تبلیغات دارویی برای بلندتر شدن قد صحت ندارد

به گزارش گروه "رسانه‌ها" خبرگزاری تسنیم، اما اینکه چه عواملی در رشد قدی دخالت دارند و چرا بعضی کودکان از رشد قدی بیشتری برخوردارند و بعضی از آنها به کوتاهی قد دچار می‌شوند و آیا راهکاری برای داشتن قد مناسب و دلخواه وجود دارد یا خیر موضوعی است که در گفت و گو با دکتر نصرت قائمی فوق تخصص غدد کودکان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد به آن پرداخته‌ایم.

سال اول زندگی بیشترین سرعت

فوق تخصص غدد کودکان با بیان این مطلب که رشد هر موجود زنده‌ای شامل: رشد وزنی، قدی و دور سر است، می‌گوید: بیشترین سرعت رشد در سال اول زندگی اتفاق می‌افتد، به طوری که در پایان سال اول قد 5/1 برابر و وزن سه برابر زمان تولد می‌شود و 10 تا 11 سانتی متر نیز به دور سر اضافه می‌گردد.

شیب ملایم در سال دوم

وی به کاهش سرعت رشد در سال دوم زندگی اشاره کرده، می‌افزاید: در سال دوم رشد کودک با شیب ملایم‌تری صورت می‌گیرد و سرعت رشد کم می‌شود و به طور متوسط 12 سانتی‌متر افزایش قد، 3 کیلوگرم افزایش وزن و 4 سانتی متر افزایش دور سر خواهیم داشت. بنابراین والدین نباید از کندی رشد بچه نگران باشند پس از آن در سالهای کودکی هر سال 6 تا 8 سانتی متر افزایش قد و 2 کیلوگرم اضافه وزن پیدا خواهد شد.

بلوغ و سرعت دوباره

دکتر قائمی خاطرنشان می‌کند: در مرحله بلوغ رشد قد دوباره سرعت می‌گیرد، به طوری که دخترها 8 تا 9 سانتی‌متر در سال و پسرها 9 تا 10 سانتی متر در سال قد می‌کشند و رشد دور سر تا پایان پنج سالگی است و پس از آن رشد دور سر افزایش نمی‌یابد. در حالی که رشد قدی تا زمانی که بلوغ در یک فرد چه دختر و چه پسر کامل شود، ادامه می‌یابد. در این مرحله به خاطر افزایش هورمونهای جنسی و تأثیر آن بر روی صفحات رشد، این صفحات از حالت غضروفی به استخوانی تبدیل می‌شود و وقتی صفحات رشد به طور کامل استخوانی شد، رشد طولی (قدی) متوقف می‌گردد.

  توقف رشد

وی با اشاره به زمان توقف رشد در دخترها و پسرها یادآور می‌شود: رشد قدی در دخترها از نظر زمانی 2 سال پس از برقراری سیکل ماهانه متوقف می‌شود و در پسرها زمانی که موهای صورت (ریش و...) به  طور کامل ظاهر شود، رشد قدی متوقف می‌گردد و به طور متوسط در دخترها 15-16 سالگی و در پسرها 20 تا 22 سال را پایان زمان رشد قدی باید بدانیم. در عین حال اگر شروع سیکل ماهانه در یک دختر در 11 سالگی باشد، دوره پایان رشد قدی او 13 سالگی خواهد بود.

چه عواملی در روند رشد مؤثرند؟

دانشیار گروه غدد دانشگاه علوم پزشکی مشهد درباره عوامل مؤثر در رشد خاطرنشان می‌کند: ژنتیک یکی از مهمترین عوامل رشد هر فرد محسوب می‌شود، زیرا هر فردی دو گروه ژن از پدر و مادر به ارث می‌برد که این ژنها نقش تعیین کننده در روند رشد و قد نهایی فرد دارند.

تغذیه عامل مهم دیگری است که اگر مناسب و کامل باشد به رشد کودک کمک می‌کند تغذیه مناسب یعنی موادغذایی اصلی شامل مواد قندی و نشاسته‌ای، مواد پروتئینی و موادچربی، همچنین ویتامین‌ها بخصوص A  و D و C و املاح مثل کلسیم، روی، آهن، منیزیم، ید و... در رشد کودک نقش بسیار بااهمیتی دارند که باید به مقدار مورد نیاز هر فرد از کودکی به بدنش برسد تا رشد طبیعی صورت گیرد. زیرا چنانچه کودک با کمبود آهن، روی، ویتامین D یا کمبود پروتئین و... روبه‌رو شود، در رشد دچار اشکال می‌گردد. با این حال مصرف بیش از حد موادغذایی هرگز توصیه نمی‌شود، زیرا نه تنها رشد را به حد بالاتری نمی‌رساند، بلکه به چاقی کودک نیز منجر می‌شود.

هورمون نیز که بعضی از آنها به طور مستقیم روی رشد اثر می‌کنند مثل هورمون تیروئید، هورمون رشد و عامل واسطه‌ای هورمون رشد (LGFI) و هورمونهای جنسی در سن بلوغ و بقیه هورمونها که به طور غیرمستقیم بر روی پدیده رشد تأثیر دارند و در یک کودک این هورمونها به مقدار مورد نیاز ترشح می‌شوند. اما در صورت اختلال در هر یک از این هورمونها، رشد با مشکل مواجه می‌شود.بنابراین هر بیماری هورمونی و زمینه‌ای تا زمانی که تحت درمان مناسب قرار نگیرد اثرات سویی روی رشد خواهد داشت. (مثل تیروئید و...)

