتی از تلویزیون پسوند نام کهگیلویه و بویراحمد یعنی چهارفصل بودن را به چهارمحال و بختیاری می‌دهند. و این یعنی نزدیک شدن به غروب نام پرآوازه کهگیلویه و بویراحمد برای جذب گردشگران تابستانی؛ و این غروب کمی زودتر از همیشه فرارسیده است.
اگرچه اداره کل میراث فرهنگی استان از بیش از یکسال گذشته وعده تغییر و تحول اساسی در حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را در استان داده بود. و برای این کار نیز از اتاق فکر و جشنواره برفی و دعوت از مورخین شروع کرد، اما نتیجه کار را در عمل باید مشاهده کرد. رو به زوال رفتن روزانه آثار تاریخی نخستین چهره‌ای است که از میراث‌فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد هر روز از طریق رسانه‌های عمومی ترسیم می‌شود.
یک کارشناس میراث فرهنگی می‌گوید که بی توجهی به آثار تاریخی تبعاتی دارد که غیر قابل جبران، ترمیم و درمان است.
حسین ترابی در گفت‌و‌گو با تسنیم افزود: آنچه که امروز از وضعیت آثار تاریخی کهگیلویه و بویراحمد شاهدیم این است که به صورت روزانه چهره و ظاهر چه آثار تاریخی و چه اشیاء باستانی عوض می‌شود و هر روز با تخریب گوشه‌هایی از آنها فرصت از بین رفتن کلی آن فراهم می‌شود.
وی با بیان که نمی‌توان گفت که در صورت تخریب، اثر را ترمیم می‌کنیم، اظهار کرد: ارزش یک اثر تاریخی به بکر بودن و دست نخورده بودن آن است و نمی‌توان با ترمیم و روکش هر چه قدر هم که علمی، با سلیقه و هنرمندانه باشد اصالت یک اثر تاریخی را به آن بازگرداند.
ترابی به وضعیت بلاد شاپور دهدشت اشاره و بیان کرد: طبیعی است که یک اثر تاریخی وقتی فاقد حصارکشی مناسب، حریم و حدود، مراقب و نگهبان و... باشد از بین می‌رود و به پاتوق افراد خیابان‌گرد تبدیل شود، سال‌هاست که از رسانه‌ها می‌شنویم مسئولان دنبال مشخص کردن حریم این منطقه هستند و احتمالا وقتی به نتیجه برسد که از بلاد شاپور چیزی باقی نمانده است.
این کارشناس میراث فرهنگی تصریح کرد: همین بلاد شاپور اگر به وضعیت مناسبی برسد و امکان حضور باستان‌شناسان، مورخین و علاقه‌مندان فراهم شود می‌تواند به تنهایی توسعه شهر دهدشت و حتی شهرستان‌های اطراف آن را به همراه داشته باشد.
ترابی در پاسخ به این سوال که مسئولان دلیل این بی‌توجهی‌ها را نبود اعتبار عنوان می‌کنند، گفت: این توجیه، منطقی نیست. هزینه‌های حفظ و نگهداری آثار تاریخی در کشور از طریق درآمدهای خود آنها تأمین می‌شود.
وی افزود: البته ممکن است مسئولان بگویند که آثار تاریخی استان درآمدی ندارد که فقط من این سوال را از آنها می‌پرسم که شما چه موقع به فکر درآمدزایی بودید که متوجه شدید درآمدی ندارد؟
ترابی با بیان اینکه هیچکدام از آثار تاریخی استان شرایط لازم را برای درآمدزایی ندارد، خاطر نشان کرد: مسئولان با ایجاد امکانات اولیه از جمله تأمین امنیت، حصار کشی، ایجاد مهمانسرا و هتل در جوار آثار تاریخی و از همه مهمتر معرفی این آثار به مردم ایران می توانند جذب گردشگر داشته باشند و با دریافت ورودی هزینه‌های توسعه‌ای بعدی را فراهم کنند.
در واقع نیز حرف این کارشناس منطقی به نظر می‌رسد در حالی که موزه یاسوج حتی تابلو موزه هم ندارد مدتی پیش رئیس این موزه اعلام کرده بود که کسی از این موزه بازدید نمی‌کند این در حالی است که اشیاء تاریخی این موزه در زیر زمین نگهداری می‌شوند و به گفته خود مسئولان موزه، زیرزمینی نمور که موجب خرابی این آثار می‌شود. به راستی این اقدام‌های مسئولان به قصه آن کشاورزی می‌ماند که آب از کنار زمینش می‌گذشت اما منتظر بود که باران بیاید و زمینش را آبیاری کند تا بلکه محصولی بروید.
شعار زدگی گردشگری کهگیلویه و بویراحمد
بخش دیگر جاذبه‌های جذاب استان کهگیلویه و بویراحمد، طبیعت زیبای آن است. یاسوج پایتخت طبیعت ایران از چنان پتانسیلی در این زمینه برخوردار است که اهالی جنوب گرمازده همگی به آن اذعان دارند. ظرفیت‌های برفی و طبیعیت سی‌سخت و دنا نیز به نوبه خود در کنار طبیعت متفاوت گچساران و باشت و دهدشت و بهمئی در فصل سرما، کهگیلویه و بویراحمد را به استانی بی‌نظیر تبدیل کرده است.
در موضوع شناخت جاذبه‌های طبیعی استان توسط مردم ایران، وضعمان کمی بهتر از میراث تاریخی است. اما اولا این شناخت به واسطه معرفی توسط مسئولان صورت نگرفته است. بلکه گرمای طاقت فرسای تابستانی جنوب کشور، اهالی این منطقه را به نقاط سردسیر کهگیلویه و بویراحمد فراری می‌دهد. و در ثانی آنچه که در زمینه زیرساخت‌های گردشگری در استان داریم به مراتب اسف بارتر است.
شاید حضور بی سابقه گردشگران در تعطیلات عید فطر در تابستان سالجاری در کهگیلویه و بویراحمد نقطه قوتی برای مسئولان این حوزه باشد که حداقل یک‌بار آمارهای واقعی از حضور گردشگران ارائه دهند اما آیا این شرایط به وضع کنونی باقی خواهد ماند؟
یک جامعه شناس در گفت‌و‌گو با تسنیم از نحوه برخورد مردم کشور با مساله گردشگری می‌گوید. این جامعه شناس معتقد است که فرآیندهای گردشگری در ایران قابل پیش‌بینی است.
ادریس قبادی می‌افزاید: شاید تنها استانی باشیم که نتوانسته‌ایم به موقع حضور گردشگران را پیش‌بینی و برای برخورد منطقی با آن آماده باشیم اما در ایران اوج مسافرت‌ها در شرایط تعطیلات رخ می‌دهد و این تقریبا بدیهی شده است.
قبادی با بیان اینکه مردم تفریح و مسافرت در فصل گرما را بیشتر از فصول سرد سال دوست دارند، اظهار کرد: تقریبا در یاسوج و سی‌سخت همه چیز برای یک کسب درآمد پایدار فراهم است، چرا که افرادی که به مسافرت می‌آیند در ازای تفریح خود حاضرند هزینه کنند.
وی افزود: در این میان دو مساله مطرح است اول فرهنگسازی تفکر گردشگر پذیری در استان و دوم تلاش برای جذب بیشتر گردشگران.
استان‌های همجوار، جای کهگیلویه و بویراحمد را می‌گیرند
این جامعه شناس در زمینه فرهنگسازی تفکر گردشگر پذیری در میان جامعه استان، بیان کرد: متأسفانه در این زمینه تاکنون کار خاصی صورت نگرفته است باید تلاش مسئولان بر حذف این اندیشه که گردشگر برای اهالی شهرها و مناطق استان ایجاد مزاحمت می‌کند، اصلاح شود و به یک گردشگر به عنوان یک پتانسیل نگاه شود.
قبادی خاطرنشان کرد: بحث توسعه گردشگری کهگیلویه و بویراحمد نباید در ابعاد استانی بماند، تلاش متولیان آنگونه که مشاهده می‌شود معرفی جاذبه های استان به مردم خود کهگیلویه و بویراحمد است که به نظر می رسد کاری عبث و آب در هاون کوبیدن است.
وی تأکید کرد: اگر هرچه زودتر تلاشی برای ایجاد این تفکر که «کهگیلویه و بویراحمد پاتوق تابستانی گردشگران است» صورت نگیرد به زودی استان‌هایی که همجوار این استان هستند و ظرفیت‌های لازم را دارند جای کهگیلویه و بویراحمد را می‌گیرند.
جاذبه‌های پایدار فراموش شده‌اند
یک کارشناس توسعه روستایی نیز معتقد است که جاذبه‌هایی در استان کهگیلویه و بویراحمد در زمینه طبیعت‌گردی و روستاگردی وجود دارد که فراموش شده اند.
فرزاد کریمی به خبرنگار تسنیم گفت: به جای اینکه گردشگران را در مراکز شهرها اقامت دهیم و معضلات شهری نیز ایجاد کنیم، می‌توانیم از جاذبه‌های پایدار گردشگری استان از جمله روستاگردی بهره ببریم.
وی با بیان اینکه تاکنون کاری در زمینه معرفی روستاهای استان انجام نشده است، اظهار کرد: نمی توان نشست و گفت که این پتانسیل‌ها را داریم بلکه باید ظرفیت‌ها را به کشور معرفی کنیم.