چهارمین علتی که می‌تواند روی رشد طبیعی تأثیر بگذارد استرس است که شرایط رشد را نامناسب می‌کند و کودکانی که در شرایط استرس زندگی می‌کنند با اینکه از نظر هورمونی کمبودی ندارند، ولی رشد آنها بخوبی صورت نمی‌گیرد.

به طور مثال در خانواده‌های متشنج که همواره بین پدر و مادر و اعضای خانواده مشاجره است توقف و کندی رشد بخوبی مشاهده می‌شود و یا کودکانی که به خاطر نمره بیست و معدل بالاتر و ترس از پدر و مادر مورد شماتت قرار گیرند و همواره استرس داشته باشند، از نظر رشد دچار مشکل می‌شوند. بنابراین برای داشتن رشد مناسب کودک باید محیطی آرام و دور از استرس برای او فراهم کرد.

*خواب به موقع:

یکی از عوامل بسیار مهمی که امروز با سبک زندگی خانواده‌ها موجب عدم رشد کافی و حتی کوتاهی قد می‌شود مسأله خواب کودک است که به جای ساعت 8 شب خوابیدن همراه پدر و مادر باید در آخرین ساعات شب به رختخواب برود. در حالی که هورمون رشد هنگام خواب شب و ساعت 8 شب ترشح می‌شود و کودکانی که شبها دیر می‌خوابند و خواب کافی ندارند، از این نعمت بزرگ الهی یعنی هورمون رشد محروم می‌شوند و رشدشان با اختلال مواجه می‌شود.

افزون بر آن ورزش با اثر نشاط آوری که برای کودک دارد ترشح هورمون رشد را تقویت می‌کند، در حالی که بچه‌های امروزی مدام یا با تبلت سرگرم هستند و یا پای تلویزیون و اسباب بازی‌های دیجیتالی که هیچ کدام تحرک و نشاط لازم را به آنها نمی‌دهد.

بروز بیماری‌های مختلف حتی سرماخوردگی و اسهال و... نیز می‌تواند روی رشد کودک تأثیر سوء داشته باشد، چون اگر سرماخوردگی 4 تا 5 بار در سال اتفاق بیفتد، یا بیشتر تکرار شود و پس از بهبود کالری کافی دریافت نگردد (مقدار کالری که در دوران بیماری از دست داده باید جبران شود) اثر سوء آن در رشد کودک بروز خواهد کرد و حتی به کوتاهی قد منجر خواهد شد.

توصیه‌ها

این دانشیار گروه غدد دانشگاه علوم پزشکی مشهد توجه والدین را به چند نکته جلب کرده یادآور می‌شود: برای اینکه فرزندان شما از رشد خوبی برخوردار باشند و حداکثر رشد خود را به دست آورند به تغذیه آنها رسیدگی کنید و از موادمغذی و حاوی گروه‌های اصلی و ویتامین‌ها در برنامه غذایی روزانه‌شان به کار ببرید.

*سعی کنید ورزش جزء جدایی ناپذیر زندگی و زندگیتان شود، ساعات خواب و استراحت او را تنظیم کنید، به او آرامش بدهید، اجازه دهید از نور آفتاب هر روز استفاده کند (5 دقیقه در روز) روزانه 2 لیوان شیر به او بدهید و مصرف دارو و مکمل رشد را برای آخرین برنامه مورد استفاده قرار دهید.

هرگز مقایسه نکنید

وی درخصوص مقایسه کودکان با یکدیگر تصریح می‌کند: نکته‌ای که همه ما باید توجه داشته باشیم این است که رشد دو نفر هیچ وقت شبیه هم نیست حتی اگر این دو نفر فرزندان یک خانواده باشند بنابراین مقایسه کودک با همسن و سالان  و همکلاسی‌ها و دخترخاله و پسرعمه از نظر رشد بخصوص رشد قدی کار درستی نیست و بیشتر روی افکار کودک اثر منفی می‌گذارد.

نکته قابل ذکر دیگر اینکه یکی از انتظارات والدین با وجود کوتاه بودن قد خودشان این است که فرزندشان بلند قد باشد و معتقدند با پیشرفت علم باید این اتفاق ممکن شود و پزشک باید قادر به ایجاد این تغییر باشد (تحت عنوان تغییر ژنتیکی) در حالی باید به این دسته از والدین یادآور شد که از نظر علم پزشکی هنوز این تغییر امکان پذیر نیست و در صورت امکان پذیر بودن هم استفاده از این روشها ضروری نمی‌باشد.

بنابراین به والدین توصیه می‌شود: مصرف کافی شیر ( روزانه دو لیوان) خواب سرشب، ورزش و تفریح کافی، تغذیه مناسب، جلوگیری از بیماری‌های فصلی، نداشتن استرس و اینکه کودک به خاطر رقابت با همکلاسی‌ها استرس نداشته باشد و فراهم کردن محیطی آرام برای زندگی کودک را جدی بگیرند، زیرا تمام اینها از عواملی هستند که به رشد بهتر کودکان کمک خواهد کرد. زیرا هورمون تراپی و درمانهای هزینه بر در ازای فقط چند سانت بلندتر شدن قد کودک کار مناسبی نیست در حالی که تغییر نگرشی به دنیای اطراف نه تنها ساده‌تر ، بلکه همه چیز را زیباتر خواهد کرد.

منبع: قدس آنلاین

انتهای پیام/

بازگشت به صفحه سایر رسانه ها