این کارشناس توسعه روستایی خاطرنشان کرد: معرفی آثار و جاذبه‌های روستایی با تور مجازی و سی و دی و غیره امکان پذیر نیست بلکه باید از رسانه های عمومی وسیع‌تر نظیر مطبوعات، تلویزیون و سینما بهره ببریم.
کریمی با اشاره به اینکه تاکنون مستند و یا فلیمی فراگیر در زمینه روستاهای استان ساخته نشده است، افزود: ساخت یک فیلم به هر موضوعی در دل جاذبه‌های روستایی استان می‌تواند در معرفی آنها غوغا کند اما متأسفانه مسئولان به کارهای روتین از جمله تهیه پوستر به عنوان آراستگی اتاق مدیران و مسئولان استان روی آورده‌اند.
وی بیان کرد: روستایی مانند کریک می‌تواند یک قطب روستاگردی باشد اما تنها جاده آن کافی است که از روستاگردی دلزده شوی.
زیرساخت های گردشگری در استان فراهم نیست
یکی از حرف‌هایی که تقریبا از زبان تمام مسئولان این استان شنیده شده است این است که زیرساخت‌های گردشگری در استان فراهم نیست. استاندار کهگیلویه و بویراحمد تنها چندماه پس از تکیه بر صندلی استانداری در این استان این جمله را بر زبان آورد. مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد نیز در چند نشست خبری خود این موضوع را بیان کرده است.
بعد از تعطیلات عید فطر و تابستان امسال نیز معاون عمرانی استاندار، مدیرکل امور اجتماعی استانداری و حتی رئیس پلیس راهور کهگیلویه و بویراحمد نیز فراهم نبودن زیرساخت‌های گردشگری را در استان یادآور شدند. حال این زیرساخت ها کی؟ چگونه؟ و چه موقع؟ باید ایجاد شود موضوعی است که بی پاسخ مانده است.
اما بحث دیگر موضوع اعتبارات است، اعتباراتی که مسئولان به نبود آن تکیه کرده‌اند تا به وسیله آن حال ناخوش گردشگری و میراث تاریخی کهگیلویه و بویراحمد را توجیه نمایند. از مدیران خرد میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تا مدیرکل این سازمان، کمتر کسی را می‌توان یافت که از موضوع کمبود اعتبارات سخن نگفته باشد.
مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه وبویراحمد با بیان اینکه با اعتبارات اندک نمی توان در این حوزه معجزه کرد، گفت: صندوق توسعه ملی سال گذشته یک ریال برای توسعه بخش گردشگری این استان اختصاص نداد.
محمود باقری در گفت‌و‌گو با تسنیم، اظهار داشت: سال گذشته 15 طرح برای رونق و توسعه گردشگری استان به بانک‌های عامل معرفی، ولی هیچ کدام تامین اعتبار نشدند.
وی افزود: هنوز منتظر تعیین تکلیف این طرح‌ها توسط صندوق توسعه ملی هستیم و امیدواریم در این زمینه چاره‌اندیشی و توجه ویژه شود.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه یک سامانه تلفن گویا در زمینه جاذبه‌های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد راه اندازی می‌شود، بیان کرد: تقویت و تامین زیرساخت‌های گردشگری این استان نیازمند 100 میلیارد تومان اعتبار است.
باقری عنوان کرد: برای 14 منطقه نمونه گردشگری استان، فضاهای رفاهی، کمپینگ‌ها و تکمیل اردوگاه‌های رفاهی و تفریحی استان 100 میلیارد تومان اعتبار نیاز است و پیشنهاد داده‌ایم در بودجه 94 این موضوع را لحاظ کنند.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد افزود: منطقه کاکان در شهرستان بویراحمد، دشت سی‌سخت در شهرستان دنا، دیل در شهرستان کهگیلویه، شلال دان در شهرستان باشت، طسوج در شهرستان چرام، کمر دوغ در شهرستان کهگیلویه، موگرمون در شهرستان لنده و برم‌الوان در شهرستان بهمئی از جمله مناطق شناسایی شده نمونه گردشگری در استان هستند.
آنچه که در این میان مهم است، این است که کهگیلویه و بویراحمد جاذبه‌های فراوان طبیعی و تاریخی دارد که هرکدام از آنها گرفتار معضلاتی هستند که هر روز بیشتر از دیروز رو به افول می گذارند، چراغ گردشگری این استان به زودی رو به کم نوری می‌گذارد و البته بهانه کمبود اعتبار نمی‌تواند این چراغ را برافروزد اگر به جای اینکه هر روز کمبود اعتبار را علم کنیم، به استفاده از امکانات اندک فکر کنیم و با همان‌ها راه را برای توسعه هموارتر کنیم می توان از قبل همین مناطق نمونه گردشگری که همه بر زبان آوردن نام آنها را به خوبی می دانند، درآمدهایی کسب کنیم که صرف توسعه آنها شود.
گزارش از پیمان فرامرزی
انتهای پیام/ ب
